NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Irfifsfp laari
CHRISTELIJK- sr
HISTORISCH
!o. 114. 1894.
iDoncfecikg 28 luni.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Het voorstel Pytterscn.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Fa*nilieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
i.
Het was de zwakke zijde van het ka
binet Tak dat het alvorens de herziening
van het kiesrecht aan de orde te stellen,
de belastinghervorming ter hand nam.
Uit de openhaar gemaakte stukken, die
betrekking hebben op de samenstelling van
het ministerie van '91, is gebleken dat de
ministers op dit punt het allen eens waren,
en op die voorwaarde het kabinet Tak tot
stand gekomen waseerst de belastingher
ziening en dan de kieswet.
Ware toch de heer Tak terstond met
zijn voorstellen gekomen, dan ware deze
quaestie achter den rug geweest en had
met eene nieuwe Kamer, door een breedere
kiezersrij gekozen een stel belastingwetten
kunnen behandeld worden, die, naar men
hoopte althans, klonkep als een klok.
Het heeft er den schijn van dat ook het
ministerie van Houten dezen weg op wil.
Immers wél verklaarde de nieuwe premier
dat hij en zijn ambtgenooten van de nood
zakelij kheid der breedste kiezersvermeerde-
ring overtuigd zijn, doch er werden ook
nog andere hervormingen als noodig op
gesomd.
Het zou kunnen zijn dat deze na de
uitbreiding van het kiesrecht komen, het
is echter ook mogelijk dat zij er aan voor
afgaan.
Om vele redenen zou dit laatste te be
treuren zijn.
De verongelukking der ontwerpen van
zijn voorganger en de optreding van het
nieuwe ministerie is eene teleurstelling ge
weest.
Het belangsteHende, het belanghebbende
deel van het volk achter de kiezers zou
ware Taks zwakke hulk niet in de bran
ding der conservatieve staatkunde onderge
gaan door gebruik te maken van het
grondwettig hem geschonken recht, zijne
gezindheid kunnen doen blijken tegenover
zoo menig principiëel vraagstuk als door
den drang der omstandigheden en door de
wijsheid der regeering worden aan de orde
gesteld.
Thans mogen zij toezien en afwachten
of het nieuwe ministerie, schoon misschien
met minder geloof in de noodzakelijkheid
van spoedige oplossing der electorale quaes-
tie, nu eens heusch deze oplossing voorop
zal laten gaan, dan wel of het eerst ande
re zaken zal willen afdoen.
Er bestaat vrees dat dit laatste het ge
val zal zijn. Tenminste als men rekening
houdt dat een wetsontwerp van een der
Kamerleden in onderzoek gesteld is, en een
ander wetsontwerp door een Kamerlid op
nieuw is ingediend.
Dit laatste wetsontwerp is dat van mr.
Tyttersen, het radicale lid voor Scho-
terland.
Het wetsontwerp op de kamers van
Arbeid.
Wij zijn er voor geweest dat dit ge
wichtige wetsontwerp in ieder geval na
de kieswet Tak zou volgen en hopen nog
dat het niet aan de behandeling der kies
wet Van Houten zal voorafgaan.
Ook andere ontwerpen in de Openingsrede
aangekondigd, hoe gewichtig ook, zouden
gevoeglijk kunnen ingediend worden, zoo-
dra het struikelblok zal zijn weggenomen,
de partijen gezuiverd en gelouterd zijn
Wat bijeen behoort hereenigd, en wat niet
wit hetzelfde beginsel leeft, zal uiteen ge
gaan zijn.
Denkt de Regeering, denkt de Volksver
tegenwoordiging daar echter anders over, dat
18 hun recht, en wij zullen ons, zij het
°ok met teleurstelling, aan hunne beslissing
onderwerpen.
En het is dan ook met de rekening in
het hart dat de Kamers van Arbeid nog onder
deze Tegeering tot stand kunnen komen, dat
wij ons gezet hebben, het nieuwe wetsont
werp van den heer Pyttersen in te zien.
En met denzelfden indruk zal de lezer die
'n de oprichting van deze Kamers belang
de plannen van bovengenoemden volks
vertegenwoordiger dienen te volgen.
Wat wil de voorsteller
In iedere gemeente waar dit noodig is
verrijze een Kamer van Arbeid.
Verschillende gemeenten (steden en dor
pen) kunnen te zamen ééne Kamer hebben.
Het doel der Kamers van Arbeid is be
vordering der gemeenschappelijke belangen
van patroons en werklieden.
De middelen daartoe zijn: het verzame
len van inlichtingen over arbeidszaken het
geven van raad en inlichting aan de be
sturen van gewest, provincie enz. over
arbeidszaken; het voorkomen of vereffenen
van geschillen.
Dit laatste heet scheidsgericht of arbi
trage.
Bedrijven zijn alle werkzaamheden voor
of in eenigen tak van fabrieks- of ambachts
nijverheid, handel, landbouw, tuinbouw,
verveningen, spoor- en tramwegonderne
mingen.
Patroon is hij die aan het hoofd staat
van eenig bgdrijfdie als architect, inge
nieur, opzichter of meesterknecht oppertoe
zicht heeft.
Werkman is hij die in eenig bedrijf voor
loon werkt en niet onder de patroons ge
rangschikt wordt.
Zooveel bedrijven als er in de kamer
vertegenwoordigd zijn, zooveel afdeelingen
kunnen er in gevormd worden. Noodig is
het echter niet. Mannen van verschillende
ambachten kunnen zich tot één afdeeling
vereenigen.
Verschillende zaken worden voorts bij
koninklijk besluit geregeld. Bijvoorbeeld:
waar de Kamer zal gevestigd wordenover
welke plaatsen haar gebied strekt; het getal
harer afdeelingen, leden enz.
In iedere afdeeling zitten evenveel pa
troons als werklieden uit hetzelfde bedrijf.
Leden kunnen zijn mannen en vrouwen,
van 30 jaar en daarboven, en minstens drie
jaar in het ressort der Kamer, patroon of
werkman zijn geweest.
Niet verkiesbaar zijn: die „vergunning"
hebben. Tijdelijk uitgesloten zijn die het
beheer over hunne goederen hebben ver
loren of wegens misdrijf'voor vier jaar of
langer veroordeeld zijn geweest.
De kiezers voor de Kamer kiezen de
leden der Kamer, en de plaatsvervangende
leden. Voor vijf jaar. De leden tri den
allen tegelijk af, doch zijn herkiesbaar.
Die uit zijn bedrijf gaat, blijft lid der
Kamer en is als oud-patroon altijd herkies
baar of benoembaar.
Kiesgerechtigd zij n alle mannen en vrou
wen van minstens 23 jaar oud die een be
drijf hebben geoefend een jaar vóór de
verkiezing, injde gemeente die tot het res
sort der Kamer behoort.
Die hun bedrijf in meer dan eene ge
meente uitoefenen, zijn kiezer in de ge
meente waar de zetel is van hun bedrijf.
Geschillen over de kiezerslijst beslechten
gedeputeerde staten.
De patroons moeten jaarlijks opgave doen
van alle in hun dienst zijnde meerderjarige
personen. Verzuim wordt gestraft met een
boete van ten hoogste honderd gulden.
Iedere afdeeling vergadert maandelijks
eenmaal en voorts zoo vaak als de voor
zitter het noodig oordeelt of door minstens
een derde der leden met opgave der redenen
schriftelijk wordt verlangd.
De leden eener afdeeling benoemen uit
hun midden een voorzitter, ondervoorzitter
en secretaris. Benoemen ze telkens voor één
jaar. Is de voorzitter een patroon, dan moet de
onder-voorzitter een werkman zijn. En
omgekeerd is de voorzitter een werkman
dan moet de tweede voorzitter een pa
troon zijn.
Zijn die beide afwezig dan is het oudste
lid in jaren voorzitter voor dien keer.
De Kamer wordt bestuurd door de geza
menlijke voorzitters en onder-voorzitters
der afdeelingen.
Is de Kamer niet in afdeelingen verdeeld,
dan telt het bestuur minstens vier leden.
Het bestuur benoemt uit zijn midden een
voorzitter en onder-voorzitter. Het benoemt
ook een algemeenen secretaris, deze behoeft
geen lid der Kamer te zijn; doch heeft
slechts raadgevende stem.
Het vergadert jaarlijks minstens eenmaal
en geeft eenmaal 's jaars verslag van hetgeen
door de Kamer is verricht, aan den minister.
Het kan eene Kamer, of eene of meer harer
afdeelingen bijeenroepen. Slot volgt).
f Carnot.
De verslagenheid over het door de familie
Carnot en de franscke natie geledon ver
lies is groot.
Yan verschillende vorsten en staatslieden
ontving mevrouw Carnot telegrammen van
rouwbeklag.
Engeland, Oostenrijk, Duitschland, Rus
land, Italië, België, Spanje, Nederland. Van
al deze vorsten of vorstinnen kwamen
troost-telegrammen in.
Ook in de verschillende Kamers van
Volksvertegenwoordiging ook de onze
werd een woord van hulde aan Carnots
nagedachtenis gewijd. De smart zijner
weduwe is groot.
Daags na de terechtstelling van Henry
den bekenden anarchist moet de
moordenaar van Carnot gezegd hebben
„Henry heeft geen moed getoond om het
schavot te beklimmen. Mij dunkt, ik zou
het er beter afbrengen".
Men heeft hem Zaterdag nog te Cette ge
zien, waar hij de laatste acht maanden
bakkersknecht was, quaestie had gehad met
zijn patroon, en tot een vriendin gezegd
hadik ga naar Lyon, gjj zult mij niet
weerzien.
Te Lyon heeft hij een dolk gekocht in
de rue Gambetta voor 5 frank.
Te Vienne is hij van den trein gegaan
en naar Lyon gewandeld.
Hij behoort tot de meest hartstochtelijke
anarchisten. De politie had hem de laatste
twee jaar onder haar geheim toezicht, tot
in 1893 toen hij naar Zwitserland vertrok.
Woensdag was het te Lyon zeer onrustig
en moesten inboedels, winkelgoederen glazen
en uithangborden van vreedzame Italianen
het ontgelden.
Enkele woningen van deze landslieden
werden in brand gestoken. Thans is alles
rustig.
Op andere grensplaatsen, vooral in de
steengroeven waar Italianen werken, werden
deze werklieden, slachtoffers der nationale
verbittering, zwaar mishandeld.
Een aantal werklieden te Greno
ble trokken, met een Fransche vlag
voorop en gewapend met stokken, door de
straten, ten einde Italiaansche werklieden
op te sporen. Terwijl zij rondtrokken, uit
ten zij telkens vijandige kreten tegen de
Italianen en noodzaakten de winkeliers hun
winkels te sluiten. De politie-agenten en
de gandarmeB verhinderden echter balda
digheden.
Een der troepen begaf zich naar het Ita
liaansche consulaat, waar men riepWeg
met ItaliëHet Italiaansche wapenschild
werd afgerukt en de Italiaansche vlag werd
verscheurd. De prefect begaf zich onmiddel-
lij k naar het consulaat, maar was niet bij
machte de menigte tot bedaren te bren
gen. Eene compagnie genie-soldaten werd
onder de wapenen geroepen en dreef de
menigte uiteen.
De prefect begaf zich vervolgens naar den
consul, ten einde hem zijne verontschuldi
gingen aan te bieden. Toen echter drongen
eenige werklieden door in de wening van
den consul, sloegen |er de borstbeelden,
welke zij konden machtig worden, stuk en
wierpen het portret van koning Humbert
uit het venster.
Een ander staaltje van opgewondenheid
komt uit Toulon. Daar ligt in de haven de En-
gelsche boot Rickerton. Een sjouwer Ita
liaan tevens anarchist sprak op beleedigende
wijze over Carnot. Een fransch matroos nam
een ij zeren staaf en bracht er den Italiaan
een zoo hevigen slag mee op het hoofd toe
dat de man stervende, met gebroken schedel
moest worden weggevoerd.
Te Cette is bij veeschiHende anarchisten
huizoeking gedaan, enkelen werden aange
houden. Te Lyon zoekt men naar een
kapper die dingen zou gezegd hebben,
waaruit de aanslag te voorzien zou zijn
geweest. Zijn minnares is reeds in hechtenis.
Uit het proces verbaal der lijkschouwing
blijkt, dat de wond van Carnot een der
vreeselijkste was welke men ooit gezien
heeft. De lever is dwars doorgestoken op
een diepte van 12 centimeters. De groote
slagader is op twee plaatsen doorgesneden.
Een rib werd gebroken. Het wapen is
18 centimeters diep in het lichaam gedron
gen. Men heeft twee liters bloed in de
buikholte gevonden.
Om verdere inwendige bloedvloeiing te
voorkomen hadden de geneesheeren de
wonde verbreed door van onder naar boven
een snee te maken van 12 en van rechts
naar links een op 8 centimeter,
Toen hem deze sneden werden toege
bracht, had de president uitgeroepen houd
op, gij doet mij te veel pijn.
Een oogenblik later zuchtte hij ik ben
wel goed geraakt.
Te half 12 kwam de Aartsbisschop om
hem de laatste H. Sacramenten toe te dienen,
Daarna hoorde men den stervende nog
zachtkens een „ik ga" lispelen en hij
was niet meer.
Het lijk van den president is gisteren
te Parijs op het Elysée door het burgerlijk
en militair huis van den president in ont
vangst genomen.
Toebereidselen voor de benoeming van
zijn opvolger worden gemaakt.
Slechts twee ernstige candidaten zijn ge
noemd: Easimir Perier (candidaat der repu
blikeinen) en Brisson (candidaat der radi
calen). Ook de socialisten zullen aan de
stemming deelnemen. Zij zullen óf op Brisson
óf op een schijn-candidaat, Arago, hun stem
uitbrengen.
Men verwacht dat Perier heden gekozen
is met ongeveer 500 stemmen, dat zal zij n
met een meerderheid van 150 stemmen.
Drie anarchistische leiders zijn geïnter
viewd, dat wil zeggen, hun werd gevraagd
wat zij dachten van den moord. Allen
keurden dien goed. Louise Michel zoi
die moord was een daad van gerechtigheid
maar had nog grooter beteekenis. In Carnot
werd een heele wereld van bourgeois ge
troffen. Hij vertegenwoordigde de afschu
welijke kapitalistische republiek. Hij be
schermde Deibier den beul onzer onthoofde
broeders, en de mannen van Panama. De
menschheid moet de anarchie dankbaar zijn.
Zij bedoelt haar heil. De persoonlijke
opstand is het voorspel eener revolutie
waaruit de algemeene harmonie zal voort
spruiten.
Een ander Pemjean verklaarde
„Noch de gevangenis noch de galei zal de
anarchisten ontwapenen. Ik hoop dat deze
daad van wraak de meesters van den dag
zal doen nadenken. Er wordt te veel ge
leden en het volk zal eens opstaan tegen
de sociale afschuwelijkheden".
En Alexander Cohen de Fries, die
thans te Parijs verblijft zeide er van:
„Hier is geen moord, hier is een terecht
stelling. Ravachol, Vaillant, Henry zijn
gewroken. Carnot had hem wreed en koel
aan den beul overgeleverd. Wie wind zaait
zal storm oogsten
Casimir Perier.
Jean Pierre Paul Casimir Perier (spreek
uit Peer-jee) is in 1847 te Parijs geboren.
Hij is de klein. oon van Perier die den
franschcn koning Karei X, den laatste der
Bourbons van den troon hielp stooten en
zich naam verwierf als leider der Juli-re-
volutie, en voorzitter der Kamer.
In 1870 was Perier kapitein bij het leger
en verdedigde Parijs tegen de Duitschers.
Hij is lid der Kamer voor het departement
Aube. Van 1885 tot 93 vice-president der
Kamer, daarna president der Kamer, minister
en weer president der Kamer, heeft hij
zich bij grooten en kleinen een goeden
naam als Staatsman verzekerd. Niet het
minst om zijn bezadigd en bescheiden ka
rakter, waarin hij het tegenbeeld is van
zijn radicalen mededinger den 60 jarigen
Brisson.
Met zijne verkiezing verwacht men dat
de verzoenende, gematigd vrijzinnige staat
kunde van Carnot zal worden voortgezet.
Beruohte aanslagen.
De navolgende aanslagen met doodelijken
afloop op vorsten en presidenten zijn het
meest bekend.
Hendrik III, koning van Frankrijk, werd in
1589 door den monnik Clement doodgestoken.
Zijn opvolger Hendrik IV reed in 1610
te Parijs in de rue de la Feronnarie. Zekere
Ravaillac liet het rijtuig stoppen en doodde
den koning met twee messteken.
Uit de 19e eeuw herinnert men zich onder
anderen dat keizer Paul van Eusiand den
11 Maart 1801 in zijn paleis te Moscou
werd verworgd. Dan den moord van den
hertog van Berry op 13 Febr. 1820 te Pa
rijs. Hij wilde juist in zijn rijtuig stappen,
toen zekere Louvet hem het mes in de zijde
stak. De hertog trok zelf het mes uit de
wond en stierf eenige uren later. Louvet
werd onthoofd.
De meeste onzer lezers herinneren zich
den moord op president Lincoln, den be
roemden vrij maker der slaven in Noord-
Amerika. Des avonds, den 14 April 1865,
in den schouwburg, terwijl Lincoln in zijne
loge zat, schoot de tooneelspeler Wilkes
Booth hem een kogel in de hersens, zoodat
de president 's anderen daags den geest gaf.
De moordenaar, Wilkes Booth, was een
fanatiek man, die na den moord op het tooneel
sprong, en met den dolk in de hand, uit
riep: het Zuiden is gewroken!
In 1867 werd keizer Maximiliaan van
Mexico door de opstandelingen, onder
Juarez, zoog^iaamd gerechtelijk, gefusilleerd.
Ook een andere president der Vereenigde
Staten, James Garfield, werd door een
revolverschot vermoord. Den 5 Juli 1881
werd hij in het station van Baltimore-
Potomac getroffen door twee kogels, gelost
door Charles Guiteau, wien hij eene plaats
van konsul had geweigerd. James Garfield
stierf eerst twee maanden later, 19 Sep
tember 1881.
Hetzelfde jaar werd gekenmerkt door den
vreeselijken moord op keizer Alexander II
van Rusland, gepleegd door Ryssakoff. Den
13 Maart keerde de keizer naar het paleis
terug. Een eerste bom met dynamiet ge
vuld, doodde twee Tcherkessen van het
eskort en, toen de keizer uit het rijtuig
stapte werd hem een bom tusschen de beenen
geworpen, die hem over heel het lichaam
vreeselijk verminkte. Toen de keizer in 't
paleis aankwam stierf hij.
Er zijn nog verdere berucht gebleven
aanslagen, waarvan sommige talrijke dooden
maakten, maar die de Staatshoofden, ofwel
enkel verwondden of wel ongedeerd lieten.
Tegen koning Louis Philippe hadden niet
minder dan 6 aanslagen plaats, waarvan
de meest bekende is die van Fieschi den
28 Juli 1835. -
Van de menigvuldige aanslagen tegen Na
poleon III blijft die van Orsini de meest
bekende deze had plaats den J4 Januari 1858.
In 1878 werd de oude keizer Wilhelm
van Duitschland gewond door het geweer
schot van Nobiling, nadat Hödei eenige da
gen te voren op hem een revolverschot had
gelost.
Koningin Victoria stond ook aan misdadige
aanslagen bloot, en koningin Isabella van
Spanje werd in 1852 in de kathedraal van
Atocha, te Madrid, door een dolksteek ge
troffen.
In Zuid-Amerika het land der revo
luties hebben wij behalve den zooeven
genoemden moord op keizer Maximiliaan
van Mexico, den moord op Garcia Moreno
president van Ecuador (1875) en den moord
op B. Gill, president van Paraguay (1877.)
Men ziet dat de lijst bloedig gekleurd is
en president Carnot waarschijnlijk niet de
laatste zal zijn, die het gezag met den doocj
moet bekoopen,