NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
WEILAND,
STOUT
LAGER
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
S3 «5
F ollenhoven\s
V ollenhoveri's
Franco opzicht.
De Hollandsahe Hypotheekbank
ill
«J
t s
1894.
SaWtttj 12 flei.
Hcflfsfc laacpnij.
jöpenbare Vergadering
Uit de hand te pachten
voor 7 jaren,
meest versterkende drank
beste Bier voordagelijksch
gebruik,
J. Douner-Meijlei',
G. Bergervoet, te Goes.
metselaarsknechts
Amsterdam, 8 Mei.
'sleeningen.
l°2i/a 1021/, I
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. p. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
De Christelijke School en de
Openbare School.
Openbare Vergadering
2 HECTAREN GO AREN
Maandag *21 Mei
T V
magazijn van
rg.
Vorig
2Vs 8sJ
8 100 100?
102 102?
kv>
8 ®/l 100
4%
5 69$
77
78^« 79S/l|
79 79ÏI
925/S ^/ll
S.
1876
8
81
jamai»
1.
6
>v.fl000 5
Aug. 5
luli 4
Dot. 5
tk.1844 4
14 m. ooup. 3
ot ticket 3 2lv1 T, I
-89 4% 30
5 ,!Ve
1820
ie '64
2e serie
5
5
5
5
5-625 Z.R. 4
ld 4
j Hope 4
Rotsch. 4
-'69 4
4
t 100 3
6
4 5
Sch. 4
L. 4
5
D.
C.
888 Obl.
'83
588
589
116'
72 I
65
6«/||
95$ L1
q6 965/1
®41/s 1
9»% -
9?% 991/,
8 77/a 88'
■*81/o
104
611/4
1051/,
58
4i/s 70i/j 701/I
41/3 693/8 _i
4 651/8 643/,
43/, 183/,
6 4U/S 407/, I
377/s 381/']
Stedelijke Leeningen.
31/3 1C0
100
S8
n/3 ieu
31/2 100
31/, 100&/8 ÏOO^J
anciëele Ondernemingen.
land.
Pdbr.
dito
1b.
to
1. Annd.
b.
Ie"
id.
lig.
db.
Uil.
Ad.
id.
ito
ïdbr.
it.
993/, 100
- 1591/j
41/3 - -
4 1013/,
41/s - -
4 1006/8 -
- 86
41/s - -
4 1013/,
31/3 091/4 -
41/3 102 101%
6
- 120 120
98 98
4 102 -
41/, 1OII/2 -
4 81/2 48
4 953/, -
- 215 -
- 20 -
41/, 1021/ï -
wegleéningen.
3 621/, e2i/j
5
41/2 983/, 98Ü
A and
Oblig. 8
)-1000
'80
19.
1
A.
lias. f.
t.
103
590
1.
Obl
«I
031/.
103
97
31/s 1013/, 1011/j
31/2 1003/, 1007/g
- 2 al/, 243/,
- 180 -
60% 60
3 óll/a 507/,
8 49% 49%
- 1371/4 137%
- 165
6 140% 141
41/2 991/4 99..
4 95% 95I/1
3 631/2 fl:)%
5 104% 104%
41/3 9-.1/4 98%
5 1 031/4 103%
5 105 106%
4 931/j 93%;
5 1053/, -
s Ul%
1027% 102%
10ó% 105%
81 -
75
94% 95
141/3 14%
1021/2 l02-4»
843/, -
1033/, 1031/»
1035/8 103%
89 -
111 -
22%
903/, 90
4 "As
48 4/%
- 15% m
- 39
6 1 023/, 102%
3, y. A.
Dblig.
5
6
3
5
25 Oblig. 4
I.C.y.O 5
Oblig.
Obl.
dito
r. A.
d.
ad
A.
Ad.
Ad.
1
7 Uil/4
6 107
t. A. - 177/s A
6 1037% 1631/4
5 -
maatschappijen.
3i/s 1997/s <j9%
ito 4 r
md. 54 51
dig. 41/2 100
-Leeningen.
100 3 ÏOS'A
100 3 106% -
Aand. 180l/4 8°'A
r. 100 21/2 101%
100 21/2 1011/3 l°2l/s
fl. 100 124 -
M 4 1191/3
5 118% li»
100 1601/3 -j\L
100 158 l°7l«
142
Z. R. 100 1561/2
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers i0,025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 centiedere regel
meer 10 cent.
Bij dit Nummer behoort een bijvoegsel.
Wegens het Pinksterfeest zal
Maandag geen nummer van ons blad
verschijnen.
O
Meer dan eens lieb 'k menschen ontmoet
die me vraagden, waarin nu toch eigenlij k
't onderscheid gelegen is tusschen de Chris
telijke School en de Openbare. Men zal
gevoelen, dat voor zulk een vraag alleen
plaats is in streken, waar op de Openbare
School gebruik gemaakt wordt van „de
gedienstigheden der praktijkom kortheids
halve de staande uitdrukking te bezigen.
Laat 'k hier mogen opmerken, dat 'tmij
niet van 'thart kan, er allen openharen
onderwijzers die dit doen een grieve
van te maken. Al keur 'k hunne hande
ling geenszins goed, ze laat zich zoo
wèl verklaren. Ik spreek nu niet van
openb. onderw., die, in den grond onge-
loovigen, om leerlingen te winnen of te
behouden, den vromen man uithangen.
Deze handeling drage 't brandmerk van
„huichelarij"zij staat beneden kritiek.
Maar er zijn er verscheidene anderen, die
van hun roeping, Christelijk onderwijs te
geven, overtuigd zijn, doch die door op
leiding enz. in de Op. Sch. gekomen zijn
en zich daarin liehhen vastgezet. Het is
nu voor hen niet gemakkelijk, althans zij
missen er den moed toe, de Op. Sch. te
verlaten, wat hun altijd, min of meer op
offering kosten zon en maken zich dietsch
dat ze eigenlijk ook wel op de plaats,
waar ze nu staan, aan hunne roeping kun
nen beantwoorden, zij 't dan ook alleen door
getolereerde wetsontduiking. Ze bidden
en danken nu ook in de school, laten wat
in den Bijhei lezen, een Psalmvers zingen
e. d., en hebben hiermede hunne consciëntie
eenigermate gerust gesteld. Doch dit in
't voorbijgaan 'k wilde alleen protest aan-
teekenen tegen een beschuldiging, als ware
alle Godsdienst op de staatsschool louter
vrucht van berekening of vijandschap. Het
Was mijn doel de vraag te beantwoorden,
in 't begin van dit opstel genoemd, en dio
'khieiD- Vu"1 ivnet de toelichting aldus
A op Geref. grondslag, atd. Zeeland
„Het Zeeuwsch Jongelingsverbond."
3
100 1443%
100
400
DINSDAG 15 MEI a. s.
I111 ie Gasthuiskerk te Middelburg des
namiddags om half twee uur.
De volgende referaten zullen gehouden
Porden door den WelEerw. Zeer Gel. Heer
I ör. L. H. Wagenaar van Arnhem
Het karakter der Ger. Jongeling-
verg." Door den heer Jb. v. Oversteeg
AmsterdamDe Jongelingsver-
j 9eniging en het Maatschappelijk
'Wen." Door Ds- L. Bouma van
bi' Neuzen
elk referaat zol gelegenheid worden
iegeven tot debat. Hieraan kan deelne-
ieder die den Bijbel als Gods Woord
l'Aent.
■De vergadering is voor ieder toegankelijk.
hoi cel voorjong edochters als voor jongelin-
I", voor vrouwen zoowel als voor mannen.
Des avonds om 7 uur
Noorderkerk, waar zal gesproken
Wen door den WelEerw. Heer W.
i*pTEIJN van Goes en door Dr. L.
WAGENAAR van Arnhem.
Toegang vrij.
zie verder de verspreide Agenda's
:r vergadering, alsmede de Programma''s
|tl,t0P het agenda, de Referaten met de
'ngen, de liederen die zullen gezongen
enz. die a 10 cents verkrijgbaar
1 den aanvang der vergadering.
HET BESTUUR.
herhaal: „Wat onderscheidt de Christelijke
School van de Openbare School met een
Christelijk gezind onderwijzer aan 't hoofd,
die van zijn Christendom zoovéél mogelijk
in zijn school binnendraagt?" 'k Wil trach
ten deze vraag zoo eenvoudig mogelijk te
beantwoorden, daar zij juist in de eerste
plaats door eenvotjdigen gedaan wordt.
„In de Christelijke School wordt de
Bijbel gelezen in de Openbare ook."
(eens voor al zij opgemerkt, dat ik in dit
verhand de Op. Sch. bedoel in den om
schreven toestand). Volkomen juist. Mag
ik 't nog eens in anderen vorm zeg
gen, minstens even juist? In de Chr.
School moet de Bijbel gelezen worden en
kan en mag dit, zoo menigmaal noodig is,
vrij en onverlet, in de Op. seh. wordt
de Bijhei gelezen, inzooverre en zoolang
lo. geen burgemeester, schoolopziener, in
specteur of welke anthoriteit dan ook 't
met de Wet in de hand verbiedt; 2o. geen
der ouders van de schoolgaande kinderen
er bezwaar tegen maakt maar t mag
(althans volgens de gangbare opvatting dei-
Wet, ook door Ministers der Kroon ge
huldigd) eigenlijk niet. Feitelijk wordt dus
in de op. sch. de Bijbel binnengesmokkeld.
En zeg me nn eens ronduit, mijn Broeder!
is u onzo Bijbel, 't Godswoord, eeuwig
waar en onvergelijkelijk schoon, niet te
heilig, veel te heilig, om binnengesmokkeld
te worden in de leerscholen onzer jeugd
terwijl de koninklijke weg open ligt
binnengesmokkeldom dan een plaatsje
te krijgen (eigenlijk en overdrachtelijk)
in een verscholen hoek, terwijl de rooster
van lesuren u, ondanks den christelijken
onderwijzer, toeroept: „Ik schame mij des
Evangelies van Christus wel.'" Op de uren
voor Bijbellezen gebruikt, leert ge eenvou
dig „Lezen" of iets dergelijks.
„Maar men leest dan toch in den Bijhei,
daar gaat niets van af." Laat 'tzijn, mag ik
vragen, vooreerst doet men 't er genoeg
ten tweede doet men 't er goed ten derde
is de Bijbel op eenige openbare school le
vensregel
Wordt de Bijbel op eenige openbare
school genoeg gelezen
'k Wenscli niet, dat 't onderwijs in het
lezen des Bijbels op zal gaan, volstrekt
nieteenerzijds stelt de Maatschappij ei-
schen, die we niet mogen afwijzen, ander-
gemeenten Middelburg en Rittliem aan den
Schroeweg.
Dadelijk te aanvaarden.
Inschrijvingen worden ingewacht vóór of
op 17 Mei a. s. ten kantore van Notaris
HUVERS, Hofplein te Middelburg.
Belanghebbenden in de oprich
ting eener BOTERFABRIEK
worden opgeroepen op
ter "Vergadering hij J. DE RUITER.
Namens de Commissie,
J. BLOK.
s Heer Arendskerke, 11 Mei 1894.
G O R D IJ N E N.
Alle mogelijke goederen voor
Gordijnen en Gordijnbenoodigdheden
desnoods worden alle soorten van
Gordijnen kant en klnnr gemaakt en
opgehangen.
Ruime keuze Tafelkleeden, Loopers,
Karpetten en Vloerzeilen.
P. A. DE LIGNY, GOES.
zijds hebben Huisgezin en Kerk verplich
tingen, die niet op de sehoOl moeten over
gedragen worden. Wat is dan ten opzichte
van 't Bijbellezen de taak der school M.
i. deze de leerlingen zoover te brengen,
dat zij een juist inzicht hebben in het
geheel der Godsopenbaring in de Schrift,
dat zij de taal en de heelden des Bijbels
verstaan, dat zij weten, hoe den Bijbel te
gebruiken als vraagbaak voor 't leven. Deze
taak is niet liclit, en toch meen ik, dat we
er niets van mogen weglaten, zal niet het
geheele Bijbellezen zijn doel missen. Nn
zal men mij toch wel toegeven, dat het
niet. aangaat, deze taak af te werken in
een enkel smokkeluurtje per week en veel
meer zal men er in de op. school toch
wel niet voor kunnen nemen. Slechts, waar
men Bijbelkennis als hoofdvak beschouwt,
d. i. op de Chr. sch. kan zij volbracht
worden.
Wordt de Bijbel op de openbare school
goed gelezen
De Bijbel is geen le'esboek en behoort
niet als zoodanig gebruikt te worden.
Als de kinderen den Bijbel in handen krij
gen, moeten zij in 't werktuiglijk lezen
zoover gevorderd zijn, dat zij minstens vlot
kunnen lezen in een leesboek der middel
klasse. De Bijbel is geen leesboek 't is
dus bij 't bijbellezen in de eerste plaats om
den inhoud te doen. Ik twijfel zeer of dit op
de Opsch. in acht genomen wordt deels op
grond van eigen ervaring. Geeft ook de
opleiding der Op. onderwijzers ook maar
eenigen waarborg, dat zij in staat zijn, den
Bijbel genoegzaam en juist toe te lichten?
Bij 't Chr. onderwijs staat 't in de macht
der Besturen, dus in de macht der onders,
te eischen, dat de onderwijzer van deze
bevoegdheid bewijs geeft.
Eindelijkis de Bijbel op eenige Op.
sch. levensregel
We nemen 't gunstigste geval, dat de
hoofdonderwijzer de Schrift voor zichzelf
als zoodanig beschouwt. (We willen er
ons nu hij nederleggen, dat hij meent zijn
positie met de H. S. te kunnen rijmen).
Kan hij ze ook als zoodanig doen geiden
voor zijn hulppersoneel, een hulppersoneel
dat voor zoo groot gedeelte, den materia-
listisohen geest, die aan de meeste oplei
dingsscholen heerscht, ingezogen heeft Kan
hij ze zelfs teirenover al ziine leerlinger
laten gelden zonder met de ouders in hot
sing te komen Ik meenneen, althans
zeer zelden, en altijd slechts bij de gratie
der menschen. God slechts aan 't woord als
de menschen het goed vinden. Wij aarze
len den gruwel te noemen en toch is hij
feitelijk op de staatsschool in eere. We
meenen genoegzaam aangetoond te hebben,
dat er een vrij scherp belijnd onderscheid
is tusschen 't Bijbellezen inde Op. en in de.
Chr. School.
We spreken in do tweede plaats over
H gebed. Goed bidden is tot den Vader in
de hemelen naderen in den naam van Zijnen
Zoon en Hem zeggen, wat wij Hem te zeg
gen hebben, eenvoudig en vertrouwende.
Dit wetende en beseffende zal de onderwijzer
der chr. sch. met de kinderen, hem toever
trouwd, telkens en telkens weder behoefte
hebben aan 't gebed en zal hij in dat gebed
ook de bijzondere behoeften niet vergeten.
Zijn er kinderen krank, zij worden inden
gebede gedacht. Zijn er algemeene nooden
waarin de kinderen medeleven (bv. besmet
telijke ziekte, verschroeiende droogte of ver
woestende regen, armoede e. d.), zij worden
ook in de school voor den troon Gods ge
bracht. Op vaderlandsehe gedenkdagen of
bij genoten zegeningen in kleiner of grooter
kring wordt ook in de school dankgezegd
den Gever alles goods. He eft een der kin
deren zich ernstig bezondigd, ook voor hem
wordt gebeden.
'k Vraag hier alleen: Geschiedt d.t ook
in de openbare school
Of is in het gebed en het Bijbellezen
er niet veeleer een vrome gewoonte, gelijk
't dat in zoovele huisgezinnen is een
gewoonte, die we niet af keuren op zichzelf,
integendeel, welke ons verblijdt, in zooverre
zij bewijst, dat ons volk nog niet gansch
van God. is afgeweken, Hem althans nog
met de lippen eert, maar een gewoonte
die ons Christenen op verre na niet be
vredigt.
Over de vakken vau het onderwijs in
de Op. en in de Chr. school slechts eenige
opmerkingen.
Leert op de Op. Sch. de leerling bij de
Aardrijkskunde ook welke stichtingen de
Christelijke liefde in ons land voor aller
lei ongelukkigen verrijzen deed? Leert hij
ook, hoe groot het aantal aardbewoners is,
dat nog vreemd is aan de kennis van het
1
Evangelie en welke roeping hij tegenover
hen heeft Leert hij in onze Geschiedenis
dat wondere Godsplan eerbiedigen, waarin
een aangedreven „handvol zeewier" be
stemd was de Herberg, neen de Burcht
der Gemeente te zijn waarin besloten lag,
dat Oost en West ons schatten in den
schoot zouden werpen vrncht van de
dwaasheid onzer vijanden opdat wij
straks Stuart en Bourbon zouden verleeren,
gegord met Romes zwaard, de wet te stellen
in Europa
Leert hij daar den geloofsmoed onzer
martelaren waardeeren en God verheerlij
ken, die hun dien moed verleende het
gebed van den Zwijger verstaan en den
zegen kennen, uit diens vast verbond met
den Potentaat aller potentaten, voor het
Vaderland gevloeid? Leert hij daar ook
dat „gekoorsaamheyt Godts en der overheyt
weert der mensehen ongeluk" en hoe bitter
het vergeten van die les onzen vaderen
is opgebroken In éen woord leert hij op
de Op. Sch. ook in de Geschiedenis een
sprake Gods beluisteren Op deze wijze
kon ik doorgaan, 'k Geloof evenwel, dat
bovenstaande duidelijk genoeg zegt, wat
ik zeggen wilde, nl.De Openbare School
verschilt van de Christelijke in ieder op
zicht, zóóveel, dat wij ze niet naast elkaar
mogen stellen, maar steeds doen uitkomen
dat zij lijnrecht tegenover elkaar staan.
Wie voor zichzelf gekozen heeft tusschen
het „Voor Christus," of „Tegen Christus,"
zal in dezen niet lang aarzelen. Wat ik
indertijd schreef als „een woord aan onders"
herhaal 'k hier „Bij het Christelijk huis
gezin behoort de Christelijke school, en
geen andere. De Openbare school be
hoort bij het onchristelijk huisgezin en bij
geen ander." j-
Op de aardbeving in Griekenland is
die in Zuid-Amerika gevolgd.
Uit Caracas komt namelijk bericht dat
een viertal steden geheel vernield werden
en duizenden menschen omkwamen.
Een telegram meldt van waarschijnlijk
tienduizend.
Misschien is dit overdreven.
Doch de waarschuwing is er niet te
minder krachtig om. De Heere is met
- - "1 rp -y
GOES.
verstrekt gelden onder eerste hypothecair
verband op ongebouwde eigendommen tegen
33/4 percent.
J. Zip <'i» Vun TVijlinjjpn.
Agenten
I
J- ROBEË,
Hoogstraat No. 322, Bergen op Zoom.
Barometers en Thermometers; Melk- en Vochtwegers,
Leesgbizen, Passerdmzen, losse Passers en Trekpen,
nen, Tooneel- en Veldkijkers, 1ste kwaliteit gouden-,
zilveren-, stalen- en nikkel Brillen en Pince-Nez-
Ruime keuze Oog-, Neus-, Oor- en Lavementspuiten,
Windringen, Elastieke Dg-, Knie- en Enkelkousen.
Ondoordringbaar Wiegendoek. Urinalsn, en verder alle soorten artikelen voor
ziekenverpleging
PRACHTIGE COLLECTIE FIJNE SNIJWERKEN als: Dolk-Zak-,Tafel-, Dessert-, SI»
gers-, Beschuit-, Brood- en Voorsnijmessen. Prima kwaliteit Scheermessen, Trocarts en
Vlijmen. Borduur-, Nagel-, Zak- en Knoopsgatenscharen. Fondeuses (nieuwste kapperschaar)
VOOR BREUKLIiDERS een ruime keuze in enkele-, dubbele-, navel- en kinder-
Breukbanden. Buik - en Gezondheidsgordels.
Levert op voorschrift en 01 'er conlróie van H. II. Doctoren.
Aiemaud hccjl het l'iL op rwp i naam Lc ruizen
verkrijgbaar hij den heer j
GEVRAAGD
2 bekwame
bij BADEN Zuidzand e.
Zondags geen zaken.
