Kerknieuws'
S c h o o l n i e u w s.
Gemengde Berichten.
Het voorstel van B. en W. wordt daarna
met 5 tegen 3 stemmen verworpen, waarna
de heeren Sinke en Cnpéry voorstellen
lo. den Minster kenbaar te maken, dat
van de aangeboden subsidie voor een klin
kerweg geen gebruik kan worden gemaakt
om de groote onderhoudskosten en 2e ander
maal te vragen om een rijkssubsidie van
7s en een provinciaal subsidie van '/3 in
de kosten van een keiweg van 't dorp
Ierseke naar de grens IersekeKruingen.
De heer Cupéry wil in het adres tot
toelichting aangeven, dat het gedeelte van
den bestaanden weg van bedoelde grens tot
't station Krniningen in veel beteren toestand
verkeert en dus geen vernieuwing behoeft,
waarbij de heer Sinke nog gevoegd wil
hebben, dat dit is toe te schrijven aan
het uitstekend onderhoud maar ook aan
zijn gunstiger natuurlijke ligging.
Het dubbele voorstel worclt met 7 tegen
1 stem aangenomen.
Bij de laatste rondvraag zegt de heer
Sauer, dat, naar hij vernomen heeft, de
rijksveldwachters van elders, die tijdens de
kermis geadsisteerd hebben, langen tijd
zonder eten hebben moeten ioopen totdat
zij het ten slotte van hun collega's gekregen
hebben, zonder het hoofd der politie of
iemand anders daarvan een verwijt te maken,
verzoekt hij, dat bij de bepaling der grati
ficatie voor bedoelde veldwachters daarop
gelet zal worden.
Daarna wordt de openb. verg. gesloten.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Wageningen ds. H. J. L.
Poort te Middelburg te Linschoten ds.
J. W. Drost te Biezelinge.
Bedankt voor Kats door ds. W. Timmer
mans l'aquy te Hoogersmilde.
Ger. Kerken.
Beroepen te Andel de heer C. J. Kap-
teijn cand. te Amstelveen.
De heer H. de Boer te Weesp heeft de
benoeming tot hoofd der chr. school te
Sluiskil aangenomen en hoopt 1 November
a. aldaar in betrekking te treden.
De collecte voor de Scholen met den
Bijbel bracht op te Serooskerke (W.) f 47.63
en te Biggekerke met Meliskerke, Marie-
kerke en Krommenhoeke f53,56.
mtn■rn»«rv<mr«wjrrr *ffr: om. Jonawm
Middelburg. Te beginnen met heden
begint op de Zeeuwsche lijn de zoogenaamde
peëentrein weer te loopen, voornamelijk
voor het vervoer van suikerpeëen.
Middelburg. Sedert een drietal weken
ongeveer, wordt alhier aan het station ver
mist een mand ijzerwerk, welke dezer
dagen bij een ingezetene alhier is in beslag
genomen en waaromtrent hij zich nader zal
hebben te verantwoorden.
De negen stuks hoornvee te St.
Maartensdijk, lijdende aan mond- en
klauwzeer, zijn van rijkswege verbeurd
verklaard wegens verzuim van aangifte
door den eigenaar.
Heinkenszand. In den nacht vanjl.
Zaterdag op Zondag zijn op verschillende
plaatsen konijnen en aardappelen ontvreemd.
De politie doet onderzoek, 't Is te hopen
dat ze daarin slagen zal.
Heinkenszand. Zondagmorgen trad
voor de Herv. gem, alhier op, de heer ds.
Ingelse van Wilhelminadorp. Na een dank
gebed aan God te hebben opgezonden voor
zijne wonderbare herstelling van de zware
kneuzingen en beenbreuk bij het ongeluk
alhier met zijn rijtuig op den bewusten
zondag van 15 Juli, werden de ver
schillende personen, die met de meeste
zorg en opoffering hem verpleegd hadden
op plechtige wijze bedankt. Het woord
van Zijn Kerw. maakte eendiepen indruk
op het talrij k gehoor, zoodat menige traan
over de wangen vloeide. Vervolgens hield
de spreker een toepasselijke rede naar aan
leiding van Luc. 7 11 tot 16.
De gemeenteraad van Wolfertsdijk
benoemde Vrijdagmiddag den heer P. Na-
gelkerke tot lid van het burgerlijk armbe-
stnur in plaats van den heer M. Houte
kamer, die voor zijne herbenoeming had
bedankt. Verder werd besloten voor de school
te Uostkerke 5 nieuwe lampen aan te schaf
fen en ook om de geldleening a f 1000
tot vernieuwing der dorpstraat in tien jaar
af te lossen. Ten slotte handhaafde de raad
een reclamant in dezelfde klasse, waarin
hij was aangeslagen in den hoofdelijken
omslag.
Als men aardappelen op een steenen
vloer bewaart in een kelder dus dan
zijn de onderste knollen allicht grondig van
smaak. Bovendien verkrijgt men op 't laatst,
door de groote hoeveelheid spruiten, een
zeer compacte massa en verschompelde
aardappels. Beter is dus de knollen in een
kist te bewaren, want daarin worden ze
niet grondig en wanneer kmen bovendien
daarin kort gehakt stroo doet, waartus-
8chen de aardappelen komen te liggen, dan
joopen deze ook niet uit, maar blijven gaaf.
De rijwielen schijnen bier te lande
een belasting-object voor de gemeenten te
zullen worden. Eene raadscommissie te
Gouda stelt nl. aan den gemeenteraad aldaar
voor eene belasting te heffen op rijwielen,
nl. f 5 per stuk.
Tegen winterhanden
Wasch iederen middag de handen in het
water, dat van de aardappelen wordt afge
goten, wanneer zj gekookt zijn, eer dat
water koud is. Men moet er reeds met
October mee beginnen.
Van Ymuiden is vertrokken met be
stemming naar Astrakan, een stoombootje,
dat over zee naar Petersburg gaat en van
daar dwars door Rusland naar de menden
van de Wolga. Het vaartuig moet daar
dienst doen als stooinbaggermolen en zand
zuiger en is vervaardigd op de werf „Con
rad" te Haarlem. Een vermogend koopman
te Astrakan heeft het zijn stad voor ver
betering van den Wolgamond aangeboden.
Een geurmaker. Te Bellen maakt
men zich bezorgd over de gevraagde ver
gunning tot het oprichten eener reukwater-
of mnskusfabriek. llnim 60 ingezetenen
kwamen bijeen om tegen de oprichting te
protesteeren, o. a. in het belang van de
boterbereiding. Hoewel de fabriek op een
kwartier gaans van het dorp zou worden
opgericht, moet toch de vrees er voor wel
gewettigd zijn op plaatsen op straat, waar
de aanvrager een oogenblik had stil gestaan
bleef de reuk nog geruimen tijd hangen
stoelen, die in de goederenloods gestaan
hadden, nadat een pak muskus er in gele
gen had, maar ook reeds weder verwij
derd was, riekten nog een week er naar
op gras, waar de aanvrager gezeten had,
wilde het vee niet grazen enz. Ook op
andere plaatsen moet men zich reeds, en
met goed gevolg, tegen plannen van dien
heer tot het oprichten eener inuskusfabriek
hebben verzet.
„Van Petersburg met den eersten trein
naar Omskdus luidt de titel van een
merkwaardig opstel in de „Nowoja Wremja"
waarin een tocht langs de nieuw gelegde
lijn door Siberië beschreven wordt. De
schrijver, nadat hij verhaald heeft dat hij,
met één dag verblijf in Omsk de reis in
tien dagen heeft afgelegd, heen en terug
(de lengte van den weg is 3500 K.M.) geeft
de volgende bijzonderhedenHet bergachtig
gedeelte van de spoorbaan begint voorbij
Bogoruslaw, het steilste is het tusschen Ba-
laschowo en Tschelabinsk, het hoogste punt
ligt bij het station Urschnnka (550 M.) De
begrooting noemde voor den tunnelbouw
68.000 roebel per werst (1,07 KM.) er is
echter slechts 58.000 roebel besteed, wat
voor een weg van 300 werst een besparing
geeft van drie millioen roebel. Het werken
ging met de grootste moeilijkheden gepaard,
de landen waren voor varen en rijden
gansch en al ongeschikt. De ingenieurs
moesten hun mondkost bij zich dragen en
niet zelden waren zij verplicht bij een ter
reinverkenning zich in diepe afgronden te
doen nederlaten. Even moeielijk waren de
voorbereidende maatregelen, niet minder dan
12.800 KG. dynamiet werden voor het doen
springen van rotsblokken gebruikt, men
vond bijvoorbeeld bij Usa een blok van 90
KM. lengte. En dit moest weggeruimd
wordenDe arbeiders, ook de ingenieurs
moesten langen tijd in aardhutten wonen,
die in den oever van oen meer gebouwd
waren en welke hutten men alleen per
roeiboot bereiken kon. Vreeselijk was de
muggenplaag. Myriaden muggen en vliegen
omgaven aanhoudend de werklieden, zoodat
vóór het begin van den arbeid 4000 mas
kers moesten gekocht worden, terwijl bo
vendien de werklui zich een apparaat op
den rug hingen dat aanhoudend een ver-
stikkenden rook uitwalmde.
Op den derden dag na mijn vertrek uit
Petersburg, dus gaat de schrijver voort, kwa
men wij over de Europeesch-Aziatische
grens. Links van ons stond op een hoogte
een ontzaglij ke obelisk van graniet, waarop
gebeiteld was te eener zijde Azië, te anderer
zijde Europa. De streek hier was grootsch
van natuurpracht, maar stil en verlaten en
woest. Aan den gezichteinder stond de berg
groep, die eens Alexander II als troonop
volger bij zijn bezoek aan den Ural besteeg.
Den volgenden morgen hadden wij de wes
telijke grens van de groote Siberische lijn
bereikt.
Fabelachtige snelheid. Een stoomvaart
maatschappij te Manchester moest dezer da
gen telegrafeeren aan haar vertegenwoordi
ger te Victoria, in Britsch-Columbia. Het
afzenden van en antwoord ontvangen op
dit telegram, vereischte slechts 90 seconden,
eene snelheid die in de annalen der tele
grafie haar weerga niet vinden zal. De
totale lengte van den draad heen en terug
bedraagt 22.500 KM. Natuurlijk moet de
geadresseerde op het telegraafkantoor aan
wezig zijn geweest.
De nachttrein van Edinburg naar
Londen is nabij Nortkallercon in botsing
gekomen met een goederentrein. Drie rei
zigers en een machinist zijn ernstig gewond.
Siberische bannelingen. Een der groote
veranderingen, die de Siberische spoorweg
in het leven zal roepen, zal waarschijnlijk
zijn, dat het „doode huis", zooals Dosto-
jewsky dit land noemt, niet langer tot mis-
dadigers-kolonie zal dienen. Zoodra de spoor
weg gereed is, zullen de velden van Sibe
rië vrij bearbeid worden en zal het verban
ningsoord tot de geschiedenis behooren.
Dit vooruitzicht heeft den Russischen schrij
ver Jadrintschew aanleiding gegeven, de ge
schiedenis van de strafkolonie in een bro
chure op te stellen. Van 1807 tot 1881
zijn ongeveer 624.000 personen naar Siberië
gezonden, terwijl ongeveer 100.000 de ban
nelingen vrij gevolgd hebben. Van jaar
tot jaar nam de bemanning toe, zoo bedroeg
zij in de jaren van 180711 10175 perso
nen, van 187781 was dit getal aange
groeid tot 86.366. Van de 210.000 personen,
die in de 13 jaren van 186779 naar Si
berië gedeporteerd zijn, werden niet minder
dan 51.8% op administratieve wijze, in. a.
w. zonder vorm van proces, weggezonden.
De reis van de bannelingen ging van Mos-
kow uit over Nischnei-Nowgorod, Khsa'n,
Tomsk, Atsehiosk en Irkoetsk. De gevan
genissen moesten dikwijls tweemaal zooveel
gevangenen herbergen, dan d* beschikbare
ruimte bedroeg, vandaar de groote sterfte
ouder de bannelingen. In de jaren 186975
stierf in de gevangenissen te Tjumen het
10e deel bewoners en te Tomsk een gelijk
aantal. In 188081 werden 69.9 pet. der
bannelingen op reis ziek en stierven 10
pet. daarvan. Het grootste deel der banne
lingen komt niet verder dan West-Siborië.
In het gouvernement Tobolsk blijven 40
pet., in Irkoetsk 22 pet., Jeniseisk 20 pet.,
Tomsk 14 pet., Transbaikalien daarentegen
slechts 3 pet. en Jakoetsk 1 pet. Daar er
weinig vrouwen onder de veroordeelden zijn,
is de kans om te huwen in de dwangko-
loniën uiterst gering. Over het algemeen
heeft slechts het 3e deel een gezin.
De (Duitsc.ho) Reichsanzeiger bevatte
dezer dagen een officieel rapport over de
vondsten, dit jaar gedaan te Hissarlik, op
den berg, waarop het oude Troje lag. De
opgravingen hebben een groot deel van de
vestingwerken van de oude stad bloot ge
legd, welk deel uitmuntend geconserveerd
is. Men heeft er een groot aantal voorwer
pen van aardewerk, een prachtige fontein
en een groot aantal graven gevonden.
Een slachtoffer der wetenschap. De
geneesheer Oertel van het hygiënisch in
stituut te Hamburg is op een afschuwe
lijke wijze om het leven gekomen. Hij
maakte de analyse van een flesch van door
cholera besmet water, hem uit Thorn toege
zonden, en had daarbij het ongeluk een
droppel naar binnen te krijgen. Ondanks
het aanwenden van ontsmettingsmaatrege
len stierf de ongelukkige een paar dagen
later aan de vreeselijke ziekte.
Te Gleiwitz heeft men voor een wed
denschap een vlieg gewogen. Zes van deze
diertjes wegen te zamen 0.0886 gram, of
0.01466 per stuk. Voor een kilo zou men
er 70.000 moeten hebben.
Een aanval op een spoortrein had
plaats te Arizonna, in den Staat New-York.
De dieven hadden den trein geheel uitge
plunderd, maar werden nabij Phenix door
de politie achterhaald. Een schermutseling
ontstond, van weerszijden werden schoten
gelost en een der dieven viel in handen
der agenten. Zijn medeplichtigen ont
kwamen.
Vreeselijke scène bij een stierengevecht.
Te Zecatecas in Mexico had een der stie
ren dol van de banderillo's, den aanval van
den matador ontweken. Daarop wierp hij
zich bliksemsnel op zijn vijand, nagelde
hem met een vreeselijken stoot zijner horens
aan den grond, stak daarna in galop de
arena over en wierp zich met een sprong
over de barrière te midden van de toeschou
wers. Hier ontstond een onbeschrijfelijke
paniek, angstkreten vervulden het renperk,
vanwaar de menigte trachtte te ontvluch
ten. Voordat de picadoren en hun metge
zellen het verwoede dier hadden kunnen
bereiken en afmaken had dit reeds drie
slachtoffers gemaakt. Bovendien is een groot
aantal toeschouwers onder den voet geraakt
en min of meer ernstig gewond.
Onlangs kwam te Miihlhausen een
werkman eener chemisehe fabriek om het
leven door een ontploffing. Toen men eenige
dagon daarna de kokende zuren uitschep
te, waarin de man was gevallen, was het
lichaam door de bijtende vloeistof geheel
opgelost, zoodat behalve een stuk van een
lantaarn, een longenbeschermer en een maat
niets meer werd gevonden. Proeven, met
been en stukken vleesch genomen, bewezen
dat werkelijk in de vloeistof alles werd
opgelost.
De werkman was echter verzekerd tegen
ongelukken en nu wordt de uitkeering van
de verzekerde som geweigerd onder voor
wendsel, dat de dood van den werkman
niet geconstateerd is. Nu wordt de vloei
stof scheikundig onderzocht om daardoor
de aanwezigheid van opgeloste mensehen-
beenderen enz. te kunnen aantoonen.
Te Barcelona woonde in de Calle
del Hostal een oude man schijnbaar in de
grootste ellende. Voor zijn eten gaf hij
wekelijks hoogstens 3 peseta's uit; zijn
kleeren waschte hij zelfzijn gansche
huisraad bestond uit een vuile matras en
één stoel.
De buren bemerkten onlange een vieze
reuk, die uiet uit het huisje van den ouden
man kwam, zij waarschuwden de politie
en deze drong de woning binnen, waar zij
het lijk van den bewoner vond. Bij het
verdere onderzoek vond men bovendien
goed gesloten kisten, gevuld met kostbaar
heden en papieren van waarde tot een
bedrag van drie millioen peseta's.
De tramwegmaatschappij te San Fran
cisco, welker wagens electrisch worden
voortbewogen, heeft op haar lijnen een
lijkwagen in gebruik gesteld, eveneens door
electriciteit voortbewogen. Het is een salon
wagen, 10 meter lang en in tweeën ver
deeld. De eene afdeeling, met rijke drape
rieën en rouwtapijten, is bestemd voor de
opname van de doodkist, terwijl de andere
door het rouwgevolg in gebruik wordt ge
nomen. De wagen heeft de betrekkelijk
geringe som van 2500 dollars gekost. -v
Een nieuwerwetsche voor onze eeuw
beschamende en niet onjuiste vervoeging
van het werkwoord „beminnen" geeft mark
TwainIk bemin u, gij bemint mij, hij
(zij) bemint mij, wij beminnen elkaar, zij
laten zich scheiden.
He rige stormen wuelden inde Japan-
sche distrieten Ökita.en Twate. Ër zijn 1500
huizen ingestort, een groot aantal schepen
vergaan en 300 personen omgekomen.
LAATSTE BERICHTEN.
Lombok.
De eerste tijdingen per brief, na den
verraderlijken overval op 26 Augustus zijn
ingekomen.
Uit dezelve blijkt dat de generaal Vetter
opperbevelhebber, enkele fouten heeft ge
maakt. Voor eerst heeft hij te vast op de
vriendschapsbetuigingen eener door ons ge
griefde vijandelijke bevolking gerekend.
Dan was het ongedekt bivouakkeeren even
eens een groote fout, alsmede de versnip
pering der strijdkrachten, al kan dit nood
zakelijk geweest zijn om de teleurgestelde
Sassaks in bedwang te houden. Bovendien
is het te betreuren dat hij geen voorzorgs
maatregelen nam niettegenstaande hij door
een betrouwbaar Arabier gewaarschuwd
was dat de Baliërs een verraderlijken over
val in den zin hadden, en daarvan even
zeer verwittigd was uit brieven die ge
vonden werden op twee als verdachten
gevangen genomen Baliërs. In die brieven
stond het geheele plan vermeld.
Djilantik voor den opperbevelhebber ge
roepen en natuurlijk onraad vermoedende,
wendde ongesteldheid voor waarop de dom
heid gevolgd is hem te gaan vragen of hij
ook iets kwaads in den zin had en weder
aan zijne onder eede gedane verzekeringen
te gelooven.
Nog werden gedurende onze bezigheid
van het eiland 15000 repeteergeweren op
de oostkust binnengesmokkeld en het wach
ten om ons aan te vallen is alleen op deze
geweren geweest.
Vandaar dan ook de schijnbare onder
werping in den aanvang.
Volgens ooggetuigen werden ongeveer
twee weken geleden ter reede van Arn-
penan kisten met geweren en patronen
voor den vorst van Lombok aangevoerd,
die door den scheepskapitein zijn aangehou
den. Nadat hierover aan den opperbevel
hebber was gerapporteerd, werd door dezen
last tot doorzending aan den vorst gegeven.
Zaterdagavond voor den overval, op den
gewonen tijd, gingen de hoofdofficieren
nog als altijd in de Poeri hun maaltijd
gebruiken.
Omtrent het sneuvelen van sommige der
reeds bekende officieren komen nu eveneens
bijzonderheden.
Eerst vertrok generaal Vetter met 70 man,
daarna generaal Van Ham met 60. Van een
geregeld marcheeren kon geen sprake zij n.
Met zooveel mogelijke snelheid moest ieder
onder een steeds voortdurend vuur maar
zien voort te komen. De weg van Tjakra-
negara naar Mataram is bijna over de ge
heele lengte aan weerszijden omzoomd door
een hoogen muur, de vijand beschoot ons
van uit de gaten in deze muren. Gelegen
heid om terug te schieten bestond niet. Het
best kwamen zij er af die in gebukte hou
ding langs de muren voortslopen.
Het verhoogde bivak (benteng) verliet
men ooor een nauwen uitgang, aan welks
buiteizijde men over een traject onmiddel
lijk am het vijandelijk vuur schijnt te zijn
blootgesteld geweest. Met groote kalmte
verlie; generaal Van Ham te midden van
oorve'doovend schieten den nauwen ingang.
Nauwelijks 20 meter ver geloopen hebbende
kreeg hij een schot door den linkerarm in
de berst en een ander in den buik. Zijn
jongei bracht hem weer binnen de benting
en zoffit den dokter, die echter reeds weg
was, vant ieder zocht zoo goed het kon
weg b komen. De generaal werd toen in
een tmdoe gelegd en mee gedragen.
Doih welkra konden de dragers niet meer
voort Hij trachtte toen te loopen, doch
hij Ion niet. Inmiddels hield het schieten
aan. Jij ging toen tegen een boom staan,
zeggaide laat mij maar aan mijn lot over.
Doch luitenant Pourchez en andere dapperen
namei hem op en droegen hem in een De-
watenpel bij Mataram, waar enkele over
geblevenen van zijn bataljon een schuilplaats
hadden gezocht. Daar blies Van Ham den
laatsfen adem uit, nadat een pastoor nog
gclegnheid had kunnen vinden hem Van
Ham was roomsch te bedienen.
De luitenant-adjudant Kotting is gewond
gevalen en riep om hulp maar deze kon
den iwaar gebonwden man niet worden ver
strek hij is niet teruggekomen.
Chk te Mataram was, voor het retireeren
naar deze schuilplaats, dapper gevochten.
De 'uitenant Abele ven stond met zijn man
schapen te schieten achter een borstwering,
de minschappen geknield, hij voor een oogen
blik opgericht. Juist vroeg hij zijn achter
hem zittenden jongen om water toen hij
een logel in den mond kreeg. Vallende werd
hij ogenomen door een sergeant en zijn
jongn, waardoor de sergeant een kogel in
de lin kreeg, die verder in de zijde drong
van den reeds doodelijk gekwetsten Abe
leva. Bij den dokter gebracht, was hij reeds
oveleden.
D. luitenant Dooreman ontving eveneens
een loodelijke kogel wond in de borst. Des
mogens half 9 hadden zij reeds 85 gewonden
en Ódqoden zoodat bet bivouac (te Mataram)
moet verlaten worden en allen naar den
Dewitempel vluchtten. De luitenant Boerma
weri ook binnengebracht. Hij was getroffen
aan )eide beenen.
Ii den Dewatempel schijnt men zich
den vijand min of meer van het lijf te
heben kunnen houden, althans 's maan
dag! 's morgens vroeg vond men gelegen
heid om in een grooten kuil achter dien
temiel in alle stilte de dooden te begra
ven. Generaal va.i Ham rust daar in één
graf met vele om hem gesneuvelde dap
peren. Enkelen zijn afzonderlek begraven
door hunne bedienden of kameraden.
Inmiddels bevonden zich het halve 6e
bataljon met overste Bijleveldt te Batoe-
klian en het halve 9de met overste Lawick
op Praja. Overste Bijleveld werd bij [den te
rugtocht vanwaar hij zonder eenig vermoe
den terugkeerde, dewijl zijn tijd van deta
cheering verstreken was doodelijk gewond
ia de borst; doch zijn colonne sloeg zich, zij
't ook met hevige verliezen, door den vijand
heen, naar Ampenam.
Wat Lawick aangaat, nauwelijks was hij
met zijn colonne 15 meter tusschen de el
kander rechthoekig kruisende straten door
gemarcheerd of zij kreeg een overstelpend
repeteervuur uit de op buikhoogte aange
brachte schietgaten. Luitenant Kalflf ziet
den doodelijk getroffen overste Lawick in
den zadel wankelen en snelt toe met uitge
breide armen, om hem op te vangen, doch
een kogel velt ook hem en beiden stortten
dood ter aarde. Luitenant v. d. Staay schiet
naar voren om het commando over de spits
op zich te nemen, doch ook hij sneuvelt
onmiddellijk, terwijl luitenant Musch werd
gewond.
Het is een akelige gedachte dat Lawick
gesneuveld is ten gevolge van het ver
zuim om hem, toen hem per brief gelast
werd, zich op Tjakra Negara terug te trek
ken, daarbij te doen weten dat Tjakra door
de onzen ontruimd en binnenkomen aldaar
dus ongeraden was.
Voor de familie van Van Ham moet 'teen
treurige gedachte zijn dat hun vader nog
in het land der levenden zou zijn, wanneer
een telegram van terugroeping spoediger uit
Batavia was afgekomen. Er was namelijk
een voorstel van generaal Vetter aan den
G.G. gedaan om Van Ham den 22 Aug. te
doen terugkeeren wij l het vrede was en men
zooveel troepen niet noodig meende te
hebben.
Doch het antwoord van den G.G. is niet
ingekomen.
Te Soerabaja zijn eeuigc dwangarbeiders
van Lombok teruggekomen, die eenige da
gen in gevangenschap bij de Baliërs hadden
doorgebracht. Volgens hen zijn de inland-
sche soldaten en dwangarbeiders die ge
vangen zijn genomen, gespaard. Zelfs wer
den hun wonden verbonden en kregen zij
een behoorlijke voeding. Men heeft hun
echter kleederen en uniform ontnomen en
in de Lomboksehe soldatenpakjes, rood
buis, roode broek en witten hoofddoek ge
kleed. Zij worden gevangen gehouden ln
de poeri. De Europeanen die, levend of
gewond, in handen van den vijand vielen,
zijn echter allen wreedaardig vermoord.
De kanonnen staan als ornament voor de
poeri, daar zij ze niet kunnen bedienen.
De kroonprins K'toet (thans gesneuveld)
reed eiken dag op hot paard van majoor
Blommesteijn dat levend gevangen is, door
Tjakranegara.
Vermeldenswaardig is een dappere daad
van luitenant Vis; zijn geheele sectie was
gesneuveld, en nu bediende hij geruimen
tijd geheel alleen zelf zijn vuurmonden
Ook dio van luitenant Timmer die bij den
verraderlijken aanval op Mataram, toen de
Baliërs hun beveiligende muren verlieten
om een uitval te doen, de woest tierende
bende tot op 15 pas liet naderen en eerst
toen haar onthaalde op een granaatkartets
waardoor allen vielen. De Baliërs durfden
zich daarna niet meer buiten hun muren
wagen.
Met de gekwetsten kwam te Soerabaya
aan een gewoon Javaansch bediende de
van Magalang afkomstige Martosewi'ndo,
die zijn meester den luitenant Jansen op
het oorlogsveld vergezelde. Deze eenvou
dige inlander heeft onder het overstelpende
vuur der Baliërs nabij den tempel te Tjakra
Negara niet alleen zijn door een schot in
het been gewonden meester gered en behou
den in het bivak te Ampenan gebracht,
doch aan zijn kalm beleid en onverschrok
ken moed niet minder dan aan zijne onbe
zweken trouw en toewijding is het alleen
te danken, dat eene geheele sectie soldaten,
benevens de hen commandeerende luitenant
en tevens de staf majoor Hamerster aan de
slachting hebben kunnen ontkomen.
Bedoelde inlander is dan ook in het be
zit van het volgende certificaat, hem door
Majoor Hamerster afgegeven:
„De Javaan Martosewindo, thans be
diende van 2e-luitenant Jansen, bewees
mij als gids uitstekende diensten bij ge
legenheid dat ik met eene kleine colonne
te Tjakra Negara van de overige troepen
macht was afgesneden.
Door zijn ijver en trouw kwamen wij
dwars door den vijand behouden te Am
penan. Ampenan 28 Augustus 1894, A. J.
Hamerster, Majoor v. J. generalen staf".
Deze gewone bediende was het, die den
majoor en de zijnen tusschen de door hon
derden vijanden bezette muren en den re
gen van projectielen door, langs een ach
teruitgang van de roemadewa in veiligheid
bracht: en die, toen zijn gewonde luitenant
neerviel in de sloot en daar achterbleef,
dezen er uit redde, hem krachtig onder
steunde en hem bij het kleine troepje wist
te doen blijven. Toen men eenmaal buiten
het gedrang was en meende reeds gered
te zijn, zag men eensklaps den weg voor
zich afgesloten.
De Balineezen hadden in de kampong bij
voorbaat alles versperd. Toen was het weder
dezelfde Jfertosewindo die, zich een weg
banend, alléén op verkenning uitging en na
een kwartier rondscharrelen een nieuwen
uitgang wist te vinden, waarop hij terug
keerde om het onder zijne hoede genomen
Iroepje en zijn gewonden incesser verder
