NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. «str m*ntel l"«"' CHRISTELIJK- HISTORISCH 185. 1895. elde. urg. 17 fkgusfus. ad Zierikzee eland. Hiip „Schelde" VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Ee.i brief uit Jeruzalem. FEUILLETON. DEBANKVAN ENGELAND. VLISSINCEN. DTDIENST. ilegen plaatsen. Jig- nsche tijd). Van Rotterdam Donderdagl5 11, Vrijdag 16 11, Zaterdag 17 11, Zond. 18 2,— Maandag 19 12, Dinsdag 20 12, Woensdag 21 11, Dond. 22 11.— Vrijdag 23 11,— Zaterdag 24 11, Zondag 25 11. Maandag 26 12, Dinsdag 27 12, Woensdag28 11, Dond. 29 11,— Vrijdag 30 11.— Zaterdag 31 11. OTDIENST urg en Zierikzee. ikzee Spoorweg Does. «g- mnsche tijd. Van Zierikzee: 'smorg. 's mid Dond.15 6,30 3,45 Vrijd.16 7,50 Vrijd.16 11,30 Zater.17 7.50 3.45 6,- 5,- 7,50 3,45 Zond. 18 Maan.19 Dins. 20 Woen21 Dond.22 Vrijd.23 Zater.24 Zond. 25 Maan.26 Dins. 27 Woen28 Dond.29 Vrij d.30 Zater.31 7.50 12.— 11,30 3,45 6- 7,50 7,50 6,— 7,50 7.50 7,50 6,30 7.50 7,50 3,45 3,45 3,45 6- 3.45 3,45 3,45 3,45 3.45 3,45 ig- msche tijd. Van Rotterdam Dond. Vrijdag Maandag Dinsdag Dond. Vrijdag Maandag Dinsdag I Dond. J Vrijdag 's morgens. 15 16 19 20 22 23 26 27 29 30 12.— 1.30 11.30 12,30 10.45 1.30 11.30 1,30 12,- 1,30 tig. Van Antwerpen j Donderdagl5 2. I Zater. 17 3, Dinsdag 20 5.30 Dond. 22 7,30 Zaterdag 24 8. Dinsdag 27 1. Donderdag29 2. Zaterdag 31 4,- SDIENST CHE VEER—GOES. zondering van Dinsdags Vertrek Veer 's morg. O, 's avonds 5,uur. 'smorg. 8,21, 'snamid. 's avonds 6,30. Des 's morg. 9,'s av. (Slot Ostende), 's nam. .30 van het Veerver- dig) door naar den trein ertrekt. 11,45*), nm. 3,30 6.2o m. 12,15*), 4,6.5o rke vm. 8,40. 9,10. eweigerd werden. g» Dinsdag en Vrijdag. 7,— 11,45 3,30* 6.20 7,20 12,05 3,50* 6.40 7,40 10,101,504.45* 8,— 10,30 2,10 5.05* elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,02 s. UITGAVE VAN EN van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Een brief uit Jeruzalem, het is ons nog nimmer gebeurd er een te ontvangen. Gisteren ontvingen wij er een van den heer A. de Vlieger, onzen vrienden door zijn arbeid in Egypte te zeer bekend, dan dat wij iets tot inleiding er van zouden willen zeggen. De heer de Vlieger bevindt zich op het oogenblik in het land Kanaan en schreef ons van uit Jeruzalem het onderstaande Aan de Redactie van De Zeeuw. Jeruzalem 2 Aug. '95. Weledele Heeren! Heden middag bezocht ik Bethlehem en daar het sedert de Kruistochten niet veel voorgekomen is dat een Zeeuw bet heilige graf of de geboortegrot bezocht, heb ik bedacht dat het goed was u een brief te schrijven die tevens door al onze andere vrienden gelezen kan worden. Bethlehem is van Jeruzalem anderhalf uur gaans verwijderd. Onophoudelijk heu vel op heuvel af voert de kronkelende stof- -- fige steenweg den reiziger naar zijn doel, tot de kinderen uit Bethlehem te hoop loo- pen en elkander het kleine voordeeltje betwisten om een paard te mogen vast houden. Lieve, frissche, gezonde jongens zjjn het met wangen als die van 't kind der Madonna. De mannen gelijken door hun bruine gelaatstint en gekleurde tul banden op de zonen der woestijn, maar de vrouwen en meisjes herinneren door gelaatstrekken en kleederdracht soms aan onze Zeeuwsche boerinnen. Zij verbergen zich niet angstvallig gelijk onze Egyptische kennissen, maar blijven ons aankijken zoo lang zïj kunnen en beantwoorden onzen groet. Intusschen komen wij voor de deur der kerk, waarin de legende een grot aanwijst waarin onze Heiland geboren zou zijn. Deze kerk dagteekent reeds uit de vierde eeuw en is waarschijnlijk de oudste kerk in de heele wereld. De schilderingen op de pilaren zijn bijna uitgewischt. De balkeji en gebinten zijn van Engelsch eiken hout, door een Engelsch koning daartoe ge schonken, toeneen nieuw dak noodzakelijk was geworden. In 't voorportaal der kerk staat een Turksche schildwacht zwaarge wapend op post om de orde te bewaren tusschen de verschillende secten, die ver schillende deelen dezer kerk in bezit hebben. n. Hoofdplaat nm. 1.50 2.20 2.50 t Breskens Ylissingen 3.30 4.30 Londen12 Augustus. Sinds de dynamiet-epidemie in Londen ini het uiterst moeilijk de Bank te betreden. Maar vergezeld door een vriend werden de verborgen schatten voor mij ontsloten. Een portier wijst mij met zijn goudge- knopten wandelstok op het beeldhouwwerk boven den hoofdingang, hetwelk uit vier gestalten bestaat, voorstellingen van Europa, Azie, Afrika en eene vrouw, die Lothbury eene ananas aanbiedt, welke, zooals hij met Maar wij treden binnen De corridor leidt naar de „Bullion" af- JrnitLri g<md zilver, dat in- worden. DeVchtercjjde .te linker voor zilver De eerste indruk, dien ^«^t^S^het estel- bevindt. Maar eene gestalte mete en wit vest, „couleur de puce" a7 JP/fn paalS als guldens. Zijn hoed is een 1^" zwart fluweelen iets, een compromTfu?- schen eene berenmuts en een fez Allereerst brengt men ons naar a- weegschaal, of zooals zij genoemd wordt°°de In de grot waarin wij met kaarsen afda len staat weer een Turksch soldaat om tegen wanorde te waken. Eenigen tijd geleden toen die wacht er niet was ver moordde op deze gewijde plek een Russische soldaat een Roomsch priester. Ofschoon de grot natuurlijk is, vertoont zij ongeveer het voorkomen van een gebouwde kapel want de wanden zijn met kostbare tapijten en borduurwerken behangen. Rechts is de plaats waar onze Heere geboren werd. Links, een paar schreden verder, stond de kribbe. Op den achtergrond «tond het vee „er was voor henlieden geen plaats inde herberg". Aandoenlijke gedachte En hoe onuit sprekelijke rijkdom is daar nu bij Hem die zoo arm werd ook voor ons. Heilbiddend t. t. A. DE VLIEGER. 16 Aug. '95. Bavo schrijft in de Goesche Grt. het vol gende over den oorsprong van Goes In het jaar 776 bestond Goes reeds en wel als villa, nl. een zekere uitgestrekt heid gronds met een huis of watdat is alles. Het water is hier ouder dan het land, het land weer ouder dan de dorpen en steden. Men zal dus mij wel willen ge- looven, dat de villa Gusaha haar naam kreeg naar het watertje de Gusaha, waar langs zij lag, en niet het omgekeerde. Dat watertje liep voor een deel ongeveer, waar nu de haven looptechter niet pre cies, zooals later uit mijn opstellen blijken zal. Ook hield het niet op ter plaatse, waar nu Goes ligt en tegenwoordig de haven ophoudtmaar het schoot veel ver der zuidwaarts door en liep daar waar men nu den straatweg naar 's Gravenpolder vindt. Misschien herinneren mijn lezers zich nog, dat ik vroeger gezegd heb, hoe men oudtijds wegen aanlegde door ver- slibde kreken. De Gusaha dan liep met weinig kronkelingen van de Oosterschelde in't Noorden naar de Zwake in 't Zuiden. Aan beide uiteinden van het stroompje vond men hoogten, heuvels of terpen. Van deze terpen is er in de nabijheid van 's Gravenpolder nog een over. In het Noorden droeg er een den naam van Sir- kels, eigenlijk Sir Gillestorp, wat nu nog bekend staat als het gehucht „Schrasdorp.' Een andere was het „Poelsche bergje" groote balans", vervaardigd door de hh. Napier. Dit wonderbare instrument is eene zware en eigenaardig gebouwde weegmachine, om trent zeven voet hoog en twee ton in ge wicht. Het geheel bevindt zich in eene kolossale glazen kast, die men door een verschuifbaar paneel binnentreedt. De scbaal wordt met hydraulische kracht behandeld en is de gevoeligste weegmachine die be staat. Het fondament van stevig beton is zestien voet diep, zoodat zelfs geen geluid het nauwkeurige evenwicht kan verstoren. De bestuurder laat door middel van een klein rad de hydraulische kracht werken en drukt dan op een ivoren knopje. Dade lijk zinkt dë*goheele schaal, die honderden ponden zwaar is, ongeveer 7 duim, en is voor weging gereed. „Nu zullen wij be ginnen met een postzegel te wegen", zegt de vriendelijke heer van zooeven. Aan beide zijden wordt de schaal belast met 400 ons gewicht. (Goud wordt gegoten in staven van 400 ons gewicht, en een ver schil van Viooo deel van een ons kan worden ontdekt). Nu wordt de postzegel in eene der schalen gelegd, op een ander ivoren knopje gedrukt, en de index wijst een door slag aan van 6 duimStel u voor, een index van 6 duim voor eene postzegel Maar het allerverwonderlij kste stond my cog te wachten. „Veronderstel", zegt de bestuurder, „dat een staaf meer gewic-ht heeft dan deze scbaal volgens hare constructie kan afwegen, dat nog niet zooveel jaren verdwenen is. Die heuvels waren oorspronkelijk opgewor pen met godsdienstige bedoelingenhet waren offerplaatsen. Dat ze bij hoogen waterstand ook als vluchtheuvels gebruikt werden, ja, dat op sommige ervan huizen werden gebouwd, is wel waar maar dit was niet de reden van hun ontstaan. Ook bij Wemeldinge waren eertijds een paar dier hoogten. Als men nu nog bedenkt, dat ook de heilige, gerichtsplaats Eliwerve niet ver van al die heuvels lag, ziet men al spoedig in, dat de gansche streek bij en ten Oosten van Goes in een reuk van groote heiligheid stond. Op zulke plaatsen aetten onze godsdien stige voorouders zich gaarne neer, vooral als de streek zich er voor leende om haar bewoners aan hun nooddruft te helpen. En dat wa» hier wel het geval. In ge noemd jaar 776 was al wel een goeddeel der Breede Watering bebouwbaar en dus bewoonbaar. Geen wonder dus, dat zich aan de Gusaha eenige menschen neerzetten: ze waren daar in de buurt van heilige plaatsen de grond leverde hun genoeg op voor levensonderhoud en langs de Gusaha konden ze het overvloedige uit- en het benoodigde invoeren, zoowel naar Noord als «aar Zuid. En hiermede kunnen we ooh de eerstgestelde vraag ten voile De- antwoorden de bewoners der villa, die ook den naam van Gusaha kreeg, leefden van den grond. GEMEENTERAADSVERKIEZING te Een onzer lezers schrijft ons A .s. Dinsdag moeten wij weder een gang naar de stembus doen en zal er beslist worden of onze gemeenteraad zoö zoetjes aan uitsluitend uit liberalen zal bestaan of dat de 2. antirevolutionairen, die uit den raad zij n heengegaan door 2 antirev. zullen wor den vervangen. We hopen natuurlijk het. laatste, daar het Algemeen Belang onzer stad er ongetwijfeld mede gebaat zou zijn. Een gemeenteraad, uitsluitend uit liberale heeren samengesteld, brengt alle zaken in handen eener coterie, die de burgerij naar hare pijpen doet dansen en maar één belang op het oog heeft, n.l. dat van haar en haren aanhang. Ongetwijfeld zal de strijd warmpjes wor den, vooral nu de liberalen reeds bij eerste stemming onze mannen met allerlei bedrog, leugen en onware beschuldigingen bij het dan zal elke andere schaal haar limiet aan geven zonder eenige aanduiding. Deze ech ter niet." Om dit te bewijzen, belast hij de schaal eerst met haar maximum gewicht en voegt er dan nog Vi ons aan toe, in plaats dat de index zich beweegt is er eene pauze van een paar seconden en dan klinkt eene electrische schel. Er is iets schrikwekkend menschelijks in dit mecha- nismus, hetwelk weigert eene taak, waartoe het niet berekend is, uit te voeren. Dit is de eenige balans van dien aard in de wereld de fabrikant heeft er nooit een du plicaat van gemaakt. Deze triomf der werk tuigkunde kostte 24000 gulden. De zilver- schaal is natuurlijk niet zoo fijn gebalan ceerd, en men heeft ze resp. „de Opper rechter" (Lord Chief Justice) en „de Groot kanselier" (Lord High Chancellor) gedoopt. De bestuurder verlaat nu de schaal en verlicht door het omdraaien eener kruk eensklaps een lang gewelf met sehoonge- ronde bogen, dat wij anders onopgemerkt zouden zijn voorbijgeloopen. Het hek wordt geopend en gevolgd door een bewaarder in het chocolade-bruin gekleed, treden wij binnen. Op kleine rolwagentjes met sterke wielen liggen ongeveer 100 staven goud van 400 ons elk. Elk rolwagentje bevat dus omtrent 40,000 ons ter waarde van p.m. fi. 3.240.000. Op rekken langs de muren liggen hoopen en nog eens hoopen zakken geld; elke zak houdt 500 ons In dische, Eransche, Hollandsche en Amerikaan- sche gangb%re munt. kiezersvolk verdacht trachtten te maken. Dat deze onwaarheden, enz. enz. door de antirevol. partij alhier naar behooren aan de kaak zullen worden gesteld behoeft wel geen betoog, daartoe is de leiding van deze zoo gewichtvolle verkiezing in te goede handen. Toch zij een ieder onzer a. s. Dinsdag op post om den toeleg der liberale coterie te verijdelen en met alle man te stemmen op H. M. KLOPPERS (geel biljet), C. M. DOMMISSE (wit biljet). Met de handhaving van onze drank wet schijnt het hier en daar treurig ge steld te zijn. In Amsterdam moet zij op brutale wijze worden overtreden. Dit blijkt tenminste uit een brochure van de ta^persvereeniging „Vergunning.'''' In 1893 richtte deze vereeniging een adres aan den gemeenteraad van Amster dam, waarin beweerd werd, dat in die gemeente alleen 800 gelegenheden beston den, waar getapt werd zonder vergun ning. De burgemeester noemde dit cijfer schro melijk overdreven, want volgens de hem door de politie verstrekte inlichtingen, be droeg dit cijfer slechts 289 Wat deed toen de vereeniging Zij belastte tien betrouwbare personen met ue opdracht, een nieuw onderzoek in te stel len en als tapperij zonder vergunning alleen die inrichtingen op te geven, waarin zij zeiven sterke drank zouden hebben be steld en gebruikt. Dit onderzoek liep van 25 Nov. tot 8 Dec. 1893. En wat was het resultaat 636 tappe rijen zonder vergunning had men gevon den, zonder een 200-tal vuile, slecht be faamde kroegen mee te tellen, waar men zich geschaamd had binnen te gaan. Het bleek dus, dat de lijst juist was zelfs kon de politie mit haar lijst van 289 a- dressanten er nog 50 bij doen. Dus het cijter van 800 is waarlijk niet te hoog! Wij zouden wel willen vragenzou het naar proportie in kleinere steden: in Zie rikzee, in Middelburg, in Goes, zou het daar beter zijn Acetgleengas. De heer van der Kloes deelt in „Aichitectura" het volgende omtrent het nieuwe licht mede „Door de welwillendheid van den heer J. Bleuland van Oord, gasfabrikant te Voorburg, ben ik in staat gesteld het vol gende mede te deelen De grondstof voer het acetyleengas, het Wij verlaten deze kamer langs een steenen trap, die naar ,boven leidt, door eene aangename galerij met soliede steenen balustrade, vanwaar wij den binnenhof kunnen overzien., De deuren der prach tige bestuurskamer komen op deze galerij uit. Onze lijfwacht drukt op een electrisch knopje. De deur wordt geopend en wij worden binnengeleid in eene prachtige kamer, waar het geluid der voetstappen wordt verstomd door dikke Turksche tapijten. Ik verbeeld me, dat ik mij reeds in de bestuurskamer bevind, maar mijn geleider verzoekt mij hem te volgen en wij stappen het aangrenzende vertrek binnen, eene ruime zaal met hoog, met fresco's beschilderd plafond en meubilair, dat een oudheidkenner zou doen water tanden. Wij komen bij eene deur, die toegang geeft tot eene omheining, bijna geheel van glas, waarin bezoekers de wonderen daarbin nen gade slian. Onze lijf wacht opent ech ter de deur en, zich tot het hoofd wendende, fluistert hij hem iets in het oor. De be stuurder heet ons daarop hartelijk welkom en geleidt ons naar eene machine, die gebruikt wordt om goud te wegen en waarvan er hier een dertigtal aanwezig zijn. In deze zaal worden de souvereinen en halve souvereinen, die door bankiers en anderen zijn ingeleverd, afgewogen. Hiervoor wordt ook hydraulische kracht gebruikt. De machine bestaat uit een zeer samen- calciumcarbide, is reeds een courant han delsartikel geworden en wordt als zooda nig uit Amerika en uit Berlijn aange voerd in goed gesloten vaten en blikken bussen. Door enkele aanraking met water wordt het gas ontwikkeld. Een voor den leek op scheikundig gebied hoogst zon derling verschijnsel doet zich er mede voor: het calciumcarbide op zich zelf is onbrandbaar, doch laat men op een stukje er van een paar druppels water vallen, dan kan men het met een lucifer aanste ken. Het calciumcarbide moet dus volko men droog bewaard blij ven het is haast even gevoelig voor water als ongebluschte kalk en begint ook in aanraking met vochtig» lucht weldra gaste ontwikkelen. Da installatie der toestellen voor ver lichting met acetyleengas is zeer beknopt en eenvoudig. Een gasfabriekje voor een villa, zooals de heer Bleuland van Oord voor den heer van Ilattum te Ellewouts- dijk, op het buitenverblijf Zorgvliet, heeft ingericht, beslaat niet meer dan 4 M'. plaatsruimte. Het licht is eenig mooi. De heer B. v. O. ontstak voor mij een acetyleengasvlam van 25 normaalkaarsen en daarnaast een petroleum van 18 kaarsen de eerste had niet meer dan Vi van den inhoud der lnofofö A.1-» - - i ifo.Ir.orif gas ongeveer 4 maal de lichtsterkte heeft van steenkolengas, dan komt de opgaaf van prof. Lewes, dat acetyleengas 15 maal zooveel licht geeft als steenkolengas, vrjjwel uit. Naar den tegenwoordigen prijs van het acetyleengas, die waarschijnlijk echter spoedig aanmerkelijk zal dalen, verbrandt een 24 kaarsvlam per uur (20 L) voor een waarde van ongeveer 3 cents. Het ver bruik van steenkolengas bij open vlam gerekend op 11 liter per kaars, kost bij een prijs van 9 Ms een steenkolengaslicht van 25 kaarsen 2.474 cent, terwijl dat licht met een goeden brander zou kosten 12 cent per uur. Een 3 liter bus calcium carbide bevat evenveel aan licht vermogen als een van 15 liter petroleum. Dit geeft dunkt mij den petroleumkonin- gen, die tegenwoordig hard bezig zijn den prijs van hun waar op te drijven, wel eenige reden tot nadenken. De kunst van verontschuldigen. Een Amerikaansch Predikant te Palermo deelde in een vergadering op Sicilië den uitslag mede van een eigenaardig onder zoek. Hij had aan een menigte personen gesteld systeem van tegenwichten en is geheel door glas omgeven. Een lange ko peren toevoerpij p, die er uitziet als een buis, die over hare geheele lengte in tweeën is gesneden, vormt een hoek van 45 graden en is gevuld met een lange rol souvereinen. Deze glijden een voor een op een rond beweegbaar plaatje, iets groo- ter dan het geldstuk zelf. Gedurende een oogenblik schijnt het plaatje de hoedanig heden van elk geldstukje te overwegen. Dan, wanneer het als het ware een besluit genomen heeft, werpt het den souverein netjes naar rechts en deze glijdt dan door een metalen buis naar een ontvanger. Maar wanneer het geldstuk minder dan het stan daard-gewicht heeft, dan werpt deze keu rige machine het naar links en veroordeelt het tot de guillotine. Ook hier ontvangt men den indruk, alsof een menschelijke hand de souvereinen weegt. Men verbeeldt zich als het ware, dat een verborgen persoon het gewicht keurt. Dat 'oogenblik van besluiteloosheid van het plaatje doet aan iets super-mechanisch denken en herinnert eerder aan een scherp zinnig dier. Deze machines wege» 26 muntstukken per minuut, en op een dag worden ongeveer 100,OpÓ stuks afgewogen. De geldstukken, welke te licht bevonden zijn, Vfgrden gebracht naar de guillotine ook e?n hydraulische triomf en val len door een lange buis. Terwijl zij naar beneden glijden, krast een scherp mes ze netjes door midden) waarna ze in mandjes

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1895 | | pagina 1