NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
StIS r"'"*" .mocht ge'
1898. lo. 3.
Metdiig 7 ©cfofiec.
Icfifsfc laatpng,
VERSCHIJNT
ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
servatief was U gszius Con'
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
LOTING.
Veero. Maandag 9 October te 9.30
vm. voor Veere, te 9.46 voor Vrouwepolder,
te 10.5 voor Serooskerke, te 11 voor Aag-
tekerke. te 11.20 voor Grjjpskerke, te 11.45
voor Meliskerke, te 12.10 nm. voor St.
Laurens, Oostkapeile en Domburg.
Middelburg. Dinsdag 10 October te
9 vm. vcor Middelburg, te 1.30 u. nm.
voor Arnemuiden en Nieuw- en St. Joosland.
De heer B. Quist, lid van den raad te
Goes, tegen wien f 200 boete geëischt was
wegens zoogenaamd onbevoegd uitoefenen
der geneeskunde, is door de Middel burgscbe
rechtbank van alle rechtsvervolging ontslagen.
Den betrokkene en den veidediger mr.
Lucisse, maar inzonderheid de voorstanders
der homoeopathia geluk gewenscht met dezè
uitkomst.
Tenzij de officier in appèl gaat, waarop
dient gewacht, schijnt voorloopig uitga,
maakt dat men met een zieke of zijn
huisgenooten «De Huisdokter» van Merckens
mag raadplegen en door het plaat-en van
schrapjes mag te kennen gegeven welk van
de daar aangegeven middelen men zou kunnen
beproeven.
Tenminste wanneer de zieke door doctoren
was opgegeven.
Het zou te beproeven zjjn of men op
dezelfde wjjze handelen mag in gemeenten
waar geen dokter woont ol in de eerste uren
niet te bekomen is.
Immers in tijden van cholera, als wij
thans beleven, is oplossing van dit vraagstuk
alleszins gewenscht en nuttig.
De voorzitter der liberale kieevereeniging
Eendracht te Middelburg heeft in de jongste
vergadering der kiesvereeniging verklaard
dat onze opvatting «als zou in de vorige verga
dering zjjn gestreden» om een al of niet conser
vatieven candidaat, een voor- of tegenstander
van een kieswet in democratische richting,
onjuist is.»
Een mededeeling die wij gaarne met een
«dat zjj zoo» beantwoorden.
Ter motiveering van onze oorspronkelijke
opvatting zjjn wij echter tegenover onze
lezers verplicht eenige zinsneden uit het
verslag van hetgeen bij de eerste samen-
spreking door enkele leden der kiesvereeniging
gezegd te releveeren.
Onze ruimte laat niet toe het geheele
verslag over te nemen.
De heer Bolle:
Nu ook weder wil men der kiesvereeniging
iemand als candidaat opdringen f van wiens
politieke geloofsbelijdenis men eigenlijk zeer
weinig weet. Waarom - vroeg hjj - moeten
wij nu voor den heer dr. Van der Swalme
in 't vuur gaan? Waardoor heeft hij zich
doen kennen dat wjj veilig hem toevertrou
wen kunnen het belang van de liberale be
ginselen In den gemeenteraad heeft hij zich
doen kennen als uit-a-conservatief.(')
Wanneer de kieswet met eene kleine
meerderheid in de Tweede kamer werd aan
genomen, is het mogelijk dat de Eerste kamer
haar afstemt, en indien daarop ontbinding
der Eerste kamer volgen mocht, welke hou
ding zou dan worden aangenomen door den
heer Van der Swalme bh' de keuze van nieuwe
leden
Naar hij meent, is genoemde heer geen
voorstander van de kieswet.
De heer Herman Snijders herinnert dat
hij een vorige gelegenheid de heer v. d.
bwalme desgevraagd verklaard heeft dat
hij in do» laatsten tijd meer en meer de
nt>erale zjjde(') koos.
daarop de heer Bolle opmerkt
omloop1' maar ciat betreft slechts een zeer
omzichtig gesteld briefje.
e heer Janssen
Van (W s?et i,emand gesproken, die den heer
te wenlw1f? zeer goed kent en diezeide
Deze spreker stelde zoo verklaarde hij
liever een volbloed liberaal.
De heer van Aken
Onder de liberalen vindt men twee stroo
mingen, die der meer en die der minder
vooruitstrevenden. De heer Van der Swalme
behoort niet tet de radicalen maar tot de
gewone oud-liberalen. Wil men dat nu doopen
als conservatief, dan is de heer Van der
Swalme dat.
De heer Doorenbos vroeg
Wat de heer Van der Swalme in den
gemeenteraad heeft gezegd of gedaan waaruit
zijne liberaliteit is af te leiden Spreker wist
het niet meer.
De heer van Hoek
Ik blijf bij m\jn beweren dat de heer V. d.
Swalme geen bljjk heelt gegeven
in de politiek partij te kiezen.
En de heer A. Meeuwse, hopende dat deze
bekentenissen waar zjjn, voegt er zjjn zegen
aan toe
Ik verklaar er eenigen grond voor te hebben
dat juist het conservatieve tintje van dezen
candidaat er voor pleiten zou om hem te
stellen, wijl dit de kans van slagen niet weinig
zal bevorderen.
De heer van der Swalme is groot grondbe
zitter, zijn naam is bij de boeren van goeden
klank en werd hij gesteld, dan zouden zeker
velen hun stem op hem uitbrengen.
Ten slotte de voorzitter
Ik constateer dat het debat over twee
hoofdpunten geloopen heeft, nl. over de vraag
naar het politieke beginsel en over
de vraag: met wien heeft men de meeste
kans van slagen
Ten overvloede hooren wjj den heer v. d.
Swalme zeiven, als hij de verschillende ge
dachten omtrent hem heelt gerangschikt:
Van de sprekers die meenden den graad
mjjner vrijzinnigheid nader te (bepalen) ston-
o n g e t w ij f e 1 d die meenden mij onder
de oud- of met een conservatief
tintje behepte liboralen te moeten rang
schikken, der waarheid het dichtst naby.
Dat ik mij buiten de kiesvereeniging heb
gehouden is waar; ik bleef in de laatste
jaren te weinig van deonfeilbaar-
h e i d der uit het liberale hoofdkwartier-
komende stellingen overtuigd..
Wij vragen slechts: bestond er geen
oorzaak vuor de opmerking, dat er zich
twee stroomingen openbaarden, dat een
candidaat met een «conservatief tintje»
aanbevolen en bestreden werd en dat eerst
in den loop van het debat de heeren er
voor uitkwamen, dr. Bolle had 't opgezet
en de anderen borduurden op dit stramien
voort dat het ging om een al of niet
«conservatieven candidaat», een voor- of
tegenstander eener kieswet in democratische
richting», in welke qualiteit alleen dat
conservatief ook in de staten namelijk
bjj de keuze voor een lid der eerste kamer
immers tot zijn recht komt.
En gaf in de vergadering van eergisteren
toch eigenlijk de kiesvereeniging ons geen
gelijk, als zij bjj monde van den heer Bolle
zich bij de conservatieve candidatuur neerlegt,
of met den voorzitter zich troost dat «nu
en dan onvermijdelijk is te handelen zooals
nu geschiedt», dank zij de «onzuivere
toestanden» en dat «zoowel de conservatieve
als de vooruitstrevende richting» in de
kiesvereemging vertegenwoordigd zjjn.
Jhr. mr. P. J. Elout van Soeterwoude is
overleden.
Hij overleefde zjjn vriend tan Doorn van
Westcapelle, bjj wiens groeve hjj nog
gestaan heeft, slechts enkele dagen.
Ons christenvolk treure nu een groote
in Israël gevallen is.
Hjj toch was met Groen en Mackay de
eerste die in de tweede kamer den strjjd
tegen ongeloof en revolutie aanbond.
Hjj was een waardig afstammeling der
Hugenoten. Een zijner vaderen was, ont
komen aan den moord in den Bartholo-
Wjj spatiöeren.
meusnacht (24 Aug. 1572), naar hier
gekomen.
Hij bekleedde tal van gewichtige betrek
kingen bjj onze Koningen en in het land.
Hij leidde het gezantschap dat 3 Aug.
1878 den Koning het volkspetitionnement
aanbood.
Hij getuigde nog weinige jaren geleden,
als lid der tweede kamer, voor de eere Gods.
Van hem kan gezegd worden schrjjver
dezes heeft het in de zittingen der tweede
kamer, later ook der eerste kamer mogen
opmerken dat allen, «vriend» en «vjjund».
hem gaarne hoorden.
Hjj was een redenaar met zooveel zaak
kennis: met zooveel eenige historiekennis.
Op een enkel punt mag hjj het met Groen,
daarna met De Savornin Lobman niet eens
geweest zjjn; de christelijke historische
beginselen heeft hjj altijd met alle kracht
die in hem was, verdedigd.
Wat tal van oudere en jongere vrienden
zullen daar morgen aan zjjne groeve staan,
dankende den Heere, dia ons tot op zoo
hoogen lesftjjd hem behouden deed.
Het godsdienstencongres te Chicago, hoe
schoon ook in de liberale pers beschreven,
moet een bespotting van hen godsdienst ge
noemd worden.
Men weet dat op het congres heidenen
en mohameJanen, joden en roomsche met
protestantsche christenen broederlijk bezig
zjjn in een soort joodsch-christelijk-heidensch-
buddhistisch volapuk hun liefde voor het
ideaal van den eenen uit al die «godsdiensten»
gedistilleerden godsdienst te vertolken.
De moderne ds. F. W. N. Hugenholtz
uit Grandrapids d weept met dit congres, voor
welks bijwoning Nederlandsche gereformeer
den als Bavinck en Rutgers met verontwaar
diging hadden bedankt.
Ten spijt van zijne wegslepende beschrijving
van de «broederlijke» bespreking der gods
dienstige vraagstukken bljjven wjj koud
voor het ideaal van den wereldgodsdienst
die «Christus en dien gekruist, den zachten
en teederen Buddha en den wetgever Mozes»
alle drie van denzelfden kansel door een
Jood, een Hindoe en een Christen «prediken»
en door een «schare van geloovigen en
ongeloovigen» goedigljjk beluisteren laat.
En dit is inderdaad te Chicago geschied.
Ds. Hugenholtz heeft het bjjgewoond.
Hjj heeft schandelijke stellingen hooren
uitspreken, die een eeuw te voren iemand
naar de galeien hadden gebrachten het
protestantisme hooren verdedigen om er
den brandstapel over aan te stekeD. En
toch niemand ergerde zich. Het was er al
botertje tot den boom.
Niemand, ook niet toen dr. Ganthé het
geloof in de zielsverhuizing aanprees.
Niemand, ook niet toen er een prediker
opstond, dr. Brodbeck, om een «nieuwen
godsdienst», het idealisme geheeten, te
verkondigen.
Het was de leer, volgens dien spreker,
van hen die in niets gelooven dat buiten
het bereik hunner waarneming ligt; niet
aan eenig God, vooral niet aan een die
mensch werd; die alleen gelooven in een
goed voorbeeld dat zjj op hun weg ont
moetendie niet weten hoe de dingen
geschapen zjjn, ja zelfs niet of zjj wel ge
schapen zjjn; die geen opstanding, geen
hemel, geen hel, geen duivel, geen voort
bestaan erkennendie de dingen alleen
r.emen zooals ze zjjn, en zoolang zij er zjjn
en voorts alleen trachten goed te
wezen.
Toch zal ook dit congres wel een mis
lukking zjjn. Als namelijk, zjj het ook maar
een enkele maal, de grenslijn der verdraag
zaamheid wordt overschreden.
Gelukkig, zij is reeds overschreden.
Althans een Amerikaansch blad deelt
mede dat zeker na de afzending van ds.
Hugenholtz' brief zekereMohammed Webb,
de Èngelsche bekeerling tot den Islam, den
godsdienst der veel wjj ver jj kwam verdedigen.
Het blad zegt dat hjj letterlijk van het
platform geschreeuwd werd.
De volgende Allegorie nemen wij uit het
Maandblad over.
De geschiedenis van het alcoholmis
bruik. Toen de wijnstok geplant werd,
en jde booze geest dit bemerkte, vroeg deze
nieuwsgierig: «Waartoe dient die struik?»
«De vrucht is even lieleljjk voor 'toog
als heerlijk van smaak», antwoordde de
planter, «en men kan er een drank uit
bereiden, die het hart van den mensch
verheugt.»
«In dat geval», hernam de booze, «zal
ik u helpen». En hij haalde een lam, doodde
het dier ea liet het bloed in de kuil loopen.
Hetzelfde deed hij met een leeuw, een aap
en een varken. Aldus werden de wortels
van den wijnstok besproeid.
Sedert dien tijd wordt iemand, die uiterst
matig wijn drinkt, zachtzinnig als een lam
en goe l geluimd; wordt de dosisj verhoogd,
dan gevoelt hij zich een oigenblik schijnbaar
sterk en stoutmoedig als de leeuw; maar
drinkt hjj dar. nog meer, zoo duurt het
niet lang, of hjj wordt even boosaardig en
dwaas als de aap. Iedien hij eindelijk zjjn
dririklust nog niet beteugelt, eindigt hjj,
met zich als het zwijn in het sljjk te
wentelen.
De redacteur van het socialistische blad
\orwarts te Berlijn is ontslagen. Er was
namelijk ontdekt dat hjj ook artikelen schreef
in «bourgeois» bladen ter bestrijding van
zijn eigen artikelen uit het socialistische blad.
Van zoe iets hebben wij meer gehoord.
Terecht wordt van sociaal democratische
zijde over dergeljjk onoprecht bestaan wraak
geroepen.
Volgens globale schatting, wordt er op
Java jaarlijks veertig avjjttigmil-
lioen gulden aan opium verschoven
Bloos, Nederland
Een wethouder te Wageningen slingerde
eenigen tijd geleden, bjj gelegenheid van
een hem ongevallige benoeming in den
gemeenteraad, in openbaren geschrifte
zoovele van de grofste eo gemeenste scheld-
woorden naar het hoofd van den vader des
benoemden, dat deze na een vergeefsche
poging om hem te doen herroepen hem
voor den rechter daagde, met den ei-ch
om schadevergoeding van f 25000.
De rechtbank te Arnhem verobrdeelde
echter den pamfletschrjjver tot een boete
van slechts honderd gulden.
Nog nimmer lazen wij in een openbaar
stuk zoovele smaadwoorden aan het adres
van den politieken tegenstander als in de
artikelen van dezen wethouder.
Nog nimmer zagen wjj zooveel grove
beleediging met zoo'n lichte geldboete gestraft.
Doch inmiddels houden wjj vast aan de
rechtvaardigheid van Justitia, en bestrjjden
de bewering als zou de blinddoek slechts
het eene oog van Themis dekken; gedachtig
aan hetgeen geschreven staatOordeelt een
rechtvaardig oordeel.
6 October '93.
Het is zeker nog niet vaak gebeurd
dat een lid van het korps der Rjjksveldwacht
benoemd werd tot burgemeester eener ge
meente. Dit feit deed zich dezer dagen voor
door de benoeming tot burgemeester der
gemeente Westkapelle van den heer A.
Overduin, brigadier-majoor der Rjjksveld-
wacht te Middelburg, wien o. a. op 31
Augustus jl. de onderscheiding te beurt
viel van begiftigd te worden met de eere
medaille in zilver van de orde van Oranje-
Nassau. \liss. Crt.)
Bjj Kon. besluit is dr. C. Grebe de
Haan, arts te Goedereede, wegens woon
plaatsverandering, eervol ontheven van het
gezondheidsonderzoek van uit zee te Brou
wershaven aankomende schepen, ingevolge
bepalingen der wet van 28 Maart 1877
[Staatsblad no. 35], en is tjjdeljjk, tot
wederopzegging, met dat onderzoek voor
Brouwershaven belast J. L. C Wortman,
arts te N oordgouwe.
De gezamenljjke liberale kiesvereenigin -
gen op Walcheren hebben voor het lid
maatschap der staten gecandideerd den heer
dr. A v. d. Swalme ds gezamenlijke anti
revolutionaire kiesvereenigingen stelden de«
heer P. J. Siegers te Vlissingen candidaat.
Bij kon. besluit zjjn benoemd tot
bestuurslid der waterkeeringvan de
calamiteuze polders Hoofdplaat en Thomaes
P. F. Thomaes; en van den cal. polder
Nieuw Neuzen H. Wollert Dzn.
Nu ook andere bladen er melding van
maakten, berichten wij dat de heer Keu-
chenius, lid der tweede kamer voor Goes,
ljjdentle is aan een niet gevaarlijke doch
zeer pijnlijke beenontsteking in den mond.
De toestand is, volgens de Hollandsche
bladen heden iets beter.
Nu de veteraan Elout ens ontviel, hopen
wij dat het Goeschs kamerlid, dia zachtjes
aan de veteraan in ons midden wordt, nog
eenige jaren den lande gespaard worde.
Een som van f7000 is uitgetrokken om
de gymnastiek in het leger meer dan tot
nog toe te bevorderen, voorts een post voor
het in 1894 doen manoeuvreeren vaD eene
divisie.
De minister bljjft geleidelijke opheffing
van de pupillenschool wenschelyk achten,
zoodat voor 1894 het aantal pupillen en
het onderwijzerspersoneel wordt ingekrompen,
Dit jaar zal worden aangevangen met
den aanmaak van een millioen muntbiljetten
van f 10 van een nieuw model, in hooidzaak
geljjk aan dat der tegenwoordige muntbil
jetten van 150. De vervaardiging vaa elk
biljet kost den Staat 6Vs cent.
Wolfertsdijk. Met ingang van 16
Oct. a. is benoemd tot postbode A. Been
hakker Jb.Zn. op een jaarwedde van 1300.
Bjj beschikking van den Belgischen
minister van Landbouw, van 28 Sept. 11.
zijn de bepalingen op den invoer in België
aan rundvee uit Nederland, met ingang van
3 dezer, gewijzigd.
Bij dit besluit zjjn gevoegd twee bijlagen.
De eene (A) is het model van een certificaat
bedoeld in artikel 2 van het besluitda
andere (B) een tabel van tolbureelen, bedoeld
in artikel 1. Het besluit luidt als volgt:
Art. 1 De invoer van rundvee zal plaats
hebben op de dagen en uren en aan de
tolbureelen in bijlage B aangeduid.
Art. 2 Bij hun aankomst in het tofbureel
zullen de dieren op kosten der invoerders
door den Belgischen veearts onderzocht
worden.
Als de veearts ze gezond bevindt, zal hij
daarvan getuigen in een certificaat (bijlage
A) en desgevallende verklaren dat de dieren
naar de plaats hunner bestemming mogen
gericht worden.
De tolbtfreelen en tjjden (bijlageB)zjjn:
Stroobrugge (Maldegbem) Maandag en
Woensdag 2—4 uur nam.
Watervliet Zaterdag en Woensdag 810
's morgens.
Bouchaote WeensdaglO11 uur 's morg.
Staak (Assenede) Woensdag 2—4 uur
's nam.
Selzaete (slation) dinsdag en donderdag
2—4 uur 's nam.
Kieldrecht Zaterdag van 10 uur tot middag.
Tromp (Stekene) Woensdag 910 uur
's morg,
Santvliet Dinsdag en Zaterdag 911 mir.
Esschen (station.) Eiken dag van zonsop.
gang tot ondergang.
Essehen (dorp) Vrjjdag 3 uur 's nam.
Voorgestelde wjjzigingen in de sul-
kerwet.
De heer Bahlmann, lid voor Eindhoven.
Hjj wil den aanslag verhoogen, 1 Sept '94
met 10 en 1 Sept. 96 met 12 percent.
Hij wil als wegens het tekort op de
opbrengst in 1895 en 96 geen omslag plaats
heelt dit alzoo doen zijn als de gezamenljjke
hoeveelheid droge witte broodsuiker waarvoor
