NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTEUJK-
HISTORISCH
ge Kerkstraat, Gift
Tweede Blad.
kstraat» Goes.
1
jy-saurefl
sche Advokaat
en prijs.
n brandewijn pel
ent.
VERSCHIJNT
Gemengde Berichten.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
^HE
Ho. 26.
Honfafag SO Jlouem6ci'.
flclifsfc laargang.
iin brood
Wee-
s
lorljes
IT.
estrooid
D
keuken
de
schuit
per stuk
2 Cent ijl
P'üe N°,r
2 Va»
21/»I -
2Va»
Vs
1 j
15 voor 10
15 10
Va»
I
8 a 10 Cent
per ons,
10
en bolletjes 10
7
14
11
i
elephoon-
12
t
12
rtjes 3
stut
3
S J
van af fl,
tigd op Durrsce
lillende BESCHUIT-
eemt.
'80S 0 l«BJlS}J00d3ZU8[)
H T f
'•S}0 0? °BA
aSuof ua -safsiaj^
•sjadtt3j.wp
U9 OIJDSUB.!^ 'll9J
rl 'uauiaoia 4u0p9og
nj qoo si uftzBSe^ 13H
'd T
UBjsuojooq ua aaS.inq jooi
je ut'A iiapaj
uaiioos aqv
O8.100a\spif^0)(10jl
aiooui U03
iba uasjnrajajui^
OBbi
'azna)| auirny
Noordstra*
ID DELBURG.
AMKAARTJES
ert ondergeteekende van
1,20.
me sorteering
n Bloenikaai'ten
P, D'HUIJ, Middelburg.
Biersoorten uit (ten Bjjj'J
ottelarij, (zoowel opt I
L. LOOUEN. ,1
Gravenstraat- i i
rbrouwerij en iJsfabr I
m Rotterdam. jl
ps Stout, Extra Bas J I
lenh. Stout enExtra
broeders VOGEL,
er ij en M a g ay|dd
vaardigd en zijp v°orr
LLE SOORTEN
N en KACHELS
FTEN. af(neting
ARDEN naar alle
rog.
NICOLAAfL sl,
cheidenheid van „adeauX> j
chikt voor St. Nicola - van j
n den Manufacturen
LOUWERSE^SNOUCib-urg, l
'en Watertoren, Mi«
on lage prijzen
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers0,025.
Kerknieuws.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen (toez.) te Domburg dhr. F. Breen,
cand. te Nieuwer Amstel.
Bedankt voor Baarlatfil door ds. v.d. Mueten
te Wichmond voor Leerdam door ds. L.
M. v. Noppen te Zwartsluisvo >r Borssele
door dhr. J. de Visser, cand. te .Utrecht.
Middelburg. De alhier door Diakenen
der Ned. Herv. Gemeente gehouden Winter-
collecte heeft opgebracht f 1907.98.
Westkapelle. Waarschijnlijk oude
jaarsavond D. V. zal ds K. Loggers afscheid
nemen van zijne gemeente.
Bruinisse. Bij de de vorige week gehou -
den stemming voor 2 notabelen zijn de aftre
denden de heeren J. Padmos Mz. en P. van
Gilst herkozen, terwijl in de maandag
gehouden vergadering van Notabelen, de
aftredende Kerkvoogd de heer C. Bolier
Cz. met algemeene stemmen is herkozen.
Ger. Kerken.
Bedankt voor Schiedam door ds. G. de
Braai te Kralingenvoor Serooskerke door
ds. Fi W. Sluqter te Heeg.
Ds. J D. v. d. Velden te Middelburg
staat op het drietal naar Harlingen.
Op verzoek melden wij dat de beves
tiging en intrede van ds. Buurman te
Meliskerke een week is uitgesteld.
Bruinisse. De tweede en de laatste
zondagen deter maand, waren gedenkdagen
voor de Geref. Kerk alhier. Reeds verschei
dene jaren, verkeerde vooral het inwendige
van haar kerkgebouw in onaanziei,lijken
en alleszins vervallen toestand. Door de
ijverige pogingen van den kerkeraad en de
voorbeeldig milde bjjdragen der gemeente
is nu echter aan dien toestand een einde ge
komen. De voorheen zoo uiterst onaanzienlijke
wandbekleeding heeft thans een oogstreelend
aanzien gekregen, en de anders zoo moeilijke
en verouderde banken en stoelen, zijn voor
net getimmerde zitplaatsen verwisseld. Ge
durende Je verbouwing vergaderde de ge
meente, zeven zondagen achtereen in de
lokalen der Chr. School. Op den morgen
van 12 Nov. kwam zij voor het eerst in
haar inwendig vernieuwd bedehuis bijeen
en sprak de leeraar ds. van Bueren, naar
aanleiding van Openb. 21 22 «En ik zag
geen tempel in dezelve».
Zondag j.l. was het de herinneringslag
der stichting nu 25 jaren geleden van
de Geref. kerk alhier.
Ds. v. Bueren sprak naar aanleiding v.in
1 Petrus 2 9, herinnerde aan Gods groote
daden en bepaalde de gemeente bij haar
roeping.
S c h o o I n i e u w s.
Geslaagd voor apothekersbediende mej.
S. J. Agelink van Rentergem, geboren te
Middelburg.
Rechtzaken.
Bg bevelschrift der Arrondissement?-
Rechtbank te Middelburg van den 27
November 1893 zijn natr de openbare
terechtzitting dier rechtbank verwezen A.
B., oud 16 jaren, landbouwersknecht, F.
H., oud 23 jaren, arbeider, P. Q., oud 18
jaren, arbeider, allen wonende te Vlake en
gedetineerd te Middelburg, ter zake dat zij op
den 27 October 1893 ter openbare terecht
zitting dier rechtbank als getuigen onder
eede gehoord in de strafzaak contra A. S.,
oud .22 jaren, arbeider te Schore, op
zettelijk valsch en in sfrjjd met de
waarheid eene verklaring onder eede ten
nadeele van genoemden beklaagde hebben
afgelegd door te verklaren hetgeen in
bedoelde bevelschriften in het breede is
vermeld.
Aan de beklaagden is Mr. G. de Wit-
Hamer JGz., advocaat te Middelburg ambts
halve als verdediger toegevoegd.
FEUILLETON.
Schetsen over Middelburg.
GEBOUWEN.
II.
Schoon is de gedachte door wjjlen dr. J.
L van Oosterzee uitgesproken in deze woor
den iUe Bijbel is als een Gothische
tempel: de kruisvorm straalt overal door.»
De kruisvorm, dat is een ander karakter
van de Gothische bouworde. Het symbool
van het overwinnend Christendom beheerscht
de bouworde der Middeleeuwen. Overal
en altijd weer is liet de kruisvorm.
Ziet slechts ons stadhuis aan. Het is tot
«sledeAuus» gebouwd en «stedehuus» geble
ven, dus zonder eenigegodsdienstige bedoeling
zuiver burgerlijk. En toch in de kozijnen
en ramen, in de lijnen en bloemen vindt
ge overal den kruisvorm.
De geuzenploeg is door de Republiek
gegaan en heeft het middeleeuwsche doen
verdwijnen. De zanger van Muiderberg sprak
oot tegenover onze oude gebouwen een
ei kende waarheid uit als hjj zei:
De voetstap die men virit op 't strant
Wordt uitgewischt eer dat wij keeren;
Vervolg van het Eerste Blad.
Het S. S. Soembing zal vermoedelijk den
23 December de eerste reis maken van
Rorterdam naar Java.
Vlissingen Woensdagmorgen te circa
10 uur had alhier een treurig ongeval plaats.
De lOjarige v. W., schildersknecht bij den
heer P, G. Laernoes Sr., werkzaam aan
het stoomschip Walcheren dat in het
d> oogdok aan de maatschappij De Schelde
in reparatie ligt, had het ongeluk van het
berghout op de raderkast met het hoold
vermoedelijk op een ijzer te vallen, waardoor
hem dit lichaamsdeel als het ware gespleten
werd. Hij werd per brancard naar het
stedelijk gasthuis vervoerd. Zijn toestand is
niet buiten gevaar.
Vlissingen. De heer d\ Kruijswijk uit
Sneek trad Maandagavond alhier op voor
de chr. werklieden vereeniging «Patrimonium»
met het onderwerp «Het Ambacht in het
licht van Go Is Woord».
Hij wees op de roeping van alle schepselen
welke is dienenen resumeerde de navol
gende punten
het algemeen en het bijbelsch begrip van
arbeid
dienst noodig v tor liefdebetoon hel begrip
van slavernjj uitsluitend; de heerzjj vader,
de knecht gedrage zich als een zoon
al wat zij verrichten, zij in den dienst Gods
De domme snip, de meeuw aan lant
Zal ons des tijts verwis'sling leeren.
In 'tkort, a) wat m er ziet, het zeit:
Niets zeker als d onzekerheit.
Maar die ploeg ging over ons stadhuis
niet heen. Het bleef bewaard en pionkt
nog als een der schoonste Gothische bouw
werken in de Nederlanden. Voor zijn gevel
en zijn toren staat ie 1ere vreemdeling stil en
de bewoner van Middelburg die oog heeft
voor het schoon, waardeert het stadhuis als
een enfant chéri onder de gebouwen
zijner stad.
De schoone voorgevel en de westelijke
zijgevel zijn gebouwd in 1512 en 1513. Aan
den toren is men bezig geweest 15Ü71513.
De vleeschhal dateert van 1513 en 1518.
Ook de kap van het gebouw is van 1512
en 1513. Twee Mechelsohe architecten
waren de bouwmeesters: de gebroeders
Anthonis en Joost Helderman.
De beelden die den gevel versieren zijn
in 1514—1518 te Mechelen vervaardigd.
Deze «sleen n personagiën» hebben de stad
f 18 per stuk gekost.
Eerst op het einde der achttiende eeuw
werd de noordelijke gevel volbouwd, en
alzoo een regelmatig quaivê verkregen. De
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
j en
r
Een 25 jarige visscher te Volendam,
kostwinner zijner ouders, verliet maandag
de woning om uit den botter visch te
halen Hij stapte mis en viel in de haven.
Eer hulp daar wa*, verdronk de ongeluk
kige.
De A msterdamsche politie heeft eene
dievenbende in handen gekregen, welker
leden zich hoofdzakelijk toelegden op het
plunderen van wjjitkelders. De brutaliteit
dezer heeren ging som» zoo ver dat zij nog
\óór de wjjn gestolen was, ze verkocht
ha Iden. Zaterdagavond verkochten zij 50
flesschen wjjo 30 cent aan een koopman,
mits levering 's anderen morgens vroeg
op geheimzinnige wjjze. De koopman beet
toe; doch verwittigde de politie van een
en ander. Met de «leveranciers» sprak
hij af dat hjj met krijt in den deurpost
de woorden «in orde» zou scbrjjven, ten
teeken dat de wijn veilig in zjjn huis zou
kunnen gebracht worden.
Zondagsmorgens halt 7 brachten een paar
dieven de helft der bestelling en begaven
zich haastig om de andere helft. De politie
lag in een tegenover gelegen kelder op haar
loer; rij verliet onderwijl haar schuilhoek
en begaf zich in rich kelder van evenge-
noemiïïen koopman, waar zij een poos later
de beide dieven die weldra met de resi
van hun buit den kelder binnentieden, in
arrest namen en wegvoerden.
Kort daarop berichtte de wijnhandelaar
v. L aan de politie dat dien nacht 104
flesschen wjjn uit zijn pakhuis waren ont
vreemd. De plaats van den diefstal was dus
terstond bekeud
Mft welk een sluw overleg deze dieven-
combinatie te werk ging kan men opmaken
uit het feit dat een der leden tegenover de
politie de rol v*n kwasi verkl'kker speelde
om haar zoodoende het spior bijster te
maken. Heel «lim had hij thans medegedeeld
dat maandagnacht op het Rokin, aan 'i
andere eind dus van de stad, zou worden
ingebroken, hopende daardoor hire aan
dacht van de Zaterdagsche operatie al te
leiden.
In het bezit der gearresteerden werden
een menigte afdrukken in stopverf van
sloten gevonden, alle van kelders, die reed»
een beurt gelia i hadden of nog aan de
beurt moesten komen.
Woensdagavond werd door een rijks
ambtenaar te Tilburg een slagersknecht
aangehouden, die een onaangegeven geslacht
kalf vervoerde. Het kalt werd in beslag
genomen en naar den control-ur gebracht,
waar bij onderzo k bleek, dat Xet een schaap
was in een kalfsvel gestoken. Het was dus
een laffe fopperij geweest.
Daar nu van het slachten van schapen
geen aangifte behoeft ge 'aan te worden,
waren de ambtenaren verplicht bet in beslag
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
oostelijke gevel, in de Noordstraat, werd in
17781784 in modernen stijl gebouwd.
Inwendig is het gebouw hoogst merk
waardig, vooral door de Oude Vierschaar,
een gerechtszaal, welks weerga men, althans
in ons land, niet vindt. Daar is het beeld
der gerechtigheid met de weegschalen, de
roede van justitie, symbool van de straffende
rechtvairdigheid, daar staat de reusachtige
Staten-Bjjbel, daar hangen rondom de borden
met Gothische letter beschilderd, en ver-
meldende alle Bijbelteksten die betrekking
hebben op het recht of de uitoefening daarvan
Daar zijn de groote Middeneeuwscheschouwe,
en de banken der rechters en advocaten met
de zware kussens en stoven. Daar hangen
de pijnigingswerktuigen der oudheid, de
guillotine en de hellebaarden.
Kortom geen doelmatiger plaats tot het
ontvangen van een indruk van de oude
rechtspleging dan deze. Tot 1878 was deze
zaal de zetel der arrondissemeats-rechtbank.
Toen werd het Provinciaal Gerechtshof van
Zeeland opgeheven, en de rechtbank over
gebracht naar het Gerechtsgebouw op het
Hofplein.
In 1841 besloot de gemeenteraad van
Middelburg orr. een bewairplaats aan te
leggen van oudheden en van alle zoodanige
genomen schaap bjj de slagers terug te
bremzen.
Voor den kantonrechter te Utrecht had
zich gisteren een koopman in eieren te
verdedigen tegen de beschuldiging, dat hjj
als beheerder en bestuurder van eene hon
denkar een hond er voor had gespannen,
die niet tussche-J boomen liep. Hij was
niet de beheerder en bestuurder van de
hondenkar geweest, veizekerae hij herhaalde
malen en hjj zei dit zoo dikwijls, dat hij
eindelijk de woorden door elkaar haspelde
en verklaarde dat zjjn buurman,de eigenaar
van de hondenkar, deze ook «bestudeerde».
Bjj het verhoor van dezen beklaag Je, die
zich soms met verontwaardiging tot den
hem bekeurd hebbenden agent van politie
wendde, deed zich het merkwaardige geval
voor, dat de kantonrechter en de agent
beiden tegeljjkertjjd denzelfden wensch
ofschoon elk om eene andere reden
uitspraken. «S, reek tot mij.» zei de kmton-
rechter. «la asjoblielt» zei de agent «want
je stinkt zoo naar den jenever, dat ik het
niet uit kan houden
Uit Amsterdam meldt men dat Omar
Carré niet lang moer aan het hoofd van zjjn
paardenspel zal staan, d.mk zij den uitslag
der onderhandelingen met bet Pruisisch gou
vernement wegens de bekende ontsporing
welke geheel in zijn voordeel is geweest
en waai bij hem een som van 300,000 mark
ff 180,000; is toegekend. Van daar dat hij
zich uit de zaken zal terugtrekken en de
leiding er van voorlaan aan zijn oudsten
zoon Maximiliaan zal overlaten.
Het bericht vindt echter tegenspraak.
Wat het ontduiken v*n het vergun
ningsrecht te Amsterdam betreft heeft de
vereeniging «Vergunning» aldaar zich bereid
verklaard 800 huizen in die stad aan te
wjjzen waar zonder vergunning getapt wordt.
Er zijn zelfs, zoo beweerde de heer
Nolting in den gemeenteraan aldaar, tappers
dio hun zaak «met vergunning» verkoopen,
om er een zonder vergunning te beginnen
en daarin clandestine te tappen.
De burgemeester betwijfelde het door den
heer Nolting genoemde ogter van 800, wijl
de politie het slechts van 289 vermoedde.
Trouwens, ook reeds een respectabel cijfer.
Te Marcinelle bij Ctiarleioi was een
vrouw aan de cholera overleden en de over
heid gelastte haar dadelijke begrafenis.
Hiertegen verzette zich haar man, wijl hare
familieleden, die hjj ter begrafenis had ge-
noodigd er nog niet waren. Hij plaatste
zich bg de doode en dreigden alleu die
naderden te zullen doodschieten. De politie,
gendarmes enz. moesten onverrichter zake
aitrekken, dewijl zjj geen kabaal wilden in
een sterfhuis. Gevolg was dat de doode tot
den volgenden dag boven aarde bleef.
voorwerpen, die geacht konden worden tot
de geschiedenis der stad in eenige betrek
king te staan. De toenmalige wethouder
Jh. C A. Rethaan Macuré werd belast met
het herstellen en rangschikken van hetgeen
voorhanden was of kon opgespoord worden.
Deze verzameling eerst gehuisvest in een
sombere bovenkamer annex een gang werd
op 23 Aug. 1841 in tegenwoordigheid van
Koning Willem II geopend.
Nu een goede bewaarplaats bestond, nam
het aantal voorwerpen steeds toe, en was
er gebrek aan plaatsruimte. En toen nu
de rechtbank in 1878 verhuisde, kwamen
naast de oude Vier chaar nog drie gunstig
gelegen vertrekken vrij Twee dier kamers
hadden gediend tot parket van den officier
van justitie en tot Raadkamer, de derde
was een aan de overzijde van de gang
gelegen lokaal, toen in gebruis tot wacht
kamer voor de Gerechtsdienaars.
Deze kamers vormen een goed, doelmatig
geheel, en de rijklom der voorwerpen
daarin verborgen zjjn door de bereidwilligheid
enden kunstzin van het gemeentebestuur
daarin op sierlijke en doelmatige wijze ge
rangschikt en verheugen niet weinig de
waarde van dit zeldzaam scioon gebouw.
Nog één slager houdt de traditie van het J
Het eerste spooi wegongeluk aan den
Congo Op den in aanleg zjjnden spoor
weg aldaar is een trein ontspoord, waardoor
een man gedood en verscheidene anderen
gewond werden.
Uit Sorostye, een in Zevenbergen
gelegen plaatsje, wordt het volgende gemeld:
Een welgesteld ambtenaar Albert Egyed,
huwde niet lang geleden voor de üerde
maal. Toen zjjn derde vrouw hem een kind
had gesclwnkeu, begonnen de vader en de
stiefmoeder de andere 4 kinderen, waarvan
de oudste 8 en de jongste 4 jaar is, op de
vreeseljjkste wijze te mishandelen. Albert
Egyed stopte de 4 kindereu tot aan den
hals in een put, i_m den hais bond hij ze
zware ijzeren kettingen. Een kinil legde
hij zware steenen op borst, Landen en
voeten. In het voedsel der kinderen mengde
hij dagelijks wat kwikzilver. De stiefmoeder
hielp den ontaarden vader getrouw in zijn
pogingen om de 4 kinderen uit de wereld
te doen verdwijnen. lu het dorp wist men
weinig of' niets van dit allesmen hoorde
hier en daar slechts mompelend er over
spreken. Een oude boerenvrouw was echter
een en ander te weten gekomen en had
er de politie kennis van gegeven, waarop
Egyed en zijn eehtgenoote gevangen genomen
werden, in boeien werden geslagen en naar
de gevangenis te Karlsburg weiden over
gebracht. De vier kinderen zagen er uit
als geesten, een er van is voor zijn leven
ongelukkig. Zij worden thans geneeskundig
behandeld en door liefdadige menschen
verpleegd.
Bij de kazerne te Dublin werd
Woensdag een blikken bus met een uitge
doofde lont gevondende inhoud der bus
bleek bij onderzoek dynamiet te zijn. In
den namiddag had in een andere wijk der
stad een ontploffing plaats. Dadelijk arres
teerde de politie zekeren Sheridan, een
letterzetter, die ontplof bate stoffen bij zich
had. Gisteren werd een metselaar, met
name Reed, een kameraad van den gearres
teerde, doorschoten op straat gevonden.
Vermoedelijk is hjj door twee vrienden, die
met hein gezien zijn, vermoord, omdat zij
hem verdachten het plan van den dynamiet-
aanslag aan de overheid te hebben verraden.
Reed stond op het punt om naar het
buitenland te vertrekken. Toen hjj op weg
was naar de boot, werd hjj in een steeg
aangevallen door twee personen, die hem
met een revolver doodschoten. Een politie
agent, die de schoten hoorde, begaf zich
onmiddellijk naar de plaats van den moord,
maar inmiddels hadden de mooidenaars zich
reeds uit de voeten gemaakt.
Een hunner, zt kere Meares, een kruidenier
is in hechtenis.
De opstand in Biazilië wint veld. Beide
partgen vuren dag en nacht op elkaar. De
Vleeschhuis of de Hal in eere. Langzamer
hand zjjn de banken ledig geworden, deeen
na den ander is heengegaan, en vermoedelijk
zal van de Hal na een bestaan van vier
eeuwen weldra slechts de naam meer bekend
zjjn.
Mogelijk zal ons nageslacht deze kolossale
steenenrruimte bestemmen tot eene bewaar
plaatsvan paperassen die het eene geslacht aan
het andere in altijd toenemende hoeveelheid
nalaat.
De berg papieren ten stadhnize bewaard
moge steeds vermeerderd zjjn, het aantal
functionarissen die aldaar zetelen is niet
vermeerderd. Vroeger zetelde daar 1 Baillue,
2 Burgemeesters, 11 Schepenen, 2 Pensio
narissen, 2 Secretarissen, 12 Raden, 2
Kwartiermeesters of Thesauriers en 5
Accjjnsmeesters.
Nu bijna vier eeuwen heeft ons stadhuis
Middelburg versierd. Met zorg is dit ge
bouw, dat als 't ware tot de bestemming
van een centrum te zijn is aangewezen, in
stand gehouden en verzorgd, en het strekt
ieder liefhebber van kunst en oudheid tot
vreugde, dat de zorg van het gemeentebestuur
nog steeds dit monument voor verval behoedt,
