NIEÜWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
lip „Schelde"
ELEGRAAF".
tad Zierikzee
eland.
tDoruMag 11 êcfoGec.
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIËN
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
De indruk van Lombok.
EEN PARVENU.
IL
Kerknieuws.
'9-
TDIENST
pLB.-ROTTERDAM.
sche tijd.)
Van
Nelbnrg.
jvoorm.
8.45
8.45
8.45
8.45
8.45
8.45
8.45
9.—
8A5
8.45
9.—
8.45
8.45
8.45
8.45
8,45
8.45
8.45
8.45
9.—
n
11
r)
11
11
11
I
II
11
11
11
Van
Rotterdam,
"v^orm.
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8-15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
8.15
Van Rotterdam
T oensdag 10 9.30
Vrijdag 12 10.
laandag 15 10.30
7 oensdag 17 10.
|Vrij dag 19 10.
Tluandag 22 10.30
oensdag 24 9.30
J rij dag 26 10.
laandag 29 10.30
7 oensdag 31 10.
lTDIENST
g en Zierik2ee.
ee Spoorweg Gobb.
t.
che tijd.
Van Zierikzee
'smorg. 'smid
insd. 9 7.50 2.30
7.50 3.—
6.— 3.—
7.50 3.—
7.50 3.—
I oenlO
)ond.ll
7rijd.l2
tater.13
pond. 14 11.30
laan.15 6.30
)ins. 16
J oenl7
)ond.l8
7 rijd. 19
Kater. 20
pond.21
laan.22
Dins. 23
i oen24
)ond.25
7rijd.26
Kater. 27
pond. 28
laan.29
Dins. 30
Koen31
7.—
7.50
6.30
7.50
7.50
11.30
7.50
7.50
7.50
6.—
7.50
7.50
11.30
6.30
7.—
7.50
3.—
3.—
3.—
3.—
3.—
3.—
3.—
2.—
3.—
3.—
3.—
3.—
3.—
3.—
3.—
It.
van Antwerpen
[Woensdag 10 3.
[Vrijdag J.2 4.30
Zondag 14 5.30
Woensdag 17 7.
Vrijdag 19 7.
Zondag 21 1.
Woensdag 24 2.30
[Vrijdag 26 3.30
Zondag 28 5.30
Woensdag 31 7.
ITDIENST.
legen plaatsen.
sche tijd).
Van Rotterdam
Dinsdag 9 11.
Woensdag 10 10.30
Donderdagll 10.30
Vrijdag 12 10.30
Zaterdag 13 10.30
Zondag 14 10.30
Maandag 15 11.
Dinsdag 16 11.
Woensdag 17 10.30
Do.iderdagl8 10.30
Vrijdag 19 10.30
Zaterdag 20 10.30
Zondag 21 10.30
Maandag 22 11.
Dinsdag 23 11.
Woensdag 24 10.30
Donderdag25 10.30
Vrijdag 26 10.30
Zaterdag 27 10.30
Zondag 28 10.30
Maandag 29 11.
Dinsdag 30 11.
Woensdag 31 10.30
N-OP ZOOM-THOLEN
m naar Tholen, 5,30
-, 5,30, 8,05, 9,15.
Bergen-op-Zoom 6,10,
O, 6,15, 8,45.
i-op-Zoom n. Halsteren
n naar Tholen 15 min,
Igtjmtfe fnargtMg.
UITGAVE VAN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Prijs per drie maanden franco p. p
0,95.
en
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
Enkele nummers
0,02®.
meer 10 cent.
Nu wij van ooggetuigen nadere heriohten
omtrent Lombok ontvingen, kunnen wij ons
voorloopig oordeel uitspreken, over de din
gen die aldaar geschied zijuj
Dat oordeel mag niet gunstig luiden.
Allereerst spijt het pns dat door den
opperbevelhebber, generaal Vetter, zoo
grootefouten schijnen gemaakt te zijn.Fouten
zoo voor als na de catastrophe van den26sten.
Voor den moord.
Toen de generaal, ondanks zijn ridder
kruis, nog geen gelege nheid had gehad daar
zijn moed te toonen, hadden des te meer zijn
beleid en zijne trouw moeten uitblinken.
Beleid om met Balineezen om te gaan.
Trouw aan de hem toevertro g wde man
schappen.
Van weinig beleid, althans van weinig
scherpzinnigheid getuigde het toen hij op
de eerste verzekering der Balische vorsten
het zwaard in de scheede stak een verbond
van vriendschap sloot met de verdrukkers
zijner beschermelingen, met de verraders
van '46 zijn bivouakken opsloeg midden
tusschen de verschansingen dezer niet te
vertrouwen vorsten in, en dan geheel on
gedekt de Balische hoofden allerlei ma
noeuvres deed bijwonen, hen tot zelfs de be
handeling van het kanon liet afziende ver
schillende wenken om voorzichtig te zijn
in den wind sloegzich door Djilantik,
met zijn verraders aangezicht, zoo maar
zonder eenig blijk van menschenkennis
alles liet wijsmaken; zelfs toen hij de
geheime toebereidselen tot den moord zag
maken, nog weigerde zich te verwij deren;
toen ten laatste ooggetuigen hem kwamen
verzekeren dat er iets broeide en er de be
wijzen voor bijbrachten, hun met een „kom
me niet meer aan met dien nonsens" het
zwijgen oplegde; om eindelijk, laatst niet
minst, toen hij aan het naderend verraad
niet meer twijfelen kon, zijn legerkamp
van achter de versterking naar het open-
bivouac over te brengen.
Neen men kan de vraag niet terugdrin
gen hoe Vetter en zijn staf zich zoo kon
den laten verschalken.
Zelfs de eischen der Nederlandsche re
geering liet hij zonder bezwaar afwijzen.
Wapenen overgeven eischten wij. Zij ant
woordden: wij kunnen niet. En Vetter vond
't goed. De geheele oorlogsschatting vroe
gen wij. Zooveel hebben wij niet, luidde
het antwoord.
En Vetter stelde zich met een gedeelte
tevreden.
De paleizen en magazijnen des Vorsten
mocht hij zien, alleen niet die eene kamer
waarin zoo 't heette oude rommel aanwe
zig was. En Vetter geloofde dat.
Tempels en woningen werden bezichtigd,
aan een listig binnenkomen teneinde deze
geheime vestingen van binnen op te nemen
werd niet gedacht.
Bij een bezoek aan een der poeri's vindt
bij alle portretten van Europeesche vorsten
aan den muur hangen, tot van den Paus
incluis, alleen maar dat van de koningin
der Nederlanden, de gebiedster over Lom
bok, Vetter's chef nieten het kan hem
niet verwonderen.
Als er parade is op den verjaardag der
Regentes houden alle Balineesche grooten,
ter parade uitgenoodigd, zich zieken Vetter
ziet hier niets vreemds in.
Als er onweersprekelijke geruchten gaan
omtrent het verraad van Djilantik, wordt
deze uitgenoodigd zich te komen verklaren,
doch hij houdt zich ziek; en als Van Ham
met den resident van Bali dan gaan vragen
bij ZEd., die blijkt niet ziek te zijn,
of hij soms iets in zijn schild voert, laten
zij zich met een „Neen zeker niet" af
schepen.
Ja, als er ten slotte geen tegenspreken
meer mogelijk is en Vetter zijne troepen
te wapen roept, komt de verrader hem
gerust stellen omtrent de gezindheid der
duizenden Baliërs en zijn eigen 1200 ge
trouwen, en Vetter in plaats van hem
op den goeden afloop in gijzeling te houden
Iaat hem vriendschappelijk teruggaan, eenige
uren voor den moord.
En na den moord.
Wij zullen hier ons oordeel matigen
de fouten begrijpen en dus vergeven kunnen
die bedreven werden iu het nachtelijk duis
ter, te midden van dichte kogelregens in
een vijandelijk land, kogelregens op geheim
zinnige wijze als door onzichtbare handen
met steeds doodelijker kracht op de uit hun
eersten slaap opgeschrikten, zenuwachtig
gejaagden, abnormalen neergeslingerd.
Waarbij nog komt dat de generaal Vetter
met een doodsverachting die aan den moed
der vertwijfeling denken deed, zijne man.
schappen is voorgegaan.
Maar om het duizendwerf te beschreien
is het dat als gevolg van zooveel roekeloos
heid, ruim vierhonderd dapperen, die in een
eerlijk gevecht gaarne hun leven veil had
den gehad, als hazen zonder eenige hoop
op verweer, zijn doodgeschoten en een twin
tigtal dappere officieren gesneuveld zijn of
voor hun leven verminkt moesten worden.
Dat verlies is niet weer te herstellen.
En waar wij op de gerechte straf der sluip
moordenaars hopen, een strafoefening die
aan den diep geschokten, fel verbolgen ge
neraal en zijn staf best toevertrouwd schijnt
daar dringen wij er tevens op aan dat de
Nederlandsche regeering een nanwkeurig en
kalm onderzoek zal instellen om de oorza
ken te vinden van zoovele ongeloofelijke
dwaasheden door den militairen opperbevel
hebber misschien ook door den diploma-
tieken vertegenwoordiger Liefrinck aan den
dag gelegd, en zulks niet omeen zondebok te
zoeken, maar om een voorbeeld te stellen
voor de ambtenaarswereld en voor het leger,
voor de naburen cn voor de onderdanen
voor vriend en vijand dat de Nederland
sche regeering niet ongestraft met den ernst
harer positie in de;i Archipel spelen laat.
Tenzij er van de zijde der Regeering
zelve een aansporing tot zuinigheid, tot
diplomatisch optreden, tot vriendschapaan
bieding aan de sterkere partij op Lombok
zou zijn uitgegaan. In dit geval zou de
tweede kamer zich hebben uit te spreken.
En na de verschillende brieven gelezen
te hebben van kranige soldaten en officie
ren die ten doode gewijd, nog zoo opge
wekt, zoo sparend, zoo kalm en waardig
over deze vreesdijko nederlagen schrijven
konden; terwijl zij kort daarop toch nog
vielen in de kaken des doodsna zoo menig
heldenfeit te hebben opgevangen uit den
chaos van dood en verwarring op en na
dien noodlottigen nacht van 25 op 26
Augustus; na dit alles ontblooten wij
eerbiedig het hoofd voor de nagedachtenis
dezer braven; en waar wij ons tot heden
door weinig achting voor zijn stand, aan
den koloniaal bezondigd hebben, daar ne
men wij ons voor met wat meer belang
stelling, met onze gebeden en heilwenschen
voortaan de krijgsverrichtingen, onzer
broeders, de kolonialen te volgen.
I.
Neen, onze taal is niet rijk! Ik wou
een beeld schetsen van een uit de diepte
tot de hoogte van vorstin opgeklommen
wezen, en ik moet het parvenu doopen,
of het uit de diepte kwam!
Als ge jaren geleden aan dit wezen
den toegang ziet ontzeggen zelfs in de hutten
der armste arbeiders en werklieden als
gij het uit een duisteren kuil ter wereld
ziet komen; als gij het overal ziet ver
achten als gij zijne edelste hoedanigheden
ziet belachenals gij zijn aanleg om
algemeen bemind te worden ziet verstikken
o, zegt ook gij dan niet: dat het uit de
diepte kwam?
Hl.
Vele jaren leefde onze parvenu in dien
staat van vernedering en verwerping. Toen
liet een wijs man zijn vorschend oog op
hem rusten, en kwam deze tot dit besluit
gij vereenigt hoedanigheden in u, die niet
alleen uzelven, maar vooral anderen ge
lukkig kunnen maken. Ik hoop en verlang
dat gij uwen weg door de wereld maken
zult. Maar hoe? daar zat 'm de knoop.
IV.
De wijze was algemeen geëerd en rijk,
maar als hij zijn protégé aanbeval, lachte
elk hem uit.
Wat nu te doen? Hij gaat de wijzen,
de kooplieden, de armen voorbij hij
introduceert zijn beschermeling bij den
koning; ja, bij den koning zeiven.
Deze vorst was verstandiger dan zijn hof.
Hij bewondert den beschermer, en neemt
daarom den beschermeling aan. Op zekeren
dag bij een groot feest, heeft de
parvenu een plaats aan des konings zijde
gekregen.
Schande HeiligschennisEen zwarte boer
naast den vorst van een groot land! De
verontwaardiging is algemeen.
V.
Al tooide de koning den parvenu in een
bloemrijk gewaad; er was iets machtigers
noodig om er hem te brengener kwam
eene revolutie en een volk
VI.
Het volk, verhonger1!dat zoolang den
arme had verstooten, nam hem aan, en daar
men toen het volk niet durfde tegenspreken,
volgde de wereld dat voorbeeld. Nu komt
hij aan alle tafels, bij alle feesten, in alle
huizen, en wordt zelfs de ziel van een
wereldhandel. Hij wordt een der zeldzame
gelukkigen, die niet aan een land, maar
aan dé gansche wereld behooren.
VH.
Wat is de grootste glorie? Deze is het:
dat de wereld zich uw lot aantrekt, als
gij ziek zijt; dat de menschen daarin
werkelijk deelen. Onze parvenu ondervond
dat overal, toen hij eene ziekte kreeg.
VIII.
Overal smeekte men, en nog, om de
afwending van de kwaal die hem aangreep,
en de wereld is in rep en roer. En toen
IX.
Maar, lieve tijd! ik vergeet u den naam
van onzen parvenu-held te noemen.
X.
Die is? Wien denkt gij
AARDAPPEL.
„Oud Antwerpen", wel bekend aan de
bezoekers der Antwerpsche tentoonstelling,
heeft Zondagavond Voor een gedeelte in
brand gestaan. Zes huizen, nabij de Kip
dorppoort, zijn vernield.
De brand was ontstaan in het magazijn
der costumes welke gebruikt zijn bij de
optochten.
Ieder trachtte te redden wat hij kon.
Het moet een treffend gezicht geweest
zijn, al die ouderwetsche dingen ordeloos
op de Markt neergeworpen.
Gelukkig waren de „poorters" „ver-
assureerd".
Ook uit het oogpunt van brandgevaar
rust op de Wereldtentoonstellingen geen
zegen.
Weenen. Chicago. Antwerpen.
Bakens in zee.
De brigade commandant der marechaussée
te Steenbergen heeft proces verbaal opge
maakt tegen den directeur der suikerfabriek
aldaar wegens overtreding der Zondagswet.
Zij bestond in het op Zondag laten werken
op het van alle kanten open en toegankelijk
terrein der fabriek.
Bij onderzoek bleek:
lo. dat de burgemeester, tevens eerste
lid der firma van deze fabriek (Van Loon,
de Ram Co.) een doorloopend verlof ge
geven had om op Zondag te werken;
2o. dat de andere firmant de heer
De Ram lid is der Tweede Kamerdus
der „wetgevende" macht
3o. dat alle firmanten en werklieden
roomsch katholieken zijn en de r. c. kerk
den Zondagsarbeid verbiedt.
4o. dat deze arbeid nie-t noodzakelijk was.
Waar zulke feiten geconstateerd worden,
verwondert ons dat algemeen gesol van
overheden en onderdanen met de Zondags
wet in ons Christelijk Nederland niet.
„Kras" te Amsterdam heeft in zijn wel
bekende inrichting een „Vegetarische Res
taurant" geopend.
Den 30 Sept. jl. werd de Vegetarische
Bond gesticht; den 6 Oct. daaraanvolgende
reeds opende Krasnopolsky zijn Restaurant.
Vegetariërs zijn menschen die zich uit
sluitend voeden met plantaardig voedsel;
dus brood, aardappelen, eieren, groenten,
en geen vleesch eten.
Of nu „Kras" door beginsel of door uti
liteit gedreven wordt, kunnen wij niet
beslissen.
Wel weten wij dat èn vleeschetende èn
plantenetende menschen nu voortaan bij
hem terecht kunnen.
De nieuwe leiders der sociaal democra
tische arbeidersbond worden door hunne
oude krijgsmakkers hard bejegend.
Te Amsterdam in eene volksvergadering
liepen zij klappen en kwetsuren op.
Te Groningen stond er een aan de grofste
beleedigingen bloot.
Te Smilde ging het niet beter. Een
bericht elders in ons blad opgenomen, om
trent de ervaring van Eortuijn, doet zien
dat zelfs voor erkenning van bewezen
diensten bij velen geen plaats meer is.
Arme leiders
Laten andere partpen zich hieraan spie
gelen, en vooral de partijen die op den
bodem der revolutie staan, niet aarzelen
haren heilloozen weg te verlaten, om te ko
men op de antirevolutionaire lijn.
Tegen de Revolutie het Evangelie.
De heer Nijland te Dordrecht die in
1883 op de Tentoonstelling te Amsterdam
de hoogste onderscheiding de gouden me
daille verwierf voor zijn inzending bind-
rotting, ontving thans op de tentoonstel
ling te Antwenpen voor een vollediger
inzending slechts een derden prijs de
zilveren medaille.
De heer Nijland heeft deze laatste on
derscheiding aan de Antweipsche jury te
ruggezonden.
Men zou geneigd zijn te vragen Wat
voor waarde is in 't algemeen te hechten
aan bekroningen Zijn de jury's altijd
even deskundig Is hunne uitspraak steeds
even betrouwbaar Of is de kunst sinds
1883 in het vervaardigen van bindrot-
ting zoo vooruit gegaan
Doch deze vragen gaan wij voorbij om
de aandacht te vestigen op het feit dat
een andere inzending onder de klasse der
Koloniën-Uitvoerartikelen, te weten hitter
wijnverduurzaamde levensmiddelen en
jenever, met goud bekroond werden.
Dit geeft te denken.
En de heer Nijland zegt er heel laco-
nisch van, dat het hem troost in zijn „lot".
10 Oct. '943
Prov. blad no. 101 bevat een beeluit
van Gedeputeerde Staten van Zeeland om,
overwegende, dat het mond- en klauwzeer
zich in de provincie blijft uitbreiden, en
dat alzoo op grond van art. 24 van het
provinciaal reglement betreffende den vee
artsenij kundigen dienst en politie, nadere
wijziging moet worden gebracht in het
besluit van 2 Maart 1894, no. 97, voor
de geheele provincie in te trekken de
ontheffing van de verplichting tot keuring,
alvorens vergunning wordt verleend tot het
vervoeren van rundvee uit een der in art.
20 van het reglement genoemde onderdeelen
der provincie naar een ander.
De Middelburg sche Courant bevat het
volgende bericht
„De op Lombok gesneuvelde luitenant
Musquetier is dezelfde die indertijd als
sergeant, de Jong, den laffen moordenaar
van Henri Boogaart, ontmaskerde en kort
daarna tot officier werd bevorderd."
Dit bericht is juist op den inhoud na.
De gesneuvelde luitenant (L.G.)Musqnetier
was pas 25 jaren oud en zou dus als het be
richt van de Middelburg sche Courant juist"
ware op zijn veertiende jaar officier ge
worden zijn
Dit is wel wat vroeg, zou men zeggen.
Onmogelijk is het echter niet - en aan zijn
portret te zien zouden wij het haast zeggen
dat hij een broeder is van den sergeant
Emile Musquetier die elf jaar geleden de
Jongh niet de Jong den moordenaar
van Marius niet Henri Boogaart
of Boogaard? „ontmaskerde", en kort
daarna (op last des Konings) naar den Hoofd
cursus te Kampen gezonden „niet tot
officier bevorderd" werd, zooals bovenstaand
bericht zegt.
Herinneren wij ons de dagbladberichten
van dien tijd goed, dan is deze Musquetier
slechts kort te Kampen geweest en is aan
den Koning gerapporteerd dat hij voor het of
ficiers-examen nooit zou kunnen slagen.
Daarop heeft Koning Willem III hem be
noemd in de administratie voor de goede
ren van wijlen prins Hendrik te Wolt'er.
dange (Luxemburg) en hem later van daar
overgeplaatst naar Renkum als administra
teur van het koninklijk landgoed Oranje
Nassau.
Ook uit deze betrekking is genoemde heer
M. uitgeraakt; en eindelijk te Batavia
terecht gekomen. Bij zekere gelegenheid
moet hem daar door eenige onderofficieren
zijn gedrag tegenover de Jongh verweten
zijn, en moet dit voor M. zeer noodlottige
gevolgen gehad hebben, waarop wij echter
niet verder ingaan. Bedriegen wij ons niet
dan is deze heer M. al sinds 9 jaren niet
meer in leven.
Hollandsche bladen zullen hieromtrent
meer licht kunnen verspreiden, doch de
Middelburgsclie Courant die zoo gaarne be
richten van andere bladen als verzonnen
qualificeert, zal ons wel willen gelooven
als wij haar verzekeren dat althans dit be
richt van hare redactie, van begin tot eind
bezijden de waarheid is.
Trouwens wié alleen maar vhet portret
van luitenant Musquetier in De Nederlander
kent, heeft hij het lezen van bedoeld
Middelburgschbericht ongetwijfeld het woord
„ongeloofbaar" in de gedachten gehad.
Zondag is overleden, na Vrijdag te
voren nog de sectie vergaderingen der
tweede kamer te hebben bijgewoond, in
den ouderdom van 49 jaren de heer S. T.
Land, kapitein luitenant ter zee en lid van
de Tweede Kamer voor het district Den
Helder. In de Tweede Kamer bepaalden zich
zijne adviezen gewoonlijk tot hetgeen de ma
rine betrof. Een enkel maal besprak hij ook
politieke onderwerpen. De overledene be
hoorde tot de liberale party.
Tot lid der Gedeputeerde Staten van
Gelderland is gekozen Ch. Baron Van Hu-
genpoth tot Aerdt (kath.) met 31 tegen
26 stemmen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Heuvelberg c. a. (Transvaal)
ds. A. Lagerweij te Maassluis.
Bedankt voor St. Philipsland door ds. K
E. v. Griethuijsen te Kethel, bij Schiedam.
Ger. Kerken.
Tweetal te Colijnsplaat ds. A. Brummel-
kamp te Purmerend en dhr. R. Brouwer
eand. te Kampen.
Beroepen te Colijnsplaat dhr. R. Brouwer
cand. te Kampen.
Bedankt voor Gees en voor Breda door
dhr. N. G. Kapteijn, eand, te Amstelveen.
