NIEUWSBLAD
CHRISTELIJK-
Sonrfecifag 5 Uprif.
•Schelde.
Mr. Lucasse.
C. J. Huvers.
JV. Glinderman.
idelburg.
78. 1894.
Hclifsfc laatgang.
bten Stad Zierikzee
en Zeeland.
!££-RÖTï£Rï)AfK
10,
8.—
8.—
8.—
8.—
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIj, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
t uitzondering van Dinsd J
6,45f l,5f en 5,— J
(station) 8,21f,
VINIBUSDIENST
HJKSCHE VEER—GOES I
et uitzondering van Tt;n„jl
n n. 2'54+' (51
Des Dmdags vertrek Veel
rtrek Goes (Slot Oostende!
mdags geen dienst.
nwichtijd.
OMBOOTDIENST.
shen gelegen plaatsen.
April.
zeeVan Rotterdam
lens. 's morgens.
8
8.—
8.30
9.—
7.30
8.—
7.—
9.—
8.—
8.—
8.—
6.30
9.30
7.—
10.—
8.—
8.—
8.—
8.—
8.—
8.—
9.—
8.—
Dinsd.
Woen.
Dond.
Vrijd.
Zaterd
Zondag 8
Maand. 9
Dinsd. 10
Woen. 11
Dond. 12
Vrijd. 13
Zater. 14
Zond. 15
Maan. 16
Dinsd. 17
Woen.18
Dond. 19
Vrijd. 20
Zater. 21
Zond. 22
Maan. 23
Dins. 24
Woen.25
Dond. 26
Vrijd. 27
Zater. 28
Zond. 29
Maan. 30
lOMBOOTDIENST
f-MIDDELB.-ROTTERDAMj
volgens stadsklokken).
April.
ttgenomen Zondags, van Ylis-I
Ivan Middelburg 8.45; va:i|
uur.
[OMBOOTDIENST
tiddeiburg en Zierikzee.
Se Zierikzee Spoorweg Goes.j
\isterdamsche tijd).
de maand April.
|urg Van Zierikzee
'smid. 'smorg. 'smid
3.30 Dins. 3
3.301 Woen. 4
3.30lDond. 5
3.30Vrijd. 6
3.30 Zater. 7
Zond. 8
3.30 Maan. 9
3.301 Dins. 10
3.30 Woenll
3.30,Dond.l2
3.30 Vrijd.13
3.30 Zater. 14
Zond. 15
Maan. 16
Dins. 17
Woenl8
3.30
3.30
3.30
3.30,Dond.l9
3.30 Vrij d.20
3.30 Zater. 21
Zond. 22
Maan.23
Dins. 24
Woen25
Dond.26
Vrijd.27
Zater.28
Zond. 29
Maan. 30
3.30
3.30
3.30
3.30
3.30
3.30
3.30
7.50
7.50
6.—
7.50
7.50
7.50
7.50
7.50
7.50
6.30
7.50
7.50
7.50
7.50
7.50
7.50
6
7.50
12.—
7.50
7.50
7.50
6.30
7.50
7.50
7.50
7.50
4.-
4-
4-1
4.-5
4,
2.3
lot „TELEGRAAF".
April. I
lam van Antwerpen j
's morgens.
3.30 Woen 4
4.30 Vrijd. 6
5.30 Zond. 8
8.Woen.11
8.30 Vrijd. 13
8.30 Zond. 15
2.30 Woen.J 8
4.30 Vrijd. 20
5.30 Zond. 22
7.30 Woen.25
8.30 Vrijd. 27
9.— Zond. 29
PO-
rn.
|9.40
3,10
n. m. u. m.
11,55 nm 3,25
nm. 12,25 3,55
Dinsd. en Vrijd.
6.21
6.51
7,10
7,30
11,55
12,15
3,25
3,45
vm.
6,21
6,4]
8,4]
9,11
4.51
5.15 8,— 10,30 2,10 5.11
te Borsele aangelegd.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
55 7,40 10,10 1,50
De candidate ri der centrale anti
revolutionaire kiesvereenigingen zijn:
Voor Middelburg:
Voor Ilontenisse:
Voor O o s t b u r g
)-(ww)-(
Onder 't opschrift„Heiligt den strijd"
komt in „de Geld. Kerkbode" een stuk
voor van de hand van (Dr.) W(agenaar),
dat we gedeeltelijk onder de oogen onzer
lezers brengen, opdat dit „goede woord"
ook in ruimer kring dan dien der lezers
van genoemd lokaal blaadje gehoord worde.
De schrijver wijst er op, dat in deze da
gen een moeilijke cn weemoedige strijd ge
streden moet worden, een strijd, voor vor
stenhuis en volk van 't uiterste belang. Die
strijd is moeilijkwegens de conseientie-
vrang omtrent de vraag der Grondwettig-
lieid van de voorgestelde kieswet. Hij is
weemoedigomdat ons Christenvolk wordt
geroepen, om te strijden voor iets, wat
't eigenlijk niet (geheel) goedkeurtrecht
is 't voorzeker, dat den huisvaders als
zoodanig 't kiesrecht verleend worde, want
daarin wordt, tegenover 't individualisme
der revolutie, 't volk als een organisch ge
heel erkend. Maar onze mannen hebben
voor 't „huismanskiesrecht" de schouders
opgetrokken, ,,'t conservatisme" zit hij de
toongevende kringen, helaas, zoo diep in
't bloed." En nu hebben de radicalen de lei
ding en dit maakt voor ons de zaak zoo
moeilijk, de kwestie zoo onzuiver. Intus-
schenwat heden niet gegeven wordt, zal
hoogstwaarschijnlijk morgen met geweld op-
geëischt worden. En de vraag „dringt zich
op of 't recht is voor God aan den armere
burgerrechten te onthouden, die de rijkere
bezit."
Na deze opmerkingen gaat Dr. W. voort
„Wij voor ons oordeelen, dat gerechtig
heid en wijsheid beide raden, om niet mede
te werken mot' hen, die de beide gelederen
onzer arbeidersmannen willen buiten sluiten,
doch wij wenschen, waar de practisohe vra
gen, bovenal in verband met de grondwet,
zoo moeilijk zijp, de overtuiging aller broe
deren te eerbiedigen en roepen allen toe
„heiligt den strijd
„Laat geen wilde politieke hartstocht
iemand ontvoeren, veel min vervoeren. Laat
er geen roekeloos oordeelen zijn over wat
God alleen, die de harten kent, beoordeelen
kan. Laat diepe weemoed de harten ver
vullen, waar wij tegenover elkander zien
strijden onze beste mannen-broeders. Laat
ons ook ons wachten voor vermenging met
prineipiëele tegenstanders, ook al worden ze
over en weer voor dezen veldslag strijdge-
nooten. O, in deze worsteling is zoo groot
gevaar voor allerlei zondeDaarom, Ge
liefde Broederen, zij er weemoed over en
weer en ook waar ge uit plichtsbesef tegen
over broederen positie kiest, daar zij u dit
optreden een smartelijk offer aan den Heere
uwen en hunnen God. Laat men dit ook
van elkander gevoelen. De broederlijke
liefde blijvel" f
De heer Hennequin heeft, juist zooals
wij gedacht hadden, zijn draai genomen.
Zijn verklaring wordt wel niet gepu
bliceerd, maar men weet dan nu toch waaï
rij op neer komt.
En dan blijkt er uit dat mr. H. vroeger
voor geleidelijke kiesrechtuitbreiding was,
doch thans onder veranderde omstandighe
den, nu men er in het noorden zoo hard
oa vraagt, wel te vinden is voor een re
geling van het kiesrecht op breeden grond
slag en wel zonder verwijl. Hij wil echter
geen bindende opdracht. De schuld der
mislukking van de kieswet ligt volgens
mr. H. ook hij den minister. Ook hij
had den indruk op 8 Maart dat het
amendement de Meijier, waarvan de minis
ter na herhaalde vraag van den voorsteller
geen intrekking vroeg, zou worden aange
nomen de heer De Meijier is nu geheel
ondanks zichzelf de zondebok. Toch was
mr. H. er tegen o. a. wegens de uitsluitin
gen die er het gevolg van zouden zijn. Mr.
H. is echter voor den eisch ten opzichte
der belastingbetaling en voor de schrijfproef.
Het spreekt van zelf dat wij na deze
inlichtingen, den afgetreden liberaal te
Oostburg hebben te bestrijden.
Ons kwam ter ooren dat de beer
Glinderman die thans definitief candidaat
gesteld is, en niet mr. Wolf, gelijk wij
abusievelijk gemeld hadden, is voor finale
uitbreiding.
Wij steunen dus van harte zijne can-
didatuur.
4 April '94.
Door de antirevolutionaire kiesvereeni-
ging „Voor Nederland en Oranje" te Goes
was, gelijk bekend is, besloten om aan den
heer De Savornin Lohman, afgetreden af
gevaardigde voor het district, te vragen
zijn plaats in de tweede kamer voor den
duur der kieswetbehandeling in te ruimen
voor dr. Kuyper en daartoe ,zelf als be
middelaar op te treden.
Naar wij vernemen is van den heer
Lohman bij den voorzitter der Kiesvereeni-
ging het navolgende antwoord ingekomen.
Amsteudam, 29 Maart 1894.
„Aan de Kiesvereeniging
„Voor Nederland en Oranje
te Goes.
„Ik betuig u mijnen dank voor de kri
tiek in zachte en vriendelijke bewoordin
gen door u uitgesproken over mijne houding
gedurende de laatste maanden, die bij velen
uwer afkeuring heeft verwekt.
„Den dag af te wachten, waarop ik weer
kloek en krachtig kan meeleven met het
volk dat mij liefheeft, is onnoodig, daar
ik al de kracht, die de Heere mij schonk,
voor niets anders aanwend dan voor dat
volk, daarbij steeds mij houdende aan de
door mr. Groen van Prinsterer en in Ons
Program beleden beginselen, eene afwijking
waarvan mij nimmer werd aangetoond.
„Gaarne erken ik dat ik desondanks op
den verkeerden weg kan zijn geraakt. Uw
beter oordeel wil ik niet stellen tegen
over het mijne, omdat een mensch zich-
zelven lichtelijk misleidt.
Maar onbescheiden zult gij het niet
achten wanneer ik hier inlasch den hoofd
inhoud van den laatsten brief dien ik
mocht ontvangen van mijnen immers ook
uwen onvergetelijken vriend, mr. L. W.
C. Keuchenius, geschreven den 18 Oct. 1893.
Niet minder dan uit het hart
der velen die het voorrecht zullen heb
ben u morgen te hooren, gaat ook uit
het mijne een woord van lof en dank
aan den Heere die U tot heden spaarde
en U krachten en gaven schonk om
ook onder hangen strijd eu grievende
miskenning op het gebied van Staat,
IV etenschap en Kerk ter eere Zijns
Naams en tot heil van ons volk werk
zaam te zijn.
Op de Vrije Universiteit en
Kampens Theologische School blijft mijn
oog gevestigd, als ook nog in deze tijden
bij mij de hoop stand houdt, dat het
Evangelie, waarin alleen redding ligt
voor Staat en Maatschappij het Evan
gelie, zooals het door Panlus op last
van den hem verschenen Heer ge
predikt is en voor hetwelk elk Evan
gelie van eenen uit den Hemel neder-
gedaalden Engel verwerpelijk zoude
blijken moeten, niet zal ondergaan hij de
pogingen, die wij allerwegen zien aange
wend om een Christendom en een anti
revolutionair staatsrecht uit te vinden dat
den onder hetzelfde staatsverband levenden
Christen, Jood, Griek, Malioinedaan en
Heiden in gelijke mate bevredigt en de
belijders van den Christus in de gelegen
heid stelt om tot bevordering van de
belangen hunner staatspartijnu eens met
deze, dan weder met gene partij van
gansch andere richting samen te werken.
Ik heb altijd geschrikt voor een verhond
van antirevolutionairen met Rome.
Tegen een verbond van Christus met
Belial, onder welke sehoone Bileam'sof
Balaiim's beloften ook tot stand gekomen
waarschuwt ons uitdrukkelijk Gods
Woord en wij lezen reeds in Numeri,
dat toen Israel zich koppelde aan Baiil
Peor, het niet als een werk van nieuwere
staatswijsheid of zelfverloochening ge
prezen werd, maar van dat oogenblik de
Ileere zich keerde tegen Israel.
„Door mij dit mondlijden op te leggen
schijnt de Heere de taak om daartegen
mijne stein te verheffen, van mij te
hebben willen wegnemeu. De Heere is
machtig ook anderen te roepen, die ons
tegen de dreigende gevaren van een in
nieuw Joden- en Heidendom zich oplos
send Christendom waarschuwen
„Voeg ik hierbij dat diezelfde christen-
staatsman, naar mij van bevoegde zijde is
meegedeeld, evenals ik onomstootelijke be
zwaren had tegen het voorstel Takdat
hij mij na het voormeld schrijven herhaal
delijk zijn geheele warme instemming betuigd
heeft met mijne laatste rectorale rede, die
tot zijne lectuur in zijne laatste dagen be
hoord heeft, en dat ik in die rede juist
hetzelfde verdedigd heb als in mijne meer
populaire geschriften, dan zult gij mij ver
oorloven te betwijfelen of de afkeuring
van vele vrienden, die ook mij innig leed
doet, wel voldoende is om mij te bewegen
een anderen weg in te slaan, al erken ik
met velerlei tekortkomingen en in zwakheid
te hebben gearbeid.
„Wat nu de candidatunr stelling aangaat,
nimmer heb ik een zetel in de Kamer
begeerd, en wanneer derhalve mijne vrien
den te Goes om welke reden dan ook
mij door een ander willen vervangen,
zal daarom de band, waardoor ik mij aan
haar verbonden gevoel niets worden door
gesneden.
„Mochten sommige kiezers huiten de kies
vereeniging om mij candidaat willen stellen
tegenover een anderen candidaat, dan zal
ik in dit geval mij bereid verklaren als
tegeneandidaat op te treden. In dit geval.
Immers is tot mijne groote smart de
a. r. partij zoozeer verdeeld, dat openlijk
aangeraden wordt ter wille van de kieswet
radicalen te verkiezen boven antirevolutio
nairen. Wij voeren dus niet meer een
strijd over beginselen, maar over de
kieswet, in verband met Grondwetsuit
legging sinds de indiening van Taks
voorstellen bij herhaling uitgesproken
dat wij ten spoedigste en op eenmaal
moeten komen tot finale kiesrechtuitbrei
ding ik zou zelfs tegen algemeen kies
recht (van mannen) geen bezwaar hebben,
en dit thans boven elke beperking ver
kiezen. Doch zoolang de Grondwet onver
anderd is, moet eenig kenmerk van wel
stand worden aangegeven, waarmee de
Grondwet mijns inziens iets anders bedoelt
dan het niet bedeeld zijn uit openbare kas
of instelling van weldadigheid.
„Ik ben bereid deze meening tegenover
wien ook te handhaven. Meent de kies
vereeniging mij deswegens geen candidaat
te kunnen stellen, dan moet haar dit vrij
staan.
„Het zou evenwel kunnen zijn, dat uwe
Kiesvereeniging, in plaats van mij, dr. Kuy
per candideerde. In dat geval zal ik noch
direct nog indirect die candidatunr bestrijden
noch tegenover hem eene candidatuur aan
vaarden, zulks, zoowel om zijn persoon als
om hetgeen ik, zooals gij terecht opmerkt,
vroeger in de Prot. Noor dhrahanter schreef.
Ik onderstel dat dr. K. ook daarmee dan de
leiding der zaken op zich neemt.
„Verder kan ik niet gaan. Het spreekt
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
toch van zelf, dat ik niet dr. Kuyper kan
uitnoodigen in mijne plaats te verrichten
wat ik ongeoorloofd acht, om dan daarna
weer voor mij plaats te maken. Daargelaten
nog dat niemand met eenige zekerheid voor
spellen kan of en wanneer met de nieuwe
Kamer de Kieswet zal tot stand komen.
„Word ik door dr. K. vervangen, dan
zal mij dit om velerlei redenen verblijden.
Maar mij te scheiden van die Kamerleden
die, evenals ik, uit getrouwheid aan den
afgelegden eed en nauwgezetheid van ge
weten, gemeend hebben Taks voorstellen
zooals ze daar voor ons lagen niet te mogen
goedkeuren, en die deswege in strijd met
de waarheid voor conservatieven zijn uitge
maakt daartoe kan ik niet besluiten.
Liever wenseh ik ook ditmaal veler smaad
te verduren, zij het ook thans van wege
diegenen, aan wier belangen ik mijn leven
en mijne beste krachten gewijd heb.
„Aangenaam ware het mij, indien dit
schrijven aan het geheele bestuur der kies
vereeniging werd meegedeeld. Ook heb ik
daar op publiciteit door de deputaten-
vergadering zal worden aangedrongen, tegen
verdere openbaarmaking geenerlei bezwaar.
„U 's lleeren zegen toebiddende op uwe
in deze te nemen beslissing teeken ik
mij, enz.
(get.) A. F. DE SAVORNIN LOHMAN."
Tot lid der Eerste Kamer (vac. v. d.
Breggen) is door de staten van Zuid-Holland
gekozen de heer Pijnacker Hordijk, oud-
Gouverneur-Generaal van Ned. Indië met
55 van de 76 stemmen, De heer Mackay
had 18 stemmen, dr. A. Knijper 2.
Op de algemeene vergadering te Ter
Neuzen van de centrale antir. kiesvereeni
ging Zeeuwsch Vlaanderen O. D. is uit het
tweetal voorloopige candidaten: N. Glin
derman te Alkmaar en mr. A. G. Wolf te
Utrecht de heer N. Glinderman tot
definitief candidaat geproclameerd.
Patrimonium te Vlissingen heeft per
adres H. M. de Koningin-Regentes bedankt
voor haar besluit tot Kamerontbinding na
de aanneming van het amendement De
Meyier.
Door den minister van financiën is
aan elk der leden van de ontbonden Tweede
Kamer een mandaat op de schatkist gezon
den van f 109,59 als „schadeloosstelling als
lid der Kamer van 1 tot en met 20 Maart."
Naar aanleiding hiervan wordt herinnerd,
dat vele dier leden hunne kamers of hui
zen, waarin -/Ij wonen, voor de geheele
zitting hebben moeten huren. Zooals be
kend is, krijgen ambtenaren, die ontslagen
worden, in den regel het loopende kwar
taal of minstens de loopende maand trac-
tement.
De Grondwet zegt in art. 89, dat be
halve reiskosten, aan de leden als verdere
schadeloosstelling wordt toegelegd eene som
van f2000 'sjaars. Art. 1637 van het
Burgerlijk wetboek bepalende dat aan den
meester de bevoegdheid is toegekend om
ten allen tijde zonder het aanvoeren van
redenen de dienst- en werkboden weg te
zenden onder verplichting aan hen, behalve
het verschenen loon tot schadeloosstelling
te betalen 6 weken, te rekenen op den
dag, waarop zij van den dienst zijn weg
gezonden, is op de Kamerleden niet van
toepassing thans, in het gunstigste geval,
dat een Kamerlid herkozen wordt, krijgt
hij van 21 Maart16 Mei geeu tracte-
nient. Tel.
Bij kon. besluit zijn pensioenen ver
leend aan W. van Enst, concierge en ama
nuensis aan de rijks hoogere burgerschool,
en assistent hij de burger avondschool te
Middelburg, ten bedrage van f 438K.
W. Hoffmann, onderwijzeres te Noordwijk
W. Goedhart hoofd der school te Hontenisse,
De minister van binnenlandsche za
ken heeft tot kweekelingen aan de rijks
kweekschool voor onderwijzers te Middel
burg benoemd: J. C. Moerdijk te Baarland;
H. Oldemans te Meerkerk; Ph. F. Plas-
schaert te WestiorpeJ. van Oosten te
Aardenburg K. Butter te Hauwert (h .H.)
L. J. C. Kok te Zaamslag C. E. de Haas
te Vianen W. J. Noordegraaf te Hille-
gersbergK. J. Riemens te Hoedekens-
kerke P. J. Hissel te Kapelle ad IJ.
C. van Rossen te PapendrechtC. M. Slui
ters te HoogvlietJ. de Visser te Nieuw
en St. Joosland; W. J. van der Pluyin
te RotterdamR. A. Stranb te (Jolijns.
plaatJ. J. Bliek te BiervlietK. A.
Nederlof te SliedrechtJ. Kense te Groede j.
P. B. Benjert te Amsterdam en L. Kievi
te Zaandam. M. C'
Kapelle. De antirevolutionaire bond
„Hontenisse" lieeft den heer C. J. Huvers
candidaat gesteld voor de tweede kamer.
Men schrijft ons
Door de afdeeling van den Sociaal-
Democratiscben Bond werd aan de ver
schillende werkliedenvereenigingen te
Vlissingen een schrijven gericht, behel
zende een verzoek om gezamenlijk op 1
Mei a. s. te manifesteeren voor het bij
den Staat aandringen tot een regeling
van den Bnren werkdag.
„Patrimonium" ontving ook dergelijke
uitnoodiging en besloot het volgende
schrijven tot genoemden Bond te richten;
le. De afdeeling „Patrimonium", hoe
wel diep doordrongen van het gewicht
der vraag omtrent beperking van arbeids
duur, kan zich niet vereenigen met de
gedachte om van den Staat te vragen
of te verwachten eene regeling van het
industriëele leven, dat naar de meening
der afdeeling, na een betere organisatie
van den arbeid uit den kring van .den
arbeid moet en kan voortkomen
2e. Omdat de afdeeling zich met de
rumoerige wijze van propaganda, die de
sociaal-demokraten gewoon zijn te bezigen
niet kan vereenigen.
Wij kunnen niet anders zeggen dan dat
zulk een antwoord ons ten zeerste verheugt.
Uit deze weinige woorden blijkt de juiste
lijn aangegeven waar langs die afdeeling
zich wil bewegen. Zij spreekt het hier be
slist uit dat zij zich ,niet kan vereenigen
met de gedachte der sociaal democraten om
niet alleen dat maar ook alle regeling van
het industrieele leven van den staat te
verlangen.
De staats-albemoeiing en het te veel
regelen van zaken die niet tot hare bevoegd
heid beliooren, heeft reeds zooveel onhcils
berokkend.
Die regeling nu van het industriëele
leven moet en kan na eene betere orga
nisatie van den arbeid uit den kring van
den arbeid zelf voortkomen. Immers ook
die kring is gebonden aan eigenaardige voor
dien kring zelf door God bepaalde en ge
schonken ordinantiën, geschonken niet door
de overheid. Daarom afgezien v.in de
roeping die de overheid ten opzichte der
verschillende levenskringen heeft, eerst orga
nisatie van den arbeid en ge zijt op den
goeden weg,
Wat nu het tweede bezwaar betreft, we
kunnen begrijpen dat de afdeeling van
Patrimonium met de Socialistische propa
ganda zich ook daarom niet kan vereenigen.
We denken hierbij aan zekeren schrijver
in „Recht voor allen", die schreef:
Ontzie vrouw noch kind en wat daar
verder volgde.
Vlissingen, 4 April 1894. In eene
heden namiddag onder voorzitterschap van
den burgemeester gehouden zitting van den
gemeenteraad werd na het lezen en goed
keuren der notulen van de vorige zitting
en de mededeeling van de ingekomen
stukken, overgegaan tot het benoemen van
twee leden van het stembureau voor de
verkiezing van een lid voor de 2de Kamer
der Staten Generaal.
Volgens het bestaande rooster werden
daartoe aangewezen de heeren mr. F. N.
van der Bilt en J. lo Sage van Hoeve
tot hnnne plaatsvervangers de heeren A.
Loois en F. Delvoye, wordt besloten tot
den onderhandschen verkoop van 130 M*.
gemeentegrond a f 10en van 130 M'.
a f 2.aan den Badhuisweg aan den heer
G. H. Vertregt te Middelburg alzoo totee«
