NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
1898. io. 154.
3nfcrif«!) 30 Sepfemfe.
Senencfe Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Brieven uit Colorado.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
Rilland, (Color.) 12 Sept. 1893.
Mijnheer de Redacteur
Aangezien ondergeteekende hier in het
verre westen tal van brieven ontvangt, die
aantoonen, dat zijne vroegere landgenooten
nog veel belang in hem stellen, rust op hem
de verplichting om van zjjnezjjde zoodanige
inlichtingen te geven over zjjoen toestand
in het bijzonder en die der Hollandsche
kolonie in de San I*u s Valley in het algemeen,
die overeenkomstig de waarheid zijn en
bijgevolg betrouwbaar kunnen genoemd
worden. Gaarne zou hij op iederen briei
dien hij ontvangt een uitgebreid antwoord
geven doch de tijd ontbreekt hem daartoe
wegens de vele werkzaamheden. Teneinde
nu een ieder die belang stelt in de Hol-
landsche kolonie in Colorado op de hoogte
van den toestand te brengen noodigt hij u
beleefdelijk uit onderstaande in uw geacht
blad te plaatsen ook ter wederlegging van
onware beschouwingen over de Vallei, die
door sommige bladen zijn opgenomen en
alzoo een valsche of scheeve voorstelling der
zaken geven, waardoor velen zouden kunnen
worden misleid.
Geachte landgenooten I
Sedert we in het begin van dit jaar ons
hier vestigden is er veel belangrijks gebeurd.
Ik acht u echter door de nieuwspapieren
genoegzaam op de hoogte gebracht, om
thans geene melding te maken van onze
droeve lotgevallen in de oude kolonie en
het breken met de Utrechtsche Land- en
Emigratiemaatschappij. Dit behoort weder
tot hei verleden en we kunnen niet anders
getuigen dan dat wij dien ongelukkiger!
afloop ten zeerste bejammeren.
Laat mg dan aanvangen met eene korte
beschrijving te geven van de ligging onzer ko
lonie om daarna over te gaan tot mede-teeling
van het meldenswaardige betreffende den
grond, het klimaat, onze verwachtingen van
den oogst en ook van den algemeenen
toestand, loonen, prijzen enz. om ie beslui
ten met eenige mededeelingen uit mijn
persoonlijk leven.
Ligging der llollandsche kolome. Zij ligt
ongeveer 2 uren ten zuiden van Alamosa
en op ongeveer 3Vj uur afstands van de
vroegere U bekende Emigranten-huizen.
De spoorweg van Alamosa naar New-
Mexico loopt midden door onze kolonie heen
en neemt het idee van verlatenheid geheel
weg. In den regel loopen er 4a 6 treinen
heen en weer. Schrijver Jezes woont onge
veer 3 minuten van de plaats waar de spoor
weg den hoofdweg kruist.
Dit zal hem zeer te stade komen want
binnen korten tijd hoopt hij een «postoffice»
te hebben en dan inoet hij geregeld naar
den trein die daar dan op vaste t(jden zal
stdhouden, om brieven at te geven of te
ontvangen. Genoemde plaats is het middel
punt var. de kolonie waar eenige huizen en
boerderijtjes gevonden worden, alsmede ons
schoolgebouw dat tevens als kerk dienst
doet. Deze hoofdweg voert ten westen naar
de Zweedsche kolonie en verder rechtstreeks
naar de bergen, een andere weg gaat naar het
zuiden ongeveer langs de plaats waar de Mor
monen wonen en verder op naar New-Mexico.
Eeri derde weg van daar uit gaat naar
het oosten en een vierde voert naar Alamosa.
Dit zijn allen sarden wegen, ongeveer 20
Meter breed en loopen allen recht, haaks
op elkander, tusschen de sectiën waarin
het land verdeeld is. Iedere Sectie is 20
minuten lang in het vierkant of 1 mijl.
In den regentjjd of met sneeuwval en ook
wanneer de irrigatio in vollen gang
is staan ze dikwerf geheel onder water
en kunnen d#n somtijds het rijden zeer
l emoeieljjken. We berinden ons op ongeveer
3Vi uur afstands (gerekend een paard in
den gewonen draf; van de westelijke ber
gen. Dezen tocht heb ik meermalen met
rrnjn bruintje en de buggte in een dag heen
en weer afgelegd. In tegenovergestelde
richting zijn we verder van de bergen ver
wijderd en in het Zuiden zien we de bergen
v.a" "öw-Mexico. In het noordoosten verheft
?ich de hoogste berg ede Mountain Blanche»
(de witte Berg) op welks top de sneeuw
nooit smelt en die by de verschillende
weersgesteldheden afwisselende tinten heeft,
soms zeer schoon om te aanschouwen. De
ligging onzer kolonie is voorts gunstig voer
het wegbrengen van granen als anderszins
naar de meelfabriek te Alamosa.
Sterkte der kolonie. De uitgestrektheid
onzer kolonie kan ik niet beter aauduiden
dan door te zeggen dat de verste huizen
gerekend uit het middelpunt waar ik woon,
ongeveer 40 minuten gaans verwijderd zijo
Het aantal bewoonde huizen bedraagt i9.
De geheele kolonie telt ongeveer 130 personen,
groot en klein Binnen den genoemden kring
woont geen enkel Amerikaan en onze gronden
liggen aaneengeschakeld in deze omgeving.
Gronden. Met enkele uitzonderingen ligt
de grond vlak en is over het algemeen
genomen van goede kwaliteit. De stoppels
als overblijfsels van den laatsten oogst
hebben dit duidelijk bewezen.
Over de al- of niet vruchtbaarheid van
den grond hebben we geen twijfel te koes
teren. De grond kan ruimschoots produkten
leveren bij eene goede irrigatie, of, wat nog
beter is, bij voldoenden regenval. De kleur
van den grond is donkerbruin, soms zwart,
ook vindt inen lichtbruine. De donkerste
is de beste. Bij droogte gelykt de grond
op stof, wordt dit echter vochtig dau vormt
dit stof eene vettige zelfstandigheid en
komt veeltijds met klei overeen. In deze
streken wordt veel gevonden eene grondsoort
die gebruikt wordt ais metselspecie en
waarvan men steenen maakt door die taaie
zelfstandigheid te vermengen met fijn gehakt
stroo en die dan in 'de zon te laten drogen.
Deze aldus hard geworden steenen zijn zeer
goed te gebruiken voar het bouwen van
huizen, kelJers enz. Twee kolonisten hebben
ieder hun houten huis met een zoodanigen
muur ommanteld, wat in den zomer koelte
en in den winter warmte geeft. Bepleistert
men nu deze muren met witte kalk dan
verkrijgt het huis een aardig aanzien. Een
grrote vijand van den farmer is zekere
grondsoort die nog al menigvuldig wordt
aangetroffen en die wanneer er water op
gekomen is en droog geworden eene harde
korst vormt. Men heeft zwarte en witte,
de eerste is de minst gewenschte, omdat
de vruchten sterven of het zaad daarin niet
opkomt, de witte is niet zoo erg doch de
zqutdeelen verteren bij de aanraking met
Water het zaad veeltijds. De planten kunnen
in deze grondsoort slecht tieren. Een goede
bewerking van het land en hel opbrengen
van mest kan echter veel tot verbetering
dier gronden bij dragen. We hopen zulks te
probeeren en moge de uitslag gunstig zijn
Dit jaar heeft de bewerking van den grond
niet zoo goed kunnen geschieden als men
wel wenschte. De tijd ontbrak ook om
aHe gronden omgeploegd te krijgen. De
boeren zijn nu ook druk bezig om hun land
te pioegen voor den aanstaanden zomer
wat veel beter is dan het voorjaar ploegen.
Hetis door de ondervinding bewezen dat land
in den vorigen zomer geploegd de bestevruch-
ten oplevert. Ieder laat dan ook ongeveer de
helft van zjjn land braak liggen om beurt.
Oogst. Onze verwachtingen omtrent den
oogst zijn niet teleurgesteld, dank zij den
regen, die, hoewel kat gekomen, toch o
zooveel verandering heeft teweeggebracht.
Voor den regenval dachten we niet anders
of van den oogst zou bijna niets terecht
komen. De weldadige invloed van den
regen is oorzaak dat men nu enkele landerijen
aantreft die uitstekende vruchten zullen
leveren. Veie stukken staan middelmatig ter
wijl men ook vruchten vindt die verre beneden
liet middelmatige staan. Over het aUemeen
genomen hebben we een tamelijken" oogst
De tarwe en de haver zijn op vele plaatsen
rijp en men is druk bezig met de «Deering»
machines de velden te maaien. Deze ma
chines maaien en binden teg-lgk het graan
en wanneer men met dat werk vertrouwd
is kan men de halmen laag afscheren, zoo
zelfs dat er bijna niets verloren gaat. Een
company verkocht een tiental machines aan
de kolonisten op jaarlyksche afbetaling zoodat
wjj allen op eene niet bezwarende wijze
geholpen zijn.
Bovenstaande geeft het bewijs dat hier
flinke vruchten kunnen groeien. Hoeveel
de opbrengst in bushels zal bedragen durf
ik nog niet met zekerheid te zeggen. Latei-
hoop ik er meer tan te schrijven. De erwten
staan over het algemeen niet zoo gunstig,
de regen kwam voor een tijdige ontwikkeling
te laat. Waarschijnlijk zullen vele stukken
niet rijp worden. Men heeft dit jaar ook
enkelestuklcen alfalfa (klaver; gezatirl enjaan-
vankelijk beloott die goed te zullen worden.
Klimaat. Dit jaar heeft zich volgent
zeggen der Amerikanen gekenmerkt door
een buitengewoon harden winter, een zeer
winderig voorjaar en een zeer drogen zomer.
De winter is lang, het begint nu reed# des
nachts te vriezen, de vorst verlaat ons in
het laatst van Mei of begin Juni. Des
winters heeft men op den dag het overheer-
lijk-te weder, zeer zonnig, zelfs warm Zoudra
echter de zoi achter de bergen verdwijnt,
wordt het plotseling koud en begint het
fel te vriezen, in het voorjaar heeft men
in den regel veel wind, echter niet zooveel
als dit jaar. Ik was eens roet mijne paarden
en wagen op den terugweg van-AUmosa,
toen ik in een zandstorm werd gewikkeld,
die zoo hevig was dat ik mij aan de zitting
moest vastklemmen om niet van den wagen
te waaien. De paar dun weigerden verder
voort te gaan. Het stof wordt dan huizen
hoogte opgevoerd en met kracht voortgedre
ven zoodat het buiten niet aangenaam is.
De zomers hier zijn heerlijk. Op den dag
flink warm doch nooit drukkend, zoodat men
a'-ty<1 met lust zijn werk kan verrichten
voorzoover dit van het klimaat afhangt,
's avonds en ook over dag heeft men eene
heerlijke koelte. Wegen-- de nooge ligging
dezer streek is de lucht zeer gezond, droog
en geschikt voor herstelling van lie leri die
rheumatisch zijn, ook voor hen die aan
asthma lijden.
Loonen. Over de loonen kin ik dezen
keer niet veel melden. Velen onzer kolo
nisten hebben voor Amerikanen in het
hooi gewerkt, en omdat het hooi hier niet
overvloedig is heeft dit invloed gehad op
de lootten. Ook de zilver-quaestie die het
sluiten van zilvermijnen in Colorado heeft
tengevolge gehad, heeft invloed op de ver
diensten, omdat vele lie len uit die mijnen
overal werk komen zoeken en er dus veel
te veel werkkrachten zjjn. Dienstmeisje-
kunnen tamelijk wel in giede huizen in
Alamosa terecht komen. Het loon bedraagt
van 8 tot 15 dollar per maand.
Prijzen. De tarwe kist tegenwoordig
70 a 80 ct. per 100 pond. De bloem
koopt men voor 2 centen. Men heeft goed
vleesch voor 4 centen en best voor 5 centen,
ook wel van 3 tot 12 centen bet pond.
Boter kost 20 cent#, suiker 8, rijst.5Va,
spek 12 Vs cent het pond. Steenkolen 27V2
cent per 100 pond, hooi kocht ik voor 4
doll it- per 2000 pond, dit stygt soms tot
L2 dollar. Kleeren zijn over het algemeen
niet duur, ook niet de levensmiddelen,
meubelen en dergelijke soort, eveneens.
Luxe-aitikelen zijn hoog in prijs. De
aardappelen kosten 1 cent het pond.
Kerk. Het districts schoolgebouw, een
zeer net huis van wit geverfde planken en
var, binnen wit gepleisterd met een schuin
dak en een torentje er bovenop, gebruiken
we ais kerk. Geregeld wordt des Zondags
voor- en namiddags godsdienstoefening ge
houden, waarbij een der ouderlingen voorgaat,
want hier bestaat eene gemeente (mede
Rilland genaamd;, juist op denzeltdeu voet
als de Gerei. Eerken in Nede. Unl. Dit
jaar zond ons de klassis ds. van den Heuvel
uit Kansas (welke zeer veel voor onze kolonie
heeft gedaan; diarna ds. Bode uit Yowa,
daarna student dhr. Berkhof uit Grand
Rapids, voorts weer ds. van den Heuvel en
nu z(jn we nog wachtende ds. Bos van
Ds. van den H m vel en Bode bedienden
hier het Avondmaal.
School. Onze school telt ongeveer 39
'eu-lingen Voor het grootste gedeelte
wir it het onderwijs gegeven in de Engelsche
taal, de kinderen leeren over het algemeen
hunne nieuwe taal vrygoad. Onze onder
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
wijzer, een man uit onze kolonie, kwjjt
zich goed van zijne taak en de kinderen
ga in gaarne naar school. De scriool ligt
in het centrum der kolonie.
A'gemeene toestand. Hiervan eenejuiste
en uitvoerige besciirijving te geven gaat
moeilijk. Echter wil ik het een en ander
aanstippen. Het spreekt van zelve dat Je
kolonisten geen gei l genoeg hadden om
zich landbouwwerktuigen, zaaigranen als
anderszins aan te schaffen. Hierin z(j.i ze
echter geholpen en nu zal de afbetaling
van een en ander veel afhangoa van den
opbreng-t van den oogst. Men inoet evenwel
niet uit het oog verliezen dat het nog
htrde tijden zyn die men moet doorleven
want het duurt nog een jaar eer men weel
een oogst heeft en ge l-irende dieo tijd heeft
men geld noo lig voor levensbehoeften e, z.
Zeer gelukkig was het dan ook von,
onze arme kolonisten dat in den loop vau
dit jaar uit onderscheiden plaatsen van
Amerika giften inkwamen voor de arme,
bedrogen emigranten der Utrechtsche
maatschappij, want anders ware de nood
en ellende niet te overzien geweest. Tot
heden ten dage geniet iedere arme wekelijks
eene bijdrage van de diaconie der gemeente
die thans de ingekomen gelden beheert.
Moge God nog vele harten neigen om de
behoeften onzer lotgeuorten te vervullen
gedurende den aanstaanden winter. Over
het geheel genomen heerscht er nog al
tevredenheid over den toestand der kolonie.
Vele bezwaren zjjn reeds uit den weg ge
ruimd en voorzeker draagt er veel toe bij
dat men de overtuiging heeft verkregen,
en ook ik beaam dit ten volle, dat hier in
de San Luis Valley wel brood te verdienen
is wanneer men de zaken maar goed aanvat.
Kr is hoop voor de toekomstdit spreek
ik met vo'le overtuiging uit.
Hoop voor de toekomstJa, dit woord
z-al menig Nederlander liefelijk in de ooren
klinken, inzonderheid hun die do >r hard
werken slechts een karig stukje brood
kunnen verdienen. Menigeen zal mij nu
vragen, durft ge het aanraden om naai
de valley te komen
Als antwoord op eene zoodanige vraag
wil ik dit zeggen. Over den toestand, de
doorloopende opbrengst der oogsten, de
pr(jzen der te verkoupen granen kunnen
en inogen we nog niet veel zeggen, daarvan
hebben we wel veel hooren vertellen, doch
we hebben bijna nog niets ondervonden
bij gevolg moeten we ons van aanprijzen
ge ie el onthouden. Echter wat we met
onze oogen aanschouwen, kunnen wij mede-
deelen en dan is het zeker dat hier nog
duizenden bij duizenden akkers grond
liggen te wachten op den ploeg
van een goeden landbouwer om zijne
schatten, in den schoot der aarde ver
borgen, op te leveren. Met het oog op de
reeds vei kregen resultaten meenea w(j te
mogen zeggen dat er voor honderden huis
gezinnen gelegenheid bestaat om hun lot te
verbeteren en zich een zelfstandig bestaan
te vei schaffen. Ik wil u eene gebeurtenis
mededeelen die het bovenstaande bewijst.
Dezer dagen kwamen uit den nabuiigan
Staat Kansas een viertal boeren om de valley
te bezichtigen Hun doel was om, wanneer
zij hunne eischen bevredigd konden zien
betreffende eigendomsbewijs der te koopen
gronden, het bezit van water voor irrigatie
en goede kwaliteit van land, zich later
•alhier te vestigen.
Hun onderzoek scheen bevredigend te
zijn want ze hebben reeds gronden uitgi»
zocht. Die lieden zijn nu vertrokken, om
hunne zaken ginds te regelen, we hebben
dus redenen om te veronderstellen dat zij
zich hier mettertijd zullen nederzetten, wel
licht gevolgd door meernere Kansassche
landbouwers Met opïel weid ik hier wat
over uit om tegen te spreken wat in meer
dan eene Hollandsche couiant voorkomt.
Men leest (ik meen in «de Vooruitgang»;
dat hier een hongersnood op handen is
Nu vooralsnog zie ik niet in waar die van
daan moet komen, daar de veldeD wit zyn
om te oogsten en men w(jd en zyd
de goudgele halmen ziet golven.
Een Hollander die het hier niet al te best
gemaakt h eft is de berichtgever. Ooideeli,
waarde lezers, dus nu eens niet te haastig.
Onderzoekt eerst grondig voordat ge asn
neemt of verwerpt. Ten allen tijde verklaar
ik mij bereid om inlichtingen te gev< n aan
hen die zuiks van mij mochten verlangen.
Evenwel spoedig zal u de keuze gemakke
1 ijker gemaakt worden da-ar uil ou/e kolonie
let weluit den boezem van onze kolonie
betrouwbare inlichtingen naar het oude
vaderland zullen gezonden worden door
middel van de pers en uitgaande van eerra
vereenigiug van Hollandsche kolonisten, en
van andere personen, die zich tot taak zullen
stellen de Emigratie tiaar hier te bevorderen
en wel op zoodanigen grondslag, dat leden
der Geref. kerken in Nederland als elders,
zoowel op het gebied der kerk als dat der
school, geheel hunne begeerte naar volkomen
gewetensvrijheid zullen bevredigd kunnen
zien. Geve de Heere dat onze pogingen
daartoe zu'len slagen.
En nu ten slotte nog een paar mededee
lingen uit mijn persoonlijk leven voor
degenen die mij kennen. Ik tracht mijn
brood hoofdzakelijk met den handel te ver
dienen en heb midden in de kolonie naast
mijn woonhuis een bouten «store» i magazijn
of winkel) laten bouwen. De inrichting is
wel wat primitief. Toch kan ik er my in
den eersten tij 1 best mede behelpen, hij is
ook ruim genoeg. Na ik eenigen tijd in de
zaken werkzaam hen is mijn handel wat
meer uitgebreid.
Mijne artikelen zijn nog al tamelijk
verscnillend van aard als daar zijn: Land
bouwwerktuigen en lucifers, varkens en
dekschalen, gemaakte over kleeren en peper
munt, ingem takte vruchten en wagensmeer,
versch koevleesch en petroleum, enz. enz.
In het eerst had ik zeer veel moeite om
mijn handel te beginnen omdat ik de En-
geische taal niet machtig was, de waren niet
kende, niets van pry zen wist, de gewoonten
waren me ook totaal vreemd. Zoo ergens dan
vooral hier geldt het «help u zeiven» en
«aanpakken maar». «Ik kan iriel» staat
hier niet in 't woorden boek, men begint
eenvoudig maar en gelakt het niet dan
maar weer wat anders, 't I# dan ook een
geheel ander leven dan in Nederland Zoo
vrij a's een vogel in d lucht. In mjjn winkel
komen lieden van allerlei natiën als Hollan
ders, Amerikanen, Zwe len, Mex;carien, enz.
Mijne bezitting bestaat uit een houten
hui#, een houten winkel, een stal, kippen
en varkenshok, een buggie, een paar eena
koe, 12 kippen, 2 varkens, 20 acies land
en nu denk ik er nog 30 acres bij in
cultuur te brengen, dus samen 50 acres
(ongeveer 50 gemjten of 20 bunders). Dit
jaar is voor mij een harde tijd want al
hoewel ik veel verkoop, de betaling kan
echter niet da lelijk volgen, dit mset uit
den oogst voortkomen We moeten eten-
wel maar moed houden want ook voor mjj
is er hoop voor de toekomst. Vele bezig
heden heb ik te verrichten. Tweemaal in
de week rijd ik naar Alamosa en dien»
tengevolge vervul ik de functie van vrach
tenaar tevens en tweemaal per week bezoek
ik de Hollanders om commissies op te nemen
of uit te voeren. De spade en ander gereed
schap zijn nu ook geene vreemde zaken meer
in mijne handen, men wordt aan alles gewoon
en het |leven dat ik thans leid bevalt me best.
Ziedaar, geachte landgenooten, i en en
ander ter uwer kennis gebracht aangaande
de Hollandsche kolonie in de San Luis
Valley. Veel liet ik onvermeld omdat ik
er nog geen goed oordeel over heb.
Het meest gewichtige deelde ik u naar
mijn beste weten mede en in hoofdzaak
kunt u nu wel eene gedachte vormen hoe
wy het hier hebben Voor ditmaal Iaat
ik het hierbij in de hoop dat ik later weer
iets van mij zal kunnen laten hooren.
Onze familiebetrekkin! en, vrienden en
kennissen welmeenend grot1 tend en u mijnheer
de Kedacteur hartelijk dank zeggend voor
de opname dezer regelen blij t ik
Uw. dw.
S, HARTQGt
