NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
h
H
rg.
,8*
G4%
96%
10V
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Amsterdam, 15 Mei.
'sleeningen.
Vorig
2% 897/,
8 1001/
31/s 102%
3% 1021/
3VS 100%
887/
1001
ijpvi
1023/*
L87C
1S44 4
m. ooup. 3
ticket 3
89 41,
LS2U 5
e '54
2e serie
8e
625 Z.R.
ld
Hope
Kotsch.
09
9-JS/
791/4
96%
21%
30%
115%
643/
96 4
97
100
4
Sch.
>88 Obl.
83
88
89
1001/
1041/
89
24
25%
102%
64%
405/
3T%
9a7/"
955,
4 »6y
4 Hi;
4 99%
4 99^
8 8t>*
6 48%
5 104 /S
4 611/
4 88%
5 lf/8
25
4 1051/
4 102%
6 59
41/s 103/,
41/2 70:%
4 64%
4% 18%
6 405/,
371/2
Stedelijke Leeningen.
3i/s 100
8100 100
31/2 1005/, 1005/,
mciëele Ondernemingen.
and. 977/, li41/o
1591/2
102 109%
IOH/3 101
86
102
991/4
102
- I
120 120
94
102
iOU/g
48 48
95% -
21»
20
102%
'dbr.
41/s
dito
4
k.
4%
0
4
Auud.
4%
4
3%
i.
4%
.1»
5
d.
g.
4
b
4%
d.
4
d.
4%
d.
-
to
3
dbr.
5
t.
4%
flo. 97. 1894.
Mectfag 19 HHbi.
icüfsfe laacgang.
:egleeningen.
Aund.
Oblig.
62V»
987/,
-ïooo
80
»s.
90
Obl.
0
15 Oblig.
C.T.O
Oblig.
Obl.
dito
A.
d
A
Ad
d.
t. A.
iblig.
163
3 97
31/s '02
31/s 101
2,3/,
179
601/,
3 461/,
60*
1371/,
165
ID*
991/4
9-%
61
1041/2
9
1031/2
1051/,
937/,
106%
Hl*
li'8
ïoeVs
82
75V4
95*
5
41/3
4
8
5
41/,
5
5
4
5
5
5
5
3
5
4
5
6
5
5
5
5
7
14*
1021/2
84%
1031/3
IO3V4
89
111
2 2%
90*
99*
40%
141/3
39
10 i
Ul3/4
lü7Vs
l7'/a
101
62%
987/,
108
967/,
96%
179%
7*
U15/,
99%
68%
101%
103%
100
112%
103%
81%
75%
95%
14%
102%
103%
r. A.
6
5 -
naatschappijen.
- 185
31/s 997/,
to 4 92
nd. 55
lig. 41/s 100
•-Leeningen
100
100
Aand.
100
10O
fl.
MO
Z R.
8 Ir.
3
3
3
1075/,
106*
1043/s
181/4
21/2101%
21/s 101%
100 124
471/2
14'/»
103
17%
997/»
- 57
1077/i
4
5
100
100
100
100
100
40~
119
1131/4
160%
1571/2
1413/4
156%
145
34%
207/»
1 9%
118%
161
157
146
81%
2
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02 s.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
EN
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De Openingsrede door den minister van
buitenlandsche zaken in de Vereenigde zit
ting der Staten-Generaal namens de regee
ring uitgesproken, heeft aan de verwach
ting voldaan.
Een bfeede uitbreiding van kiesrecht is
toegezegd.
Dit is het punt.
Het punt, waarop een groot deel der
natie, en naar wij hopen allen die haar
vertegenwoordigen, hunne aandacht en hunne
belangstelling blijven richten.
Met de democratische strooming, gelijk
zij door het vorige kabinet zoo uitnemend
begrepen was, gaat ook dit ministerie blijk
baar van harte mee.
Het heeft tegelijk ook nog op de finan-
ciëele belangen des rijks en der gemeenten
en laten wij het hopen, ook der natie het
oog gevestigd.
Met gerustheid mogen wij den verderen
loop der zaken afwachten.
Dit jaar komt er van eene gewenschte
uitbreiding van het kiesrecht natuurlij k niets.
Dob te beter gelegenheid dan voor de
antirevolutionaire pers om het kiesrecht-
vraagstuk naar onze beginselen toe te lichten.
De Nederlander begon er reeds mee.
En voor zoover ook wij, door te zwijgen
op het punt van beginselen, waar spreken
plicht was, van het misverstand dat in onze
gelederen thans openbaar werd, mede schuld
dragen, wenschen wij ons in deze hetere
gelegenheid te verblijden, en er gebruik van
te maken.
Want eens zijn wij het allen op dit punt:
o»ne finale kiesrechtuitbreiding moet er ko
men, in éënen als 't kan, in tweëen, zoo 't
niet anders mogelij k is.
De eerste kamer heeft haar werkzaam
heden hervat en tot nader order weder
Enkele nieuwe leden deden hunne intrede,
van enkele uitgetredenen werd het afscheids
woord voorgelezen, enkele benoemingen
liadden plaats, en zoo zal daar voorts alles
weder zijn ouden gang gaan.
Veel nieuws zal dus de eerste kamer
vooreerst niet te melden geven.
De tweede kamer echter zal meer de
aandacht trekken.
De tijdelijke voorzitter, generaal Yan
der Schrieck, opende hare eerste nieuwe
fitting met een hartelijk woord, waarin
hij zijne ongeveinsde gevoelens jegens
Koningin en Vorstenhuis op welsprekende
wijze vertolkte en de Kamer een gezegen-
'i® arbeid toewensehte.
Daarna werden de geloofsbrieven der
nieuw gekozen leden onderzocht. Die uit
da noordelijke districten door de hoeren
Beaufort, Kerdijk en Mutsaers die van
ie Zuidelijke door do heeren T. Mackay,
I eogens en v. Delden.
Bik dezer commissiën adviseerde, na
gehouden onderzoek, tot toelating van
allen op één na.
D# ie commissie had bezwaar om mr.
ie Meester uit Eist too te laten.
De 2e commissie verlangt nader onder-
Wek in zake mr. Borret uit Beverwijk.
In Eist hadden de beide candidaten
evenveel stemmen bekomen; en nu was de
nndste in jaren gekozen verklaarddoch
later moet gebleken zijn dat een onder
tekend stembiljet aan mr. de Meester was
toegekend, terwijl het had moeten worden
Van onwaarde verklaard.
In Beverwijk waren twee stemmen op
w- boenen Martinet in een verkeerde stem-
tow terechtgekomen het was namelijk in
gemeente tegelijk met de Kamerver-
'lezing tevens Raadsverkiezing geweest
nu meende een requestrant dat die
'temmen hadden moeten worden in reke-
toug gebracht-tegelijk met een stem die,
3 zijnde op v. Loenen Barinet uitge-
richt, van onwaarde verklaard was.
r nu Borret 1510 en Martinet 1507
'turnen hadden bekomen, zouden eigenlijk
2en laatste 1510 stemmen toekomen en
had hij alB oudste in jaren kunnen worden
gekozen verklaard.
Dinsdag zal de Kamer beslissen of de
stembriefjes uit het district Beverwijk moe
ten worden opgevraagd in zake Eist nam
zij die beslissing nu reeds.
De overige leden namen, na den eed of
de belofte te hebben afgelegd, zitting.
Daar er geen troonrede, doch slechts eene
openingsrede van de regeeringstafel is uit
gesproken, behoeft de rede niet te worden
beantwoord.
De Kamer koos tot candidaten voor den
voorzittersstoel hij welke verkiezing on
der anderen mr. Lucasse als stemopnemer
fungeerde voor len candidaat mr. Gleich-
man, oud-voorzitter met 76 van de 87 stem
men voor 2en cand. Van der Schrieck met
46 van de 88 stemmenvan de overige
stemmen had mr. Goeman Borgesius er 25
voor 3en candidaat, na 3 stemmingen,
mr. de Beaufort (Amsterdam) met 47 van
de 85.
De Kamer is nog niet compleetdaar 26
Mei nog eenige herstemmingen noodigzijn
en welin Den Haag tusschen Bevers en
Pijnacker Hordijkin Katwijk tusschen
Donner en Reekersin Sneek tusschen
Heemskerk en Yan Gilseterwijl waar
schijnlijk te Delft op 1 Juni nog een her
stemming volgt tusschen Boers en Beelaerts
v. Bloklanden nog in twee vacaturen
moet voorzion worden, ontstaan door het
optreden van twee kamerleden in het nieuwe
ministerie. Het is de vacature Van dei-
Kaap te Alkmaaren Roell te Utrecht.
De Kamerverslaggever van de Telegraaf
gunt ons het navolgende kijkje in de zaal
bij gelegenheid van de beëediging der her
kozen en nieuw gekozen leden.
Van de oude verdeeling in twee kampen,
een rechter- en een linkerhelft is niet veel
meer over, het geheel vertoont een eigen
aardige verwarring aan de linkerzijde zitten
alle schakeeringen van liberalen hot en haar
door elkaar: Kerdijk naast Royaards van
der Hamaan den overkant bijvoorbeeld
op het oude bankje van Beelaerts van Blok
land en de Geer van Jutphaas nn de heeren
Gerritsen en De Boer. En daai achter nog een
heele brigade min of meer radicale liberalen.
Hiernaast in de tweede bankenreeks vooraan
de groep conservatief-anti-rovolutionairen,
bij wie zich, aangetrokken door hun titels,
de conservatief-liberale graaf van Limburg
Stirnm heeft gevoegd, terwijl de graaf
Schimmelpenninck, als eenige die het oude
conservatisme niet alleen ter sluiks maar
rondweg in eere houden wil, is gaan zitten
op de oude plaats zijns vaders, in de onmid
dellijke nabijheid van het Katholieke vieren
deel der Kamer. De heer Kuyper eindelijk
zit met de heeren Seret, Lucasse, Van
Alphen en Thooft op de achterste bankjes
van het oude antirevolutionaire vierendeel
als een kroonlijst boven de heide straks
vermelde colonnes der radicaal-liberale de
mocraten en der adellij ke antirevolutionairen.
Er waren natuurlijk tamelijk veel nieuwe
gezichten die nog de moeilij kheid verhoog
den een overzicht te krijgen van het ge
heel, maar dat werd beter toen generaal
Van der Schrieck op dan inval kwam allen
in gelederen op te stellen in het leege
middenvak voor zijn troon. Naarmate hij
hun namen liet aflezen naar de officieele
volgorde der kiesdistricten, met het Noorden
te beginnen, moesten ze zich in het gelid ko
men plaatsen, wat tot veel gedrang aanleiding
gaf. Allen lieten ze gedwee met zich sollen,
alleen Tak van Poortvliet was natuurlijk
weer koppig, die bleef nog een heelen tijd
aan den eenen kant staan praten, nadat
zijn naam al was afgelezen om ter andere
zijde van den presidentszetel aan te treden.
Het is dan ook een heel verschil, achter
de groene tafel of zoo in het gelid, dat
zullen de heeren Van Houten en Van der
Kaay waarschijnlijk ook bij zich zelf heb
ben gedacht, die met gepaste waardigheid
deze exercitiën op eenigen afstand stonden
aan te kijken.
Toen de generaal dan allen in een soort
van Macedonische phalanx had opgesteld,
nam hij hen één voor één de beide eeden
af, of wol de verklaring en belofte waaraan
door verscheidenen, om zeer uiteenloopende
beweegredenen de voorkeur werd gegeven,
zooals zich hiertoe bijvoorbeeld vele anti
revolutionairen hebben bepaald.
Christelijk Volksotiderwijs.
Genoemde vereeniging vergaderde gis
teren te Utrecht onder voorzitterschap van
ds. Malcomesius, die herinnerde aan het
doel der vereenigingchristelijk onderwijs
voor kinderen in de ned. herv. kerk ge
doopt en dat moet uitgaan van een kerk
die den geest heeft der ned. herv. kerk
dat is in het belang van het geheele Noder-
landscho volk.
In het hoofdbestuur werd o. a. herkozen
de heer dr. L. Heldring.
Het voorstel Middelburg om te komen
tot een pensioenfonds voorchr. onderwijzers
word ingetrokken na eene opmerking dat
Johannes een dergelijke vereeniging,
uitgaande van de chr. onderwijzers in
de eerste plaats dient gesteund.
Verworpen werd het voorstel dierzelfde
afdeeling, na verdediging door ds. Poort,
om de contribution te h -engen van f 5 op f 1.
De vraag door het noofdbestuur aan de
orde gesteld:
Welke pogingen kunnen nu reeds worden
aangewend om tot geheele gelijkstelling
van bijzonder met openbaar onderwijs te
komen, ook in zake het onderwijzend per
soneel; lokte een leerrijke gedachtenwisse-
ling uit.
Er werden goede woorden gezegd, die
blijk gaven dat velen nog niet los zijn van
de lectuur onzer overleden en tegenwoor
dige antirevolutionaire staatslieden. De
wet Mackay, de vrijheid van onderwijs;
de taak der oudersde plicht van don
staat jegens het chr. onderwijs suppletie-
stelsel dat alles kreeg een goede beurt.
En ook het particulier initiatief, de
souvereiniteit in eigen kring, de waarschu
wing tegen het leunen op den staat dr.
de Visser uit Amsterdam vertolkte deze
gevoelens dit alles werd niet vergeten.
Over het standpunt der Vereeniging
tegenover Johannes en Barnabas sprak men
zich nog niet uitdoeh wij zijn niet zon
der moed, wanneer mannen als Malcome
sius en Van Zanten, die deze dingen weten
en die de Vereeniging voor Chr. Nationaal
nooit hadden mogen verlaten, de kern van
de vereeniging voor Chr. volksonderwijs
blijven vormen, dat eene practische beslis
sing in christolijken zin zal worlen voor
bereid.
De afscheiding van zoovele hervormde
christenen uit den kring van Chr. Natio
naal heeft, juist nu de wet Mackay er is
met hare ver strekkende gevolgen, zeer
veel schade gedaan door de broederlijke
saamwerking met de oude vrienden op een
anderen voet te herstellen kan nog veel
worden goedgemaakt.
Mits het voor allen fylij vede vrijschool
regolaan de ouders de school.
De Vereeniging van Christelijke Onder
wijzers en Onderwijzeressen of beter
gezegd onderwijzers en onderwijzeressen bij
bet chr. onderwijs hield Dinsdag haar
40ste jaarvergadering in het Gebouw van
Kunsten en Wetenschappen te 's Graven-
hage. De voorzitter, de heer Bijleveld,
herdacht, na het lezen van Lukas 18 117
de eerste vergadering der vereeniging.
Ook toen las de toenmalige voorzitter
Lukas 18 117, doch het aantal opge-
komenen bedroeg slechts ongeveer het
twintigste deel van thans, slechts 25 leden.
Uit het plantje is een boom gewassen.
Zij er nu maar saambinding en zelfver
loochening, voorwaarden waarop God zijn
zegen zal geven.
Uit de verslagen bleek dat de vereeniging
1422 leden telt in de kes een batig saldo
aanwijst van f519.
Er werd langdurig geredetwist over een
achttal voorstellen tot herziening van ar
tikel 12 dor statuten in dien zin dat de
bestuursleden voortaan gekozen worden uit
de leden, en niet zooals nn geschiedt
uit de leden-hoofden van scholen.
Jammer dat een bemiddelend voorstel
van het bestuur 6 van de 9 hoofdon
derwijzers door de meerderheid ver
worpen werd.
Het voorstel dat bedoelde ook al de
hulponderwijzers benoembaar te verklaren
voor het hoofdbestuur zoodat desnoods
al de leden van het hoofdbestuur hulpon
derwijzers konden zijn werd met 260
tegen 214 stemmen aangenomen, en de ge
heele wijziging met 334 tegen 148.
Na deze beslissing namen de heeren Rum-
scheidt, Wiegand, Posten Jansen ontslag als
leden van het Hoofdbestuur. Ook de voor
zitter betreurde zeer de aanneming van
het voorstel, doch achtte zich geroepen
het uit te voeren.
Of in deze vergadering niet zoo iets van
politiek is doorgedrongen, een politiek van
sturen in democratische richting
De verslagen lezende zou men het bijna
gelooven.
Er is tegen sturen in democratische rich
ting geen bezwaarmits men zorge dat
het begin goed zij, dat men niet met een
ruk van wal steke.
Zachter van wal stekende, door het
voorstel van het Hoofdbestuur aan te ne
men, bad men de conservatieve broeders
(conservatief in den goeden zin) niet van
zich vervreemd, had men den schijn ont
gaan alsof men al de zetels in het Hoofd
bestuur voor dc (kulp)onderwijzers opeischte;
bad men de christelijke democratie vrij
gehouden van de verdenking dat zij van
de wereldsche democratie slechts in zoo
verre verschilt dat zij slechts afbreken
en niet ophouwen kan.
De leerjongens van dr. Kuypor zullen
van hun meester, ook in zake de school,
nog veel moeten leeren.
De sociaal democraten stoffen er nog al
eens op dat zij cosmopolieten zijn, dat zij
niet malen om een vaderland en dat alle
menschen, althans alle sociaal democraten
broeders zijn.
Hoe echter ook bij hen de natuur tegen
de leer gaat, bleek voor de zooveelste maal
ook nu weder op het jongste „socialistisch
internationaal Mijnwerkers-Congres" te
Berlijn.
Het ging er daar zeer heftig toe en dat
wel voornamelijk wijl deze „internationale"
vergadering, dat wil zeggen een vergade
ring die geen verschil van natiën kent, niet
door een man die geen landsman was,
wenschte te worden voorgezeten.
Pranschen en Engelschen protesteerden
heftig tegen de benoeming van een Duit-
schen voorzitter.
Engelschen en Duitschers hegeerden geen
Pranschen voorzitter.
Pranschen en Duitschers waren niet van
een Engelschen voorzitter gediend.
Eindelijk werd heslist men zou om beurte
zijn eigen landsman op den voorzitters-
stoel zien.
Zoo kreeg ieder zijn zin.
Een beslissing die aan den olifant denken
doet, welke dezer dagen beetgenomen werd
en toch zijn zin kreeg.
Hoe vroolijk draafde hij in zijn bodem-
loozen wagen!
Nog eene andere inconsequentie werd
in genoemde vergadering openbaar.
De sociaal democraten zijn warme vrien
den van de vrijheid. Van de vrijheid ook
om in volksvergaderingen met de sprekers
van meening te verschillen en dat luid en
lang uit te spreken.
En zie wat deden zij op het Mijnwer
kerscongres Een werkman die het met hen
niet eens was en namens de christelijke
werklieden een „ordelijke" inwilliging van
hunne eischen vroeg, lieten zij niet eens
uitspreken, doch zetten hem met oorver-
doovend geraas de deur uit.
Ook hier ging dus de natuur wel een
weinig bezijden de leer, die schoone leer
van vrijheidgelijkheid en broederschap
met welke door de partijen, niet het minst
die uit de revolutie, helaas maar al te
veel gesold wordt.
18 Mei '94.
Prov. blad no. 49 bevat een besluit van
Ged. staten van Zeeland tot wijziging der
tijdsbepaling voor den herijk in 4 gemeenten.
^Daarbij is bepaald dat de herijk der maten
en gewichten dit jaar voor de hierna te ver
meiden gemeenten zal plaats hebbente
Cortgene 7 Augustus, te Wissekerke 8 en
9 Augustus en te Colijnsplaat, ook voor
Cats, 10 en 11 Augustus.
Behalve de Woousdag genoemde zijn
nog tot opzichters bij den rijkswaterstaat
benoemd de volgende in Zeeland dienst
doende heeren
Opzichter' le ld. Th. Heijblom, jaarwedde
f1800; opzichter 3e kl. N. Visser, P. de
Ronde, W. van Langeveld en A. Koore
man, jaarwedde f 1200 opzichter 4e kl.
H. Dijkstra, M. in 't Hout, A. Vrengden-
kil en C. de Kievit, jaarwedde f 1000.
(M. jC.)
In de Woensdag door ingelanden
van den polder Oud Noord-Beveland gehou
den vergadering is, ter voorziening in de
periodieke aftreding van den heer M. de
Regt Jz., als gezworen, een voordracht op
gemaakt bestaande uit de heeren M. de
Regt Jz., P. Verhulst en J. Breas.
Verder is besloten tot den aanleg van
7500 M. grintweg tot compliteering dor
bestaande wegen. (M. C.)
Onderzoek Verlofgangers.
Bedoeld onderzoek betreft al de zich in
de provincie bevindende verlofgangers der
militie te land, om het even uit welke
provincie zij afkomstig zijnen betreft
hen die voor 1 April jl. in het genot van
onbepaald verlof zijn gesteld, onverschillig
tot welke lichting zij behooren, met uit
zondering van hen die met inlijving ge
straft zijn.
Het onderzoek zal geschieden te
Tholen. Vrijdag 1 Juni 9 uur voor ver
lofgangers uit de eilanden Tholen en St.
Philipsland.
Kapelle, Zaterdag 2 Juni 9 uur voor
verlofgangers uit Kapelle, Wemeldinge,
Ierseke, Kruininge, Krabbendijke, Rilland
Bath, Schore en Waarde.
Axel, Maandag 4 Juni 9 uur voor die
uit Axel, Hoek, Koewacht, Overslag, Phi
lippine, Sas van Gent, Ter Neuzen, West-
dorpe, Zaamslag en Zuiddorpe.
IJzendijkeDonderdag 7 Juni 9 uur voor
die uit Biervliet, Breskens, Groede, Hoofd
plaat, Nieuwvliet, Sckoondijke, Waterland
kerkje en IJzendijke.
SluisVrijdag 8 Juni, 9 uur voor die uit
Aardenburg, Cadzand, Eede, Oostburg, Re-
tranchement, St, Kruis, Sluis, Zuidzande.
BrouwershavenMaandag 11 Juni 10 uur
voor die uit Schouwen.
ZierikzeeDinsdag 12 Juni 9 nnr voor
die nit Duiveland met Zierikzee.
CortgeneDonderdag 14 Juni half 11
voor die uit Noord-Beveland.
Goes, Vrijdag 15 Juni 9 uur voor die
uit het overige Zuid-Beveland.
Veere, Zaterdag 16 Juni 10 uur voor
die uit Aagtelcerke, Domburg, Grijpskerke,
Oostkapelle, Serooskerke, St. Laurens, Veere,
Vrouwepolder.
Vlissingen, Maandag 18 Juni half 10 voor
Biggekerke, Koudekerke, Meliskerke, Oost
en West-Souburg, Ritthem, Vlissingen,
Westkapelle en Zoutelande.
Middelburg, Dinsdag 19 Juni 9 uur
voor die uit Arnemuiden, Middelbnrg en
Nieuw- en St. Joosland.
Ierseke. Vergadering van den Ge
meenteraad van Donderdag 17 Mei.
Aanwezig 9 ledenvoorzitter de Burge-
meester.
De notulen der vorige vergadering worden
ongewijzigd goedgekeurd.
De voorzitter deelt mode dat de leening
ad f 3300 is gegund aan den heer Lnijkx
