NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK- sr
HISTORISCH
us dat de
'goede
sft ze zoo
velen.
elde.
'I
ELEGRAAF."
2,10 0,
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IJK.
TE
SaMag SO 3)ecm6ec.
Icdfsfe iaatgang.
'rofessor! datSun-
beste is van het
sepsoorten, die wij
'ben. Niet alleen
untend voor het
g«ed zijn, doch
t is zij ook zeer
;enaam, want zij
or van vrije alkali
'mimen, Sucade, 8pe-
Bessenwijn, koopt
'tl
iEENSEN, Goes.
TDIENST.
botterdam
legen plaatsen,
iber.
Van Rotterdam
Dond. 28 9.30
Vrijd. 29 9.30
Zat. 30 9,30
Zond. 31 9,30
)TDIENST
rg en Zierikzee.
zee Spoorweg Goes.
sclie tijd.)
iber.
Van Zierikzee
'smorg. 'smid
Dond. 28 6 30 2,—
Vrijd. 29 7,50 1,30
Zat. 30 7,50 1,30
iZond. 317,50
ber.
van Antwerpen
Vrijd. 29's morg. 6,—
iond. 31 2,30
'TDIENST
LB.-ROTTERDAM.
stadsklokken.
ber.
erd Zondags, v. Vliss
v. Rotterdam 8,15 u
dag 21, Maandag 25
s t.
u. m. u.m
11.55 3,25 0.-
12,25 3,55 0.~
en Vrijd. Woensd.
en Zat
5 3,25 0,
5 3,45 0,
8,40
9,10
1,50 O,
3,50
5,29
5,50
4,1
6,-
4,8
4,21
f
4,30
6,20
4,38
4,44
4,49
4,59
5,6
5.19
5,29
6,51
5,38
5,47
6,34
7,7
8,22
8,22
9,1
9,1
10.15
10,15
f9,15
f9,15
f9,52
f9,52
gekomen
enloo
en
6,
6,9
6,16
6,29
6,87
6,46
6,52
6,55
7,7
7,18
7,28
7,87
7,4
7,57
9.46
10,14
10.29
10.17
1,55
1,25
3,15
4,15
4,31
4,45
6,21
5,53
7,20
8,10
8,27
8,45
0,00
0,00
0,00
0,0
0,0
0,00
elkem MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02 s.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 «ent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
"Wij vestigen de aandacht op bet Ko
ninklijk Besluit van 24 Nov. 11. (Staatsblad
169) waarbij i« bepaald (zie Prov. blad
no. 130.) dat de eerstvolgende periode van
berjjk over de jaren 1894 en 1895 zal
loopen, en is aan Ged. opgedragen liet tijd
stip te bepalen, waarop biuaendat tijdvak
de herijk voor elke gemeente zal plaats
hebben.
Blijkens de toelichting, door den Minister
van Waterstait, Handel en Ngverheid op
dat besluit gegeven, is de bedoeling om
voortaan ten gerieve der jjkplichtigen den
herijk niet elk jaar, maar om de twee
jaren te doen plaats hebben.
Voor deze Provincie worden thanv twee
kringen aangewezen. In den eer.en, be
vattende Walcheren, Noord-Beveland, Schou
wen, Duiveland, Tholen en St. Ptiiiipsland,
zullen de zittingen voor den herijk worden
gehouden in 1894, op de tijden en plaatsen
in een er bjj gevoegd besluit vastgesteld.
In den anderen, bestaande uit Zuid-Beveland,
Oostelijk en Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen,
zullen die zittingen worden gehouden in
het jaar 1895.
Op Zuid-Beveland en in Zeeuwsch-
Vlaanderen is dus geen ijk noodig. Men
lette hier wel op, om zich onnoodige moeite
te besparen.
Tevens zorge men dat de maten en
gewichten, «p gevaar van straf,het is eeue
poenale sanctie 1 voorzien blijven van
de vereischte stempelmerken, en het
laatstgeplaatste goedkeuringsmerk voortaan
gedurende twee jaar ongeschonden wordt
bewaard.
Op Walcheren, Schouwen, Duiveland,
St. Phiiipsland, Tolen en Noord Bevelaud
zal da herijk in 1894 wel geschieden. In
't volgend hommer zullen wjj de namen
der gemeenten opnemen met bij vermelding
van den tjjd.
Het doet ons genoegen te kunnen mel
den dat, behoudens een enkele uitzondering,
in de pers geen verzonnen berichten
omtrent aangeboden of genoemde caodidatu-
ren van de tweede kamer in het kiesdistrict
Goes vooi komen.
Onze waarschuwing als men die zoo noe.
men wil was wel noodig geweest. Im
mers men herinnere zich slechts de vorige
statenverkiezing in het kiesdistrict Middel
burg. Toen wisten de Hollandsche bladen
te vertellen, dat de heeren Oggel of Hosse
laar candidaal der anti revolutionaire kies-
vereeniging zouden zjjn.
Intusschan kunnen wjj melden, dat door
de antirevolutionairen in het kiesdistrict Goes
algemeen de naam van den heer Lohman
genoemd wordt.
Wel een bewijs, dat de eerste liefde in
bet district voor dezen candidaat nog niet
roestte.
Ook vernamen wjj, dat een enkele kies
vereniging hem reeds voorloopig candidaat
'telde.
Hoe dit te rjjmen is met de «sturing
m democratische richting», waarmee ook in
bet district Goes ook door de Zeeuw
•r-gestemd werd?
Die 't viaagt toont daarmede al heel wei
nig te begrjjpen van het «democratische
richting» geljjk dit door de antirevolutionairen
bedoeld wordt.
Tevens vermelden wjj er nog bjj, dat
volgens de Hollandsche bladen de heeren Six
®n Hejjse zeer in aanmerking komen voor
®en zetel van liberale zjjde.
Wjj weigeren dit te gelooven, om, zoo
noodig, iater t« vermelden redenen.
De eerste kamer bezorgde gisteren haar
wittebroodskind, den minister van financiën,
'Dn eerste echec.
Zooals men weet heeft dezer, dagen de
weede kamer een wetsvoorstel aangenomen
'vattende nadere bepalingen tot heffing van
«en sutkeraccjjns.
De minister had althans den schjjn op zich
geladen deze nadere bepalingen stormender
hand te willen veroveren.
Immers het wetsvoorstel werd overhaast
behandeld en aangenomen.
Eerst na de aanneming kwamen de suiker
fabrikanten met overwegende bezwaron legen
het ontwerp dat den raffioadeurs schade deed
en de 'ouitenlandsche suikers, zoo meenden
zjj, zou bevoordeelen.
Op de eerste kamer was thans hun hoop
gevestigd. En deze verliet hen niet.
Niemand minder dan de oud minister van
financiën de heer Godin de Beaufort, Zeelands
afgevaardigde, nam het voor hen op.
Hjj, de man der suikerwet, indertijd als
onrechtvaardig jegens suikcrrnakers en
bietenbouwers geschilderd, hield een krachtig
pleidooi voor deze door wijziging van zjjn
eens zoo fel bestreden wet bedreigden.
Ook hjj laakte het dat het ontwerp te laat
was ingediend, zoodat belanghebbenden geen
tjjd hadden hunne bezwaren te berde te
brengen en toonde aan dat het noch van
spoedeischer.den noch onschuldigen aard was.
Zoolang toch de fabrikanten aansprakeljjk
zjjn voor het tekort van den accjjns, mag
hunne positie niet worden verzwaarden
ligt het dan ook op den weg der Kamer
om te voorkomen, dat de schade worde
berokkend aan een zoo belangrijken tak van
industrie; bjjv. door terug te geven hetgeen
door de fabrikanten mogeljjk te veel aan
omslag zou zjjn betaald.
De bestrjjdiug bleek afdoende.
De minister kon zjjn ontwerp zelfs door
de toezegging van een tegemoetkomend
wetsvoorstel, niet meer redden.
Nog 21 leden der kamer waaronder v'jjf
liberalen stemden met den heer Godin de
Beaufort in. Met 22 tegen 18 stemmen werd
het wetsontwerp verworpen.
Het zoo bjjna algeloopen jaar zag weder
veel ellende en Ijjden in menige woning
binnendringen, en menigen geliefden doode
uitdragen bij wiens lijkbaar het twaarom
nu reeds l» ter nauwernood kon worden
teruggedrongen.
Elk der lezers herinnert zich in de breede
rij van hen die het jaar met ons intraden
doch het niet ten einde brachten den naam
van een geliefden bloeJverwant, een dier
baar pand dat afgestaan moest worden, of
van een nuttigen medeburger wiens plaats
de ludejaarsavoud ledig vindt.
Zjj er genade voor zoo velen wier rouw
kleed aan hunne dierbare dooden denken
doet om te rusten in den wil van Hem die
het gedaan heeft.
Op de lijst der ontslapenen, die de lezer
vrij aanvulle, plaatsen wjj slechts de namen
van diegenen wier openbaar leven in wjj-
deren kring ook in den kring onzer lezers
bekend was.
Wjj gedenken in onze provincie aan
verdienstelijke raadsleden als C. Potappel,
wethouder te Stavenisse en v. d. Burght
oud-wethouder te Tholen en aan leden der
provinciale staten als Lantsheer en Snouck
Hurgronje,
Voorts noemen wjj de leden der tweede
kamer Poelman, Oppedjjk en Keuchenius.
Van de eerste Kamer v. Rojjen (lid),
Elout v. Soeterwoude (oud-lid), en §tngen-
donck (oud-griffier).
Ook de oud-ministers v. Reenen, Schim-
me'penninck, (Keuchenius), en Engelvaart.
Ook Jansen en v. Vladeracken, leden van
den raad van state, waarvan v. Reenen,
bovengenoemd, vice-president was.
Verder graat v. Bylaadt, Nederl. gezant
te Londen; Verkerk Pistorius oud-resident
van TapanoeliVan Heerdt, oud-gouverneur
van de WestDe Kuyper oud-commissaris
der koningin in Limburg. De professoren
Salzer, Knappert, Buys en L-gebeeke.
De predikanten Herman de Ridder, v.
Koetsveld (de hofprediker) en A. A. Loojjen
(de penningkundige). De zendeling Djjkstra
en de oud-agent voor Chr. Nat. Schoolon
derwijs G. van Rennes.
Ook mogen wjj niet vergeten de na
volgende verdienstelijke Nederlanders:
Hofstede, chef der posterjjen.
Waldorp, ingenieur.
Plasschaert, leeraar aan de H. B. S te Delft.
Van Eeghen, directeur der Nederlandsche
Bank.
Driessen, fabrikant (cacao).
Van Blom, griffier der staten van Friesland.
Lublink Weddik, resident van Madoera.
Van Doorn van Weslkapelle, oud-kamer
heer des Konings en evangelist.
Pastoor Brouwers.
IJkema, hoofd eener openbare school.
C. Ie Nobel arts te Atjeh.
Kapitein Kauffrnann.
v. Weede v. Djjkveld, lid der staten van
Utrecht.
2JDr. Vinkhujjsen. hofarts.
Buma, voorzitter der Zuiderzee-Commissie.
I )Dr. H. Fabius, vice-voorzitter der Vereeni
ging tot Afschaffing van Sterken Drank.
Berenstein, opper rabbjjn te 'sGravenhage.
iln het buitenland stierven onder meer:
t:De navolgende vorsteljjke personen
i Georg I Tubow, koning der Tonga
eilanden, oudste monarch der wereld, 90
jaar oud.
JDe sultan v»n Zanzibar.
^Ado f George van Schaumburg Lippe.
De vorst van Waldeck.
^Hertog Max Emanuel van Bejjeren.
'.{Hertog Ernst van Saksen KoburgGotha.
ï^Prins Wi'lem van Denemarken.
De gravin van Stolberg (tante onzer
Regentes).
Oud presidenten van republieken Ruther-
ford Hayes (Amerika) en Mac Mahon
(Frankrjjk).
Ministers en oud-ministers.
Shepstone(Zuid-Afrika), Derby i Engeland).
Tirard en Jules Ferry ^Frankrijk).
Professoren
Moleschott te Rome, Tyndall te Londen.
Vau de officieren verloor Frankrijk den
generaal Mribel, Rusland zjjn generaal
Korsakoff, Engeland zjjn admiraal Tryon,
Oostenrijk zijn Alexander van Battenberg,
vroeger vorst van Bulgarjje, thans graaf
Hartenau.
Nog herinneren wjj aan
Liernur.
Dr. Clark, geneesheer van Gladstone.
Guy de Maupassant (schrjjver).
Ds. Sundag te Bunde.
Harrisson, burgemeester van Chicago.
Het zjjn slechts enkelen uit de velen die
ons nog na hun dood toeroepen dat het den
mensch gezet is eenmaal te sterven.
En daarna het oordeel, voegt Gods
Woord daarbjj.
ff*
Dat de laatste dag des jaars de ge
boortedag is van een onzer beroemdste
landgenooten, is zeker niet algemeen bekend,
toch is het zoo. Den 3t December werd
Hermanns Buerhave, de beroemdste genees
kundige van geheel Europa, te Voorhout,
bjj Leiden, geboren. Zjjn vader, die in
gemeld dorp predikant was, be temde ook
onzen Boerhave tot de predikdienst, en
zond hem in 1682 naar Leiden, om zich
in de Godgeleerdheid te bekwamen, voor
welke hjj echter niet veel voorliefde betoonde,
maar zich geheel toelegde op de beoefening
der gen e«kurtde, in welke hjj zulke groote
vorderingen maakte, dat hjj reeds den 15
Juli 1693 te Harderwjjk tot Med. Doet.
bevorderd werd. Weldra was het geheele
land vervuld »an zjjnen roem. Hjj leefde
geheel zoor zjjn beroep, stil en ingetogen,
beoefende de ontleed-, schei-en kruidkunde,
en vond zelfs nog gelegenheid om anderen
io de wiskunde te onderwijzen, In 1701
werd hjj aangesteld tol Rector in de
geneeskunde aan de Leidsche Hoogeschool
en in 1709 tot Professor in deze wetenschap
Met welk een jjver en gelukkig gevolg hjj
onderwees, is gebleken uit het groot aantal
kundige, bekwame en vermaarde artsen, die
uit zjjne school voortkwamen ;zjjne eenvou
dige, duidelijke en bevallige wjj ze van
voordracht was eene verwezeljjking van zjjne
zinspreukSimplex sigillum veri (eenvou
digheid is het kenmerk der waarheid). De
roem zjjner uitstekende kunde verspreidde
zich niet alleen in geheel Europa, maar
zelfs tot in China, van waar hij eens eenen
brief ontving, met dit opschrift: Aan den
lieer Boerhave, in Europa. Zoo was zijn
naam alom bekend, dat zelfs met zulk een
adres, de brief in zjjne handen kwam.
Zijne groote kennis bracht niet slechts hem
zeiven. maar ook de stad Leiden veel voordeel
aan. Het getal der om zjjne lessen aldaar ver
toevende leerlingen waren zeer grootdage-
ljjks werd hij door vreemdelingen uit de afge-
legenste gewesten geraadpleegd en door alle
reizende geleerden bezochtzelfs Czaar Peter
I gaf hem een bezoek, en getroostte zich
ruim twee uren wachten* in zjjne voorkamer,
alvorens hjj tot hem konde worden toege
laten uit alle naburige landen werden
zijne raadgevingen als zoo vele orakels
ingeroepen. Het is bjjkans onbegrijpelijk,
dat onder zoo menigvuldige en zulke tjjd-
roovende beslommeringen, de arbeidzame
Boerhave nog gelegenheid en lust kon
hebben, tot het opstellen van zulk een
menigte voortreffelijke, hoogst wetenschappe-
ljjke geschriften, van welke hij nog bij zijn
leven grootendeels de uitgave zelf bezorgde,
en dan nog daarbij tot uitspanning de
toonk- nst beoefende
Zjjn werkzaam en voor de lijdende
menschheid zoo nuttig leven, klom tot
70 jaren, zijnde hij den 23 September 1762
overleden. Zijne nagedachtenis werd door
onderscheidene gedenkpenningen en zijne
begraafplaats in de Pieterskerk te Leid n,
met een deftig en zinrijk gedenkteeken,
waarop zjjne spreuk Simplex sigillum ver
vereerd, terwjjl zjjn lof door de lijkrede van
zjjnambtgenootAlbert Schuiten» der gemeente
verkondigd werd.
Van onverdacht gereformeerde zjjde
wordt de Amerikaansche inrichting van de
lokalen onzer Chr. Jongel. Vereenigen toe
gejuicht althans bjj monde tan ds. Winckel
in De Heraut wordt verklaard dat er in
beginsel geen bezwaar tegen is.
Ds. Winckel schrijft nameljjk uls volgt:
«In Chicago is voor een som van zagge
vijf miljoen gulden, een gebouw gesticht
vóurde Christeljjke Jongelingsvereenigingen.
«Er is daarin een badinrichting gemaakt,
waarin inen kan zwemmen, er is een
remise voor 300 velocipèdes aan verbonden,
terwjjl in de prachtige leeszaal 300 tjjd-
schritten en bladen te vinden zijn.
«Dit alles moge ons Nederlanders vreemd
in de ooren klinken, in beginsel is er geen
bezwaar tegen. Maar ergerljjk is het dat
er een schouwburgzaal in dit gebouw is
gemaakt, met een tooneel waarop 250 ko
medianten plaats kunnen vinden. De Jon-
gelingsvereeniging te Chicago is daarmede,
gelijk het ons voorkomt, op den weg om
der wereld geheel gelijkvormig te worden.»
De «Zeeuwsche afdeeling van den Bond
van Jongelingsvereenigingen op Gerefor
meerden grondslag» vergaderde gisteren in
de Consistoriekamer der gereformeerde kerk
A te Middelburg.
Er waren 69 leden van C J V. en
belangstellenden. De heer Dekker was
voorzitter.
Slechts enkele oude gezichten ontdekten
wjj onder de aanwezigen, die ons aan de
minder druk bezochte vergaderingen van
den ouden «Zeeuwschen Bond» herinnerden.
Overigens waren het al nieuwe gezichten
gezichten uitsluitend van leden en vrienden
van jongelingsvereenigingen op gereformeer
den grondslag.
Vertegenwoordigd warenMiddelburg
(Spreuken), Vlissingen (Soli Deo), Koude-
kerke, OostSouburg, Kruiningen, Krabben-
djjke, Ierseke, Zierikzee, Bruinisse, Col jjnsplaat
Oostburg, Serooskerke en Poortvliet.
Ds. Bouma, die een belangrjjk referaat
te leveren had, werd door ziekte, anderen
waren door den mist thuis gehouden.
Er hadden genoegeljjke broederlijke
besprekingen plaats.
Allereerst over het onderwerp De leiding
;n de Jongelingsvereeniging.
De inleider wees in zjj,n inleiding tot de
inleiding op den voortga hg in de gedachte.
Le Cointre bjjv had vroeger ontkend dat
de J. V. in betrekking tot de kerk moet
staan, en thans is hjj een warm kampioen
voor het tegenovergestelde denkbeeld.
Dat K T. Kerkelijk Toezicht was
door spreker wel eens voor Kosterljjke
Tucht aangezien. En toch dit is het niet.
Dr. Honig heeft een studie op dit onderwerp
in bewerking, dus zullen wjj tiet vooruit-
loopen. Maar iets kunnen wjj alvast wel
zeggen.
De Christeljjke J.V. is een eigen organisme;
leeft een eigen leven; staat los en toch weer
niet los van andere vereenigingen. Zoo
anarchisme als .defpothme zijn haar vreemd.
Er is geljjkheid, doch ook velschil in
meerderheid, wat afhangt van ontwikkelii g,
naam, leeftjjd en positie.
Zoo vorint de C. J. V. een macht, maar
een macht die geleid moet worden. Een
bestuur is noodig opdat de vereeniging zich
als eenhei I openbare.
De voorzitter is de leider, geen almacht
op bepe. kte schaal. Hjj heeft eenvoudig alle
verschijnselen niet in zjjn macht, wjjl hjj
te doen heelt met zeil werkende, zelfdenkende
bestanddeelen. Toch kan hjj veelen lig
is de meest verantwoordelijke.
Hem moeten kennis der H S liefde tot
ouderzoek; medeleven met zjjn tjjd kenmer
ken. Chineezendom en Christendom zjjn
antipoden. De menscheljjke geest mag zich
niet opsluiten, anders verderft hjj. Öe
voorzitter moet versch en frisch blijven. Da
actueele zaken zjjn minder noodig te behan
delen, toch moet hjj ze kennen. Op de
principes komt 't echter aan, en in deze
hebbe hjj een helder inzicht. Kennis van
litteratuur, muziek en zang strekken tot
aanbeveling.
De voorzitter behoeft echter geen onderwij
zer te zjjn. Een jong onderwijzer pas geslaagd
op het staatsexamen, kon wel eens minder van
de principes weten dan een ambachtsman.
Ook geen predikant. Spr. herinnert ziek
de leiding van een ds. in een C. J. Vhjj
verveelde zich daar, en had den indruk dat
de predikant het meest naar de zuiverheid
op de graat onderzocht.
Spr. somde verschillende deugden en
gewoonten op die den president eener C.
J. V. moeten sieren en die menigen hoorder
deden zuchten wie is tot deze dingen
bekwaam
Innemend. Een vriend van orde. Van
optimisme en pessimisme een beetje. Ernstig
bjj ernstige dingen. Den opgewondene tot
kalmte kunnen stemmen den betweter recht
zetten. Aan den gullen lach van den humor
niet gespeend. Niet beheersc'iende toch
leidend. Niet bdsturend, toch sturend. Elk
naar zijn kracht wetend te gebruiken. Een
organiseerend talent ontwikkelend. Durven
optreden. De werkzaamheden der Vereeniging
naar buiten kunnen leiden. Den jongeling
op 's levens tweesprong tot een gids. Onge-
gehuwd; desnoods gehuwd. En eindeljjk
wat van alle kanten ernstig bestreden is
gekozen worden door den Kerkeraad,
onder welks toezicht immers de C. J. V
staat, uit of buiten een voordracht door
de C. J. V. opgemaakt. Een artikel in 't
reglement der C. J. V. kan in dien geest
gewijzigd worden.
Een lang doch leerzaam, helder doch
somwijlen geleerd debat ontspon zich daarna
over de bijkomstige quaestie van het kerkelijk
toezicht. Juist de predikanten v. d. Velden,
Oosten, Hulsebos, Eerdmans bestreden dit
punt in den door refenent bedoelden zin
op grond van het tweeërlei karakter van
Kerk en C. J. V.
De roeping der Kerk is vooral le letten
op de handhaving der waarheid, de zuiverheid
der belijdenis en den wandel der gedoopten.
Men overlade haar niet, vooral niet met
wat zjj niet al tjjd beoordeelen kan.
En aan de andere zijde mag zjj dergelijk
toezicht bij de gratie der C. J. V. niet op
zich nemen. Hoe voorkomt gij zoo vroeg
o. a. ds. Oosten op die wijze conflicten?
