NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. f CHRISTELIJK- HISTORISCH W I E 104% 71. 1895. 3afccikj| 16 VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN zich roet 1 April, a. s. op ons blad abonneert, ontvangt de nog in deze maand verschijnende nommers gratis De Gewerenwet. Z E N D1N G. Hfi» 9. :rdam, 12 Maart. 5 5 5 >00 5 5 4 5 4 A 4 cap. 3 et 3 6% 5 5 Z.K. 4 4 Vorig 2% 94% 3 lOljfc 81/s Ois/i 3% 101% 5 l02'/4 4 101% 41/a lOSl/a 83% 80 911/4 82% 82 82V8 82% 102 94 951/4 lOlf 1017/ IOIS/4 345/s 82% 83 827/» 88% 102 ch. 25% 263/4 743/4 69% - 97% 671/ 973/4 981? 975/8 976? 97% _/8 >1. 6 9» 95% 523/4 '8 108% 106% 733/4 /s 041/4 94l/a 983/4 271/2 271/s 30 /S lOOVa 1023/4 104% 4% 79% 4% 79% 4 75% 753/4 43/4 15% - 6 453/8 453/g 4 42% 401/, lijke Lemingen. 3% 100% 100% 8% 1001/s le Ondernemingen. 833/4 168 4% 4 101% - 4% - - 4 10JS/8 1021/4 I, 61% 4% IO28/4 4 101% 3% 100 - 4% 161% 4% 105 147 4 104 107 1071/, 4% 102% - 251/, 26 4 78% - 218 23 4% 1023/4 15 15 3 58 5 4% 97% 97 ningen. 1918/4 1 043/4 8 99 99 3% 95 95 3% 101 100% 83% I841/4 60 60% 8 517/» 51% 54% 54S/4 1471/4 4 5 5 5 8 4 'g- 4 5 6 5 4% 98% 4 1006/s 8 643/g 5 105 4% 975/8 5 102% 6 108% 99 >00% 102% 97% 14% .9% 1033/4 100% 981/4 648/4 97% 1087/g 100% 89% 977/a 99 14% 813/s 102% 100% 49 :o9 15 - 84% - 4 100% 151/4 46% 8% 20 468/4 8 6 105% 105% 101% 112 108% 8% 7 112% 6 108% 8% 6 100% ihappjftn. -- 221% 8% 101 4 93% 62 4% 1023/4 lingen. 3 109 8 1103/8 3 107% 8 U/2 27/8 105 21/4 104 100 133 223 1011/4 62% 122 128 100 1665/j 100 165 140 100 148 100 1473/4 100 400 60% 843/a 1091/4 107% 85 104 1037/8 1233/4 1267/g 1425/s 49% 84% fr>> legende Jaargang. elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Bij dit nummer behoort een bijvoegsel. De wet tot aanmaak van nieuwe geweren 6% kaliber in plaats van de tegenwoordig in gebruik zijnde 11 kal., i» door de Tweede Kamer aangenomen met 54 tegen 31 stemmen. Over dit besluit napleiten is tot niets nut. Wjtj hebben reeds vroeger gezegd dat een zoo groote uitgaaf, ruim 10 miljoen in 20 jaren, weinig aanlokkelijks biedt voor eene zaak die vrijwat grootere verbeteringen eischt. Een organisatie die den persoon lijken dienstplicht mist, brengt het niet verder dan tot lapwerk. Intusschen zullen de antirevolutionairen die tegen deze wet stemden, één troost hebben bij de aanneming Onze „goeie" schutterig, om met mr. Kerdgk te spreken, zal in de groote onkostenmakerij niet deelen, en de invoering van het Mannlicher geweer was inderdaad op weinig wederlegbare wijze verdedigd. Dank zij den ommezwaai der roomsche leden ging de wet er met vlag en wimpel 54 tegen 31 stemmen door. Warme verdediging had het ontwerp ge vonden bij de heeren Rutgers en Sremer breed gemotiveerde bestrijding bij de heeren De Ras en Heemskerk; voorwaardelijke verdediging bij den heer Tydeman en voor waardelijke bestrijding bij den heer v. Vlijmenongemotiveerd verzet bij de beer Staalman. De beer Rutgers, bestrijdende de bestrij ders van bet ontwerp, die flnancieële be zwaren hadden, vroeg bun of zij wel wisten dat pensioneering nog grooter uit gaven van den staat zal vergen. Alsof de pensioneering niet minstens evenveel, ja nog meer waard is dan onder deze omstan digheden de invoering der nieuwe geweren. De heer Staalman was de tolk van het oppervlakkige anti-militairisme dat onder een groot deel van ons volk zijn aanhang wint, en dat eenvoudig zegtgeen cent meer si® gij de ellende niet opheft. Een stand punt, hetwelk van dat der niet-parlemea- taire socialisten, type Domei» Nieuwenhuis, weinig verschilt. De heer Lieftinck, schoon warm bewon deraar van den persoonlijken dienstplicht, tapte uit datzelfde vaatje. En het deed ons daarom inderdaad genoegen dat de heer Heemskerk, mede namens zijne poli tieke vrienden Lucasse, 't Hooft en Donner sprekend, tegenover dit laat-maar-waai- en-systeem het christelijk historische ■chibboleth der vaderlandsliefde in herinne- FE UIL LET ON. „Een beschaafd man kan geen geloovig Christen zijn" dit gezegde wordt open lijk en onverholen in alle bladen, die vijandig tegenover den godsdienst staan, herhaald. „Het geloof verdwijnt voor de weten schappen der natuur als de sneeuw voor de zon"; dit zeggen vele schrij vers telkens weer. En toch bevat deze opvatting een groote leugen. Kopernikns, Kepler en Newton, de grootste natuurvorschers, die er ooit bestaan hebben, waren geloovige Christenen, die den levenden God in het beeldschrift der natuur herkend hebben. Op het graf van Kopernikus, den grootsten sterrekundige, aan wien wij onze geheele tegenwoordige sterrekunde te danken heb ben, staan in de Latijnsche taal de woorden: „Niet de genade, die Panlus ontvangen heeft, begeer ik, noch de hulde, waarmee Gij Petrus verwaardigd hebt; alleen de genade, die Gij den moordenaar aan het kruis bewezen hebt, slechts daarom smeek ik En de groote Kepler sluit zijn beteeke- Iiisvol boek met de woorden„Ik dank ring bracht. Een christen-staatsman mag er niet tegen zijn dat zijn vaderland ver dedigd wordt, en goed verdedigd wordt. Doch juist omdat de antirevolutionaire partij altijd de geheele landsverdediging naar eiseh van de nationale onafhankelijkheid wil regelen,mocht zij zich nu ernstig afvragen of de oplappingskosten wel goed besteed zonden zijn en er de eigenlijke taak, het afbre ken van het oude en het plaatsen van het nieuwe gebouw, niet door zon worden vertraagd. Niet dat de gewerenvernieuwing op zich zelf lapwerk zou zijn. Dit is het slechts als men let op het geheel der landsdefensie die dringend reorganisatie vraagt. En het mag ook bij deze gelegenheid herinnerd worden dat het juist de plato nische liefde der liberale en radicale heeren, van deRutgersen zoowel als van deLieftincks geweest is,die het kindeke van den (oud-) mi nister Bergansius heeft doodgedrukt. Ook thans waren het de radicalen en bekende anti- militairisten, onder aanvoering van een of ficier, den heer De Ras, die gelijk te ver wachten was, zich tegen de wet verzetten. In zin voor het leger heeft de vaderlands liefde der radicalen zich nimmer uitge sproken. Ei? het is misschien de schrik voor hun gezelschap geweest die de antirevolutionai ren Mackay en v. Dedem besluiten deed de gewerenwet aan te nemen. Een besluit waarbij wij ons, in de hoop op een spoedige algeheele reorganisatie onzer strijdkrachten, gaarne neerleggen, al zou o»s de verwerping van het ontwerp voor het oogenblik wel zoo lief zijn geweest. LOMBOK. Aan de Indische eonranten zijn de vol gende mededeelingen ontleend Yan de Baliërs, die te Batavia met den radja van Lombok zijn opgesloten, zijn er zeven naar dat eiland teruggezonden, om dat zij geen kwaad hebben gedaan. Onder de kostbaarheden, door de onzen op den radja van Lombok buitgemaakt, komen enkele steenen voor yan groote waarde, éen zelfs, die op f 40,000 wordt geschat, maar ook die men ginds bij het inventariseeren voor edelgesteenten hield, doch die dit niet zijn. Het Soer. Hbld. zegt dat toen onze troepen op Lombok uit Tjakra-Negara en Mataram naar Ampenan de wijk namen, zij door de Baliërs zoo weinig werden bestookt, omdat dezen zich met gretigheid wierpen op de greote hoeveelheid sterken drank in de bi vakken door hen gevonden. Wanneer dit waar is, merkt de J.-B. op, dan zou er een reden te meer zgn om het drankgebruik in het leger niet te verminderen. U, mijn Schepper en Heere, dat Gij mij deze vreugde in uw schepping, deze blijd schap over de werken uwer handen geschon ken hebt. Ik heb de heerlijkheid uwer werken den menschen verkondigd, zoover mijn sterfelijke geest U in oneindigheid vermocht te vatten. Waar ik iets gezegd heb, dat uwer onwaardig is, of eigen eer gezocht heb, vergeef het mij daar ge nadiglijk Van den grootsten Engelschen natuur- vorscher Newton vertelt men, dat hij, even als de Duitsche dichter Klopstock den naam Gods niet noemde, zonder zijn hoofd te ontblooten. De grootste aller aardrijkskundigen, Karl Ritter, was eveneens een geloovig Than. In zijn geschrift „Zie op Palestina" zegt hij o. a.„De wereld is overal vervuld met de heerlijkheid des Scheppers waar kunnen en weten niet toereikend zijn, sluit de openharing de poorten open om een blik te doen slaan in den tijd en de eeuwigheid J. Liebig, de vorst der Duitsche schei kundigen, heeft in zijn chemische brieven open en blijmoedig het geloof aan God be kend en gezegdde natuurwetenschap De Rus Maligan wordt op verzoek van den officier van justitie nog steeds bewaard inde gevangenis te Soerabaja. Zijn toestand is dermate verergerd dat de ganeesheer zijn vervoer verbood. Niemand wordt bij hem toegelaten en de oppassers mogen het woord niet tot hem richten. Hoewel hem toegestaan werd wijn enz. te gebruiken, wil hij dit niet, doch verzocht alleen om melk. Uit Soerabaja is 9 ^Febr. aan de Loc geseind Het stoomschip AmVoina van de Pakket vaartmaatschappij is heden met nieuwe ge- ëvacueerden van Ampenan aangekomen De Amboma bracht aan zieken mede: 6 officieren, 114 onderofficieren, en minderen waaronder 12 zware zieken, 50 dwangar beiders. Spoedig volgen nog meer zieken, daar wegens het zware weder niet allen konden worden aan boord "gebracht. De gezondheidstoestand op Lombok is ongun stig. Morgen vertrekken van hier naar Ampenan 40 onderofficieren en minderen, onder bevel van den luitenant Smagge. Een reiziger, die het traject Bodjonegro Poerwodadi dikwijls per glinding aflegt en ook meermalen and "re plaatsen in de binnenlanden bezoekt, verzekerde aan de Locomotief te zijn getroffen door de bratale houding dia de bevolking sedert eenige maanden tegenover den Europeaan aan neemt. Hij schrijft dit toe aan den on- gunstigen indruk, dien de aanvankelijke loop der Lombok-expeditie op de bevolking gemaakt heeft, een indruk die dieper schijnt gegaan te zijn, dan de tijding van onze latere overwinningen. Militaire wande lingen, meent hij, in den goeden moesson, tnsschen enkele afdeelingshoofdplaatsen in de binnenlanden, zouden nu en dan wel eenig nut kunnen stichten en stellig geen kwaad doen. Luitenant-kolonel Van Bijleveldt moet nagenoeg geheel hersteld zijn van zijn op Lombok bekomen zware verwonding. Ds. L. Adriaanse kwam 5 Januari te Poerworedjo aan en werd er door de B.B. zendelingen en helpers ontvangen. Hij zal de plaats van wijlen Br. Wilhelm innemen. Hij vernam kort na zijn aankomst, dat de „Gouvernementspredikant" met den contro leur verscheidene „Gemeenten" bezocht had en „zelfs den doop heeft gepresenteerd". Hebben wij hier te doen met een poging om den kerkelijken strijd ook bp 't Zendings terrein over te brengen? Waarlijk, dat ware zoo treurig, als 't konOnze O.-I. predikanten hebben wel wat anders en be ters te doen al schijnen de meesten weinig maakt beseheiden en ootmoedig. De groote natunrvor8cher Farraday in Londen was een geloovig Christen. lederen Zondag bevond hij zich geregeld ia de godsdienst oefening om hat Woord Gods te hooren. De Bijbel was hem het dierbaarste en meest geliefde van al zijn boeken. Dikwijls legde hij in openbare vergaderingen een woord der Heilige Schrift uit. Daarbij gaf hij ten duidelijkste het bewijs, dat hij in de Schrift leefde. Hij zocht en vond zijn Heiland. Hij zocht Hem, omdat hij een eenvoudig, ootmoedig mensch was. Het schoonste in de verschijning van dezen „groote" in het rijk der wetenschap is, dat hij zijn knieën voor den Koning der waar heid en der liefde boog en Hem liefhad die hem het eerst had liefgehad. De natuurvorscher Prof. Benzenberg, de stichter van de Dusseldorfsche sterrewacht, heeft in een zijner geschriften zijn geloofs belijdenis neergelegd. In korten en bondigen vorm zegt hij ongeveer het volgende: „Ik hen Protestant;mijn vader was een Ge reformeerd predikant. Als Protestant lees ik de boeken van het Onde en het Nieuwe Ver bond. Deze geschriften zijn mijn godsdienst". De hoogleeraar in de plantkunde W., hun roeping te beseffen. Dan heeft ook het Heilsleger zijn tenten te Poerworedjo opgeslagen, en tracht door Javaansche too- neelvoorstellingen met muziek zijn doel te bereiken, 't Verwondert ons dat het L. d. H. een terrein ter bearbeiding gekozen heeft dat reeds door anderen ontgonnen was. Oek dit stemt niet tot blijdschap. De Keuche- nins-sehool telt thans 52 leerlingen, waarbij 23 gedoopten 8 hunner worden tot hel pers opgeleid. De kampong-(dorps-)s®hool telt 39 leerlingen, allen Mohammedanen, die dus onder den invloed des Evangelies komen. Br. Scheurer heeft nu verzocht, een jaar van zijn medischen arbeid ontslagen te wor den, teneinde zich geheel aan de taalstudie te kunnen wijden. Recht begrijpen wij dit niet. Wij meenen, dat de Deputaten Br. Scheurer gelast hebben, zich vooreerst alleen met de taalstudie bezig te houden waartoe verzoekt hij dan daartoe nog verlof? Br. Horstman zal nu wel een paar dagen op zijn terugrei» naar Indië zijn, zijn 5 kinderen hier achterlatende. 't „Geref. Volksblad" meldde onlangs, dat onderscheidene predikanten zich bij Depu taten Syaodi hadden aangemeld, teneinde zich beschikbaar te stellen voor de afvaar diging naar Indië. Dit berieht is geheel onjuist. Slechts één predikant heeft zich aangeboden, althans zich met Dep. in be trekking gesteld tot nadere samenspreking terwijl „een oudere broeder" zich beschik baar steide voor Banjoemaas. We weten, dat deze is Ds. Lion Cachet. „De oogst is wel groot, maar de arbeiders zijn weinigen. Bidt dan den Heere des oogstes, dat Hij arbeiders in Zijnen oogst uitstootef 2. Utrechtsche Zendingsver- eeniging. Halmaheira. 19 Juli des vorigen jaars vierde Br. Van Dijken den 20sten verjaar dag van Duma's Gemeente. Op denzelfden datum in 1874 werden de 6 eerstelingen gedoopt, waarvan 4 nog in leven zijn. Thans wordt de toestand der gemeente ons uit dit staatje duidelijk Dit was reeds geschreven, toen we in 't Geref. Volksblad lazen„Naar men ver neemt is het bericht, als zou Ds. Lion Cachet naar Indië vertrekken, niet juist. In de godsdienstoefening van Zondag deelde ge noemde predikant mede, dat daar nog niets van bekend is en hjj in elk geval wel in de eerste plaats zijn gemeente zou waarschu wen, voordat het op andere wijze openbaar werd." Wanneer zal toch eer.s al het ver warde en onjuiste uit de mededeelingen om trent de Geref. Zendfng wijken dat schier alleen deze Missie eigen schijnt te hebben. t die drie jaar geleden te Marburg gestorven is, schreef in zijn dagboek op reis: „Het is alles een en dezelfde spraak, wat het Oude en Nieuwe Testament, donder en regenbogen, bergen en watervallen, sterren en bloemen spreken zij zingen en spreken al;te zamen: „De Heere is nabij, Halleluja Op zijn doodsbed verlangde hij: „Zegt de geheele wereld, dat er nu een geloovig natuurvorscher gestorven is". Zijn laatste woord luidde„Dien God, die mij verlost heeft, grijp ik aan, naar Hem dorst mijn ziel". Op zijn 'grafsteen staat„Op U, Heere, heb ik gehoopt, te schande worden zal ik nooit tot in eeuwigheid". En omdat wij nu juist bij plantkundigen vertoeven, denken wij nog aan een der be roemdste geleerden op dit gebied, professor Linnaeus, een man, wiens naam in de ge heele geleerde wereld hekend is. Deze schrijft„Ik heb eenige voetstappen van God in da natuur ontdekt, omdat ik in deze werken, ook de kleinste en geringste, een orde, een volkomenheid en een wijsheid zie, die op de onmetelijke macht en de kennis van een grooten Schepper wijzen. Beschouwen wij het kleinste insekt of de reusachtige gedierten van vroegere tijdeD, Ulto Juli 1894 Lidmaten 25 mannen 33 vrouwen Kinderen 49 jongens 39 meisjes Totaal 146 personen. Duidelijk, althans, wat de oppervlakte aangaat. Doch, jwat cijfers niet kunnen zeggen is diter is een schare, betrekke lijk klein, maar zich door geboorten en ook enkele malen door toetreding van heidenen uitbreidende, die daar staat als een bewijs van Gods trouw, die nu eens donkere, dan weer heldere dagen gaf, maar die dezen kern liet blijven tot een getui genis. Toch is niet alles rozenkleur en geur in Duma. Ai houdt men aan de Ge meente vast, als men zich eenmaal bij haar voegde slechts 2 traden in de 20 jaren terng bij verreweg de meesten, was 't eerder vrees voor den toorn van de geesten, dan wel geloofskracht, die hen samenhield. Allen nemen echter trouw hun Godsdienst waar. Op den gedenkdag doopte Br. Van Dijken de laatste heidenen te Duma, Eta, zijn vrouw en 2 kinderen. Deze Eta was (weleer beroemd, wijl hg met zijn pijl zoo juist den draak wist te treffen, die de maan opat (maaneclips). Nog enkele anderen ontvingen den Doop, waaronder enkelen, die voor de Gemeente wat beloven. Br. van Dijken, thans ongeveer 30 jaar op post, gaat nog immer voort met blij moedig vertrouwen zijn werk te volbren gen. Moge 't hem geschonken worden, nog eens rijper vrucht te zien Zoo schoon en juist beschreef Dr. Beets, een jaar of 8 geleden in een aan dezen arbeider toe gezonden gedichtje zijn arbeid en laak: „Verdrijf den nacht, verstoor zija werk door (de Evangeliwtem I De heiden vraagt niet naar uw hulp God (vraagt voor hem. De taak is zwaar; de vrucht komt traag (en zorg'lijk voort. Getroost u ditwerk door ea bidGod (werkten hoort." Windestie. Wie met aandaoht een vorig no. der berichten las, zag zeker met eenig verlangen uit naar den volgenden brief van Br. Van Balen. Hij toch deelde mede, dat de Windessiërs een moordtocht in den zin hadden en dat hg hun de verzekering ge geven had, dat God op zijn gebed dien verhinderen zou. Nu, God heeft hem niet beschaamd: de tocht liep af met 'tdooden van een krokodil. Een andere tocht werd ondernomenzelfs schooljongens gingen mee. Br. Van Balen en de zijnen knielden neder en vroegen om een zichtbaar teeken, dat de Heere zelf was tusschen beiden ge komen, en zie eerst belette tegenwind hen hun wensch te volvoeren en daarna werd de grashalm van het veld of de prachtige cederen van den Libanon het zijn werken die de heerlijkheid Gods vertellen. Dat alles kan evenmin de werking van het toeval zijn als het netwerk van het oog enzoovoort". En nog vele zulke mannen der natuur wetenschap zouden er aangehaald kunnen wordenLaat ons toch niet alles voor goede munt aannemen, wat in couranten en tijd schriften geschreven wordt. Al wordt het ook duizendmaal herhaald, dat een man van kennis geen geloovig Christen kan zijn, daarmee wordt het evenmin waar gemaakt, als het waar is dat de lucht groen is, al werd het ook duizendmaal gezegd. Ach, wanneer de lezers van couranten en tijdschriften wisten, welke lieden die dingen soms schrijven, zij zouden zich schamen op de woorden van die menschen acht gegeven te hebben. Ontelbaar velen meenen, dat alles, wat in de couranten staat, toch eenigen grond moet hebben en wan neer zij het dan in alle mogelijke toonaarden hooren herhalen, dat een man van kennis geen geloovig Christen kan zijn, werpen zij hun geloof weg en denken nu zijn wij geleerdArme, arme menschen Het Oosten,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1895 | | pagina 1