SEN, dGoemans, NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. CHRISTELIJK- HISTORISCH KACHELS, E JONGEN, Blburg. irijs. JMSTELLEN, Hooirijven, P. Swennen, WERKMEID, EID rmansknechts lo. 111. 1895. 3afenfflj 22 ïuni. ingelsche de Artikelen, G1ETËUS, •- ARKEN, SCHAPPEN, ff van namen, ERS, Kapelle. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN SCHEIDING. er tot liet insect, dood h., te Goes bp Gebr. fCK, te Wemeldinge lorpe PRUDENCE en C. J. KOSTEN, see A. TASELAAR, 1NBAAS. bij irktuigen enz., Goes. m ind van de wijndrecht, Vlissingen. •atis. DER YIJGHVan gracht 409, te Amster. lo Augustus e. k. buiten verval. STROMENDE l, liefst beneden de 16 lust beeft het melken h. DHUIJ, Middelburg. agd door D GEVRAAGD an sterken drank. ioon bij: Wed. JOH. irte Kerkstraat. Goes elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. fjij die zich met 1 Juli a. s. op ons blad abonneeren, ontvan gen de nommers die in de maand Juni nog verschijnen, gratis. De liberale kiesvereeniging te Zutfen beeft naar aanleiding van het concept be sluit van het bestuur der liberale unie eene motie aangenomen van zeer conservatieve strekking. Er wordt namelijk in te kennen gegeven dat het samenstellen van een staatkundig partijprogram ontijdig is. Zonderling besluit van eene kiesver eeniging aie tot tweemaal toe den op het kantje af radicalen heer Goeman Bor- gesius ter tweede kamer heeft afgevaardigd. Tot goed verstand van zaken drukken wij het concept-besluit der liberale Unie hieronder nogmaals af. „De algemeene vergadering van de L i- berale Unie, Overwegende dat voor de gezonde ontwikkeling van ons staatkundig leven, en ais grondslag voor een politiek van wenscheijjke hervormingen, een zoo ruim mogoiyke Uitbreiding Vit i het kiesrecht, gelijk zij steeds heeft voor gestaan, dringend noodzakelijk blijft; dat intusscnen de tijd gekomen is voor het vaststellen van een programma, de richting aangevend, waarin na het tot stand- komen der kiesrechthervorming, de demo cratische politiek der naaste toekomst zich dient te beweger, en geschikt om te strek ken tot vereenigingspunt voor alle vooruit strevende vrijzinnigen dat dit programma behoort te staan op den bodem der tegenwoordige grondwet niet omdat deze in elk opzicht bevredigend is, maar omdat het een eisch is van prac- tisch beleid, aanstonds alie krachten te wjjden aan de vele hervormingen, door haar bepalingen geboden of mogelijk ge maakt dat bovenal de sociale vraagstukken de aandacht vorderen, opdat ook in de wetge ving do belangen van den arbeid en den arbeider ten volle tot huil recht komen, elke bevoorrechting van het kapitaal op- houde en, in het algemeen, voor zoover de wetgeving invloed uitoefent op de ver- deeling der maatschappelijke goederen, meer rechtvaaidigneid worde betracht Besluit aan het bestuur op te dragen om, met inachtneming van het bovenstaande, en lettende op hetgeen op verschillend ander gebied rn de eerste p.aats op dat der ge- meente-fiuancieu een krachtig handelen van dei: wetgever eischt, een programma voor de Liberale U n i e, na behandeling in de kiesvereenigingen, aan de goedkeu ring dor algemeene vergadering te onder werpen." De Goesche Courant merkt terecht op dat hier sprake is van twee richtingen waarin de liberale partij bezig is uiteen te gaan. Zij karakteriseert de clausule van de li berale unie omtrent het ophouden van „elke bevoorrechting van het kapitaal" als „een sprong zoo groot dat niet slechts de meest voornitstrevenden maar zelfs de alles omverwerpenden worden op zijde gestreefd" in het concept-besluit leest zij „een over- loopen naar een vijand tot wien een libe raal zich al heel weinig aangetrokken ge voelen kan en die dan ook van liberale zijde steeds met kracht is bestreden." Zij laakt de uitdrukking als eene „die bij eene andere politieke paitij een vaste be- teekenis keef verworven en wel die van gelijkmatig bezit" en acht „dit eene ge vaarlijke taktiek, die vermoedelijk tot ont goocheling zal leiden, wanneer het op for- muleering aankomt, maar die ongetwijfeld de scheiding zal verhaasten, die in de li berale partij zich meer en meer openbaart." Het blad aanvaardt daarbij de onderschei ding in conservatief liberalen en radicaal- liberalen, hoewel zij onder de eersten me nden radicaal en onder de laatstgenoemden menigen conservatief kenten dus de namen wil laten voor wat ze zijn." j)ë Goesche Crt. vermoedt dat vele li berale kiesvereenigingen zich met de Zut. fensche zullen verklaren tegen het concept besluit en de scheuring die zij liever niet ziet, zal verhaastendoch troost zich er mee dat de gescheiden helften toch ten slotte weer onder den anticlericalen hoed zullen gevangen worden, want zij zullen „allen nog in hoofdzaak kunnen samengaan om kerkelijke invloeden op ons staatsbestuur te weerstaan". Wij zullen ons voor het oogenblik van critiek op dit artikel der Goesche Courant onthouden. Wij constateeren alleen dat wij haar wel eens in radicaler stemming hebben aange troffen. Haar standpunt is op 't oogenblik zuiver conservatief liberaal. Is zij de leidster der liberale Kiesver eenigingen. dan zal de instemming uit Zuid-Beveland, met het concept-besluit niet groot en de candidaat voor de vol gende Kamerverkiezing minder vooruit strevend zijn dan de vorige dien de Kiesvereenigingen en de Goesche Courant ten vorigen jare met zooveel tact en gloed hebben aanbevolen. In verband met deze feiten maken de jongste beschouwingen van de Goesche Courant een ietwat zonderlinge,n indruk Intusscheu de Goesche Courant heeft eens over hare schutting gekeken en ont dekt dat de scheiding op buurmans erf reeds voltrokken is. Zij gewaagt van de sohenring in de antirevolutionaire partij, waarbij een deel met Kuyper, een ander deel met Lobman medegaat; en doet daarbij <le vraag of de zich afscheidenden, met name in Goes de- heer Lobman, niet hun mandaat ter beschikking der kiezers moeten stellen, op grond daarvan „dat zij zich hebben afge scheiden van de georganiseerde antirevo lutionaire partij, waartoe echter de kiezers, of althans de kiesvereenigingen zijn blijven behooren" en hierdoor „tussoben kiezers en gekozenen eene afscheiding is ontstaan die wellicht het zich aan eene nieuwe verkiezing onderwerpen gewenscht maakt". Als wij ons op deze laatste vraag een antwoord mogen veroorloven, dan zij het eene herinnering aan wat ten vorigen jare geschied is. Toen is de heer Lohman gecandideerd door eene aan het Centiaal Comité aan gesloten Kiesvereenigiag die door haar deputaat de Resolutie, die het „Conserva tisme van alle gading" buitensloot, had helpen aannemen. De candidatuur Lohman is toen door het Centraal Comité bestredenover de wijze waarop wensehen wij ons niet uit te laten. Wij herinneren alleen dal een groot aan tal leden der aangesloten Kiesvereeniging eentweede vereeniging oprichtten, welke een tegencandidaat stelde en „ruim gesteund werd uit de kas van bet Centraal Comité", terwijl de aangesloten Kiesvereeniging niets ontving. Daarop is de heer Lohman, na zijne beginselen voor de Kiezers te hebben bloot gelegd, toch herkozen en heeft de Standaard verklaard dat hij niet meer was in het verband der georganiseerde antirevolu tionaire partij tenzij de verklaring door hem afgelegd in correspondentie met de Kiesvereeniging, kon worden gepubliceerd. De kiesvereenigingen die Lehman eandi- deerden en de kiezers die op hem stemden, hebben derhalve geweten wat zij aan den heer Lohman hadden en de heer Lobman wist dat hij buiten het verband der geor ganiseerde antirevolutionaire partij was. Nu heeft de heer Lohman nog in geen enkel opzicht de kiezers teleurgesteld, dan in dit dat hij niet of niet genoeg getracht heeft de breuke te herstellen; lip is nu slechts formeel uit de partij getreden, waar hij feitelijk reeds buiten stond. Er is dus niets veranderd. Bovendien wensehen wij wel te onder scheiden. De heer Van Houten bleef li- heraal toen hij in 1877 uit het liberale par tijverband trad, en wij vernamen niet dat hem verzocht werd uit het partijverband te gaan. Zoo is ook de beer Lohman niet anti revolutionair geworden door lid te zijn van de Kiesvereeniging en de Antirevolutio naire partij. Maar omgekeerd hij was an tirevolutionair, beleed de a. r. beginselen, vond die belichaamd in Ons Program en sloot zich daarom aan bij de a. r. partij. Dezelfde beginselen belijdt de heer L. nog, hij mag dan misschien conservatief antire volutionair genoemd worden doch Ons Program is nog het zijne; hij zal dus niet stemnen tegen de antirevolutionaire beginselen. Eerst wanneer hij daartoe komt zal de zedelijke band aan de kiezers hem zedelijk verplichte» zijn mandaat neer te leggen; gelijk Ons Program (blz. 290) zegt „Zag hij zich ten gevolge van sinds zijne verkiezing ingetreden verandering van overtuiging, door eed en geweten verplicht, anders in de Kamer te stemmen, dan hij wist dat door zijne kiezers ver wacht werd, dan zou hieruit de verplich ting voor hem voortvloeien om of deze af wijking ter voldoening van zijn kiezers toe te lichten, of wel door neerlegging van zijn mandaat, het heilig karakter van elk iivTu-uxynv ui LX uil 'iy t/i* no v/w v..-. Over de quaestie Kampèn-Mackay laten wij ons thans niet uitde Goesche Cour ant had meer speciaal Goes-Lohman op 'toog en dewijl deze zaak ook in christelijk his torische kringen overdacht en besproken werd, grijpen wij deze gelegenheid gaarne aan om onze meening hieromtrent uit te spreken. Wij hebben in een vorig artikel de schei ding in de antirevolutionaire partij betreurd toch moeten wij van de andere zijde niet vergeten dat door de uittreding uit de „georganiseerde" a. r. partij het mogelijk werd dat elk der beide groepen zich vrij kan ontwikkelenen al wonen zij nu niet meer onder één dak, zij wonen toch naast elkaar en kunnen op de stoep voor de deur nog menig buurpraatje houden en plannen van samenwerking bespreken bij bet optreden tegen den gemeenschappelij- ken vijand. Dit moet althans in Zeeland zoo zijn. En dat om de eenvoudige reden dat èn de Middelburgsche Courant in heftige, èn de Goesche Crt. in bezadigde taal, de Middelburgsche met. hare democratische, de Goesche met hare meer behovdende ge dachten, beiden op dit punt samenstem- men waarin wij ook verschillen, wij blij ven anticlericaalen daarin zijn wij één. Deze omstandigheid maakt 't dus gebie dend noodzakelijk dat alle antirevolutio nairen, dat zijn zij die Ons Program ain- vaarden als hun richtsnoer en politieke belijdenis, betzij in de partij gebleven of er uit gegaan, zoo dicht mogelijk bij elkan der blijven. Het Weekblad voor Z. V. W. D. „heeft zijn 20sten verjaardag gevierd". Het blad ziet met weemoed terug op de afgelegde levensbaan, want in den strijd stond het vaak alleen en het erkent dat de strijd, mede door»»/» schuld, nogal eens persoonlijk geweest is. Nu, daar weten de antirevolutionairen die den heer Vorsterman v. Oyen in zijne kracht gekend hebben, alles van. De redacteur zegt van zich zelf „De strijd is vaak hevig en benauwend geweest. „Was hij niet het vleeseh geworden on geloof, omdat hij weigerde den nek te buigen voor clericale heerschzucht Werd hij ni»t voorgesteld als een soort antichrist, omdat hij wars van alle uiterlijk verioon, van alle huichelarij, zich bepaald» tot het bidden in de binnenkamer, in plaats van met een lang gezicht en half toege- nepen oogen den drempel van kerken te verslijten om daar een leer te hooren ver kondigen, in strijd met alles wat Chris tus zelf onderwezen heeft?'' Meer zullen wij nu niet aanhalen. Wij zagen reeds genoeg dat de redacteur nog even krachtig is als er te schelden valt op dominé's en geloovigen. Het liberalisme heeft door zijne ver dediging niet gewonnen in de gunst der menschen; ook wijl niet alle vijanden van „huichelarij" gelijk hij door hunne prac- tijken even bevoegd waren om de tegen partij op dat punt te kapittelen. Doch wat ons betreft, zij aan het Week blad, nn het zelf zegt dat „liefde tot den naaste" zijn „spoorslag" is geweest, op dezen zijn 20sten verjaardag veel vergeven. In zake de vaccine-quaestie te Kapelle weten wij den lezer geen nieuws mede te deelen. Wij hebben indertijd van deze voor het burgerlijk armbestuur zoo compromittee- rende geschiedenis melding gemaakt en aan gedrongen op het geven van inlichtingen. „De zaak is in onderzoek ter plaatse waar het behoort"schreef ons de heer Oele. Wij hebben aan de vingerwijzing on onzen mond te houden gehoor gegeven en ""TofdaVïrien Tir Aï>e leu genachtige voorstelling van de zaak gaf, waartegen wij meenden te moeten opkomen. Wij hebben toen onze mededeelingen nog wat uitgebreid, doch er niet bij gezegd dat het ons toescheen dat de eigenlijke schuldige in deze vaccinedwang-quaestie de voorzitter van het burgerlijk armbestuur, de heer Nijssen is. Wij hebben gewacht op den uitslag van het ons toegezegde onderzoek. Tot wij eindelijk een- en andermaal den secretaris, aangeklampt en ten slotte van hem vernomen hebben dat de zaak door het burgerlijk armbestuur blauw blauw zal ge laten worden. Het notabene door ons beschuldigde arm bestuur heeft besloten recht te doen door op de quaestie niet in te gaan. Ze dood te zwijgen dus. Ziedaar de vrucht van het „onderzoek ter plaatse waar het behoort". Op het Kapelsche armbestuur blijft der halve de smet kleven, dat het een kind eener gealimenteerde tegen den zin der moeder heeft doen vaccineeren en dat onder bedreiging met inhouding der bedeeling, en wat dies. meer zij. De meerderheid van genoemd armbestuur, en de secretaris, staan op christelijk histo- rischen grondslag, en sturen in democrati sche richting. Het spijt ons voor onze vrienden in dit geacht college, waaronder er zijn die wij gaarne lijden mogen maar de wijze waarop zij zich van deze zaak hebben afgemaakt, is voor hen niet eervol. Wij laten de zaak aan hunne consciëntie en het oordeel onzer lezers over. De verhouding der partijen in de pro vinciale staten van Zeeland is thans 18 liberalen, 17 antirevolutionairen, 6 Roomschen, 1 tot geen dezer behoorende. VAN VADER CATS. Indien de jonckheyt niet en deugt, En geeft de schuit niet aan de jeught, De vader self verdient de straf, Die haar geen beter les en gaf. Vrient! zyt gy wijs. Buyght jeughdigh rijs, Want d'oude stam Is al te strami Die wel bemint Kastijt zijn kint. 't Is wel (naar mij n begrip) in ouden tij d gesey t: 't Is beter dat h et kint, als dat de moeder sohreyt. Al gy die jonge kinders voet, Let wat je se;ht en wat gy doet. Want wat het zy en hoe het gae, De zone doet den vader nae, De dochter gaet haer moeders gangh, En dat haer gantsche leven langh. Die zijn geheym aan iemant melt, Die is in slavernij gestelt. 21 Juni '95. Vergadering van den Middelburgsohen Gemeenteraad van Woensdag 19 Juni 1895. O Afwezig zijn de heeien Jeras, van Dunné, Brevet, W. H. Snouck Hurg.onje en F. G. Sprenger, terwijl, bij ontstentenis van den Burgemeester, het presidium wordt waargenomen door den oudsten wethouder den heer W. J. Sprenger. Nadat de zitting geopend was, noodigt de Voorzitter de heeren van der Harst en de Waal uit de ingeloste obligatiën Ge meenteschuld, die uitgeloot zijn, met het proces-verbaal van uitloting te vergelijken en na accoordbevinding de stukken zeiven tailS"tfUc;i:'VUi/iiUifuii-M.. J-:i uibia- J-ru,Sno. verhandelde in de laatste zitting, welk verslag zonder aanmerking wordt goedge keurd en vastgesteld. Sedert die zitting zijn ingekomen: a. missiven van Gedeputeerde Staten, houdende goedkeuring van in de laatste zitting genomen hesluiten; b. een proces-verbaal van opueming der kas van den Gemeente-Ontvanger, waaruit blijkt dat het debet der kas ten dage der opneming bedroeg f 39532,29, hetwelk aan contanten en geldswaardige papieren aan wezig is bevonden c. een adres van A. van Dorst om aan koop van bouwterrein aan de Loskaai, met verzoek om de eenmaal aangenomen be paling van 10 meter hoogte voor aldaar te stichten woningen te zijnen behoeve te reduceereu tot eene hoogte van 8 a 8V* M. d. een adres van ambachtslieden, be woners van de Werfstraat nabij de Goesche Korenmarkt, waarbij zij verzoeken dat genoemde straat worde aangesloten aan het buizennet der waterleiding e. een schrijven van B. en W. aan be woners van den Veerschen Singel, die met een verzoek als snb d zich tot den Ge meenteraad gewend hebben f. een advies van B. en W. omtrent bet tot den Raad gericht schrijven der Commissie van toezicht op het lager onder wijs, betreffende het op de lagere scholen A, B, C, H en I ingevoerde stelsel van werkhoofden. Conform het voorstel des Voorzitters vereenigt de Raad zich er mede, dat de stukken sub a en b voor kennisgeving worden aangenomen, die sub c en d ter fine van advies naar B. en W. worden ge- renvoieerd en die sub e en f wegens af wezigheid des Burgemeesters, tot eene vol gende zitting zullen worden aangehouden. Omtrent het stuk sub f wordt door de heeren Tak en van Hoek overlegging ge vraagd van het advies van den Inspecteur van het ondorwijs, terwijl de heer Grata- ma in overweging geeft omtrent het punt in quaestie zoowel het advies van den districts- als van den arrondissements-school- opziener in te winnen, waarop Jdoor den Voorzitter wordt geantwoord aan de hee ren Tak en van Hoek, dat de Inspecteur verzocht had zijn advies niet openbaar te maken, doch dat naar zijne meening dat verzoek zich niet kon uitstrekken tot de leden van den raad, weshalve het dan ook ter kennisnemig voor die leden ter visie zou worden gelegd aan den heer Grata- ma, dat het door hem uitgedrukt verlan gen een punt van overweging bij B. en W. zal uitmaken. Zooals onze lezers zich zullen herinne ren, werden in de laa'ste zitting ternadere behandeling aangehouden le een voorstel van B. en W, om aan den eervol ontsla.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1895 | | pagina 1