NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
lo. 19. 1894.
Duisifflij IS flouemGec.
flegeijife Ingang.
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIËN
G.
M. KLEMKERK, te Goes
F.
P. D'HUIJ, te Middelburg.
Onze jeugd.
K e r k 11 i e u w s.
UITGAVE VAN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Prijs per drie maanden franco p p0,95.
en
Familieberichten van 1 5 regels 50 centiedere regel
Enkele nummers0,025.
meer 10 cent.
Op vele plaatsen van ons land klaagt men
over de toenemende baldadigheid der school
jeugd.
Te Amsterdam is het meer dan erg. En
ook te Charlois schijnt dat kwaad zeer be
denkelijke afmetingen te hebben verkregen.
Daar is een knaapje van tien jaar
naar men vermoedt tenminste doodge
slagen.
De Hollandsche jongen van Hildebrand
is uit de teekening die dagbladen en po
litierapporten van hem geven, niet meer te
herkennen.
Hij schijnt uitgestorven. Vroeger heette
hetNeen niets ter wereld doet hem aan.
of baart hem ongemak, dan stuiters die te
water gaan, of tollen over 'tdak.
Eu thans
Neen, het zijn geen guitigheden meer
waarmee zij u een glimlach ontlokken het
zijn zelfs geen streken meer, het zijn ruw
heden en gemeenheden, waarop, over het
gemeen genomen, de straatjongens u weten
te onthalen.
Vechten, rooven en geweldplegen zijn
aan de orde van den dag. Lees de rubriek
rechtszaken in onze nieuwsbladen en gij
stuit herhaaldelijk op veroordeelingen van
10- en lljarige kinderen.
Kinderen die nog blozen moesten, wan
neer gij hen op een licht vergrijp betrapt,
treden vaak lachend den gevangenwagen
binnen, en leeren elkaar in de gevangenissen
nieuwe zonden.
'tls algemeen geklaag over de treurige
veraohtering en verwildering, waarin vele
jongens opgroeien.
En als wij de knapen bespieden bij hun
spel, wat al vloeken en ruwheden, wat al
oneerlijk spel ontdekt gij ook somwijlen bij
kinderen van positief christelijke ouders bij
leerlingen ook van de christelijke school.
Het is eenvoudig niet tegen te spreken
de geest van verzet is ook in menig kind
uit christelijken kring gevaren en de zucht
t)t straatschenderij bezielt zoo menigeen
wien betere dingen waren ingeprent.
In Jde bladen kon men dezer dagen de
klacht lezen uit Charlois*: Moedwillig kip
pen doodgooien, een geit de pooten samen
binden en verdrinken; een meisje meteen
boodschapmandje aan den arm het geld af
stelen en 't kind op den koop toe in het
water duwen, dat zijn altemaal geen gewone
kwajongensstreken.
'tls veel te zacht uitgedrukt. Het zijn
misdaden, waarmee de strafrechter zich be
moeien moest.
Te Amsterdam is het zoover gekomen dat
de politie handenvol werks heeft om een
van deze bengels te arresteeren, bemoeilijkt
als zij wordt door zijne kameraadjes.
De heeren van de tweede kamer hebben
er zich al mede bemoeid, en den minister
van justitie er op gewezen dat hier iets
tegen moet gedaan worden.
Naar het woord Gods, dat de roede voor
den rug der zotten is, willen zij aan de
politie het recht verleend zien om de kwaad
sten onder onze kwajongens eens een flink
pak met den stok te geven.
Of dit baten zou Maar op het oogen-
blik zoekt men nog naar een beter mid
del. En nu de opvoeding zoo verwaarloosd,
en de vreeze Gods zoo ondermijnd werd,
hoe zal nu dit betere middel moeten
heeten
Te Leiden moest dezer dagen een leeraar
aan de hoogere burgerschool zijn ontslag
nemen, dewijl de jongens op school het
hem te moeilijk maakten.
Dat zijn dan nu de netste, de beschaafdste
jongelui uit de plaats de toekomstige raads-
en kamerleden. En ook dezen en, waarom
het verheeld niet zelden zij het meest,
plegen verzet tegen orde en tucht, of on
derscheiden zich door ruwheden.
De leeraar nam zijn ontslag en wat geeft
de liberale Arnhetnsche Courant hemnog na?
In plaats van den geest die onder de school
jeugd heerscht, aan te vallen, klaagt zij
den lccranr san dat hij doze jongens niet I
in bedwang kan houden. Die jongens zijn
wel wat stout, vooral in den beginne, doch
die ze niet zoet kan krijgen, die moet dan
ook maar heengaan hij deugt voor zijn
betrekking niet, hij moet maar een ander
vak kiezen.
Zou men niet gaan vreezen, als er eens
een tijd kwam dat geen enkele leeraar
meer de orde in de school bewaren kon
en dus maar heengaan moest
Doch, zegt gij, deze dingen gaan wij
niet aan. Ik zorg dat mijne kinderen fat
soenlijk zijn en ik straf hen, als zij boosheid
plegen.
Welnu, sla dan dit stukje over.
Maar is daar bij u nog iets van binnen
dat u aanklaagt, dat u herinnert aan uwe
tekortkomingen; tekortkomingen in de op
voeding, in de tucht, in ,het toezicht, in
het goede voorbeeld, in de waakzaamheid,
in het gebed voor uwe kinderen welnu
dan heeft dit stukske u wat gezegd.
Zij het u dan in overweging gegeven,
ouders, die tot de gemeente des Heeren
behoort, waakt over uwe kinderen, let op
met wie ze omgaan gaat ze na in hunne
spelenleert hun de eerste beginselen
spaart hun de roede niet; bidt veel voor
en met hengaat hen zelf voor in de
oefening van gehoorzaamheid en orde
gunt hun de vrijheid niet om op straat
te loopen niets doen, of zich te vermaken
met ijdel geklap.
Bidt den Heere om wijsheid om hen op
te voeden in Zijne leer en in Zijne ver
maning.
Het is goed dat gij mede beantwoordt
aan het
„Bouwt scholen in wier schoot het
(Evangeliezout
Uit on- en bijgeloof een dierbre jeugd
(behoudt.
Maar verwacht het niet in de eerste
plaats van leeraars en chr. onderwijzers.
Zij zijn slechts de werktuigen in Gods hand;
doch de huiselijke opvoeding, die moet
het doen.
Alleen de Heilige Geest is de werkmees
ter der wedergeboorte: doch ook de uit
wendige, of wilt gij, de verstandelijke
vreeze Gods is veel waarden die kan
'tbest worden aangekweekt door hen die
de Heere met goddelijk gezag heeft be
kleed om hunne kinderen, hun van God
gegeven, naar Zijnen wil te regeeren.
En dan voorts is het dringend noo-
dig dat zij hunne kinderen toevertrouwen
aan de christelijke school in hunne plaats.
Neen, wij zullen van de openbare school
geen kwaad zeggen, doch voor het meeren-
deel missen de mannen, die daar arbeiden,
het wapen ter bestrijding dezer zonden van
ons jonge volkje.
Immers in vele jonge openbare onderwij
zers zeiven voer die geest van bandeloosheid
en regeeringloosheid. Hunne beginselen
strekken juist om de kwaal te doen ver
ergeren, of wel zij missen den moed om
tegen het gif hunner collega's hun tegengif
over te stellen.
Wat zegt onder anderen een boekje,
dezer dagen uitgegeven door de Vereeni-
ging van Hoofden der Openbare Lagere
Scholen te Amsterdam?
Daarin staat onder meer:
„In de eerste plaats dient dan gewezen
te worden op heel of half anarchistische nei
gingen, die zich zoo gemakkelijk ontwik
kelen in eene talrijke groep personen, waar
van velen weinig meer dan 20 jaren tellen.
Belachelijke zelfverheffing en] dwaze over
schatting van eigen kracht komt te dikwijls
onder hen voor, om er geheel van te zwij
gen. Het is dan ook voor ieder, die de
toestanden kent, duidelijk en met bewijzen
te staven, dat nijd en afgunst hun aandeel
hebben in de heerschende ontevredenheid".
En verder
„Wij hebben ze reeds aangewezen, die
kleine groep van onderwijzers, die tegen
alle gezag gekeerd zijn, en aan die gezind
heid op de onwaardigste uiting geven. Hun
aantal is wij hopen het althans voor
den goeden naam van onzen stand niet
grootmaar wat wjj betreuren, Is, dat aan
de overigen, die do- greofe meerderheid uit
maken, de beslistheid ontbreekt, om zich
openlijk en krachtig tegen die luidruch
tige minderheid te verzetten".
Als hoofden van openbare scholen zoo
spreken, dan zal het wel waar zijn.
Maar dan mag ook ieder ouder zich drin
gend afvragen, of 't niet een groot gevaar
oplevert zijne kinderen in eene dergelijke
omgeving het grootste deel huns levens te
doen verkeeren.
Of het dan geen tijd wordt om zijne
kinderen te brengen op die school waar de
Bijbel nog is, en waar, althans verwacht
mag worden, dat het juiste wapen er
wordt gehanteerd, waarmee men deze dwaas
heden der jeugd met goeden uitslag be
strijd t.
Een leuke gevolgtrekking
De Midd. Crt. meldt het volgende
Niettegenstaande de aanbeveling van den
hoer A. P. Staalman door do Standaard,
besloot toch de anti-revolutionaire kiesver-
eeniging Nedorland en Oranje te
Den Helder zich van het aanbevelen van een
c.indidaat te onthouden.
Heel zuiver op den graat en hoog aange
schreven schijnt die candidaatdus niet te zijn.
Om de leukheid der gevolgtrekking boek
staven wij gaarne dit bericht, waarvan wel
een illustratie ware te geven.
Of de vorige candidaat der a. r. zuiver
op „den" graat was en of de onzuiverheid
nu ook in de kiesvereeniging zou kunnen
gezocht worden, die vraag is bij de redac
tie van het Middelburgsche blad niet op
gekomen.
Nu, alle liberale kiesvereenigingen be"
houdens een, die zich onthoudt, in het Hel"
dersche kiesdistrict steunen de candidatuur
van den roomsche, die op zijn beurt weder
bij zijn eigen geestverwanten in verdenking
staat wegens onzuiverheid op „den" graat
Uit de volledige opgave betreffende
den uitslag der congres-verkiezingen, die
nu te New-York is ontvangen, blijkt, dat
het Noord-Amerikaansche Huis van Afge
vaardigden nu bestaat uit 248 republikei
nen, 95 democraten en 13 populisten. Der
halve hebben de republikeinen eene ver
pletterende meerderheid, zelfs wanneer de
democraten en populisten samengaan.
Yolgens de berekening der republikein-
sche bladen, hebben de republikeinen bij
deze verkiezing in alle staten bijna 2.000.000
stemmen meer uitgebracht dan in 1892.
Zooals reeds meegedeeld is, is de macht
van de beruchte Tammany-hall te New-
York door de laatste verkiezingen gebroken.
Een woord van toelichting is misschien
omtrent deze Tammany-hall niet overbodig.
In 1789 werd zij als geheime vereeniging
opgerichtzij ontving haar naam naar een
sociëteit, in welke de vergaderingen ge
houden werden. Eerst was zij conservatief,
later werd zij democratisch en wist ze
zich met behulp van de talrijke uitgeweken
Ieren in de jaren 1860 en vervolgens
meester te maken van de macht in de stad
en den staat New-York. Op de onbe-
schaamdste manier hebben zij daar huis
gehouden; voor geld was alles veil. In
1871 is de vereeniging reeds ten val ge
bracht en zijn enkele der grootste scha
vuiten voor den rechter gebracht, doch
desniettemin wist de misdadige bende haar
invloed te herwinnen, tot zij nu weer ge
slagen is. Of het ditmaal voor goed zal
zijn?
Het Zwitsersche volk heeft bij referen
dum (volksstemming) de „Beutezug" een
voorstel dat de Bondskas twee francs per
hoofd aan ieder kanton jaarlijks zou uit-
keeren van de opbrengst der inkomende
rechten, afgestemd.
De liberalen juichten over deze verwer
ping. En misschien terecht. Zij zagen
er in een drijven van de roomsche meer
derheid om de roomsche kantons er geldelijk
boven op te helpen. Er boven op te helpen
ook met protestantsck, of wilt ge, met
liberaal geld.
Ook de liberale bladen in ons land wrijven
zich de handen.
Doch eilieve, hoe hebben wij het dan toch?
Strijken zij hun eigen vonnis, of zijn
zij blind
De liberalen in Zwitserland hebben, vol
gens hunne geestverwanten, terecht begrepen
dat het landsgeld niet mag gebruikt tot
eenzijdige bevordering van de godsdienstige
belangen van een deel der bevolking.
Maar, zoo vragen wij, geschiedt nu bij
ons niet precies hetzelfde
Wordt ook hier niet het landsgeld, dus
ook het geld der roomschen en antirevo
lutionairen, besteed aan de eenzijdige be
vordering van de godsdienstige belangen
der liberalen
Adres de landskerk en de staatsschool.
Of is het niet waar, dat het neutraal
lager-, middelbaar- en hooger onderwijs den
godsdienst der liberalen, der liberalen die
eene minderheid uitmaken in den lande, op
kosten der meerderheid tot bloei bracht
en in het leven houdt?
12 Nov. '94.
Prov. Blad bevat het besluit van
Gedeputeerde Staten, om voor de eerste
zitting van den militieraad te Oostburg
(15 Dec. a. s.) te houden, aan te wijzen de
gemeenten
Aardenburg, Biervliet, Breskens, Cadzand,
Eede, Groede, Hoofdplaat, Nieuwvliet, Oost
burg, Retranchement, Schoondijke, St. Kruis,
Sluis, Waterland kerkj e,IJzendij ke enZuidzan-
de; voor die te Hulst (17 Dec. a.) gemeenten
Axel, Boschkapelle, Cltnge,Graauw, Hengst
dijk, Hoek Hontenisse, Hulst, Koewacht,
Ossenisse, Overslag, Philippine. Sas van
Gent, St. Jansteen, Stoppeldijk, Terneuzen.
Westlorpe, Zaamslag en Zuiddorpeen
voor die te Zierikzee (21 Dec. e. k.) Brou
wershaven, Bruinisse, Burgh, Dreischor,
Duivendijke, Eikerzee, Ellemeet, Haamste
de, Kerkwerve, Nieuwerkerk, Noordgouwe,
Noordwelle, Oosterland, Ouwerkerk, Re-
nesee, Serooskerke (S.), Zierikzee, Zonne-
maire, St. Annaland, St. Philipsland en
Stavenisse.
Een pensioen- en ondersteuningsfonds.
Ter gelegenheid van een kuiselij k feest
heeft de heer Louis Dobbelman, te Rotter
dam, een pensioen- en ondersteuningsfonds
opgericht voor zijne werklieden, die we
gens ouderdom niet meer werken kunnen,
en tevens tegen invaliditeit en ongelukken,
tijdens de werkzaamheden in de fabriek
of daarbuiten in dienst van de zaak be
komen.
Deze fondsen zijn afgescheiden van het
bestaande ziekenfonds der fabriek. Het
pensioen- en ondersteuningsfonds is voor
werklieden geheel kosteloos. Als grondslag
tot vorming van het kapitaal heeft de heer
Dobbelman f 10,000 gedeponeerd in de
kas, welk kapitaal jaarlijks door bijstorting
versterkt wordt. De werklieden die, op
welken leeftijd ook, in dienst der zaak
buiten hunne schuld tot werken geheel on
geschikt worden, zullen hun volle weekloon
blijven genieten tot zij den leeftijd van
60 jaar bereikt hebben, waarna zij 2/3
van het weekloon als pensioen genieten.
Wanneer aan gehuwde werklieden in
dienst der fabrieken een ongeluk overkomt,
dat den dood tengevolge heeft, zal de we
duwe met meer dan twee kinderen bene
den den leeftijd van 16 jaar 2/s van het
weekloon ontvangen, dat de man tijdens
zijn leven verdiende. Overkomt aan een
ongehuwden kostwinner van zijne moeder
(weduwe boven den leeftijd van 60 jaar)
in de fabriek een ongeluk, dan wordt aan
de weduwe wekelijks van zijn loon uit
gekeerd.
Aan sigaren- en sigarettenmakers, wier
vlugheid door ouderdom verminderd is,
zoolang dat zij niet meer in hun onderhoud
kunnen voorzien, wordt, als zij den leeftijd
van 55 jaar bereikt hebben en 10 jaar op
de fabriek werkzaam geweest zijn, bij hun
loon oen wolrdijksehe toelage van f250
verstrekt; zijn zij door ouderdom geheel
ongeschikt geworden om te werken, dan
vallen zij in de termen om pensioenen te
genieten.
Zoowel het pensioen- als de bijbehoorende
fondsen worden door den patroon beheerd
onder controle van een commissie uit en
door de werklieden gekozen.
Het (Amst.) Dagblad zegt met het
oog op de elf candidaten, die elkander
laatst het lidmaatschap der Tweede Kamer
betwistten en waaronder er zeker zijn,
bij wie de eerzucht niet in evenredigheid
staat met de bekwaamheid, voor zulk een
gewichtig ambt benoodigd, dat men zich
toch een weinig matige in zijn ijver om
het Nederlandsche volk te vertegenwoor
digen, want hoe verdienstelijk het ook
zij, zich beschikbaar te stellen om min
stens honderd dagen per jaar naar den
Haag te gaan, ten einde de belangen van
land en volk te behartigen ook in
meer eenvoudigen werkkring zich tevreden
te gevoelen, en zijne krachten in te span
nen voor enkelen maar, is schoon.
In verband met de opheffing van
het station der Staatsspoorwegen te Vlis-
singen (stad), worden de stationsnamen
Ylissingen (stad) en Vlissingen (haven)
gewijzigd in „Vlissingen."
Ned. Ilerv. Kerk.
Op het twaalftal te Oostzaan staan o. a,
ds. G. H. Blanken te Zierikzee ds. S. G.
Geertsema Beckering te Schoondijke, en ds_
J. R. van Eerde te St. Anna ter Muiden_
A. s. Zaterdag 17 Nev. zal de heer
prof. dr. J. J. van Toorenbergen te Am
sterdam herdenken hoe hij vóór vijftig ja
ren do evangeliebediening aanvaardde.
Ds. J. J. v. Toorenenbergen deed 17 Nov.
1844 intrede te Elspeetdiende van
Mei 1848 tot 25 Januari 1864 de gemeente
te Vlissingenwas van dat tijdstip tot
10 Jan. 1869 emeritis, en directeur der
Zendings Vereeniging te Utrecht; predi
kant te Rotterdam tot 1 Jan. 1880, en
ginds dien datum tot aan zijn pensioneering
in 1892, wegens 70 jarigen leeftijd, pro-
fesser aan de stedelijke universiteit te Am
sterdam.
Naar men verneemt is door het pro
vinciaal kerkbestuur van Noordholland een
nieuw kerkelijk geding tegen ds. Bax, te
Zaandam, op touw gezet. Het betreft thans
zijn schrijven in De Hervorming opgeno
men, waarin hij het Haagsche kerkelijke
college van „stumperachtigheid" beticht.
Door het provinciaal kerkbestuur van
Zeeland werden in zijne vergadering van
8 Nov. herbenoemd als vice-preeident de
heer A. Scholte, predikant te Oostburg, en
als secrataris de heer C. E. Zeeman, pre
dikant te Zonnemaire.
De uitslag van de stemmiag over de
vaststelling der door de jongste vergade
ring der Synode aangenomen reglements
wijziging was dezevier leden stemden
tegen I, bijvoeging van (Geref.) bij art. 1
A. R., twee vóóralle leden stemden tegen
II, opneming der „gemeentediaconessen" in
het A. B., vóór de wijzigingen III, IV,
V, VI.
Ger. Kerken.
Beroepen te Fijnaart ds. O. Los te Oud-
V osmeer.
Aangenomen naar Lopik door ds. F.
W. J. Wolf te Axel (B)-
Coes. A. s. Donderdag heeft hier he
classicaal examen plaats van den heer J.
H. Donner Jr. beroepen pred. te Nienw-
dorp. Te half elf zal de proefpreek ge
houden worden toegankelijk voor de leden
der geref. Kerken.
Grijpskerke. Ds. Bouma van Ter Neu
zen hoopt hier Woensdagavond een rede
te houden in het belang van het Chr. on
derwijs.