NIEÜWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
RENI,
EDISON.
elburg.
NUN.
ge vochtige en
oed roog teI
aken,
te Wemeldinge
Z. Beveland, voorden!
AÜ. U.
traciet-Kolen,
B, en
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Stad Zierikzee
Zeeland.
IJK.
liet bezwaar van den heer
Van Alphen.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
ie Hamburger Ingoli,,.
icaal middel om
del tegen c ham pion
ederland te Amsterdam I
cDtnsifttg 6 leficiiart.
ücfifsfc Ittargang.
-Briquetten.
PLAZIER,
elkek MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
EN
DBOUWERS!
o e d k o o pste
RBUIZEN
oor de Draineerbuizen-
te W o v w van 0
waarvan de heer
te Kruiningen
volledigste inlichtingen
:n
SE
•atis en franco.
■wiawi—ttumw pnMl»
OOTDIENST.
ï-Rotterdam
gelegen
bruari.
Van
I Zater.
—•Zond.
Maan.
Dins.
Woen
Dond.
Vrijd.
Znter.
Zond.
Maan.
Dins.
Woen
Dond.
Vrijd.
Zater.
i'
plaatsen.
Rotterdam
3 'smorg.10,30
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
.14
15
16
17
10.30
10.30
10.30
11.—
10.30
10.30
10.30
10.30
Middelburg, ook voor St. Laurens, 6, 7,
8, 9, 13, 14, 15, 16, 20, 21, 22, 23, 27, 28
Februari en 1, 2, 6, 7, 8, 9, 13, 14, 15,
1G, 20, 21, 22 en 23 Maart.
De belanghebbenden worden er op ge
wezen, dat bet laatstgeplaatste goedkeu-
ringsmerk, voortaan gedurende tivee jaren,
op gevaar van straf, ongeschonden moet
worden bewaard.
Belanghebbenden worden verder herinnerd,
dat de verificatie van gewichten beneden
het gram (milligram gewichten) uithoofde
der daartoe noodige fijne balans, uitsluitend
aan het ijkkantoor te Middelburg geschiedt.
De christenouders hebben hij den doop
hunner kinderen beloofd hen te zullen
doen onderwijzenaan die verplichting
wenschen zij getrouw te zijn. Zijn zij het
niet, dan behoeft niet de veldwachter, niet
de strafrechter hen te dwingen, dan is de
vriendelijke drang der kerk, liet huisbe
zoek der ouderlingen noodig en deze alleen
jn bevoegd om hen aan hunne vrijwillig
op zich genomen verplichting te herin
neren.
En die nu uit vrees voor de gevolgen
van een openbaar onderwijs dat niet op
voedt, of nit bezwaar tegen de inenting
ot' terwille van zwakte of verren afstand
niet aijn kind niet doen kan gelijk hij be
loofd heeft, die mag in geen geval door
den Staat gedwongen worden tot iets wat
zijne consciëntie hem verbiedt.
OOTDIENST
Iburg en Zierikzee.
irikzee Spoorweg Goes.
amsche tijd).
ud F e br u a r i.
Van Zierikzee:
d. 'smorg. 'smid
Zater. 3 7,50 12,—
Zond. 4 7,50
Maan. 5 7,50 2,30
Dinsd. 6 7,50 2,30
Woen. 7 7,— 2,30
Dond. 8 6,30 2,30
Vrijd. 9 7,50 2,30
Zater. 10 7,50 2,30
Zond. 11 7,50
Maan. 12 7,50 2,30
Dins. 13 7,50 2,30
Woen.14 7,50 12.--
Dond.15 6,— 2,30
Vrijd. 16 7,50 2,30
Zater.'17 7,50 2,30
Zond. 18 7,50
FEUILLETON.
DOTDIENST ir
I) F.T/B.- ROTTERDAM!
ms stadsklokken).
r u a r
Vliss. v.
M5
r,i5
M5
r,i5
r,i5
f.15
f.15
.15
f.15
.15
.15
r.i5
f.15
r.i5
f.15
f.15
Midd. v. Botfc
vm.
8,30
8,30
8,30
8,30
8,30
8.30
8.30
8.30
8.30
8.30
8.30
8.30
8.30
8.30
8.30
8.30
8,30
8,30
8,30
8,30
8.30
8.30
8,30
8.30
8.30
8.30
8.30
8.30
8 ScO
8.30
8.30
8.30
De belichaming van het vroegrijp zelf-
I vertrouwen, de rustelooze levenskracht, het
vindend vermogen der Nieuwe Wereld;
i van haar stout tarten van traditiën van
rechtstreeks tot doel maken van
I middelen levend zinnebeeld van de
industriëele omwenteling van het laatste
kwart dezer eeuw, zoo ongeveer is Tho mas
Alva Edison.
Een verhaal van het werk van dezen
teengewonen man geeft een denkbeeld
van 4e kracht, waarmede lig den vooruit
zag helpt drijven.
Er vloeit nog wat Hollandsch bloed in
.Edison: zijn familie kwam in 1730 naar
merika. Op zijn portret op 14 jarigen
'teijd gelijkt hij op een Hollandschen hoe-
^Jongen. Vijftien jaar oud was hij al een
koopman. In 1869 sloeg hij prachtig zijn
s'ag door 1000 nummers van de Detroit
i -e Press met belangrijk oorlogsnieuws
?P te koopen, die hij, door den anderen
jongens voor te zijn, tegen 25 Am. cents
1 v>0 ct. Holl.) per blad verkocht. Hij ver-
I 'leidde zijn kranten op den Grand Trunk
18poorweg en gaf zelf een weekblaadje, de
■wand Trunk Herald, uit. Reeds toen
]]..°on hij aan scheikunde te doen, waartoe
lJ een hoek van een goederenwagen als
°Jat°rium had ingericht. Op zekeren dag
e" hij echter daar uitgezet door den
'Wictenr, wien de ongenoeglijke geuren
8 mng gehinderd hadden. De stomp
kif" 00ri dien hij daarbij opliep, had.
pip, 8chllid aan een blijvende doofheid.
1] hracht zijn laboratorium over naar
W Van zi> yader, dien hij weldra
een telegraaflijn met de woning van
^makker verbond.
ttbüu ?en sPoorvveg kreeg hij eene vaste
nit»6vnn,®' Weldra had hij een middel
Werd w^arhij werktuigelijk geseind'
totwiil z*°h °P zÜn P08^ bevond,
Bit teerdaad heerlijk lag te snurken.
vindij™8 •een j°ngensgrap. Edison's uit-
het kef11 111 latere jaren dienden niet om
stelden \.Z°0 .Semakkelijk te maken, maar
tón een m stet rustig voort te werken
Rieuw idee.
Den christenen komt de leerplicht niet
van pas en hij heeft ook geen vat op hen.
Vraagt gij echter of leerplicht ten slotte
niet noodig 2al zijn voor die velen, welke
buiten de kerk staan, door geen doopsbe-
lofte gebonden zijn, geen prikkel Lebben
in zichzelven of in hunne omgeving hun
kinderen eiploiteeren in plaats van ze op
te voeden?
Eerst in het uiterste geval moet de
Staat dwingend optreden. En dit uiterste
geval, wie zal uitmaken dat het overal
zoodanig aanwezig zal zijn datleerdwang bij
de wet voorgeschreven, leerdwang voor allen
er mede te verdedigen zij
In dien geest schrijft de heer Van
Alphen ook in zijne nota, over welke wij
in een vorig nommer spraken.
Voor het woord „leerplicht" is hij niet
bang. Hij aanvaardt zelfs den leerplicht
gaarnedoch niet als een poenale sanctie.
Dat wil zeggen als een wet waaraan straf
fen verbonden zijn.
Hg voert o. a. als bezwaren tegen dit
voorstel aan
dat niet op grond van gebleken mis
standen in bepaalde streken en onder be
paalde bevolkingscategoriën een generali-
seerend, in bet algemeen voor het volk
onteerend, vonnis mag worden uitgesproken
dat het aan geen geringe bedenking
onderhevig is om een moreelen ouderplicht
als zoodanig feitelijk op te beffen, en dien
niet zonder schade voor het volkskarakter,
om te zetten in een staatsburgerlijke ver
plichting
dat de Commissie wel met loffelijke vrij
gevigheid haren eerbied uitspreekt voor
behoorlijk geconstateerde gewetensbezwaren
van ouders, doch dat de bezwaarde ouders
Zijn eerste octrooi nam de uitvinder voor
een machine tot bet tellen van stemmen
en bestemd gebruikt te worden in bet
Congres. Deze vernuftige uitvinding werd
nooit aangewend, daar ze al te goed werkte
en knoeien onmogelijk maakte. „Het leerde
mij echter een goede les", verklaarde Edi
son eens, „d. i. zeker te zijn van de prac-
tiscbe behoefte en vraag naar een machine,
alvorens er moeite aan te besteden."
Sedert legde hij zich uitsluitend toe op
uitvindingen, die voor den handel bruik
baar zijn. Hij is meer handelsman dan
geleerde. Hij is een uitvinder, niet een
ontdekker van verborgen wetten en wis
kundige formules. Handelsnut is de grond
toon van zijn werk. De wetenschap is bij
hem niet doel maar middel. In elk denk
beeld tracht hij een waarde voor zijne
omgeving op te sporen. Bij elk nieuw denk
beeld vraagt hij zal dit waarde hebben
voor de nijverheid? Zal hiermede iets
belangrijk beter werk verricht worden, dan
volgens andere methoden?
Nooit besteedt bij tijd aan electrische
wonderen als nieuwtjes voor het publiek.
Men vroeg hem eens, waarom hij werkt,
wat hem aanzet tot die voortdurende on
vermoeide worsteling, daar hij betrekkelijk
niet om het geld geeft dat hij er mee ver
dient en even weinig om den roem die hem
wacht
Edison keek op die vraag een weinig
verlegen en antwoordde toen„Ik houd
er van. Ik weet geen andere reden. Er zijn
wel menschen, die postzegels verzamelen.
Met al wat ik begon, hield mijn geest zich
reeds lang te voren bezig en ik kom niet
tot rust, voor het verricht is. En dan
hier kwam een verklaring die den vrager
verbaasde dan haat ik het".
„Haten?"
„Ja. Als alles af is en geslaagd, kan ik
het gezieht ervan niet verdragen. Ik heb
in geen twee jaren een telephoon gebruikt
en ik zou een omweg maken om een gloei
lamp te ontwijken."
Edison wordt welsprekend, wanneer bij
begint over octrooien. Het nemen van
een octrooi voor eene belangrijke ontdek
king, noemt hij de voorzienigheid in 't aan
gezicht vliegen. Een troep haaien van be
roep staat onmiddellijk klaar om, met vol
slagen voorbijzien van feiten, aanspraak te
hierdoor wel verschoond, maar niet ver
zorgd worden.
„Zwijgt zoo vraagt de hoer Van
Alphen - het staatsbelang waar het dezen
landskinderen en hnn kroost aangaat
En ten slotte is zijn bezwaar, dat de
commissie alle financiëele bezwaren voor
Rijk en gemeenten eenvoudig ter zijde laat,
alsmede de vraag, in hoeverre het loon
van sommige kinderen, die tot schoolgaan
gedwongen zullen worden, onmisbaar is
voor de gezinnen, en in de eerste plaats
aan die kinderen ten goede komt, in den
vorm van beter levensonderhond.
Deze open vraagstukken zou de heer
v. Alphen zonder al te groot bezwaar op
gelost willen zien, alvorens hij de ver
antwoordelijkheid van het voorstel dei-
commissie mede zou mogen dragen.
Wij danken den heer Van Alphen voor
deze kloeke uiteenzetting van zij n bezwaar,
van het bezwaar door alle christenouders
gevoeld of uitgesproken tegen een leer-
dwangwet.
De heer van Alphen heeft in zijne nota
nog andere bedenkingen aan de Koningin
Regentes medegedeeld, waarmede wij in
stemmen.
Hij verklaart gaarne te hebben medege
werkt tot het doen van vele der voor
stellen die 'in het eindverslag zijn opgeno
men, qpeciaal waar het algemeen maat
schappelijke zaken gold. Doch voor som
mige voorstellen, de bijzondere nijverheid
en ambachten rakende, neemt hij de ver
antwoordelijkheid niet op zich. Ja hij acht
de voorgestelde regeling in sommige op
zichten bepaald bedenkelijk.
Het is om de eigen woorden van den
heer Van Alphen te gebruiken wel de
maken op oudere rechten van een kostbaar
octrooi. In de Ver. Staten is het gebruike
lijk een uitvinder te verbieden van zijne
ontdekking gebruik te maken voor het ge
ding is beslist en dat neemt dikwijlsjaren
in beslag. Aan eerlijke uitvinders wordt
daardoor groot onrecht gedaan en Edison
verklaart daarom ook, dat octrooien vol
strekt geen bescherming opleveren.
Edison heeft een vrij aanzienlijk ver
mogen, dat hij zich echter niet verwierf
door zijne uitvindingen, maar uit zijne
fabrieken. „Dat is de eenige hoop van
den uitvinder," zegt hij. „Als hij van zijn
octrooien afhankelijk is, zal hij verhon
geren."
Men berekent, dat een enkele van Edi
son's uitvindingen, die van de duplex en
quadruplex stelsels van telegrapbie, aan de
Vereenigde Staten eene besparing van om
streeks 40,000,000 gulden hebben opgele
verd. Door het duplexstelsel kunnen twee
stroomen van verschillende sterkte in de
zelfde richting over den draad gezonden
worden, waardoor de uitwerking verdub
beld wordtterwijl het quadrnplex-stelsel
mogelijk werd, toen men ontdekte, dat
deze twee stroomen te gelijker tij d in tegen
overgestelde riehtingen konden worden
gezonden. Zoo konden te gelijker tijd over
denzelfden draad vier berichten geseind
worden. Edison vertrouwt ook de zes- en
achtvoudige stelsels mogelijk temaken.
Met behulp van electriciteit meet Edison
warmte, vocht, geluid en zelfs geur. De
odoroscoop en de microphoon wijzen geuren
en geluiden aan, die bijna ondenkbaar zijn
en de tasimeter toont een afwijking bij een
temperatuursverschil van het millioenste
deel van een graad Fahrenheit. De warmte
van het menschelijk lichaam wordt op 8 voet
afstand aangewezen. Een sigaar op 3 meter
en een gewone gasvlam op 30 meter afstand
brengen een groote afwijking teweeg. De
microphoon vermenigvuldigt de geluid
sterkte honderdduizend maal, zoodat een
klein insect, dat voorbijloopt, een oorver-
doovend geraas teweegbrengt.
En niettegenstaande hij al deze wonderen
verhaalt, is het niet onmogelijk dat de
grootste zegepraal van Edison's wetenschap
nog komen moet. Nog altijd moet electri
citeit langs zeer kostbaren weg, door stoom
machines, worden opgewerkt. Maar de tijd
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
taak der overheid om „op te treden tot
regeling van strijdige belangen en tot be
scherming van hen, die in algemeenen zin
of onder bijzondere omstandigheden daar
aan behoefte hebben, maar niet als wil
lende regelen den arbeid zeiven en daar
mede in te grijpen in het ingewikkeld
eigen leven der industrie allerminst daar
toe over te gaan optredende als van nit
de hoogte bij dwingende wet en nog wel
zonder de daarbij i«i de eerste plaats be
trokken patroons en arbeiders in hunne
belangen gehoord te hebben omtrent de
bestaanbaarheid van voorwaarden bij het
verordenen van voorschriften bedoelende
de opheffing van maatschappelijke mis
standen".
En dan wijst de heer van Alphen op de
ongerijmdheid waartegen met name Patri
monium van den beginne aan is te velde
getrokken, dat de commissie die tot de
slotsom komt dat de Kamers van Arbeid
noodig zijn, eerst wettelijke regeling van
vele zaken, den arbeid betreffende, aanraadt
en pas daarna de Kamers van Arbeid laat
optreden.
Dit nu is de paarden achter den wagen
spannen.
Noon, eerst Katncrs van Arbeid--door-de
regeering in bet leven geroepen de ver
schillende arbeidsbelangen in de Kamers
van Arbeid besproken, de verschillende wen
ken en voorstellen in die Kamers in formule
gebracht, en dan - aan het werk om, waar
de Sonvereiniteit in eigen kring niet wordt
aangerand, tot wettelijke regeling van den
arbeid te komen.
Dit is de weg, altijd door de antirevo
lutionaire partij in Kamer en Pers en Kies-
vereenigingen aangeprezen.
zal komen, dat zij onmiddellijk wordt bereid
met behulp van zuurstof en houtskool.
Op dit oogenblik verbrandden wij kool
om stoom te krijgen, die omgezet wordt in
arbeidsvermogen, en vervolgens in electri
citeit. Voor het arbeidsvermogen der kool
den dynamo bereikt, is, zelfs onder de gun
stigste voorwaarden, zes zevende er van
teloorgegaan en later verliest men nog een
tiende van de rest.
Wordt een middel gevonden om de elec
triciteit op te wekken zonder de stoomma
chine, dan is het gelieele beschikbare ar
beidsvermogen eenige malen vermenigvul
digd. Ziedaar den steen der wijzen voor
de geleerden van onzen tijd. Edison voor
spelt, dat hij gevonden zal worden.
Indien deze ontdekking gedaan wordt,
zullen de transatlantische stoombooten voor
taan in plaats van 25000 tons steenkool te
moeten meenemen, met 250 tons kunnen
volstaan. Een revolutie
Wanneer de electrische locomotief alge
meen zal zijn, is slechts een quaestie van
tijd. De vraag, die de ingenieurs pogen
op te lossen is, of èèn locomotief alle wa
gens zal trekken, dan wel of elke wagen
van zijn eigen motor zal zijn voorzien. Het
laatste is zeker meer in den geest des tijds
elk voor zich en daarbij allen voor allen
Edison gelooft, dat een snelheid kan
worden verkregen van 150 Eng. mijlen
per uur. Maar vóór wij er toe komen
onze zware treinen met electriciteit voort
te bewegen, zullen wij, zegt bij, onze post
door het land „schieten" met de een of
andere electrische inrichting.
Wat Edison over de electriciteit en hare
toakomst zegt, klinkt als een triomflied.
't Was een armzalig stukje philosophie,
die „tijd is geld" zeide. Want waar men
denkt aan den tijd die bespaard moet wor
den door de invoering van electriciteit bij
het vervoer in de groote steden en hunne
voorsteden, beteekent tijd groene velden
en frissche luelit, beteekent tijd versche
eieren en room en boter, leven, gezondheid
en geluk voor de slecht gevoeden, slecht
gehuisvesten, slecht onderwezenen, die in
de duffe stad zijn opgesloten. Als huis
vaders eiken avond na hun werk bijna
zonder tijdsverlies en voor enkele centen
naar een frissche landwoning kunnen vluch
ten, zijn wij ver op weg, om een der
En als de regeering niet naar de waar
schuwing van dezen praetischen self made
man, den heer Van Alphen nog ter elfder
ure luistert, dan zal de arbeidsregeling, door
haar in een niet te ver verwijderde toe
komst in het leven te roepen, reeds bij
haar eerste in werking treden met mach
teloosheid geslagen zijn.
Wij verblijden ons dat de denkbeelden
van onze christelijke werklieden van
ons nooit genoeg te steunen Patrimonium
op zoo uitnemende wijze vertolkt, langs
dezen meest eervollen weg onder de aandacht
onzer Koningin-Regentes gebracht werden.
Want de vrees van den heer Van Alphen
is niet denkbeeldig voor wie de werking
van de meeste onzer op de studeerkamer
uitgebroede staatswetten, en den tegenzin
dien zij wekken bij de uitvoering, ook
maar van verre kent.
De vrees namelijk dat „wezenlijke b
langen, die eerbiediging mogen vragen
worden gekrenkt, en dat men, in plaats
van misnoegen ten aanzien van het bestaande
te doen wijken, dit slechts zal doen toe
nemen hij de ééne partij die men aan
banden wil leggen, of bij de andere, of
wel bij beiden".
Het in omloop zijn van valsch bank
papier geeft een inzender in bet „Vader
land" aanleiding tot de volgende herinnering
en vraag
Enkele jaren geleden waren er valse he
biljetten van fr. 500 van de Franscbo
Bank in omloop, en toen de Bank weigerde
ze in te trekken, weigerde het publiek ze in
ontvangst te nemen. Het natuurlijk gevolg
was, dat ze in massa terugvloeiden en even
treurigste vragen van den dag te beant
woorden.
Het zal nooit bekend worden, hoeveel
menschen het leven gered is door de in
voering van eleetrisch licht in de Ameri-
kaansehe huizen en straten. Oppervlakkig
zou men kunnen denken, dat dit een twij
felachtig voordeel was, wanneer men leest
van branden en ongelukken, in het begin
door bovengrondscbe en slecht geïsoleerde
geleidingen veroorzaakt. Maar sedert de
draden heter worden afgezonderd en meer
in den grond worden gelegd, heeft men
juist in brandveiligheid ontzaglijk veel ge
wonnen. Voor treinen, schepen en schouw
burgen is electrische verlichting onwaar
deerbaar.
Edison is 47 jaar, en heeft een ijzer-
sterk gestel. Krachtig gebouwd, door en
door gezond heeft hij niets van den over
werkten geleerde, niettegenstaande hg 14
of 15 uur per dag arbeidt. Zijn gelaat,
hoewel het karakter uitdrukt, is bijna jon
gensachtig glad en getuigt van „dien vol
komen eenvoud en die goedige welwillend
heid, welke bijna alleen bij de zeer hoog
staanden gevonden wordt." Toch moet
men niet te veel op die goedheid ver
trouwen. „Ieder bezoeker is altijd welkom",
zeide een van Edison's helpers, „behalve
wanneer Edison iets op 't spoor is, waar hij
hard voor gewerkt heeft. Dan is het een
manshoofd waard, buiten zijn bereik te
blijven."
Hoewel gezellig, houdt hij niet van
gezelschappen, ofschoon hij schittert in de
conversatie. Dikwijls betuigde hij zijn
minachting voor mannen, din na een enkele
uitvinding in „society" gaan en het leven
daar zoo aangenaam vinden, dat ze aan
verdere ontwikkeling van hnn talent niet
denken.
Wij hebben er Edison te liever om,
wanneer men van hem vertelt, hoe hij, in
plaats van vermaak te zoeken in feest
maaltijden, 's middags zijn werkinansont-
l)ijt op de knieën neemt, om zijn eenvou
dig maalte doen en hoe een nieuw oppas
ser hem eens toegang weigerde tot zijn
éigen laboratorium, omdat hij in den ver
dacht zienden man met zijn viezen flaphoed
den beroemden uitvinder niet herkend had.
Centrum,
