NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. CHRISTELIJK- sr HISTORISCH Dinsdag 19 luni. Miste laargang. lo. 110. 1894. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. HET KIESRECHT. PRIJS DER ADVERTENTIËN elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE VAN EN Zij die zich met 1 Juli a. s op ons blad wenschen te abonneeren ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers, gratis. Met de optreding van liet nieuwe kabinet geboren uit den strijd tegen de richting Tak is de strijd over de uitbreiding van bet Kiesrecht niet geëindigd. Mag men zelfs de verschillende sprekers die tijdens de jongste verkiezingen optraden gelooven dan is de eenstemmigheid wat betreft de noodzakelij kbeid eener zeer breede uitbreiding van het Kiesrecht thans grooter dan immer; en gaan wij dus onder het ministerie Van Houten goede dagen tegemoet. Ja, ook voor de jongste Kamerontbinding was men het op dat punt althans volstrekt eeni, de oude kieswet is geoordeeldde census, dat wil zeggen de vraag hoeveel de aspirant kiezer in de belasting betaalt, is niet meer van dezen tijd. Nog een groot aantal ontwikkelde, onafhankelijke, degelijke belangstellende vaderlanders behoort binnen den kiezerskring te worden getrokken. Bijna de geheele Kamer, bijna de ganscbe pers van allerlei richting en met ge noegen constateeren wij dit de gelieele antirevolutionaire pers was het eensKies- re.htuitbreiding, een zeer groote kiesrecht- uitbreiding moet er komen. Wel beschouwde de een deze allereerst noodige kiesrechtuitbreiding als een eisch der rechtvaardigheid, terwijl de ander ze meer als een eisch der omstandigheden, als een vraag van den tijd wensclite te be handelen. Doch allen waren het eens nu de vraag om breeder kiesrecht, om finale uitbreiding aan de orde was, mocht men zich daar tegen niet verzettenmoest men haar van harte steunen. Op dit oogenhlik staan de zaken nog evenzoo. Het nieuwe ministerie moet den tijd hebben om zich in de technische quaesticn van de verschillende departementen in te werken. Dat de nieuwe ministers, éen uitgezonderd nieuwelingen zijn is eene verzachtende omstandigheid, ook jvoor het ministerie MackayKeuchenius meermalen door ons gepleit. Toch is onze verwachting van dit con servatieve een tituleering, de juistheid waarvan wij voorloopig in twijfel trekken van dit „conservatieve" kabinet, dat het ons zoo spoedig het kan met een ontwerp tot zoo breed mogelijke uitbreiding van het kiesrecht zal verblijden. Als wij van kies recht spreken, dan is or niets in ons dat op dit recht den na druk liggen zal, als bedoelden wij daarme de op revolutionair terrein over te stappen. Immers de revolutionairen noemen het hiesrecht een soort geboorterecht, alsof de mensch met een orgaan tot spreken, en tot hooren, ruiken, voelen, enz. ter wereld gekomen, ook met een orgaan om te kiezen ware geboren geweest. Evenmin behoeven wij ons op te houden de leer dat het kiesrecht een natuur recht zou zijn. In socialistische kringen Wordt deze leer herhaaldelijk verkondigd. Hier tegenover houden wij liet met de antirevolutionaire leer, en deze leer komt nns dan ook vrij wat natuurlijker voor dan do leer van het natuurxw\Adat de mensch nature wel het recht om te wandelen, zich vrij te bewegen, naar eigen inzicht te bandelen heeft, doch niet het recht om te kiezen. Maar er is een andere grond, waarop bit kiesrecht rust. Die grond is de historie. Het Nederlandsche volk heeft een moedig ^"«geslacht gehad, dat als Germanen als atavieren en Friezen als volk vvn Hol land en Zeeland, van Gelre en Vlaande- als de republiek der Vereenigde -planden, in de geschiedenis bekend, "h verschillende voorrechten en vrijhe- 111 privilegiën, heeft verworven. Vrij heden ter handhaving waarvan herhaalde lijk zelfs de meest dreigende conflicten met den Vorst niet werden geteld. Voor rechten ter welker verdediging en bewa ring zelfs een 80 jarige worstelstrijd niet te groot werd geacht. Onder de voorrechten aan het volk ver leend, door den Vorst verleend, door den Vorst uit zichzelf of bij wijze van ruil of overeenkomst verleend, behoort ook het recht om ter raadpleging omtrent zijne be langen door den vorst geroepen te worden. De mannen ter raadpleging met den Vorst afgevaardigd, met andere woorden de volks vertegenwoordigers, doen door in o erleg te treden met de Regeering, met de diena ren der Kroon, dan ook niets anders dan het kiesrecht tot werkelijkheid brengen. Zij vertegenwoordigen het geheele Ne derlandsche volkniet maar enkele stan den of gewesten, maar de natie. Omtrent dit punt is geen verschil. En de uitbrei ding bedoelt ook niet om dit woord meer waar te maken. Het zou waar blijven ook al werd het kiesrecht ingekrompen. Maar wat wel in het oog mag gehouden, is de eisch dat het volk in al zijne rangen en standen toi uitoefening van het kiesrecht kome. Het volk nu niet gedacht als een hoop zielen op een stuk grond, maar als een levend organisme. Niet beschouwd als losse, apart staande, van elkaar geschei den, zonder eenig organisch verband met elkaar levende individuen maar als een organisch geheel, waarbij van al deleden van een lichaam de een den ander noodig heeft, aanvult of in 't gevlei komten als de raderen in het machinewerk alle in elkan der ingrijpen, elkander steunen en bewegen in éen woordde natie gedacht als een groot huisgezin met vele leden. Bij de vraag naar eene nieuwe kiesrecht regeling, die nog niet van de rol afge voerd werd, dient met deze omstandigheid van het organisch volksleven rekening ge houden te worden. Het best beantwoordt aan dezen eisch het huismanskiesrecht. Het huismanskies- reelit, gelijk dit door dr. Kuyper in Ons Program, door jhr. Lohman hij de Grond wetsherziening van '87door mr. Mackay bij de Algemeene Beschouwingen ter gele genheid van de behandeling der Kieswet- ontwerpen, en in dubbelen zin laatst niet minst, door dhr. v. Alphen, hij de behandeling van artikel 4, is beschouwd en aange prezen. Over deze vier in een volgend nommer. Onder het opschrift „Beter laat dan nooit" schrijft de (antirev.) Nederlander De gematigde, de parlementaire sociaal democraten „eischen voorshands afschaffing van, het Koningschap." Dat „voorshands" is vermakelijk Het Handelsblad wil dat natuurlijk niet. „Men breide het kiesrecht uit, kibbeieen haarsplitto niet over wat kiezers meer of minder, maar te gelyk versterke men de krajht van de Kroon. Onze souverein hebbe niet minder rechten dan de president der Vereenigde Staten 1 En laat in elk gevai ieder die de souvereiniteit van Oranje hoog wil houden in het Vaderland zorgvuldig alles myden wat het prestige der Kroon vermindert en aantast." Hoe lang is van Antirevolutionaire zijde daarop aangedrongen, toen de liberalen de heerschappij voerden. En met welk gevolg Docli beter laat dan nooitAls iemand ten slotte bemerkt dat hij doodloopt, en dan omdraait, behoeven zij, die hem tijdig waarschuwden, niet voortdurend zijn vroe gere verblindheid en halsstarigheid voor de voeten te werpen. Maar laten dan nu de liberalen liet niet enkel bij woorden en wenschen laten. Zij hebben nog, nu nog, de meerderheid. Laat hun dan nu nog verrichten, wat zij te lang hebben verzuimd Durven zij dat De eerste Algem. Vergadering van de Ver- eeniging voor Geref. Ziekenverzorging zal gehouden worden Vrijdag 29 Juni a. s. 's voorin, ten IOV2 ure, te Utueciit, in het gebouw voor Kunsten en wetenschappen. Deze vergadering is toegankelijk voor alle leden en begun- stigers en belangstellen den. Stemrecht hebben de afgevaardigden van Afdeelingen en Corporaties. Na opening met gebed en toespraak van den Voorzitter, zal aan de orde van bespre king komen 1. Het verslag van den Secretaris. 2. Het verslag van den Penningmeester. 3. Een ontwerp-regeling van het verband der Afdeelingen en der Stichtingen met de Kerkeraden. 4. Een voorstel om voor rekening van de kas der Vereeniging enkele verpleeg sters aan te nemen. 5. Een voorstel om, op nader te bepa len wijze, voor de opleiding en uitzending van verpleegsters, samenwerking te beproe ven met de te Amsterdam bestaande plaatse lijke „Vereen, voor Geref. Ziekenverple ging-" 0. De verkiezing van een definitief B estnur. Aanvallen op kapitalisten en ari stocraten. Nog altijd blijft wat Mr. Groen van Prin- sterer sprak en schreef voor de antirevolu tionaire partij van groote heteekenis en waarde. Ja, het sehijnt, datjuistnude tijd schijnt aangebroken, om tegenover de schelklin kende leuzen en holle en groote woorden die thans van verschillende zijden worden vernomen, het antirevolutionaire volk bij voortduring te wijzen op wat de grondlegger van onze partij altijd nuchter en bezadigd in het midden bracht. Thans wijzen wij op hetgeen Mr. Groen van Prinsterer schreef in zyn Nederlander van 11 Maart 1852 Het te velde trekken tegen renteniers en kapitalisten is aan de orde van den dag. Voorzeker, opeenstapeling der fortuinen, tengevolge waarvan de middenstand te niet gaat, is verderfelijk voor de maatschappij. Maar zou het te niet gaan van de klas e der ryken en aanzienlijken voorden midden stand wensehelyk zyn? Dergelyke aanvallen tegen ryken en aan zienlijken, zyn, dit is ontwijfelbaar, ten allen tyde uitstekend populair. Maar niet in hetgeen populair is, moet het onbedriegelyke merk der waarheid worden gezocht. Hetgeen populair den volke aange naam was, heeft dikwijls aan het volk groot nadeel 1 berokkend. Recht moet er zyn voor allen. Het recht kent geen onderscheid van ryk en armten behoeve van allen moet er zyn gelijkheid voor de wet- „De woorden van Thiers komen te pas. Den een meer dan den ander tejlaten betalen, alleenlijk omdat men oordeelt dat hy te ryk is, dat hij te veel heelt om te loven, zulks is geen beginsel, het is eene ergerlijke willekeur - „Ik verlang goedheii, volmaakte goedheid voor den arme en slechfs rechtvaardigheid voor den rijke, maar rechtvaardigheid dan ook. Het is zekerlijk een deugd den ar me te beminnenhet is er gee 11 e, den ryke te haten." Ook heden verdient dat woord nog onze aandacht, nu sommige sprekers en schrijvers populariteit zoeken te verwerven door scher pe aanvaUen te doen op renteniers en ka pitalisten. Liefde voor den arme is soms bloot een vorm van haat tegen den rijke terwijl in haat tegen den rijke een bewijs van liefde voor den arme wordt gezocht. Het is er al net mee als met sommige christelijke democraten onder ons, die den christelijken aristocraat lasteren uit haat tegen de mannen met adellijke namen. Menige aristocraat wint het in beschei denheid en inschikkelijkheid jegens den arme van zoo menig democraat die eene grootere liefde voor den mindere veinst; doch zijn nek verraadt hem. van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 regels 50 centiedere regel meer 10 cent. In de tiende algemeene vergadering der vereeniging tot christelijke verzorging van Krankzinnigen en Zenuwlijders in Nederland gevesigd te Utrecht; te houden, zoo de Heere wil, te Utrecht Donderdag 28 Juni 1894 in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, voormiddags ten 10 ure, zijn na opening door den Voorzitter, ver slagen, benoemingen, (o. a. van 4 bestuur sleden, in plaats van de heeren dr. Herma- nides, dr. Den Houter, Chevalier en v. d. Hoop), de navolgende voorstellen aan de orde De Alg. Verg. besluite tot uitbouwing van „Bloemendaal". Bestuur. De Algemeene Vergadering noodigt het Hoofdbestuur uit, te overwegen inlioever- re het wenschelijk zoude zijn ook op Bloemendaal gelegenheid te geven patiën ten 2de klasse op te nemen, met het oog op de eventueele oprichting van nieuwe gestichten in de nabijheid. Loosduinen. De plaats, waar de Algemeene Vergade ring gehouden wordt zal drie maanden van te voren aan het Bestuur eener Afdeeling hekend gemaakt worden. Ermelo. Is het niet wenschelijk, als proef voor één jaar een reizend Agent aan te stellen, om in plaatsen waar óf in het geheel g«ien leden zijn, óf zeer weinigen, de belangstelling voor „Christelijke verzorging van krankzinnigen'''' op te wekken Harlingen. 18 Juni '94. MIDDELBURG. De Gemeenteraad ver gadert, a. s. Woensdag 20 Juni namiddags te 3 uur, ter behandeling van onderstaande zaken 1. Ingekomen stukken. 2- Voorstel B. en W. tot vaststelling verordeningen tot heffing en invordering van bruggeld en voorstel be treffende hervorming van den bruggedienst. 3. Af-on overschrijving geraoente-begrooting 1894. 4. Voorstellen B. enW. tot het geven van vergunning aan de commissie voor de bedrijfsbelasting tot gebru kmaking van lo kalen in het raadhuis. 5. Idem M do Kan en H. Jobse, tot plaatsing van eene haag voor hunne woningen aan don Vlissingschen singel. 6. Tot wijziging verordening brand weer. 7. Adressen L. de Fouw 0111 vrijstel ling, en 8. R. M. Smits om herkeuring voor den dienst bij de brandweer met voorstel len van B. en V. 9. Wijziging begrooting godshuizen over 1893.10. Adres O. J. W. Nuys. tijdelijk assistent-ieeraar ki het handteekenen by de burgeravondschool, houdende verzoek om eene definitieve aanstelling. 11. Idem tot verkoop van gemeentegrond buiten de Dam poort aan M. Risseeuw te Oostburg. 12. Voorstel van de commissie voor het ont werpen van verordeningen tegen wier over treding straf is bedreigd tot wijziging van art. 104 der verordening van algemeene plaatselijke politie. 13. Bezwaarschrift in komstenbelasting 1893 (2esuppl. kohie.). Zaterdag hield de Liberale Unie eene algemeene vergadering te Amsterdam onder voorzitterschap van den heer mr. H. L. Drucker. Natuurlijk werd lang en breed gesproken over de verkiezingen der vorige maand en over de vraag in verhand daarmede of het bestuur daarbij zijn plicht had gedaan volgens het gevoelen der meerderheid terwijl en kele leden onder elkander de vraag uitvoch ten of samengaan tusschen de conservatieve en de democratische elementen nog langer mogelijk was. Utrecht en Middelburg zagen een geza menlijk ingediende motie met 43 tegen 26 stemmen aangenomen waarin het bestuur lof werd toegezwaaid om zijn houding bij de jongste verkiezingen en de wensch werd geuit dat het bestuur met de leiding in democratischen geest voortga. Het spreekt van zelf dat deze motie warme bestrijding en warme verdediging vond. Onder de tegenstemmers waren er wien de motie te verging, of die voor de gevolgen vreesden. Immers de motie was eene exe cutie voor hen die, schoon liberaal, hij de jongste verkiezing „tegen Tak" hadden partij gekozen. Een motie uit Breda die uitstel van deze executie tot de volgende vergadering be doelde werd vooraf met 39 tegen 31 stemmen verworpen terwijl de motie d'Aulnis, om geen oordeel uit te spreken over het bestuur en dus ook niet over de „conservatieven", en dus op die wijs de beide elementen in de partij bijeen te houden, met 45 tegen 24 stemmen verworpen werd. In het bestuur werd gekozen de heer mr. R. Macalester Loup, redacteur van Het Va derland. De Directie der Nederlandsche Olie- fabriek te Delft had in het vorige jaar eene prijsvraag uitgeschreven voor het gebruik van Delftsche slaolie in de keuken. bekroonde antwoorden op deze prijsvraag heeft zij thans in eene brochure samengevat welke zij op ruime schaal door het geheele land verspreidt. Onze onmisbare huismoeders en keukenmeiden zullen ongetwijfeld met genoegen deze brochure lezen. De Nederlander bevat het portret van het nieuwe (liberale) kamerlid voor Hulst, met het navolgende bijschrift Te midden van de minder opwekkende berichten, die in denjongsten verkiezings strijd tot ons kwamen, was dat der ver kiezing van den heer Van Deinse, voor stander van het door den minister Tak ingetrokken ontwerp van kieswet, tot lid van de Tweede Kamer der Staten-GeneraB 1, voor het district Hontenisse een blijde tijding. Voor de kiezers in het district was hun candidaat geen vreemdeling, want Mr. Van Deinse is den 26en Maart 1841 te Hulst geboren en na den 30en October 1863 aan de Leidsche Academie gepromoveerd te zijn, werd hij den 23en November 1867 benoemd als notaris in zijn geboorteplaats, in vervanging van zijnen vader, Mr. F. van Deinse, die sedert 1825 die betrek king had hekleed. In 1872 werd Mr. van Deinse in plaats van zijnen vader, die voor het lidmaatschap bedankt had, als lid van de Provinciale Staten van Zeeland gekozen en in 1874 tot lid van den ge meenteraad van Hulst, welke mandaten sedert door het vertrouwen der kiezers telkens werden hernieuwd, terwijl inmid dels het Zeeuwsch Genootschap der We tenschappen hem onder hare leden opnam. Zoowel door zijne bekwaamheden als door zijn populariteit was de heer Van Deinse reeds in 1891 de aangewezen can didaat voor het lidmaatschap der Tweede Kamer. Toen echter mocht het den liberalen in het district Hontenisse zelfs niet geluk ken hem in herstemming te brengen. Bij de jongste verkiezingen evenwel streden zij met meer succes. Bij het eerste samentreffen kwam de heer Van Deinse in herstemming met den heer Walter, den katholieken tegenstander der regeeringsontwerpen, en toen daarop de anti-revolutionairen, wier oandidaat, de heer Huvers, was uitgevallen, hem hun stem gaven, was zijne verkiezing met flinke meerderheid verzekerd. Van harte hopen wij, dat in de naaste toekomst moge blijken, dat de vooruitstre vend liberalen ook voor hunne plannen op het Binnenhof in Mr. Van Deinse een krachtigen steun hebben gewonnen. Goes. Men schrijft ons De antirevolutionaire Kiesvereeniging „Voor Nederland en Oranje" heeft in eene circulaire duidelijk in het licht gesteld waarom zij de verkiezing in den gemeente raad wenscht van den heer Jan Mulder. Ons dunkt alle antirevolutionairen niet alleen, maar ook liberalen en roomschen die tegen machtsverdubbeling in één persoon zijn, moeten die candidatuur steunen. De zetel zoovele jaren ingenomen door een man, wiens geheele bescheiden op- optreden tegen ongegronde machtsver- grootiHg getuigde, moet door eeu geestver want ja, maar vooral oor een man bezet worden, in wien het protest daartegen eveneens verpersoonlijkt is. Dat niemand hij deze verkiezing zijn eigen weg ga. De saamhoorigheid van de

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1894 | | pagina 1