NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
uc-
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Ho. 48. 1895.
Donifenfag 10 lamiau.
Hegmifc laarganij.
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Strijenham-Poortvliet.
CONTANTE BETALING.
Gemengde Berichten.
ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
EN
van I 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
"Wij vestigen de aandacht op de
advertentie van de heeren J. J. Ocht-
man,c. s. te Goes, in zake Strijenham-
Pooi tvliet.
Hier heerscht nijpende nooden
het Zeeuwsche volle liet zich bij der
gelijke omtandigheden nogninuner
onbetuigd.
Tot milde bijdragen op te wekken
zal derhalve ook nu wel niet noo-
dig zijn.
Alleen dit
Spoedige hulp is hiei dubbele hulp.
Van af I October
'94 Is in overleg met
den heer Klemkerk met de ad
ministratie van „de Zeeuw" be
last de heer C. ORANJE Lz.,
Voorstad te Goes, die alle gel
den in ontvangst nemen en voor
de administratie teekenen zal.
HH. geabonneerden die ge
woonlijk bij dhr. Klemkerk betaal
den gelieven hierop te ietten.
O
Bijna vijftig jaar geleden woonden in
een Friesch plattelandsstadje een paar
echtelieden, waarvan de man het bedrijf
van schoenmaker uitoefende. Als meester
knecht bij een weduwe verdiende hij de
kapitale som van f 4.50, zegge vier gulden
vijitig cants, per week, een bewijs, dat
destijds de loonen ook veel te wenschen
overlieten. Het brood ontzaglijk duur, het
eene kind na het andere kwamde zorgen
vermeerderen. De weduwe stierf en de
man werd door een paar menschenvrien-
den geholpen, om zelf als haas op te tre
den, natuurlijk zeer in 't klein. Met ijver
toog nu de man en vader aan het werk,
doch, kon hij er zich vroeger geen denk
beeld van maken, waarom zijn meesteres
des Zaterdags, als zjj hem betaalde, wel
eens diep placht te zachten, nu werd het
hem volkomen duidelijk. Had moeder de
vrouw meermalen geklaagdik kan de
week niet rondkomen met dat weinige
geld, nu gebeurde het meermalen, dat zij
in 't geheel niets ontving. De man had
werk, zeer zeker, goed werk ook, want
zijn klanten behoorden, voor het meeren-
deel, tot den „gegoeden stand". Een paar
nette schoenen werden gemaakt en tehuis
bezorgd. Mijnheer of mevrouw zou ze
eens passen en het geld wel bezorgen.
Ziedaar hun toestand. Het aangekochte
leder en verder benoodigd materiëel werd
verbruikt, het geld kwam op tijd niet
weder in, nieuwe inkoopen konden op
tijd niet weder geschieden, of men zou
op zijn eerlijk gezicht af zelf ook op kre
diet moeten koopen. Dit is echter met
een patroontje in het klein eerdsr gezegd
dan gedaan, en het bleek dat heel wat
pratens noodig was, om iemand te bewe
gen, en dan nog was de inkoop veel
duurder, waarvan een belangrijke winst
derving het gevolg was.
Moed gehouden, was steeds hun wacht
woord. Moeder ging uit om iets te ver
dienen, nu eens als min, dan eens als
werkster. Haar zuigeling werd dikwerf
onder een afdak, bij de wasohtobbe van
een ander aan de borst gelegd, zóó, dat
sneeuwvlokken op de ontbloote borst ne-
dervielen. (Moeders in satijn en zijde, met
uw kindje in dons, kunt gij n een oogen-
blik in zulk een toestand verplaatsen Het
huisgezin werd steeds grooter, moeder kon
er niet meer uit, de oudste kinderen moes-
en nu medewerken, de eene bij vader, de
ander bij een vreemde. Vader werd be
kroond op een tentoonstelling van handen-
Op verzoek nemen wy onderstaand ar
tikel uit het Sociaal Weekblad over; doch
moeten daartoe het Hoofdartikel een keer
laten over staan.
arbeid, en nog eens, én nog eens, rnaitr, de
zaak zelf ging er niet beter door. Wel
werd zijn werk geprezen, wèl kwam er
een bestelling meer, doch ook moest hij
meer krediet geven en wagen, dus
nog meer winst derven.
Een voorbeeld het was winter, helder
.vriezend weder, prachtig ijs. Een voor
naam heer der stad, president van de ijsclub,
komt en bestelt een paar zeer nette rij-
schoenen, vöoral nethoor 1 luidt het bevel,
op een gulden mèèr zie ik niet, als ze
maar goed zijn. Een prachtige bestelling
dus, met vreugde ontvangen In geenen
deelejuist dat leder daarvoor benoodigd
ontbreekt. Ach betaalde mevrouw X.
nu maar, aandringen op betaling durf ik
niet, dit was de verzuchting welke die
bestelling teweegbracht. Goede raad was
duur, de winter kon nukkig worden, en
dus na lang beraad werd eindelijk be
sloten, een zeer beleefd briefje te schrijven.
Moeder zou er mede heengaan om mevrouw
vriendelijk tot betaling aan te sporen.Met
een kloppend hart belde zij aan ze moest
maar op de mat staan, het was buiten zoo
koud, sprak de meid. Moet er antwoord
op het briefje terug vroeg ze. Zeker,
zekerbevestigde de moeder, en oogt met
kloppend hart de dienstbode na. Daar komt
zij terug, wat zou wel het antwoord zijn
Je moet maar bij mevrouw achterkomen,
zegt de meid, en fluistert haar in De zin
staat niet te best, dus pas op Binnen
gelaten wacht zij tot mevrouw haar aan
spreekt. Zóo wat is dat nu, zoo maar mid
den in 'tjaar met eene rekening komen?
Staat mijne betaling jului niet aan
Dan kan ik wel bij een ander terecht, het
geld ligt daar en je man behoeft voor mij
niet meer te werken; dergelijke brutaliteit
heb ik nog nooit gezien, jazeg tot je
man, dat ik mij erg beleedigd gevoel,
of ia het misschien uw werk het
lijkt wel op de hand eener vrouw. De
moeder schudt met het hoofd. Nietnu
'tis wat moois, ik zal anderen voor jelui
waarschuwen. Het is niet mijn werk, zegt
de moeder, het is ons werk, wij hebben
behoefte aan het geld, anders waren wij u
niet lastig gevallen. Mevrouw, geloof dat
maar, doch als u niet gevraagd wil worden,
waarom betaalt n ons arme lieden dan niet
terstond? vroeg de moeder. Onbeschaamd
vrouwmensch barstte mevrouw los. Onbe
schaamd volk, durf je mij nog beleedigen
ook 1 Ga zeg ik je, ga En zij ging, haar
man niet vertellende wat zoo al door haar
gehoord was.
Het benoodigde leder werd gekocht,
alleen maar voor dat paar schoenen, want
men moest te lang op het geld wachten,
en als men later meer noodig had, kon
men wel verder komen duur moest dat
weiuigje betaald worden, men kon zoo
weinig niet goedkoop omzetten. De schoe
nen kwamen klaar, doch, het weder was
omgeslagen en daarmede ook het gemoed
van den royalen heer. De schoenen waren
duur, zeer duur, dat was nog niets, maar
passen, nu niet te best, misschien
zouden ze wel wennen aan den voet, en
dusmynheer zou wel eens aankomen.
Alweder dus crediet. Veel dergelijke
staaltjes zou ik kunnen mededeelen, doch
daarmede te veel ruimte beslaan en den
lezer wellicht vervelen. Alleen wil ik
nog melden, dat het feiten zijn, welke
hier vermeld zijn, dat de bedoelde lieden
nu oud zijn en nog in leven, wonende te
Amsterdam, arm en behoeftig, en dal in
hoofdzaak dit te wijten is aan de slechte
gewoonte der meergegoeden, om aan zulke
lieden niet terstond te betalen wat men
schuldig is.
Contante betaling is zeker over het al
gemeen aan te bevelenkan dit niet
altijd, dikwerf niet uit onmacht, bepaald
slecht is het te noemen, als het alleen
maar gewoonte is. Maar gegoeden, breekt
met die gewoonteAls ge wist, wat ik
weet, zoudt ge het nooit meer doen, als
ge zien kondet, wat ik in mijn om
geving zie, als ge vermoeden kondet,
hoeveel bittere tranen en noodeloos leed
ge daarmee kunt voorkomen, ik ben ervan
overtuigd, ge zoudt n aan deze hoogst af
keurenswaardige gewoonte niet weder
schuldig maken, ook daardoor zoudt ge
medewerken, om al weder een kwaal te
doen verdwijnen.
Nogmaals, meent niet, dat ik maar iets
gefantaseerd heb, het is de harde werke
lijkheid, en ik zou dit enkele voorbeeld
met vele andere kunnen aanvullen. Bo
vendien, de beide oudjes leven nog en
kunnen het bevestigen, doch zij zijn niet
de eenigen. Modisten, naaisters, enz., uit
medelijden vaak begunstigd, als zij een
kleine zaak drijven, ze zijn eveneens de
dupe van de te late betaling. Wilt dus
contant betalen
De heer T. M. Looman onze goede
bekende immers? schrijft in De Jonge
lingsbode aan alle christen-jongelingen een
„welgemeende raad", dien wij gaarne, ook
om de krachtige toelichting die hem ver
gezelt, ook tot onzen lezerskring overbrengen.
Hij schrijft
Mijn oudste zoon verlangde op 17 jarigen
leeftijd in Zwitserland zyne voorbereidende
studie, om voor den dienst des Heeren te
worden opgeleid, voort te zetten. Ik bracht
hem daarheen. Den dag voor mijn terug
keer raadde ik hem aan den laatsten nacht,
dat wy samenwaren, niet met my in het
logement, maar in zijne kamer door te
brengen. Als hij den eersten nacht na mijn
vertrek zich alleen gevoelde, zou hem dit
te zeer kunnen aandoen. Dien ganschen
dag hadden wy veel te doen, en des avonds
bezochten wij eon Bidstond. Daarna bracht
ik hem naar zijne kamer, beval hem in de
hoede des Heeren, en nam afscheid van
hem. Hij was niet sterk en door de drukte
van den dag zeer vermoeid.
Den volgenden dag kort voor mijn ver
trek met hem alle n zijnde, zeide ik
„Kind, over een uur zyt ge geheel alleen
en is je vader niet meer bij je. Zoo ver
ik weet vertelde je alles aan je vader. Dat
kan je als ik heen ben gegaan, niet meer
doen, maar doe dat dan aan je Vader in den
hemel. Vertel hem alles; houd niets ver
borgen. Vertel Hem alles wat in je hoofd
en hart omgaat goed ën kwaad."
„Vader," was het antwoord, „dat ben ik
eigenlijk reeds gewoon te doen. Maar dik
wijls is het of er een stem in mijn oor
blaast„Wat, denk je, d it- God zich met
jou nesterijen zal bemoeien?"" „Jongen."
hernam ik, „dat is van den duivel. Je vader
vertelt alles aan God; ook de kleinste din
gen, en hjj bevindt er zich zoo goed bij.
dat hy er niet buiten kan. Een bewijs
Gisteren avond nam ik afscheid van u. Ik
ging naar mijn kamer, en na gebeden te
hebben naar bed. Ik kon echter niet in
slaap komende vader dacht aan zijn kind.
Daar bekruipt mij de vrees och, als hij
zoo vermoeid als hij was, maar niet op de
canapé in slaap is gevallen er liggen zoo
veel papieren en andere dingen op tafel,
de brandende kaars in het midden. De
slaap week geheel van mij. Mijn angst nam
toe en ik kon geen rust vatten. Ik zie
alles in brand stain, en in mijn angst
roep ik tot God„Och, Heere 1 als hjj in
slaap gevallen is, ik bid U, maak hem dan
wakker."
Nauwelijks had ik dit gedaan, of er kwam
rust in mijn gemoed, en ik viel in een
gerusten slaap, die onafgebroken tot den
morgen voortduurde. Myn zoon liep met
mij gearmd, en toen ik geëndigd had met
spreken, drukte hij mij den arm, keek mij met
groote oogen aan en zeide: „Vader, dan
heeft God uw gebed verhoord ik was in
slaap gevallen. Op eens werd ik wakker
en het had geen halve minuut meer
moeten duren of de papieren hadden vlam
gevat, en alles had in brand gestaan."
Om die vaderlijke bezorgdheid en angst
zou menigeen gelachen hebben, en die als
een nietigheid hebben aangezien, voor den
hoogen God te nietig om zich daarmede te
bemoeien
Jongelingen! wilt ge gelukkig zijn wilt
ge uwen levensweg veilig bewandelen
Leeft dan in gemeenschap met God. Maakt
Hem tot uw vertrouweling. Wat je aan
uwe ouders of aan uwen besten vriend niet
zoudt kunnen, niet zoudt durven mededee
len, vertrouwt dat gerust aan God toe. Hjj
verstaat uHij kan u raad geven Hjj kan
u leiden, en Hij zal het ook doen. Hij
hoort het gebed. Maar wees getrouw en op
recht, en verbergt niets voor Hem, wiens
oogen vuurvlammen zijn.
Myn zoon is op jeugdigen ieeftjjd in vol
len vrede ontslapen. „Het is geen sterven,
als men naar Christus gaat," zoo sprak hij.
Hy leefde in gemeenschap met God, en leeft
nu in onmiddellijke nahijheid bij God.
De heer ds. Koch, emeritis predikant
van Middelburg, is de vorige week te
Utrecht overleden.
Na eea werkzame rust van twaalf jaron
te Scheveningen genoten, werd hij weg
genomen, de herinnering achterlatend aan
zijn ernstig streven om de Nederlandsche
natie te onttrekken aan de helsche macht
van den „drank".
Hij was wijlen onzen jhr. De Jonge mit
Zierikzee opgevolgd als voorzitter van „de
vereeniging tot afschaffing van sterken
drank", en wijdde zich met ijver aan de
verspreiding van de beginselen dezer ver
eeniging.
Ook wij erkennen gaarne bij zijn graf
wat hij in dit opzicht ten bate van het
Nederlandsche volk heeft verrichten
spreken den wensch nit dat een plaatsver
vanger zijner waardig met evenveel ijver
als hij moge bezield zijn in den strijd tegen
de grootste onzer volkszonden.
LOMBOK.
Omtrent den rijkdom van den vorst van
Lombok schrijft het Bat. Handbld
Volgens de berichten zou onder de in
beslag genomen juweelen van den radja
zich een steen bevinden van de waarde
des Kohinoers. Zelfs wanneer dit waar
blijkt, zal het slechts een compensatie zijn
van het verlies, teweeggebracht door de
belangrijke diefstallen in de schatkamers,
welke door Baliërs en vooral door de Sasaks
moeten gepleegd zijn tijdens de bestorming
van Tjakra Negara. Bovendien is de schat
ting der vermogens van Indische vorsten
meestal zoo legendair dat zij bij uitkomst
in den regel bitter tegenvalt. Op grond
hiervan .blijven wij gelooven dat het al
zeer fraai zal zijn, wanneer van de twin
tig millioen gulden, welke den radja van
Lombok zij n toegeschreven, genoeg gevon
den wordt, om daarop te verhalen de zeven
a acht millioen gulden, waarop de oor
logskosten geraamd worden.
Ook is tc Tjakra de kroon van den vorst
gevonden. Zij moot een fabelachtige gelds
waarde vertegenwoordigen.
Het Weekblad Mutua Confidentia geeft
in het eerste nommer van zijn nieuwen
jaargang eene lange lijst van zoogenaamde
firma's die in 'tafgeloopen jaar door dat
blad als flesschentrekkers werden gesigna
leerd. Dit blad bewijst met dergelijke
publiceering den handel een grooten dienst.
Goes. In de Dinsdag gehouden ver
gadering der afdeeling Heinkenszand van
de Maatschappij tot bevordering van land
bouw en veeteelt in Zeeland onder voor
zitterschap van den heer E. van den Bosch,
waren 37 leden tegenwoordig. Na resum
tie der notulen en uitbrenging van het
ontslag omtrent het verhandelde in de
vergadering met het hoofdbestuur, werden
tot afgevaardigden voor dit jaar benoemd
de heeren E. v. d. Bosch en C. Znidweg
en tot hunne plaatsvervangers de heeren
M. de Bokx en M. Boogerd. Medegedeeld
werd dat van 't plan tot gezamenlijke aan-
kooping van kunstmeststoffen van wege
de afdeeling was afgezien, en inmiddels
ook te 's Heer Arendskerke eene coöpera
tieve vereeniging tot hetzelfde doel was
opgericht. In zake de stierenkeuringen
werd voorgesteld en besloten om aan de
afdeeling Zeeland van de vereeniging tot
stierenkeuring te melden dat de afdeeling
drie keuringen voor Zuid-Beveland genoeg
acht en 't wenschelijk vindt dat er twee
keuringen plaats hebben in de afdeeling
Heinkenszand namelijk te Goes en te
Heerenhoek en een in de afdeeling Krui-
ninge, te Kruininge.
Nog werd besloten aan de toe te kennen
le en 2e prijzen voortaan medailleseen
verguld bronzen en een bronzen te
verbinden eu daar een bijdrage van het
Hoofdbestuur ad f 100 wordt verleend,
waarvan de helft voor de keuringen moet
dienen, zou men met eene bijpassing van
16 gulden (vier medailles voor elke keu
ring) uit de kas der afdeeling deze me
dailles kunnen aanschaffen. Alzoo werd
besloten. Na de gebruikelijke rondvraag
en verloting ging hierop de vergadering
uiteen.
Door het rijkstelegraafkantoor te
Middelburg werden gedurende het jaar
1894 54.533 telegrammen behandeld, t. w.
verzonden werden 23.331, ontvangen 25.276
en dubbel behandeld 5.926 telegrammen.
Door de ouder dit kantoor ressorteerende
telephoonkantoreii werden behandeld door
Veere 1156 berichten, verzonden 654 pn
ontvangen 502door Koudkeerke 417,
verzonden 235 en ontvangen 185door
Oost-Souburg 269, verzonden 138 en ont
vangen 131. M.G.
Naar men ons uit Vlissingon meldt
kwamen in 1895 aldaar uit zee aan l'OO
stoom- en 17 zeilschepen, totaal dua 117.
Hieronder waren begrepen 10 stoom- en
4 zeilschepen naar Middelburg en 1 zeil
schip naar Dordrecht bestemd.
Naar zee vertrokken 96 stoom- en 10
zeilschepen totaal 106 waaronder begrepen
zijn 9 stoom- en 4 zeilschepen van Middel
burg gekomen.
De mailbooten, pleizierjachten, sleepboo-
ten, visschersvaartuigen, rijks- en vreemde
oorlogschepen zijn onder de bovengenoemde
getallen niet opgenomen, evenmin de sche
pen die naar Antwerpen en Terneuzen
vertrokken ën van daar te Vlissingen in
de haven kwamen.
Borsele. Op de weegbrug alhier wer
den in het afgeloopen jaar gewogen
3.111.865 Kg, suikerbieten, 93.785 Kg.
aardappels, 43.040 Kg. graan, 3732 Kg.
uien, 93.179 Kg. vlas, 143.089 Kg. pulpe,
37.373 Kg. stroo, 3756 Kg. ijzer enz. 20.15'3
Kg. kolen. Samen 3.546.972 Kg. en 24
stuks vee.
In 1893 bedroeg het totaal gewogeno
slechts 2.282.225 Kg. en 22 stuks vee.
Krabbendijke. In het afgeloopen jaar
werd op de weegbrug genaamd „Krabben
dijke" gewogen als volgtbeetwortelen
3322936 kg., ajuin; 488255 kg., Aardappelen
86460 kg., hooi 12188 kg., stroo 11954 kg.,
mangels 37075 kg., graan 10483 kg. en
47 stuks vee.
Waarde. Als een bijzonderheid kan
nog gemeld worden dat bij den landbouwer
Jac. Weststrate alhier op 1 Jan jl. kiekens
zijn uitgebroed welke zich allen nog wel
bevinden.
Men schrijft ons nit Tholen
Het eerste gevaar van doorbreken van
den binnendijk tusschen den overstroomden
polder en de Steenlandpolder te Strijen,
is thans afgewend. Aanvankelijk is men
begonnen met dien binnendijk op de ge
vaarlijkste plaats te verzwaren en van
rijswerk en krammat te voorzien, doch
wat den eenen dag gemaakt was, werd
den volgenden door den krachtigen vloed
weder afgebroken, het leggen van een
stevigen dam op den grintweg die de Strijen-
schepolder in tweeen deelt, slaagde beter
zoodat thans de stroom gedwongen wordt
een andere en betere richting aan te
nemen. Dank zij de lage vloeden en den
gunstigen Noord-Oostenwind, waardoor het
overstroomde land maar weinig onder
komt en ook weer gauw droog loopt, kan
er dezer dagen lang achtereen gewerkt
worden, te meer, daar men met behulp
van petroleumfakkels en lantaarns de win
terdagen tot ver in den nacht verlengt.
De aannemer heeft slechts 20 dagen tijd
om de verzwaring van den Zuiddijk tot
