NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. CHRISTELIJK- HISTORISCH „TELEGRAAF." )oorbootdienst IORDEH-VLAKE. 'agendienst. toomschip „Schelde". 'oombootdien S'l' ;n-middelb.-rotterdam. rikzee-Rotterdam I ■Schelde. 10,10 10,30 1898. lo. Ichfsfe laarpng. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Onze Kinderen. vu. 2, <y November. dam van Antwerpen ■g. 3,-1 Zond. 19'smorg.3,- Dinsd 21 Dond 23 Zond. 26 Dinsd. 28 7,Dond. 30 3,30 4,- 6- 7- s s 4,- 5,30 6,— 6,- 2,- d, dus 20 min. na kloktijd.) rdienst) D A G E LIJ K S. uke vm. 4;50, 8.50, nana. 12.50 als. onmiddellijk na aankomst jspondeerenden trein van vm. am. 2,17 en 5.14 u. fals. vm. 7,11,1.55 en 8.5 u. jn onmiddellijk na aankomst (8,50 12,50, nm. 3 25 en 6.15 u. :OOMBOOTDIENST Middelburg en Zierikzee. itie Zierikzee Spoorweg Goes. nsterdamsche tijd.) November. fturg ■g. 'smid. Van 4,- V~ 1- 1- 1,30 1- 1- V- 1- 1- 1,30 Zat. Zond. Maan. Dinsd. Zierikzee 'smorg. 'smid. 18 7,50 19 7,50 20 7,50 21 7,— Woens. 22 7,50 Dond. 23 6,30 Vrjjd. Zat Zond. Maan. Dinsd. Woen. Dond 24 7,50 25 7,50 26 7,50 27 7,50 28 7,— 29 7,50 306,30 2.- %- 2,- 2,— 2,- 2,- 2- %- %- TRAMDIENS T. .■iGEN—MIDDELBURG, ogen ;Zeilm. 4,50, 6,,8,— 11,40, 12,30, 4.15, 2,-.2,45 5,55, 6,55, 7,45, 8,30 >urs naar Vlissingen(Zeil m arkt>: 5,45, 40,15, 11,45, 12,35,1,20 35, 4,20, 5,5, 6,-, 7,—, 7,50 |0,20 en 11, November. Hkzee: Van Rotterdam: 7,-' 7,30 10,- 7, 7,30 7,30 Maan. 20'smorg. 9,30 Woen. 22 9 9.30 V.ijd. 24 9,30 Maan. 27 9 9,30 Woen.29 9,- rt volgens stadsklokken.) November, uitgezonderd Zondags, v. Vliss. delb. 8,45, v. Rotterdam 8,15 D. bMNIBUSDIENST CSDIJKSCHE VEER—GOES, met uitzondering van Dinsdag) Ir 6.45-j-, 4.5f en 5.- uur, 8 (Station") 8.24f, 2,54f, (Slot 30. Des Dinsdags vertrek veer vertrek Goes (Slot Oostends Zondags geen dienst. enwich-tijd. BERGEN-OP ZOOM-THOLE^ tn-op-Zoom naar Tholen, 5,30, [1.35, 3.05f, 5.30, 7.40-]-. »n naar Bergen-op-Zoorn "-1"' 2.25, 3.50f, 6.15, 8 30f. an Bergen-op-Zoom n. Halstere Halsteren naar Tholen 15 n"n' niet altijd. TOOMBOOTDIENST. ksschen gelegen plaatsen. November, rikzee: Van Rotterdam: Zat. 18'smorg.lu. org. 7, 9, r 9 9 9 9 9 9 9 9 7,- 8 8,- 8- Zond. 19 Maan. 20 Dinsd. 21 Woen.22 Dond. 23 7,— Vrjjd. 24 7,-Zal. 25 8,30 Zond. 26 8- 8,- 8- 8,- Maan 27 Dinsd. 28 Woen.29 Dond. 30 10, 1°'-: 10,30 10.— 10,- 9 10,- 9 10.- 10,- 10,- 9 10,- 10,- 10,- u- m. 9.40 nm 10.10 u 11.55 12,25 m. u.m 3,25 0. 3,55 0. Dinsd. en Vrijd. W°«1 7,10 7,30 7,40 8- 11,55 12,15 3,25 3,45 en - 9,1Ö Dtastfag 21 looemfiet. elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95. Enkele nummers0,02-". UITGAVE VAN en Vein 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. (Slot). De neutrale school kan niet geven, wat een Christen eischt van de school, die zijne kinderen zullen bezoeken. En niet alleen, dat zij liet niet kan, maar zjj mag bet ook niet. Art. 33 der wet op het Lager Onder was zegt o. m. «De onderwijzer onthoudt zich van iets te leeren, te doen ot toe te laten, wat strijdig is met den eerbied ver schuldigd aan de godsdienstige begrippen van andersdenkenden9. En dit is juist de grond, waarom de neutrale school niet meer geven kan. De onderwijzer aan eene neutrale school mag nu bijvoorbeeld spreken over Jezus, maar hij zou met den jood in conflict komen, indien hij zeide, dat Jezus Christus de beloofde Messias, de Zaligmaker van zondaren was. Hij mag bij de behan deling der hervorming wel de namen van Tetzel en Luther; noemen maar zeggen, dat de eerste in zijn aflaathandel een ontzettende spotternij dreef met Gods genade, zou hem met den Roomsche het aan den stok doen krijgen (de veel gerucht makende zaak Poppink in 1882 heett het bewezen)en indien hij leerde, dat Luther, een der grootste hervormers, een groote zegen voor de mensch- heid geweest is, zou ook dit schenden zijn der neutraliteit. Was de onderwijzer daarentegen de meening toegedaan, dat Luther een slecht werk deed met Gods Woord weer op den kandelaar te plaatsen en sprak hjj die meening uit, de geloovige protestant zou met zulk een onderwjjs geen vrede nemen. Aldus is de neutrale school gebonden om alleen de feiten te noemen, en Luther en Tetzel gelijk te stellen. En in onze Vaderlandsche geschiedenis komt de neutraliteit in zulk een droevig licht. Wat blijft er waarljjk over van den worstelstrijd onzer vaderen tegen deSpaan- sche overheersching, als men niet zeggen mag, dat benevens een strijd voor het behoud der privelegiën, het ook een wor steling was om vrijheid van Godsdienst. De opkomst der Gereformeerde kerk in die dagen was de opkomst van de Republiek der Zeven vereenigde Nederlanden. Feitelijk blijft er niets over, dan een dor geraamte, indien men neutraal wil zijn.U) En welk ouder wil nu voor zijne kinderen zulk eene beschouwing, waaraan alle gloed, alle warmte moet ontbreken. En welk ouder wil nu, dat zijne kinderen voorts eene zedeleer zullen kennen, maar zonder den Bijbel tot grondslag. Christelijke deug den zonder Christus, maatschappelijke deug den zonder de naastenliefde, voortvloeiende uit des Heilands gebod: Hebt uw naaste lief als u zei ven. Ds Christen kan er nie' mee tevreden zijn. Neenbij zegt van tweeën een. Vóór of tegen. «Wie niet voor mij is, die is tegen mij 9 dit staat geschreven. En neutraal onderwijs is tegen Gods Woord, is tegen den ChrLtus in wiens naam onze kinderen gedoopt zijn. Immers de Bijbel kent geen neutrale menschen ze zijn steeds vóór of tegen, alzoo 0 k geen neutraal onderwas. En zien wij op de vruchten van dat onderwijs, dan is er wel reden om eens ernstig na te denken. In vele Zeeuwsche plaatsen, waar men enkele jaren geleden O Nu geef ik toe dat de leerboeken over Geschiedenis den onderwijzers geen te hoo- gen dunk geven van den eisch der neutra liteit. Wat zegt gij bijv. van dit citaat Het is uit Nuiver en Reindebs N i e u- we Qeschi edenis, 4e druk. „Men had de beste verwachtingen van hem'1 (Willem I, koning van Pruisen) maar werd daarin al dadelijk teleurgesteld, door- vi .i1 dö kroning te Koningsbergen ver marde Koning van Pruisen te zijn alleen aoor (jqds genadezoodat de wil ars volks aaioy m 't geheel niet in aanmerking kwam. Vnnn®Y,° lutiev« 1789 had hem anders K r a ar65 dat koning b ij de wanneer hi? weinig beteeken t, des volks." 86611 8ratie heeft in de oogen bekend stond als orthodox, spreekt men thans openlijk uit, met zekeren triomf zelfs, dat men den bijbel niet meer gelooft. Ln of nu alleen de school daarvan de schuld draagt Zeker niet. Ook de Kerk en het Huisgezin deden niet wat zij konden doen en wat hunne roeping is. Toestanden als het Noorden van ons land thans te aan schouwen geeft zijn ook in Zeeland te wachten. Uwe kinderen, ouders, ziet ge thans opgroeien, en ge ziet wellicht geen gevaar. Maar indien zij niet bouwen op des Heeren Woord en er komen straks volksmenners, die hun voorspiegelen een geluk op aarde, dat alleen in de verbeelding bestaatals z(j hen bekend maken met hunne verfoeilijke stellingen, wie zegt u, dat zij die leer niet zullen aannemen En waarom zouden ze 't niet doen Gij hebt ze niet gegeven het voedsel, dat z\j noodig hadden, welnu, dan zullen z(j aannemen de steenen, die hun worden toegeworpen, in de mtening dat dit nu waarlijk spijze is. Daarom, laat ik het nogmaals mogen zeggen, de zaak is zoo ernstig, o, zorgt dat uwe kinderen een Christelijke opvoeding ontvangen in huis niet alleen, maar ook in de fchool. Want wat baat het u al, indien ge thuis uwe kinderen leert naar den eisch huns weg», maar het wordt op school af gebroken door het ijskoude neutrale onder wijs? O, zendt uwe kinderen naar eene Christelijke School, indien ze bij u bestaat Of rust niet voor ze bestaat, indien gij ze nu nog mist. Niet omdat we nu meenen, dat er dan geen gevaar bestaat, dat dan opeens uwe kinderen braaf zijn geworden Neen, maar dan vervult gij eerst eenigszins uwe roeping. Dan hebt ge een zegen te verwachten van Hem, die zegtVoedt (uwe kinderen; op in de leering en vermaning des Heeren. Wanneer ge dan later ook al moest zien van uwe kinderen wA de Heere verhoede dat ze toch den ver keerden weg opgingen, dan zou u tenminste gespaard blijven liet grievende zelfverwijt: «Ik heb niet gedaan, wat ik bij den Doop van mijn kind beloofd heb. Aan mjj de schuld .'9 De moeder van den lateren, vromen kerkvader Augusiinus gaf haar kind een christelijke opvoeding. En evenwel zag zij hem een dienaar der wereld worden. Maar zij bad voor hem, zij bad veel voor hem, zij hield niet op met bidden. En de ver troostende woorden van den vromen Ambro- sius«Een kind van zooveel gebeds kan niet verloren gaan», zag zij aan haar zoon bewaarheid. Laat daarom vooral bij de opvoeding onzer, kinderen het gebed sterk en aanhou dend zijn. D. K. De tram. BrouwershavenSteenbergen. De heer Huvers heett een nota ingediend waarin hij zijne bezwaren ontwikkelt tegen h t voorstel om aan dien tram een jaurlijksch subsidie te verleenen. Hij zegt o. a. dat de ondersteuning der gemeenten omgekeerd evenredig is met het belang dat zij bij de totstandkoming meenen te hebben. Brouwershaven een plaats ongeveer als Veere beloofde f 400; het betrekkelijk welvarende Zierikzee f 50o, en schijnt dus niet diep van haar belang overtuigd. Bruinisse dat inderdaad veel belang er bij kan hebben, gaf f200 minder dan gevraagd werd. Een veel te geringe som bij den Anna Jacoba- met Kramerspolder vergeleken, die ook f 250 geven, en elf maal kleiner is. Het Comité vergist zich dus als het in zijne missive aan Gedeputeerde Staten spreekt van flinke bijdragen. Het totaal is f 3675 per jaar terwijl kosteloos in gebruik worden afgestaan de aan gemeenten, polders of water schappen behoorende, voor den aanleg noodige eigen lommen, althans is toegezegd. Maar dat zijn meest bermen van wegen en dqken I Het totaal bedrag der kosteloos ai te stane gronden is misschien nog geen f20000 en men hoopt nog maar op bovengenoemden gratis afstand. Dat zegt de Hoofdingenieur. De waarde van dijksbermen, f 1 tusschen Brouwershaven en Zierikzee; f 0.50 aan Blooi- schen djjk als eenheid voor waardebepaling genomen, schijnt overdreven. Van het Rijk verwachten de ondernemers steun door het betalen der overgang-kosten aan Zijpe, het aanleggen van havens te Bruinis-e en Anna J&eobapoldervan een stoomboot, onderhoud havens en havenwer ken, en jaarlijksche bjjdrage. Dit is echter niet zeker. Maar Gedep. Staten verwachten toch dat op de een ot andere wijze steun zal worden verleend. De aanleg der havens is geschat op f 150000: stoomboot voor Zijpe f60,000: met kosten voor onvoorzien totaal wel 2Va ton. De aanleg van den tram komt dus met de 7t/s ton die begroot zijn, op een miljoen Behalve duizenden per jaar voor onderhoud. Bovendien één stoomboot is niet genoeg. Zij kan defect worden. En als dat eens gebeurt in den tijd van het peëenvervoer of als het [stormt, wat dan Het Comité bleet weinig op de hoogte van wat voor een geregelden dienst noodig zal zjjn. 'tls wenschelijk Sch >uwen en Duiveland met den vasten wal te verbinden, doch Rjjk en Provincie hebben hierbij geen belang dat zoo hooge subsidie wettigt. Te meer nu ook de levensvatbaarheid niet vast staat. Het comité rekent op een ontvangst van f 55000 en een verkeer «ongeveer» als opdeljjnBreskens-Maldeghem Per dagkilomeier een cjjfer van 13.40. De vergelijking kan niet opgaan, tenzij dan op enkele dagen bij ijsgang en mist. Eu ook dit schijnt niet zeker, want die kunnen ook bij overvaren aan Zijpe be lemmerend zjjn. Zijpe blijft een groot beletsel. Schouwen kan echter nooit met het vierde district -- dat den toegang tot België onderhoudt worden gelijkgesteld. Daar wordt voor het vervoer van passigiers per dag een belangrijk contingent geleverd door de provinciale booten. De aangevraagde subsidie per jaar ge durende 20 jaar i» f 393 dat is f 786 per jaar over 10 jaardie van Breskens Maldeghem met zijtak Sluis f 185 per jaar; Schoondijke—Ilzendijke f285 per jaar. Het verleenen van subsidie zou hier on verantwoordelijk wezen. En ware het dat niet, ze is alevel te hoog. Het «eomité9 voorzitter de heer Vermejjs, secretaris de heer Hocke Hoogenboom dien de een tegenbetoog in. Het beklaagt zich dat de heer Huvers zich een oordeel heeft ver oorloofd zonder de zaak goed te kennen De heer Huvers kan den «handel van Schouwen en Duiveland niet beoirdeelen» en kent de behoefte van den landbouw niet. Hij maakte de zaak 0. a. voor wat den overgang bij Zijpe betreft belachelijk. Het comité wil beter licht leveren dan hij. Naar de draagkracht hebben de gemeenten wel degelijk goede bijdragen toegezegd. Het comité toont dit aan met een tabellarisch overzicht van de bedragen der gemeente belastingen waaronder ook opcenten op rijksbelastingen welke belastingen per inwoner genomen, inderdaad voor sommige gemeenten hoog zijn. Natuurlijk is het belang der eene gemeen te grooter dan dat der anderemaar eene levensquaestie is de tot standkoming van den tram zeker. Bij de aanvrage om subsidie werd ook rekening gehouden met dat belang. Het waterschap Schouwen bijv., hoe groot ook, wordt slechts over eene lengte van 4 K. M. langs de Oostzijde door den tram bereden en de subsidie bedraagt dus f62,50 per K. Mterwjjl de Anna Jacobapolder geheel wordt doorsneden. De Kramers- en Henriettepolders op 3t. Ptiilipsland gaven ook meer dan gevraag! werd. Natuurljjk worden ook hier enkele parti culiere belangen geschaad, watinvloed heeft gehad op de bepaling van de bedragen der subsidies door de gemeente. Zierikzee heeft bgv. minder belang dan Brouwershaven en het platteland. Toch wilde zij niet achter blijven, terwijl alle gemeenten, niet aan de tram gelegen, ook subsidie verleenden. 0. a. ook Ouwerkerk, dat bjj verloop van het veer Viane-Stavenisse zoo de tram er komt zeker schade zal ljjden. De adressen zeggen trouwens ger.oeg dal de belangstelling in de daarstelling van een tram algemeen is. Het oordeel van den heer Huvers over de kostelooze in gebruikstclling van geineente- ot poldereigendommen is onjuist. De waarde van bermen bjj onteigening is betrekkelijk; doch volgens het rapport van den Hoofd ingenieur in het onderhavige geval billijk berekend; wat het Comité in cijfers nader aantoont. Wat de heer Huvers omtrent de becijfering aanmerkt, doet niets ter zake. Aan het Rijk toch is verzocht den Zijpe-overgang, zooals het dien noodig acht, voor zijn rekening te nemen. De reserveboot is hierin natuurlijk begrepen. Het Comité is officieus van den steun van het Rijk verzekerd, doch regel is dat gemeenten en provincie moeten voorgaan. De regeering liet reeds plannen van havenwerken, bootovergang, enz. maken. Hoe Rijk en (andere) Provinciën overigens over verbinding van eilanden met den vasten wal denken, blijkt o. a. uit het feit d it het Rijk jaarlijks f25000 geeft voor een stoom bootdienst HellevoetsluisStellendam en met de provincie(ZuidHolland)het havenonderhoud bekostigt. Met de subsidie-aanvraag heeft de levens- v.ilbaaiheid der onderneming zoo oordeelt het Comité niets te maken. Trouwens de voorwaarde waarop de staten de subsidie verleenen mogen, is dat de geheele onder neming in exploitatie kome en blijve. Wat de beschouwing der «Nota» betreft over mist en jjsgang, waar aan de levensvat baarheid geloofd wordt daar is men ook niet beangst veor het vervoer. Het gaat ook niet aan om te beweren dat b(j mist en ijsgang iedereen thuis bljjfter zijn er altijd die moeten reizen, er, dit nu per boolje moeten doen, heigeen welzoo gevaarlijk is. Trouwens Zijpe is altijd bevaarbaar. Het was ook bij den strengen winter van 90/91 nog over te komenhet veer Viane- Stavenisse niet, waardoor in 5 dagen geen post op de eilanden aankwam, tot eindelijk Zijpe de behulpzame hand bood. Dat de gevraagde subsidie te hoog is, in vergelijking met de verleende subsidie van andere trams, behoeft geen weerlegging. Het verleenen van dergelijke subsidie is bovendien billijk; w(jl het op den weg der provincie ligt. De verbinding zal voorzien in een behoefte van een belangrijk deel van Zeeland. Geven we nu nog een overzicht van het algemeen verslag der afdeelingen van de Staten in betrekking tot dit voorstel, ^Rapporteurs de heeren v. d. Have,Fruijtier, en Snijders;, Aan dat onderzoek hebben deelgenomen 41 leden, waaronder 5 leden van gedeputeerde staten. De nota van den heer Huvers werd in een der afdeelingen door een voorstander van den tram op den voet gevolgd en bestreden. De ironie in de nota werd door hem gelaakt, een ander lid verdedigde de nota en kwam op tegen de beschuldiging. In een andere afdeeling vond de nota steun en werden door een lid nog andere bedenkingen tegen het tramvoorstel in het midden gebracht. Algemeen werd verbetering van commu nicatie gewenscht geacht, doch een lid achtte het belang niet evenredig aan de groote lasten. Tegenover deze bedenkingen werd aan gevoerd dat de tram de bewoners van Zierikzee, c. s. in één dag heen en weer Holland brengten een levensbehoefte is. De concurrentie op landbouwgebied met andere streken, is niet vol te houden. De Schouwsche boer heeft drie dagen noodig voor het marktbezoek te Rotterdamzooda t dit bezoek zoo goed alsonmogeljjk is, en dat in een t(jd, waarin de graanhandel zoodanige belangrijke wijziging heeft ondergaan dat de landbouwer, wil h|j dan toch reeds zoo lagen marktprijs inaken, verplicht is zelf te gaan. uithoofde bq de sterke vermindering der pondgaarders, door de groothandelaars slechts aandacht wordt geschonken aan de massa's buitenlandsche granen, tegenwoordig tot uit Wallachije aangevjerd, tervgl de behandeling van het zoo genoemde bieren- goed aan een klerkje of bediende overgelaten wordt. Ook voor den veehandel wordt een sneller middel van vervoer meer en meer onontbeerlijk. Meer dan 50 pCt van het vee gsat naar België en elk beest kost thans plus minus fö aan transport, enz. Tegenover de klacht over het te hooge subsidie cijfer wordt gewezen op het ver schrikkelijk hooge cjjfer der Weaterschelde vaart. De verschillende becijferingen der nota Vermeijs tegen de nota Huvers ingebracht, werden ook 'n een der afdeelingen geleverd ter weerlegging van het bezwaar tegen ge ringe belangstelling der gemeenten. Ook werd betreurd dat Noord Brabant de subsidie heett geweigerd. Subsidie mocht ook niet afhankelijk gestold worden van evenredige bijdragen, aangezien men altijd meer en minder goedgezinde besturen vindt. De bijdrage van het waterschap Schouwen dient beoordeeld in verband met de hooge polderlasten aldaar. De bezwaren van bovenbedoeld lid in een der afdeelingen waren o. a. Er zqn voor de communicatie met Holland 3 booten in de vaart, en de Spoor boot is er voor gehaaste reizigers. De tarieven der booten zijn lager dan op den gevraagden tram. Zullen nu de reizigers ZZeeRotterd. in plaats v. Ie kl. f 3, thans f 5 gaan betalen voor een retour 2e klas met den tram? Zullen de vee handelaars die nu fl.25 per stuk vet vee van Zierikzee naar Rotterdam betaler, den gemakkelijker! waterweg voor den duren tramweg inwisselen, en de suikerbieten fabrikanten dit omslachtiger vervoermiddel verkiezen boven het tegenwoordige dat de bieten tot vóór de fabriek brengt Bovendien is de maatregel half Had Zijpe een brug dan was 't een ander geval. Thans vaart men met minder gevaar naarCatsche Veer dan dat men op Zijpe overgezet wordt. De tram zal bevolkt worden door koop lieden die den neringdoenden mg grooter concurrentie komen aandoen, en de loge menthouders zullen schade hebben bij de gelegenheid om de zaken zonder nachtlogies af te doen. De tram zal ook bevolkt worden door de bewoners der eilanden, meest landbouwers, en die hebben het niet. Het vetgemeste vee bracht daar in 92/93 f125000 minder op dan in andere jaren; terwijl de vermogensbelasting mede tot bezuiniging dringt. In 1872 toen het zielental duizend grooter was, was volgens den heer Verster, die eeD dergelijke aanvrage dee 1, van de bewoners niets te wachten. Opponent gaat na hoe verschillende ge meenten tot jrunne bijdragen gekomen zijn, en besluit daaruit dat veler lu t niet groot was. Ook het postvervoer (f15000) acht hjj te hoog geraamd daar gelaten de vraag of de Staat er wel iets aan geven zal. Nog tal van andeie bezwaren worden in genoemd verslag gereleveerd, met de weer legging of weerspreking er bjj. Doch het slot van de zaak is dat zich in het geheel 10 leden voor de subsidie verklaarden, en de overige leden zich hun stem voorbehouden of tegen hebbeD gestemd. Gedeputeerden handhaven echter hun voorstel. De gevangenis der toekomst. De averechtsche humaniteit, die er toe leidt om vari de gevangenissen paleizen te gaan maken, gaf den redacteur van een Framch blad 't volgend sclietstje in de pen, waarin die neiging wordt gehekeld Er zal weldra een tjjd komen, zegt hjj, 1,50 0,- 'f'

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1893 | | pagina 1