d. een voorstel van B. en W. om aan
de Gymnastiek en Schermvereeniging Achil
les, die verzocht had gebruik te mogen
maken van het gemeente gymnastieklokaal
te berichten dat haar verzoek niet kan
worden ingewilligd. Het afwijzeud voor
stel was gegrond op een rapport van de
Commissie voor de Gymnastiekschoen, naar
aanleiding van het advies van den onder
wijzer aan de gemeenteschool.
KERKNIEUWS.
SCHOOLNIEUWS.
REG IITSZAKEN.
GEMENGDE BERICHTEN.
J. Adam.
B. M. dei» Boer.
J. Faberij de Jonge.
M. H. Haiinck.
Ingezonden Slukken
PACHT.
A. A. Mes Grzn. en A. A. Mes doet hier
niets af, wijl geen van beiden de volstrekte
meerderheid bekwam. Onjuist is dan ook
het adres, waar het zegt dat A. A. Mes
Gzn. candidaat gesteld was door eene ver
gadering van kiezers, althans in adverten-
tiën, die hij voor zich heeft liggen, wordt
A. A. Mes aanbevolen; zijns inziens heeft
dus het stembureau goed gehandeld, een
onderscheid tusschen beide namen te
maken.
De heer Gratama zou gaarne ingelicht
worden of nog meer personen in de ge
meente aanwezig zijn, onder den naam van
den Bouwmeester, waarop de Voorzitter
antwoordde dat werkelijk een persoon van
dien naam vroeger in de Nieuwstraat
woonde, doch dat deze zich sedert 11
Mei met der woon in de gemeente Gin-
neken gevestigd had.
De heeren E. P. Schorer, van Dunne en
de Stoppelaar scharen zich aan de zijde
van den heer van der Swalme en achten
op aangevoerde gronden een verder onder
zoek onnoodig. De laatste releveert een
feit onlangs te Schiedam voorgevallen, waar
twee personen zijn die denzelfden naam
dragen. Daar kwamen ook uit de bus bil
jetten die alleen den geslachtsnaam zonder
voornamen bevatten, u.ch het stembureau
heeft niet geaarzeld ook deze ten goede te
doen komen aan den persoon, die candidaat
gesteld was.
Als nu wordt overgegaan tot stemming
over het voorstel van den voorzitter om
de ingeleverde biljetten te herzien. Nadat'
door de vergadering een verzoek van de
heeren Brevet en van der Harst, die deel
hebben uitgemaakt van het stembureau,
was ingewilligd om buitan stemming te
mogen blijven, wordt het voorstel metal-
gemeene stemmen, behalve die van den
heer W. J. Sprenger, verworpen.
Besloten wordt dan ook inmiddellijk alle
geloofsbrieven te onderzoeken, waartoe de
voorzitter eene commissie benoemde, be
staande uit de heeren van Dunné, Gratama
en Koole. Na de geloofsbrieven te hebben
onderzocht, verklaart de commissie bij mon
de van den heer van Dunné, alles in orde
bevonden te hebben en adviseert zij tot
toelating van al de gekozenen, met welk
advies de Raad zich zonder discussie of
hoofdelijke stemming vereenigde.
Voorlezing geschiedt thans van een pro
vinciaal blad, houdende kennisgeving van
de verandering van datum van de jaarmarkt
te Ierseke. Niemand had bezwaar tegen
die verandering, waarna de notulen der
vorige vergadering worden gelezen en vast
gesteld.
Vervolgens deelt de Voorzitter mede dat
sedert de laatste zitting zijn ingekomen
a. een adres van Wigard c. s. om aan
leg der waterleiding in de Lazarij straat
b. een adres van de agenten van politie
4e klasse, waarbij zij verzoeken evenals
hunne confraters van de hoogere klassen
van gemeentewege van kleeding en schoeisel
te worden voorzien
c. een adres van den gepensioneerden
agent van politie 4e klasse A. J. Sanderse
om herziening van het hem toegekend
pensioen
e. eene aanbeveling van de Gezondheids-
Commissie ter voorziening in de vaca-
turo Dr. Couvée. Aanbevolen worden de
heeren J. P. van der Harst JJz. en Dr.
van der Stadt.
De stukken sub d. b. en c. worden in
handen gesteld van B. en W. om advies,
omtrent punt d. wordt conform het voor
stel zonder stemming beslist en ook punt
e. wordt op verlangen des Voorzitters dade
lijk in behandeling genomen tot lid der ge
zondheidscommissie wordt met 11 stemmen
benoemd de heer J. P. van der Harst JJz.
terwijl 3 stemmen op den heer Dr. van
der Stadt waren uitgebracht.
Nadat de hear F. G. Sprenger had me
degedeeld dat hij den heer de Waal de
onjuistheden onder vier oefgen had aange
toond, diein zijne opgaaf omtrentdeaanslagen
der raadsleden ware ingeslopen (zie vori
ge zitting) ging de vergadering uiteen.
- Bij kon. besluit is aan C. J. de Vul-
der'van Noorden op zijn verzoek eervol
ontslag verleend als kantonrechter-plaats
vervanger in het kanton Tholen.
—2 Bij kon. besluit zijn benoemd: tot
dijkgraaf voor den Philrppinppolder E. Cue-
lenaere; in het bestuur van het waterschap
Waarde: tot dijkgraaf J. Butijn eu tot ge
zworen C. Thorenaar; tot heemraad voor
het waterschap Schouwen A. v. d. Weijde;
tot plaatsvervangend dijkgraaf van den
Sluispolder J. Sandee; tot gezworen van
den Willem Leopoldpolder (Nederlandsch
gedeelte) L. Leenhouts de Vlieger.
De verplaatsing van den klerk der
posterijen le kl. J. P. Ie Roy, van Ter-
neuzen naar Oudenbosch is ingetrokken.
De commissie van beoordeeling om
trent de heffing van invoerrecht naar de
waarde der goederen, volgens de wet van,
20 April 1895, in de provincie Zeeland,
ig samengesteld uit de heeren: E. de
Fouw te Middelburg, J. J. G. van Wicheren
te Terneuzen en P. P. E. Hoefnagels te
Roosendaal, benoemd door den minister
van financiën D. Hildernisse te Middel
burg en C. A. Kalbfleisch te Vlissingen,
benoemd door de rechtbank te Middelburg
J. C. H. Schute te Zierikzee, benoemd
door de rechtbank te Zierikzee; J. C.
Frederiks te Middelburg, benoemd door de
kamer van koophandel en fabrieken te
Middelburg; A. H. Polak te Vlissingen,
benoemd door de kamer te Vlissingen en
J. G. van Alpen, makelaar te Rotterdam,
benoemd door de kamer te Rotterdam.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Oud-Beijerland door ds. P*
Bokma te Bruinisse.
Te Utrecht is geslaagd voor het examen
als apotheker dhr. G. C. A. Nonhebei te
Middelburg.
Geslaagd voor het examen voor tee
kenonderwijzer door leerlingen der rijksnor
maalschool te Amsterdam is o, a. de heer
J. C. Kerkmeyer, geboren te Middelburg.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens:
bedriegelijke bankbreuk: P. J., 37 j.,
herbergier, Wolfaartsdxjk, thans te Mid
delburg in hechtenis, tot 9 m. gev. straf.
brandstichting: A. J. W., 24 j., bediende.
Ierseke, thans te Middelburg in hechtenis,
tot 5 jaren gev. straf, beiden met minde
ring van den in verzekerde bewaring door-
gebrachten tijd, en in de kosten.
Inzake P. de P., 22 j. werkman te Vlis
singen, op 21 Mei 11, bij verstek ter zake van
poging tot diefstal veroordeeld lót 3 m.
gev. straf, en daarvan in verzet gekomen,
is op heden diens vonnis bekrachtigd.
Goes. Men schrijft ons:
Het is verbazend stil en dat tegen de
zoo gewichtige herstemming op a. s. Dinsdag.
Behalve een lasterlijk leugenstukje tegen
het raadslid Den Boer, door twee liberale
bladen gretig opgenomen, leverde de ver
kiezing geen nieuws op. Toch zal wie de
kaart van het land kent, dadelijk toe
stemmen dat wij hier te doen hebben met
eene stilte die den storm voorafgaat.
Eenige dagen voor de verkiezing op den
Kien dezer, is door de leiders der Meeting
en der Sociëteit met eene energie die
eerbied afdwingt, bij de kiezers geloopen
om de stembriefjes in te vullen. Zelfs
de vereeniging Eigen Hulp deed voor een
oogenblik aan politiek.
Vooral onder de mannen van de „Mee
ting" zijn er die hard hun best deden.
Van een enkele die vreesde voor mogelijke
concurrentie te zijnen nadeele en ten voor-
deele der gemeente, is dit misschien te ver
klaren. Doch van anderen verklaart men zich
hun ijver niet anders dan dat hij geïnspi
reerd werd door den partyhaat.
En dat zulke elementen in het spel
moeten komen bij een gemeenteraadsver
kiezing is inderdaad te betreuren.
Sommigen hunner beroemen er zich op
twaalf en meer briefjes te hebben inge
vuld. Een twijfelachtige eer voor dezulken
die in het vorige jaar voor de kieswet
Tak met de grootst mogelijke kiesrecht-
uitbreiding, met zelfstandige uitoefening
van het kiesrecht en het couloirstelsel een
lans braken, en zich door antirevolutio
nairen als het thans juist op zoo onedele
wijze bestreden raadslid Den Boer lieten
helpen.
De antirevolutionaire kiesvereeniging
heeft den strijd gehad tegen velerlei leu
gen en verdachtmaking.
Of dit bij de aanstaande herstemming
ook zoo zijn zal, weten wij nietdoch wij
durven vertrouwen dat alle antirevolutio
naire kiezers er op bedacht zullen zijn
dat de coalitie niets onbeproefd zal laten
om het driemanschap Janssenvan der
LeeuwTemperman, waarbij VanderPeijl
als niet te versmaden trekkracht dienst zal
doen, de meerderheid te bezorgen boven
di m. nnen onzer keuze welke mannen
wij met aandrang u nogmaals aanbevelen
Vlissingen. De electro-tinfabriek on
dernemers de Heeren Laernoes, Brakema,
en Heimans is reeds zoo ver gevorderd,
dat met de werkzaamheden begin volgende
week, vermoedelijk Maandag, zal worden
aangevangen.
Bruinisse. In de op Woensdag ge
houden vergadering van den Dijkraad van
het Calamiteuze Waterschap Bruinisse
werd de rekening over het dienstjaar
1894/95 voorloopig vastgesteld in ontvangst
tot een bedrag van f 19349.52 en in uit
gaaf op f 16187.43.
Tevens werd wegens de periodieke af
treding van den Voorzitter en een lid
van het dijksbestuur eene aanbeveling en
voordracht van drie personen opgemaakt.
Op de Amsterdamsche wereldtentoon
stelling zijn de firma 's wed. J. C. Massee
Zoon te Goes en A. A. Mes G. Zoon te
Middelburg met de zilveren midaille be
kroond, achtereenvolgens voor reddingstoe
stellen en voor likeuren, terwijl de stoom
vaartmaatschappij „Zeeland" met een eere-
kruis bekroond werd.
Vlissingen. Door de antirev. kies
vereeniging zijn gisteravond voor de a. s.
verkiezing van 2 leden van den gemeen
teraad, noodzakelijk geworden door het
overlijden van den heer C. Mortier en het
bedanken van den heer J. le Sage v. Hoeve
(beiden antirev.) candidaat gesteld in de
vacature Mortier, dhr. H. M. Kloppers, in
de vacature J. le Sage v. Hoeve, dhr. C. M.
Dommisse.
Vlissingen. Benoemd met 1 Aug.
tot Brievenbesteller alhier J. van Houten
thans postbode te Oostburg, zulks in plaats
van J. van Gelderen, die op verzoek met
1 Jnlij.l. wegens hoogen leeftijd eervol uit
den dienst is ontslagen met recht op pensioen.
Kloetinge. Aangesteld als agent van
Politie te Dordrecht L. den Toonder Pz.
alhier.
Borsele- Dank zij de vroeger aangegane
verbintenis tusschen aandeelhouders zal
dit jaar in de meestoof alhier weder eene
hoeveelheid meekrap verwerkt worden.
Dezer dagen werd voor de aangifte zitting
gehouden. Daaruit bleek dat de opbrengst
van ruim vier hectaren ter bereiding te
wachten is.
le/seke. Heden Vrijdagmorgen ont
lastte zich boven deze gemeente en het
geheele eiland een hevig onweder Daar
bij sloeg de bliksem in eene schuur op
de hofstede van den landbouwer M.
Vermue in den Olzendepolder. In een
oogenblik stond dezelve in lichtelaaie.
De geheele hofstede werd een prooi der
vlammen, eenig vee dat in de schuur aan
wezig was, kwam daarbij om; onder anderen
5 paarden, 2 ossen, en 8 kalveren. Wegens
den verren afstand buiten de gemeente kwam
de spuit te laat.
Ook die van Kruininge.
Rilland. Als bijzonderheid verdient
melding, dat bij den heer Jan Blok Jr.
zich een zwerm bijen gevestigd heeft in
een biervaatje, en dat die bijen daarin
lustig aan het werk zijn, dagelijks uit
vliegen en weer geregeld in het vaatje
terugkeeren.
Vlake. Bij L. Openeer, arbeider alhier,
kwam men Donderdag tot de onaangename
ontdekking dat op zijn aardappelveld aard
appelen waren ontvreemd, pi. m. 1 H. L.
Men had het loof weer in den grond terug-
geplant. De dader of daders zijn tot heden
toe onbekend. Van het geval is aangifte
gedaan bij de politie.
Onder Aksel is eene vrouw gestor
ven aan bloedvergiftiging. Zij had een
doorntje in den vinger gekregen en ver
wijderde dit door middel van een speld.
De vinger geraakte aan het zweren, pap
pen hielp niet, en geneeskundige hulp
vermocht de patiente niet te redden.
- Eenige ingenieurs van den Waterstaat
doen dezer dagen, met behulp van een
aantal werklieden van Hans weert en We-
meldinge, peilingen en onderzoekingen in
de Zandkreek (tusschen Zuid- en Noord-
Beveland) ten einde de oorzaak op te spo
ren van het toenemend aanslibben van die
kreek, wat natuurlijk een gevaar voor de
scheepvaart oplevert. Vermoedelijk is een
veranderde richting van den stroom daar
aan niet vreemd.
De Stoomboot „Heemstra" werd
Woensdagmorgen stoomende tusschen Hoorn
en Marken door de den bliksem getroffen.
De strengestag van gegalvaniseerd ijzer-
draad werd op verscheidene plaatsen als
gegloeid en geheel vernield, terwijl het
kompas totaal onbruikhaar werd en een
gedeelte van dat kompas uit geelkoper be
staande, rood van kleur werd.
De stuurman die tijdens het ongeval aan
het roer stond was door de hitte genood
zaakt eenige passen achterwaarts te doen
en de geheele stoomboot was overdekt door
een regen van vuur. Passagiers en beman
ning kwamen met den schrik vrij.
Te Nijmegen zijn eergisteravond bij
het vertrek van een pleiziertrein een con
ducteur de beide beenen afgereden. De
ongelukkige is gehuwd en heeft 9 kinde
ren.
Op de dorpen in de omstreken van
Breda bestaat de gewoonte, dat de buren
van een meisje, dat weldra zal huwen,
in de bruidsdagen onthaald worden op een
of meer vaten bier. Dit noemt men eene
„rent". Dinsdagavond werd ook te Bavel
dusdanige „rent" gegeven. Nadat menig
pintje geledigd was, ontstond een twist
tusschen eenige boeren, die met elkander
nogeen appeltje te schillen hadden. Deze twist
liep zoo erg, dat gebuik gemaakt werd
van messen zoodat een formeele vechtpartij
geleverd werd. Enkelen weiden duchtig
gesneden en gestoken.
Om het vuur in een kachel beter
te doen branden wierp vrouw S. te Budel
daarin da irin petroleum. Een groote vlam
sloeg naar buiten, waardoor een kind van
6 maanden in brand geraakte. Het kind
bekwam zulke hevige brandwonden, dat
het kort daarna bezweek.
Het houten onhalsel van het Tsaar-
Peterhutsje te Zaandam zal worden
vervangen door een steenen gebouw in
Gothischen stijl, en het houten hekwerk
aan den ingang door een fraai gesmeed
ijzeren. Het Igebouwtje zal voorts aan
drie zijden door een 3.50 meter hoogen
muur worden ingesloten. Dit alles ge
schiedt op kosten van den keizer van
Rusland, wien het huisje met terrein in
eigendom toebehoort.
Men schrijft ons uit Terneuzen:
Gisterenochtend kwam hier een kermis
gezelschap aan met een Turkschen schommel.
De eigenaar er van zocht een schip
per, die hem met zijn schommel naar
Middelburg zou brengen. Iemand, die naar
het zaakje stond te kijken, gaf zich voor
schipper uit en nam aan den eigenaar
met zijn schommel naar Middelburg te
brengen, maar eischte op voorhand 20
francs en wees een tjalk, die in het kanaal
lag, als zijn eigendom aan. De eigenaar
gaf 20 francs en de pseudo-schipper ver
wijderde zich en liet zich niet meer zien.
De eigenaar, het wachten moede, onder
zocht daarop de zaak, waarna hem bleek,
dat hij bedrogen was. N. R. C.
De moord te Vlijmen. Zooals wij
mededeelden, heeft de rechtbank te 's Iier-
togenbosch tegen M. Bongers, beschuldigd
van moord op zijne echtgenoote, 1 Juni
jl. gepleegd, eene gevangenisstraf van 15
jaren geëischt.
Uit het getuigenverhoor is o. m. het
volgende gebleken:
Martinus Bongers en Petronella Maria
van de Water waren sedert den 5en Mei
1892 getrouwd. Lang vóór dien tijd hadden
zij elkander gekend, want beiden dienden
bij eenzelfden boer, zekeren van Goch,
een familielid van Bongers.
Toen reeds harmonieerden beiden niet
bestzoo is het b.v. eens voorgekomen,
dat de knecht Bongers de dienstbode van
de Water een been had stuk geslagen en
getrapt.
Toch werd na den dood van Van Goch
dit tweetal een paartje; wat de vrouw
aandreef den man te huwen, is een raadsel;
de man echter had wel eene beweegreden,
om Petronella tot vrouw te kiezen. Bongers
was een familielid van Van Goch toen
deze stierf, meende hij te erven, doch zulks
geschiedde nietimmers de overledene had
huis en tuin benevens f 1000 in contanten
vermaakt niet aan B., doch aan de dienst
bode. Dit erfenisje nu wilde B. hebben,
ook al moest hij de vrouw op den koop
toe nemen. En zoo geschiedde het, dat
man en vrouw den 5en Mei 1892 huwden.
Gelukkig is bet huwelijk niet geweest;
B. was een liefhebber van een borrel;
ongelukkig was hij zeer lastig voor zijne
omgeving, wanneer hij dronken was, en
dit behoorde niet tot de zeldzaamheden.
In die omstandigheden mishandelde hij
dikwijls zijne vrouw. Ook op 1 Juni had
Bongers bij zijn terugkeer uit den Bosch
nog al wat gedronken.
Toen hij thnis kwam, bevond zijne vrouw
zich in den tuin. Even ging hij naar
binnen, doch spoedig daarna kwam hij i»
den tuin en riep zijne vrouw, doch deze
weigerde te komen en riep, dat binnen
alles klaar stond en dat zij geen pak slaag
van haren man wilde hebben en zoodoende
niet kwam.
„Ik zal je niets doen", was het weder
woord van Bongers en hij voegde er bij
„Als ik niet te fatsoenlijk was, had ik je
al lang voor den kop geschoten". Nogmaals
gelastte hij zijne vrouw onder bedreigingen
in huis te komen.
„Als je niet binnenkomt, schiet ik je
kapot" waren zijne woorden, en de daad
bij het woord voegende, haalde hij van
binnen een geweer, legde aan en schoot
zijne vrouw dood.
Zij was door eenige hagelkorrels in den
linkerslaap getroffen, die in de hersenen
doordrongen en onmiddellijk den dood ten
gevolge hadden.
Tijdens de terechtzitting toonde de be
klaagde geen berouw. Met cynische kalmte
gaf hij verklaringen, die ten doel hadden,
de rechters te overtuigen, dat hij nimmer
de bedoeling gehad had, zijn vrouw te
dooden. Door te schieten, had hij, zeide
hij, zijne vrouw bang willen maken, waar
door zij, naar zijne meening, wel in huis
zoude komen.
Dezer dagen bevond zich een roud-
reizend persoon, Roelof Keizer, met zijne
zieke vrouw en 2 kinderen in de buurt
van Tubbsrgen (Overijsel). Hij begaf
zich met eenige koopmansschap naar de
r.-k. pastorie, doch kon niets verkoopen.
Hierover, naar het schijnt, boos gewor
den, haalde hij zijn vrouw van de kar en
plaatste haar tegen het hek voor de pas
torie, met de woorden tot den pastoor ge
richt: „Zie zoo, ik heb haar 28 jaar ge
had, nu moogt gij haar ook wel eens
hebben". Daarop verwijderde hij zich met
de beide kinderen en liet zijn vrouw in
hulpbehoevenden toestand achter. De vrouw
is ingevolge haar verlangen vanwege het
gemeentebestuur naar Olst getransporteerd.
Van den man en de beide kinderen heeft
men verder niets meer gehoord.
Toen een 27-jarige arbeider te Lan-
gezwaag Dinsdag uit het maaiveld te
rugkeerde en hij zich nog op de ruimte
bevond, ontlastte zich een hevig onweder.
De maaier werd door het hemelvuur ge
troffen en stortte ter aarde. Toen men
hem opnam, kon men aan het lichaam
geen andere verwondingen ontdekken, dan
een klein gaatje aan deu hals. Toch bleek
de man door den bliksem gedood te zijn.
Woensdagnacht is te Meppel het vaar
water plotseling ruim 50 cM. gezakt, zoo
dat de vaartuigen schuiu lagen, doordat
zij aan den grond geraakt waren. Een
vaartuig schepte water en znkvan een
ander schip, met turf geladen, werd de
schipper gelukkig wakker anders was zijn
vaartuig ook gezonken, daar het water al
aan den bovenkant van het dichte gedeelte
van zijn schip stond. Ook de bevaarbaar
heid op de Hoogeveensche vaart werd
bedreigd, wijl daar ook reeds groote vaar
tuigen aan den grond raakten. Toen het
ontdekt werd, liet men van een hooger
pa-nd water los, zoodat genoemd kanaal
spoedig weder ongeveer V* M. steeg. Kwaad
willigen hadden de schotten van de lei
ding bij de Meppelersluis opengetrokken.
De Engelsche zeeofficier M'Giffin die
in den zeeslag aan de Yalu de „Tsjem Yueh"
commandeerde, schildert in het nieuwe rna-
riuetijdschrift „Per Mare" de treurige er
varingen, welke hij met de Chineesche
officieien opgedaan heeft: „Eigenlijk was
ik niet de bevelhebber, maar de commodore
Lin. Deze was echter aan de Yalu niet
te zien. Hij kon het niet zien dat het
schip klaar gemaakt werd, om te vechten
hij verging bijna van angst. Toen het
eerste schot viel, zag ik onzen luitenant
in den pantsertoren. Zijn gezicht was zoo
wit als krijt. Een tweede schot trof beter
dan het eerste en toen verdween onze
vriend. Zoodra het weer stil werd hoorde
ik een zeldzaam leven in den toren. Toen
ik keek zag ik hoe commodore Lin op
zijn buik lag, vloekende en huilende en
Buddha biddende, hem te redden. Lin was
een mandarijn. De mandarijnen zijn allen
lafaards. De officieren, welke niet tot die
klas behoorden waren even dapper als de
manschap. Deze moet men ten zeerste
prijzen." Op de equipage der „Foo-Tsjow"
is hij zeer verbitterd. Toen er iets in
een der torens in het ongereede geraakt
was, daalde hij er in af om de oorzaak te
onderzoeken. Plotseling greep iemand hem
bij de beenen en schreeuwde„Hier is
geeu plaats meerZoek elders naar een
schuilplaatsM'Giffin werd zoo driftig,
dat hij een luitenant een stoot in de borst
gaf, dat hij geen adem kon halen. Toen
liet men hem zijn gang gaan.
„De pachten zijn to laag!" zoo klaagt
de eigenaar.
„De pachten zijn veel te hoog," zoo de
pachter.
Wie van die twee heeft nu gelijk
Natuurlijk is het zeer moeielijk, om zoo
iets zoo voetstoots uit te maken't is
daarmede als met het paard, dat de ver-
kooper goedkoopde kooper daarentegen
rijk betaald noemt.
De belangen zijn verschillend de oog
punten, waaiuit de zaak bezien wordt,
zijn verschillend daarom tweeërlei oor
deel.
Om -eene juiste uitspraak te doen over
het te hoog of te laag zijn der pachten,
zouden we eerst een voldoend aantal ge
gevens moe ten bezitten om de waarde van
den grond te bepalen; die waarde ken
nende, zou naar den tegen woord i gen ren
testandaard de grootte van billijke pach
ten vast te stellen zijn.
De waarde van den grond, dien de
landbouwer gebruikt, hangt af van gesteld
heid en ligging en kan berekend worden
uit zijne opbrengst.
Om haar in onze provincie te kunnen
beoordeelen, zoude men in 't bezit moeten
zijn, van de opgave, over de laatste vijf
jaren van 't geen eenige goede hofsteden,
die in goede handen zijn, hebben opge
bracht en van 't geen zij hebben gekost.
We zouden moeten weten, wat ont
vangen is voor tarwe, gerst, boonen, erw
ten, haver, bieten, aardappelen, ajuin, kar-
wij, enz.wij zouden daaraan moeten
toevoegen de opbrengst van zuivel, vee,
varkens, paarden en hoenderhofdie som
verminderen met het bedrag van rijks- en
polderlasten, de uitgaven voor arbeids
loon, voor het herstel der onmisbare werk
tuigen, voor den aankoop van vee, van
paarden, van alle zaken, die uoodig zijn
om het bedrijf te voeren en met het dag
geld, dat den pachter toekomt voor zijn
beheer, om aannemende dat de boer met
zijn gezin van het bedrijf mag meeëten
uit hetgeen er dan overblijft, de grootte
van de pacht te bepalen.
Landverpachten zou o. i. moeten zijn
een soort vennootschap.
De eigenaar geeft een kapitaal in de
gedaante van grond.
De pachter verschaft het ledapitaal voor
't bedrijf.
De laatste treedt op als driecteur om
beide kapitalen rentegevend te maken.
Bij 't einde van 't boekjaar wordt de
balans opgemaakt en winst of verlies,
nadat de directeur voor zijne werkzaam-'
heden eene te voren overeengekomen som
ontvangen heeft, verdeeld in evenre
digheid van de gebruikte kapitalen.
Zoo zou het moeten zijnmaar daarom
is het zoo niet en in dat niet zoo zijn,
zit juist het ellendige van ons pacht
stelsel.
De eene vennoot, de grondeigenaar, heeft
eene vaste winst, gewaarborgd door het
bedrijfskapitaal van den pachter, en loopt
dus hoegenaamd geen gevaar van verlies.
De tweede vennoot, de pachter, heeft
wel een kansje op winst, maar draagt
alleen alle verliezen, zelfs door de behen
digheid van den eersten die verliezen,
welke de korstondig opwellende goedertie
renheid van het Burgerlijk Wetboek scheen
te willen brengen ten laste van den eige
naar. BurgerlWetb. artt. 16281633).
Blijkt het, dat door gunstige omstan
digheden de 2de vennoot wat veel wint,
dan kan de eerste zich na een zeker aantal
jaren, doorgaans 5, 7 of 9, een grooter
aandeel in de winst verzekeren, of den 2den
vennoot, indien deze niet bereid is die
meerdere winst te verleenen, aan den dijk
zetten.
