NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Jhr. mr. A. F. de Savorniu Lohman.
1894. lo. 42.
(Düisrfag 9 fanaatf.
HcUfsff faatgang.
De Babelsche Torenbouw.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IJK.
eeuilletonT-
DE VERKIEZING TE GÜES.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers0,02".
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Be verschillende antirevolutionaire kiesvereenigingen in het kiesdistrict
Goes hebben met groote meerderheid van stemmen candidaat gesteld
voor het lidmaatschap der tweede kamer den heer
die de candidatuur heeft aanvaard.
Be Zeeuw steunt krachtig deze
candidatuur.
De geabonneerden die
gewoon zijn per wartaal
of per halfjaar te betalen, kunnen
den uitgevers een dienst bewijzen,
duor het verschuldigde bedrag te
vuldoen. Hierdoor worden onnoodige
inningskosten voorkomen.
Voor Walcheren betale men bij den
Uitgever D'HUIJ en voor de overige
plaatsen bij den Uitgever KLEM-
KERK.
Middelburg, ook voor St. Laurens, 9,10,
11, 12, 16,17,18,19,23,24, 25,26, 30,31
Januari1, 2, 6, 7, 8, 9,13, 14, 15,16, 20
21, 22, 23, 27, 28 Februari en 1, 2, 6, 7, 8,
9, 13, 14, 15, 16, 20, 21, 22 en 23 Maart.
De belanghebbenden worden er op ge
wezen, dat bet laatstgeplaatste goedkeu-
ringsinerk, voortaan gedurende twee jaren,
op gevaar van straf, ongeschonden mset
worden bewaard.
Belanghebbenden worden verder herinnerd,
dat de verificatie van gewichten heneden
het gram (milligram gewichten) uithoofde
der daartoe noodigefijnc balans, uitsluitend
aan het ijkkantoor te Middelburg geschiedt.
Ook zelfs de Congo-negers bewaarden,
schoon door de overlevering bedorven, nog
iets van het gewijde verhaal uit Genesis
III omtrent den Torenbouw.
De volgende sage, uit het negerdialect
door Stanley in het Engelsch overgezet,
strekt ten bewijze.
Ten bewijze ook van de geloofwaardig
heid der Heilige Schrift, ook van dat ge
deelte, hetwelk niet door modernen alleen
als onbetrouwbaar op zijde gesteld wordt.
De streek, die nu door de stam der
Basokos bewoond wordt, was eertijds be
kend onder den naam van Bandimba. Een
zekere koning', Balanga, was baar opper
hoofd. Hij bezat een ganschen harem, doch
zijne kinderen waren ongelukkigerwijze
alle meisjes, hetgeen hij als een groote
ramp beschouwde, waarover hij niet ophield
zich te beklagen en aangezien zijn onder
danen meer met jongens dan met meisjes
gezegend waren, voelde hij jaloezie tegen
de$ minsten onder hen.
Op zekeren dag trouwde hij Bamane, de
oudste dochter van zijn minister dit huwe
lijk schonk hem een zoon, waarover hij en
zijn geheele volk grootelijks voldaan waren.
De prins groeide op in sterkte en schoon
heid, en zijn vader beminde hem zoozeer,
dat hij zijne macht met den jongen deelde
doch op zeer zonderlinge wijze.
De koning behield zijn gezag namelijk
over alle gehuwde lieden, terwijl de jonge
prins alle ongetrouwde als zijne onderdanen
mocht aanschouwendit was natuurlijk
het gevolg, dat de prins over meer men-
schen regeerde dan zijn vader. Doch de
eer die den jongman wedervaren was, ver
mocht hem niet gelukkig te maken. Hij
had slechts oog voor eene zaak, hij ver
langde onbeperkt te gebieden, lederen dag
beproefde hij opnieuw zijn vader over te
halen hem dit te schenken, want hij was
Uit hetgeen de liberale bladen in zake
deze verkiezing, sinds de verschijning van
ons jongste nommer schreven vinden wij
geen aanleiding tot polemiek op eenig punt.
Alleen merken wij op dat De Goesche
Courant hare oude tactiek ook ditmaal niet
verloochende. Tot den principiëelen strijd
onbekwaam, zocht zij ook thans hare kracht
in verdachtmaking van den persoon des
redacteurs van ons blad.
Het doodonschuldige feit dat in ons blad
een uit een ander blad overgenomen be
richtje voorkwamwaarin gesproken
werd van de radicale heer Stigter
een woord dat door onzen redacteur niet
eens opgemerkt was betitelde zij als een
van die „geniepige onwaarheden" van De
Zeeuween „oneerlijk spel" een „op de
mouw spelden" enz. onder herinnering aan
zekeren plompen uitval van den heer
Stigter in eene openbare vergadering.
Voorts verwijt dat blad den heer Lohman
dat hij een „hooggeborene" is, zij die voor
eenige jaren jhr. mr. Six met een „doleert
niet, maar bleef zijn kerk getrouw" aan
beval en er de waarschuwing aan toevoegde
als gij op Lohman stemt, helpt gij Rome
i aan de heerschappij.
j Thans aanvaardt zij en hare partij den
zoozeer in diens liefde doorgedrongen, dat
hij wel wist dat de Koning hem niets kon
weigeren.
Zoo gebeurde het eens dat de prins met
kinderen zijner hofhouding speelde. Toen
het spel geëindigd was, ging hij in de
schaduw van een boom zitten, terwijl zijne
gezellen zich rond hem nederzetten op een
eerbiedigen afstand. Hij dacht toen aan
zijne rijkdommen, zijne macht en voelde
een zekeren trots in zich opwellen, zoodat
hij uitriep, dat geen jongen zoo machtig,
zoo rijk en zoo begunstigd was als hij.
Mijn vader, sprak hij, kan mij niets
weigeren. Ik heb slechts iets te vragen
om het te bezitten.
-Neen, daar hebt ge ongelijk in, zeide
een kleine jongen, 'tls een rijke vorst en
toch bestaat er iets dat gij nooit zult be
zitten.
En wat is dat dan vroeg de prins
eenigzins vergramd.
De maan, antwoordde de kleine jongen,
en gij moet mij toegeven, dat gij die nooit
zult bezitten.
Ik zal het eens aan mijn vader gaan
vragen, antwoordde de prins zeer- naïef.
..-^-ij ging heen en vond den koning in
zijn paleis, waar hij bezig was over inge
wikkelde staatszaken te spreken. Hij liep
op hem toe en stelde hem zijne vraag, ter
wijl hij er bijvoegde Mijne ziel is op
liet oogenblik zoo aan de maan gehecht,
dat ik zal sterven, indien mijn verzoek
niet wordt ingewilligd.
Neen, mijn zoon spreek niet van
sterven, dat is een leelijk woord en voor
al als het mijn prins en erfgenaam betreft.
Ik zal alle geleerden van het rijk tot mij
roepen, en indien zij het mogelijk oordeelen
dat dit hemellichaam tot hier gevoerd
wordt zal uw wenscli vervuld worden.
Herauten trokken het land door en ver
kondigden wijd en zijd het verlangen' des
konings, terwijl ieder geleerde liet hevel
ontving ten paleizc te verschijnen. Toen
allen in de raadszaal vergaderd waren,
maakte de koning zijn plan bekend en vroeg
steun van datzelfde Rome voor haren can"
didaat, nog wel met een ingezonden .stuk
er hij dat door een Katholiek'heet ge
schreven te zijn, doch waarvan de Katho
lieke schrijver tevergeefs wordt gezocht.
En dat zo-u dan voorlichten, dat eerlijk
strijdvoeren heeten
Met volle vertrouwen laten wij het
antwoord op deze vraag aan de kiezers
over. Aan de kiezers, die nu beide par
tijen hebben gehoord en over de eerlijkheid
en onpartijdigheid tegenover den eigen
candidaat en jegens den tegenstander zul
len kunnen oordeelen.
De Tijd een rooinsch blad heeft
het al vast aan hare Goesche partijgenoo-
ten gezegd, dat de liberale candidaat is
voor algemeen stemrecht. Waar vindt gij
deze waarschuwing in het verkiezingsnom-
mer van De Goesche Courant
Wij daarentegen hebben herhaaldelijk
er op gewezen dat in - zake Kiesrecht de
heer Lohman ons standpunt niet deelt.
Is ook hier niet eenig verschil in tactiek
op te merken, en aan welke zijde is hier
het respect „voor de ontwikkeling barer
lezers"
Wat overigens de opmerking aangaat,
dat een radicaal voor ons verkieslijk was,
en een voorstander van kiesrecht tegen
over Lohman Juor oi.r. dient gestemd, zij
verraadt meer onkunde dan eerlijkheid.
Een radicaal in den geest van De Am
sterdammer heeft onze achting, door zijne
flinkheid en eerlijkheid en zijne talrijke
bewijzen van waardeering van den tegen
stander.
Flinkheid en eerlijkheid door nit het
liberale partijverband te treden, gelijk de
Amsterdammer deed, (en immers eerst toen
werd dit blad radicaalvóór dien tijd was
bet nog liberaal).
Waardeering van den tegenstander, die
wij zoo bij herhaling vooral in dit blad
mochten opmerken. (Wat spreekt er bijv.
den aanwezigen of iemand in staat was te
bewijzen dat de maan zou kunnen bereikt
en op de aarde gebracht worden. Indien
er lieden onder lien waren die wisten hoe
dit aangelegd moest worden, zou hij hem
een zijner dochters ten huwelijk ge
ven en zijnen schoonzoon groote schatten
aanbieden.
Doch de geleorden stonden als met sprake
loosheid geslagen en waagden het niet een
woord te zeggen nooit hadden zij gehoord
van eenen afstand van den grond honger
dan een boom, zoodat bij niemand ooit de
gedachte was gerezen, dat men de maan
kon bereiken. De eerbied dien zij hunnen
koning toedroegen, deed hun echter het
stilzwijgen bewaren, ofschoon hunne blikken
duidelijk verrieden, dat hun vorst een.dwaas
plan ontworpen had.
Doch terwijl allen den koning vragend
aanzagen, waagde een der geleerden, naar
het scheen de jongste, tot den koning te
naderen en hem toe te spreken
-Den prins en den koning, zijn vader
mijne hulde. Wij hebben de woorden van
onzen koning Balanga vernomen en waar-
deeren ze. Ik, zijn slaaf, kan de maan he
reiken en zal het doen, indien zijne macht
mij ter zij staat.
De besliste toon, waarop die man sprak,
verbaasde de overige geleerden, terwijl de
koning minder ongerust werd en zichtbaar
verheugd was over dit gezegde.
Vertelt mij, op welke manier gij dit
doenlijk acht? beval de vorst.
- Indien het den koning kan behagen,
antwoordde de geleerde, zal ik op den top
van deii berg, nabij den 'waterval van Panga,
klimmen. Op dien top zal ik een platform
plaatsen, op dit platform een tweede en zoo
vervolgens.
En kunt ge op die manier de maan
bereiken? vroeg de vorst twijfelachtig.
Zeker, indien het ons niet aan plat
forms ontbreekt. Hiervoor bobben wij
echter eene groote hoeveelheid hout en een
geheel leger werklieden noodig.
Het zij zoo. Ik stel de sterkste mannen
niet een karakter uit liaar artikel bij
Keuchenius' dood).
Zulke radicalen zouden wij gaarne aan
bevelen, mits nooit bij eerste stemming
alleen bij herstemming en natuurlijk met
inachtneming van de eischen van liet
oogenblik.
In het afgetrokken geven wij aan eiken
voorstander der kieswet Tak de voorkeur
boven eiken tegenstander dier wet, ook al
ware bij antirevolutionair.
Docb nimmer zullen wij waar het
een man van liet karakter, de populariteit,
den invloed en de verdiensten van een man
als Lobman geldt, zoo dwaas en ondankbaar
zijn om aan een kieswetman boven hem
de voorkeur te geven.
Onze beste politieke mannen vermoor
den, dat laten wij aan onze beide tegenpar
tij én over, die Thorbecke en Schaepman
liebben afgebroken of onmogelijk gemaakt.
Bovendien - wij herhalen het de heer
Lobman is niet de onverzoenlijke tegen
stander, zooals de conservatief zich die
droomtis niet de schuchtere schaelienaar
zooals de oud-liberaal er velen heeftis
niet de onvoorwaardelijke voorstander zoo
als de lioe lieet zij ook weer de
vooruits t r e vende Goesche Courant
er' een vond.
lieeft als eerlijk staatsman zijn prin-
cipieele bezwaren tegen de kieswet-uit
breiding gelijk de regeering ze thans wil,
klaar en met volharding uiteengezet, en
men is er niet mede af, nóch onder ons,
nóch onder onze tegenstanders, met een
voudig „de doodstraf zonder praatjes" op
hem toe te passen.
Gelukkig dat wij in De Standaardin de
antirevolutionaire Kamerclub, in de antire
volutionaire pers, straks zal het ook blijken
in de meerderheid der Goesche kiezers,
bondgenooten hebben die liet ten dezen
hartelijk met ons eens zijn en dat nog tal
van liberalen, met erkenning van Lohmans
van het rijk te uwer beschikking.
Deze zullen niet voldoende zijn, groote
vorst. Indien alle mannen gebruikt worden
om de hoornen om te hakken, zijn de
vrouwen noodig om hun eten te koken,
terwijl de kinderen ook niet gemist kunnen
worden, aangezien zij den dorst hunner
hunner vaders moeten lessehen. Slechts op
deze manier zal het den vorst gelukken,
de maan in zijn bezit te krijgen.
Welnu, het worde uitgevoerd zooals
u goeddunkt. Ik stel alle mannen, vrouwen
en kinderen ter uwer beschikking, indien
gij slechts zorgt dat de wensch van mijn
zoon vervuld worde.
Door het gansche land werd eene oproe
ping gedaan en liet bevel, dat men een
parig de handen aan het werk moest slaan,
werd afgekondigd. Wouden werden omge
hakt, en terwijl eenigen de boomen snoei
den, zorgden anderen, dat zij dienstbaar
werden tot hun doel. De jongens velden
en de meisjes, groote en kleine, bewerkten
den akker en zaaiden het graan, waarvan
de vrouwen het brood hakten en zorgden
voor den maaltijd der werklieden. Het
geheele volk van Randimba stelde zich
beschikbaar aan een bedorven kind, dat de
maan verlangde als een speeltuig.
In weinige dagen was de eerste estrade
zoo hoog als de hoogste hoornen, binnen
eenige weken was zij huiten het bereik
der pijlen, binnen twee maanden nam de
estrade zulke reusachtige afmetingen aan,
dat zij nauwelijks meer zichtbaar was.
Het gerucht echter, dat de Bandimba's een
reusaclitigen toren bouwden, verspreidde
zich in de omstreken, en de bevriende
stammen haastten zich ijlboden te zenden
om den koning te vragen welke dwaze
ondernemingen hij op touw ging zetten.
Eenigen geloofden, dat de korfing krank
zinnig was geworden, anderen stelden zich
tevreden met de schouders op te trekken
weer anderen werden beangst en voorspel
den de wraak der goden. Echter waren allen
vol bewondering voor de hoogte van den
toren.
ver reikenden goeden invloed, het weder
optreden van dezen staatsman in de tweede
kamer met belangstelling tegemoet zien.
Gezwegen nog van het feit dat de room-
sohe pers eenstemmig het baloorig streven
liarer Goesche vrienden om hem te weren,
laakt.
Be Tijd onder anderen zegt in haar
„Terugblik op 1893" dat dit jaar „ons
een belangrijke schrede nader bracht tot
het volslagen bankroet van het liberalisme",
welks „dagen van de zedenleer zonder
grondslag,van idealisme zonder ideaal voorbij
zijn". En Het Centrum voegt er aan toe:
„En inmiddels zijn er nog menschen, ook
onder ons, die het liberalisme op politiek
terrein nog wat op de been trachten te
houden en aan de stembus een handje
helpen."
En ditzelfde blad schoon o. i. ten
onrechte droomende van een nog bestaande
of te herstellen „Rechterzijde", vraagt met
een warme aanbeveling steun voor onzen
candidaat.
Dit zal natuurlijk voor de roomscbe
kiezers wel geen reden zijn om van voor
nemen te veranderen; daarom nemen wij
uit de warme aanbeveling van het roomsclie
blad niets over.
Alleen kan het goed zijn de aandacht
te vestigen op het volgende
lo. De weinige politieke eenheid in
roomschen boezem. Op Walcheren ijveren
de roomschen voor een antirevolutionaire
candidatuur; in het land van Terneuzen
voor oud-liberalenin Goes voor nieuw-
liberalenterwijl zij in Zierikzee nooit van
zich doen hooren.
2o. Bij de verkiezingen voor de eerste
kamer en gedeputeerde staten is een harte
lijke eenstemmige samenwerking tusscken
de beide niet-liberale partijen. In het kies
district Goes heerscht, van de zijde der
leiders althans, volslagen vijandschap tegen
de calvinisten of zooals zij ze bij voorkeur
Eindelijk was de hoogste hoogte bereik
en de toren bij helder weêr slechts gedeel
telijk zichtbaar. Steedshooger werd erge
bouwd, toen na verloop van eenige dagen
de ontwerper den koning meedeelde op wel
ken dag hij de maan kon grijpen. De ver
bazing der naburige volksstammen steeg ten
top, van alle kanten kwam men toeloopen
om getuigen te zijn van hetgeen zou ge
beuren.
Slechts één man in het gelieele land
scheen geen belang te stellen in alles wat
zijne stamgenooten zoozeer boeide. Hij
voorspelde wat het noodwendige gevolg
moest zijn, indien de maan verplaatst werd,
en waarschuwde degenen, die uitgekozen
waren om den toren te bedienenen daar
hij eene algemeene ramp vreesde, vluchtte
hij met zijn gezin in een kano en zette
de reis dagen lang voort.
Kort nadat den koning de voltooiing
geboodschapt was, vertrok hij, om het
gevaarte te beklimmen, dat hem na twintig
dagen in staat stelde de maan te grijpen,
die liij onhoudbaar warm vond. Echter
gelastte liij den ontwerper zijne hevelen
nit te deelen.
Aanstonds gingen stukken schors van de
eene hand in de andere over, kabeltouwen
werden opgetrokken, en nu zou men be
proeven 't hemellichaam naderbij te trekken,
toen op hetzelfde oogenblik de toren vlam
vatte en allen, die er zich op bevonden,
een noodlottigen dood berokkende.
De warmte, die den brand veroorzaakte,
was zoo hevig, dat zij de warmte der zon
overtrofeen stuk viel naar beneden en
vormde in zijn val een stroom, die zoo
kokend was, dat hij liet grootste gedeelte
der stad in asch legde.
Zij die zich door de vlucht op de rivier
trachtten te redden, wachtte een nog smar
telijker einde. De volwassen mannen on
vrouwen werden in gorilla's veranderd,
terwijl de kinderen in verschillende soorten
apen overgingen, die eene grootere over
eenkomst met den mensch behielden.,..
