NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK- r
HISTORISCH
Ho. 94. 1895.
Menfag 11 lieu
Kiezers voor de Prov. Staten
in het kiesdistrict GOES.
Jhr. Mr. J. J. Pompe
van Meerdervoort,
M. Noordijke.
C. J. Huvers.
W. J. Vader van
's Gravenpolder.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Op a. 8. DINSDAG 14 MEI
Nog een enkel woord over
onze aftredenden.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
vasi 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Weer naderen wij een tijdstip dat
voor ons en voor geheel ons Vader
land van groote beteekenis is.
wordt gij opgeroepen, ter vervulling
van Uw burgei plicht, teneinde vier
leden te kiezen voor de Staten onzer
provincie.
Dat niemand zich, zonder hiertoe
geldende redenen te hebben mag
ontrekken zult gij allen toestemmen.
Alle kiezers, niemand uitgezonderd,
worden door onze overheid opgeroe
pen teneinde mannen aan te wijzen
om onze belangen te behartigen en
ons Gewest te besturenen wij we
ten dat wij van Godswege verplicht
zijn onze overheid te gehoorzamen
in alles wat niet in strijd is met de
wet van Hem, aan Wien ook zjj reken-
plichtig is.
De moeite welke men zich hiervoor
getroosten moet ia dan toch ook niet
groot; voor de meesten al zeer gering,
om even naar Stadhuis of Gemeente
huis te gaan en daar zijn stembiljet te
bezorgen, en dat voor een zaak waar
zoo gewichtige belangen mee gemoeid
zijn. Gewichtige belangen dit
zijn het immers toch, daar het
van deze verkiezingen, zoo hier als
elders, afhangt naar welken geest
onze provincie, ja geheel ons Neder
land zal worden bestuurd.
Het mag immers niemand onverschil
lig zijn of onze afgevaardigden behooren
tot de liberalen welke voor het bestuur
van Land en Gewest geen hooger wijs
heid kennen noch begeeren dan het licht
der Rede, der verdurven rede, en die
leven uit het beginsel der Franache re
volutie, die al zooveel rampen eu ellende
over ons land gebracht heeft, dan of
deze rekening wenschen te houden met
het Woord van Hem die gezegd heeft
door Mij vegeeren de koningen en stel
len de vorsten gerechtigheid.
Meent nu niet dat deze belangen,
hoe gewichtig ook, bij deze verkiezing
niet te pas komen, dat onze Staten Leden
daar in Middelburg niet anders te doen
hebben dan over polderzaken over
land en zand te pratenzeen, zij
hebben ook de Gedeputeerde Staten uit
hun midden te kiezen, een college dat
zéér veel macht in handen heeft, dat
alle besluiten die onze gemeenteraden
nemen, kan goed- of afkeuren.
De ondervinding heeft het ons geleerd,
zoolang de meerderheid der statenleden
liberaal is, worden daartoe geen anderen
gekozen dan liberalen.
Dit is gij stemt ons dat toe
niet billijk.
Gedeputeerde Staten wij zeiden
het u reeds met een paar woorden
betoekenen wat.
De zes Gedeputeerde heeren, door de
Provinciale Staten gekozen, oefenen een
schier onbeperkte macht in de provincie
uit. Niet geheel ten onrechte heeft men
van het corps Gedeputeerden gezegd,
dat het „in het wezen der zaak niets dan
een Kroonraad is, staande onder de be
velen van den miniatuur-koning, getiteld
Commissaris."
Zij zijn hot, die naar de uitspraak
der wet, met de dagelijksche leiding en
uitvoering der zaken zijn belast, onver
scbillig of de Staten vergaderen of niet.
Zij zijn hef, die vooral de taak ver
vullen, door de grondwet of de Provinciale
wet aan de Staten opgedragen, met
betrekking tot de uitvoering der wetten,
maatregelen van inwendig bestuur en
koninklijke bevelen.
Uwe gemeentebesturen kunnen let
terlijk niets zonder de Gedeputeerden
der Provincie doen Zij zijn door genoemd
college aan handen en voeten gebonden.
Geen besluit kan uitgevoerd, geen ver
ordening tot stand worden gebracht, of
de Gedeputeerde Staten moeten er hunne
goedkeuring aan hechten.
Geheel uwe gemeentel ij ke huishouding,
waarbij vooral de fiuantiëa niet mogen
worden vergeten, staat onder het toezicht
van genoemde Staten.
Zij onderzoeken de gemeentelijke ver
ordeningen en reglementen en toetsen ze
aan de wet, terwijl ook alle keuren of
politie verordeningen der waterschapsbe
sturen aan hunne goedkeuring onderwor
pen zijn.
Bovendien oefenen zij met den com
missaris van II. M. de Koningin een
gestadig toezicht uit op de provinciale
belangen, beheeren de provinciale in
komsten en eigendommen en bereiden
de uitvoering van de besluiten der Sta
ten voor.
Door hen worden de ambtenaren aan
gesteld en ontslagen, tenzjj de Staten
zeiven dat aan zich hebben gehouden
of de wet het anders beveelt. De grif
fier en andere bezoldigde personen wor
den door hen in hunne bediening ge
schorst.
De Gedeputeerde Staten oefenen ten
slotte nog een soort van administra
tieve rechtsmacht uit, dit wil zeggen
het college van Gedeputeerde Staten
vormen het zestal rechtersdie in de
provincie bijna in alle geschillen recht
spreken tusichen den vrijen burger en
zijn gemeentelijk bestuur.
Zoo komen de Gedeputeerde Staten
schier bij alles te pas. Geen vinger kan
in de provinoie in de ascb worden ge
stoken of de Gedeputeerde Staten zijn
er bij.
Men zegt daarom niet te veel, Wanneer
men beweert, dat H.M. de Koningin-
Regentes eigenlijk door hunne tusschen-
komst regeertde Ministers door hunne
bemiddeling het land besturen, en de
gemeentebesturen hunne onderworpene
dienstknechten zijn, werktuigen waardoor
zij de gemeenten regeeren.
Die Gedeputeerden oefenen invloed uit
op uw onderwijs, uw armverzorging, uw
nijverheid.
Vandaar dikwijls de moeilijkheid van
zoo menigen goedgezinden gemeenteraad
om recht te verkrijgen.
En daarom achten wij het van zoo
groot belang dat in de gedeputeerde sta
ten ook eens mannen zitten die nu niet
tot de liberalen behooren.
Nu kunt gij zelf die heeren niet be
noemen, gij moet dat aan ie Provinci
ale Staten overlatenmaar daarom is
het zoo noodig goede, kloeke, vertrouw
bare mannen tot leden van de Provinci
ale Staten te kiezen.
Welnu, daarvoor wordt gij nu aan
staanden Diasdag 14 Mei, ter stembus
genoodigd.
Dan kunt gij, zij het ook indirect,
uw invloed laten gelden op de verkiezing
van die aan invloed zoo rijke mannen,
die het college van Gedeputeerde Staten
vormen
Bovendien de leden van de Prov.
Staten zijn de kiezers van de Eerste
Kamer, en hier heeft men weer het-
zelide geval: Iz de meeiderheid in
de Staten liberaal, zoo gaan er ook
voor Zeelaöd liberalen naar de Eerste
Kamer.
Zoolang nu deze Eerste Kamer in
haar meerderheid liberaal is, hebben
wij aan al ons stemmen voor de
Tweede Kamer bijzonder weinig,
want al kregen wij daar eene meer
derheid van onze geestverwanten,
die wetten en bepalingen naar onzen
wensch wilden invoeren, dan zou
toch de Eerste Kamer dit kunnen
beletten, want zonder hare goed
keuring komt er niets tot stand.
Kiezorsl als vrucht van uw vroegere
trouwe plichtsbetrachting is het gelukt
om van de acht vertegenwoordigers die
het district Goes (dit is geheel Zuid- en
Noord-Beveland) afvaardigt, er 7 van de
Antirevolutionaire of Christelijk Histori
sche richting te verkiezen. Yier hunner
zijn thans aan de beurt van aftreding,en
door al de antirevolutionaire kiesvereni
gingen opnieuw candidaat gesteld, met
eenparige stemmen, en worden mitsdien
den kiezers wederom driDgendaanbevolen.
Ten ernstigste raden wij U dan ook
aan Uw stembiljet met de namen dier
iieeren in te vullenniet alleen omdat
dit alle vier kundige en achtenswaardige
mannen zijn, want die zijn er ook onder
de candidaten die u van liberale zijde
worden aanbevolen, maar vooral en bo
venal omdat zjj met ons hetzelfde beginsel
belijden en alleen dezulken kunnen wij
gebruiken.
Op 't oogenblik zijn de liberale
en antiliberale partijen in onze staten
zoo wat even sterk gevolg hiervan
is nu reeds dat wij voor onze be
hoeftige krankzinnigen verkregen
hebben om ze met ondersteuning
der Provincie, zoo dit door betrek
kingen verlangd wordt naar een der
Chr. Kiankzinnigengestichten Veld
wijk of Bloemendaalof voor wat
de Roomsch Katholieken betreft
naar Coudewater te zenden. Wel is
dit geschied met medewerking der
liberalen, doch het is zeer de vraag
of zij hierin zouden toegestemd heb
ben, indien z(j nog over eene meer
derheid als vroeger te beschikken
hadden.
Het is mede aan onze vriendeu in
de Staten gelukt éeu der twee ze
tels voor de Eerste Kamer door een
man onzer richting te bezetten. Be
houden wij nu hier wat wij hebben
en wint onze partij in andere dis
tricten er een paar vrienden van ons
beginsel bij, dan kunnen wij deze
winst behouden, en bovendien op
nieuw een onzer vrienden gekozen
krijgen in een der drie thans be
staande vacatures in het College van
Gedeputeerde Staten, en wanneer
binnenkort het thans zittende libera
le le Kamerlid aftreden moet, hem
door een onzer doen vervangen.
Het gewicht van die keuze voor de
EerBte Kamer mag vooral niet uit het
oog worden verloren.
Hadden onze vrienden daar al van
over jaren lang meer op gelet, wij zou
den nu veel verder zjjn.
Men herinnert zich nog hoe deze Kamer
onzen beminden Keuchenius, als minis
ter heeft weggejaagd, omdat hij den
heeren te godsdienstig was.
Die daad, de uitwerping van minister
Keuchenius, heeft ens zeer gedaan. De
wonde daarvan schrijnt nu nog.
En nu, nu is de liberale partij druk
in de weer om onze mannen, zoo 't hun
mogelijk is, uit de Staten te bannen,
en door mannen van hun partij te ver
vangen. Maar kiezers dit zult gij im
mers niet gedoogen, om zoo maar goed
schiks al de moeite die wij ons jaren
lang getroost hebben, om mannen der
Chr. Hist, richting in de Staten te bren
gen, waarvan wij nu beginnen de
goede vruchten er van te plukken, vruch
teloos te maken. En, dat hebt gij vol
komen in Uw handen. Indien ieder kie
zer die het met ons eens is, trouw zijn
kiezersplicht vervult, en man voor man
ter stembus komt, dau is het onmoge
lijk dat de liberalen het van ons winnen
kunnen. Doch dit moet gij dan ook ge
trouw doen, of gij zult het u te laat
beklagen.
Wij noodigen daarom elk kiezer die
het met ons eens is, (aan den tegenstan
der bedelen wij om geen stemmen, die
liberaal is laat die op liberalen stem
men) maar alle vrienden en geestver
wanten dringend uit om eenparig hun
stem uit te brengen op alle vier onze
aftredende mannen, die getoond hebben
hun plaats in de Staten waardig te zijn.
Kiezers bedenkt het, er is aan deze ver-
k:ezing zoo veel gelegen, en op één
stem zelfs kan het aankomen. Kiest dan
met gr.ote meerderheid.
Als belijder onzer beginselen heeft
POMPE VAN MEERDERVOORT zich
in Goes en in Zeeland en in den
lande een naam gemaakt onder de
broederen.
Hij heeft den smaad en de vijand
schap van menschen er voor aan
vaard om met de hem van God ver
leende talenten ons Christenvolk te
dienen.
Reeds in 1870 trad hij op voor de
erkenning der ons dierbare beginse
len; e.n haalde hij zich daardoor
den smaad van zijne liberale ambt-
genooteu bij de rechtbank en in de
pers op den hals.
Een Zeeuwsch blad uit dien tijd
smaalde op zijne godsdienstigheid
en bestreed hem dewijl hij het ook
bij de stembus wilde erkend zien
dat de Ileere God is en dat alleen
naar Zijn Woord geregeerd het Land
en Volk wèl kunnen gaan.
De heer Pompe van Meerdervoort
is als voorzitter en leider van de
antirevolutionaire club in de Staten
een gewaardeerd vriend en mede
strijder. Ja, wij mogen gerüst zeg
gen, hij is steeds aan de spits. \ls
man van wetenschappelijkeen rechts
geleerde kennis is hij een verdienste
lijk p'eitbezorger voor de belangen
van onze provincie en van ons district.
Hij komt, waar hij kan, op tegen
te groote weelde bij de uitgaven
voor de provinciale huishouding. Hij
doet dit met de hem aangeboren
bezadigdheid en kalmen zin, doch
met niet minder beslistheid. Daar
door oefent zijn woord invloed, en
wanneer het den anti-liberalen eens
gelukken mocht de meerderheid te
verwerven bij deze verkiezingen, het
zou ons niet verwonderen of hem zou
als man van jarenlange rechtspractijk
en grondige wetskennis een zetel
in het collegie van Gedeputeerde
Staten dienen te worden toegekend,
waar nu immers twee bekwame
rechtsgeleerden de heeren Buteux
eu v. d. Bilt als leden van dat
collegie bedankt hebben.
De tweede candidaat M. NOOR-
DIJKE, heelt in de staten nog niet
openlijk het woord gevoerd.
Van liberale zijde heeft men doen
doorschemeren dat dit niet pleit voor
zijne bekwaamheid.
Dit is een dooddoener, Kiezers
waarvan zij zeiven niets gelooven.
Wij kunnen dit met een voor de
hand liggend voorbeeld ophelderen.
Gedurende bijna veertig jaren
heeft voor het kiesdistrict Goes in
de Provinciale Staten zitting gehad
nu wijlen de neer mr. B. V. v. d.
Bildt.
Deze heer heeft al die jaren dat
hij zitting had, bij de openbare be
sprekingen in de Statenvergaderin
gen geen enkel woord gesproken.
Heett men nu ooit van liberale
zijde beweerd dat mr. v. d. Bildt on
geschikt was voor zijn taak
Immers nooit.
Zij hebben hem telkens opnieuw
aanbevolen en weder gestemd.
En zij deden dit omdat zij zeer
goed begrepen dat niet alle staten
leden openbaar moeten en kunnen
meespreken. Dat zou immers te veel
tijd vorderen,
De Staten tellen 42 ledenspraken
die nu in elke statenvergadering bij
voorbeeld maar ieder een half uur
dat is niet te veeldan zou
zulk een vergadering minstens 21
uren vorderendus minstens 3 dagen.
Voeg daar nu bij een dag voor
de sectievergaderingen, dan zou dit
vier dagen zijn.
Verlies aan tijd. Verlies aan geld
voor verblijfkosten der leden terwijl
de zaken er niets helderder, niets
practischer, niets grondiger door
behandeld en de lezers er niet veel
wijzer door zouden worden.
Daarbij komt dat gezegd werd
dat mr. B. V. v. d. Bildt heldere
adviezen gaf in de sectie-vergaderin-
