NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
1893. 3lo. 146.
SiastCag 12 SepfemCec.
SeoeniTe Itttttpng.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
Eïl
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
In het belang van den
landbouwer.
Buitenlandsch Overzicht.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
In dezen tjjd doet de leuze «hervorming»
opgeld.
Wie daar niet mede instemt, onvoorwaar
delijk en zonder eenig voorbehoud, wordt bij
zeer velen niet medegerekend, gaat voor
conservatief door en staat tegenover liet
«volk». Nu moet al dadelijk erkend worden
dat er inderdaad veel is, dat verbetering
eischt, dat «hervormd» moet worden. En
onverantwoordelijk zou het zjjn, wanneer
eenige gehechtheid aan het bestaande, voor
wendsel werd, om alles bij het oude te laten.
Maar toeh met die leuze van hervorming
behoort men wel eenigszins voorzichtig te zijn.
Op dikwijls onstuimige en hartstochtelijke
wjjze worden in de Volksvergaderingen en
in de pers hervormingen geëischt, waarvan
de gevolgen niet altijd deugdelijk zijn over
wogen. Velen van hen, die zoolang om
belastinghervorming geroepen hebben et) die
thans hun wensch en daarbjj een bedrijfs
belasting hebben verkregen, zouden wellicht
wat minder luid hun verlangen uitgesproken
hebben, wanneer zjj de gevolgen van die
herziening voor hun gezin hadden kunnen
voorzien. En ongetwijfeld zullen zij, die
thans zoo aandringen op tusscbenkomst van
den Siaat ten behoeve van den werkman,
wel eenige teleurstelling gevoelen, wanneer
het blijkt, dat uitbreiding van Staatsbemoeiing
altijd neerkomt op verhooging van het be-
lastingcjjfer.
Zoo is het met tal van wenschen. Toen
verleden jaar de accijnzen op zeep en zout
werden afgeschaft of verminderd, was men
daarmede maar matig ingenomen. Die ver
andering gaf toch maar enkele centen in de
week. Veel beteren radicaler zou het immers
zijn, wanneer de accijns op de suiker afge
schaft ware. Dooreengenomen zou die
afschaffing aan ieder gezin zeker meer dan
10 cent per week voordeel geven. Op den
klank af, was daarvoor ook veel te zeggen.
Suiker is immers niet maar een artikel van
weelde, maar van voeding. En dergelijke
artikelen moeten toch gemakkelijker onder
het bereik van de onveimogenden gebracht
worden.
Cf een dergelijke «hervorming» een ver
betering zou zijn, een verandering iu het
belang, niet van enkelen maar van het alge
meen, wordt onzerzijds sterk betwijfeld.
Radicaal was zij zeker; maar wat radicaal
heet of i», verdient daarom nog niet aan
beveling. In dit geval zeer zeker niet. Immers
die om afschaffing van den accijns op de
suiker zoo dringend riepen begingen één fout
en geen kleinezjj hielden geen rekening
met den bestaanden toestand en zagen dan
ook geheel over het hoofd de belangen, welke
door die afschaffing onherstelbaar zouden
zjjn getroffen.
We hooren den eenen of anderen warmen
hervormings-vriend al roepen«belangen
't mocht watdat de schatkist de
opbrengst van dien accijns, 8 millioen gul
den, zal moeten missen, is toch waarlijk zoo
erg niet de vermogenden moeten dan
maar wat meer belasting betalen en alles
komt weer terecht». Men ziet: er zijn geen
moeilijkheden, want dat het verhoogen van
de belastingen voor de vermogenden wel
altijd in het belang is van allen, bepaaldelijk
van de nijvere en neringdoende klasse der
bevolking daarmede wordt minder ge
rekend.
Doch aangenomen, dat de schatkist op
gemakkelijke wijze die 8 millioen gulden
kan terugkrijgen din zijn daarmede de
bietsuiker-fabrikanten en de bieten-bieren
nog niet gebaat. Want en daaraan
schijnt door de voorstanders van de af
schaffing van den suiker-accijns in 't geheel
niet gedacht te worden want die af
schaffing zou, onder de bestaande omstandig
heden, noodwendig ten gevolge hebben
le. dat bijna alle bietsuikerfabrieken
konden afgebroken worden, waardoor tal
van menschen zonder werk kwamen en
2e. dat de landbouwers, althans de meer
derheid van hen, met algeheelen ondergang
bedreigd wierden.
Niemand zal de beteekenis daarvan willen
geringschatten. Maar zal wellicht deze
of gene [vragenhoe kan ooit afschaffing
van den suiker-accijns den landbouwer met
ondergang bedreigen Deze vraag dient wat
nader beschouwd te worden.
Het zal ook onzen lezers niet onbekend
zijn, dat bepaaldelijk de waardeverminde
ring van het zilver als ruilmiddel en daarbij
nog de concurrentie van Amerika vele land
bouwers gedwongen hebben bieten te telen,
een artikel aan welks cultuur grooter
moeieiijkheden zijn verbonden dan aan den
bouw van granen, maar dat meer opbrengt
dan tarwe en rogge. De bietencultuur, hoe
zeer ook in den beginne geminacht, is zöö
allengs een hoofdbron van bestaan geworden,
bij het gemis waarvan de zeer vele land
bouwers zich niet meer staande zouden
kunnen houden.
Afschaffing van den suiker-accijns nu staat,
bij de tegenwoordige omstandigheden, gelijk
met hetsloopen van de bielsuiker-fabrieken
èo met den ondergang van den landbouwer
in Zeeland, Brabant en waar meer de boer
zich op de bieten-cultuur heeft kunnen
toeleggen. Op dien grond mag door niemand
op die afschaffing worden aangedrongen,
tenzij mon een middel weet voor den
landbouw om het hoofd boven water te
kunnen houden, of wel tenzij door
invoering van den dubbelen standaard in
alle landen de H*llandsche gulden op de
Londensche markt weer tot zijn waarde
mocht komen.
Doch welk verband bestaat er nu tusschen
het handhaven van den suiker-accijns en
het voortbestaan van de bietenteelt Dit
verband, dat by de afschaffing van den
accjjns de bietsuiker de bescherming mist,
welke zij thans boven de rietsuiker heeft
Van de laatste soort suiker wordt nl. de
volle aecijns geheven terwijl van de inland-
sche of bietsuiker slechts een gedeelte
belast wordt. Niet van de hoeveelheid
vervaai digde suiker, maar van de hoeveelheid
sap, waaruit de suiker door kristalisatie
wordt verkregen, moet belasting betaald
worden. De fabrikant weet echter veel
meer (25 percent) dan deze hoeveelheid uit
het sap te trekken en voordat overblijvende,
de overponden geheeten, behoeft hij geen
belasting te betalen. Deze overponden namen
in de laatste jaren toe. De boeren nl. wordt
zaad gegeven, waaruit kleine bieten met
veel suikergehalte voortkomen.
Een dubbel voordeel voor den stu/ce>-
f abrikant.
Vooreerst heeft hij den landbouwer, die
niet naar het suikergehalte der bieten maar
naar het gewicht betaald wordt, minder uit
te betalenen vervolgenstlie kleinere
bieten geven minder sap by meer suiker,
en naar de hoeveelheid sap, niet naar de
hoeveelheid suiker wordt de fabrikant in
den accijns aangeslagen. Bij afschaffing
van den suiker-accijns ontgaan den fabrikant
die voordeeler., komt hij gelijk te staan met
de rietsuiker-fabrikanten of liever kan hij
niet meer met de rietsuiker concurreeren,
en wordt hjj wel gedwongen de fabriek te
sluiten.
Intusschen hebben de goed geslaagde
pogingen van den fabrikant om zoo weinig
mogelijk sap en zooveel mogelijk suiker uit
de bieten te verkrijgen aan de schatkist
groot nadeel borokkend. Hoe meer suiker
de fabrikant uit het sap wist te bekomen
en hoe grooter daardoorde hoeveelheid niet-
belaste suiker werd, des te gemakkelijker
werd de concurrentie met de rietsuiker.
Dit artikel werd allengs minder verbruikt
en in de plaats daarvan kwam de bietsuiker,
die voor een aanzienljjk deel geen winst
aan de schatkist gaf.
In 1891 heeft de Regeering een poging
aangewend om dien achteruitgang in de
opbrengst van den suiker-accijns tegen te
gaan. Met weinig goed gevolg voor de
schatkist. Er was nu getekend op een
opbrengst van 8Vs millioen gulden en
de accjjns bracht in het vorige jaar bijna
een millioen te weinig op.
Men herinnert zich nog wel de jammer:
klachten der suiker-fabrikanten over het
suiker-wetje. Hun winsten zouden minder
wordende landbouwende stand zou er
onder lijden.
Nu het laatste kwam dan ook uit,
niet het eerste 1
Toen dat wetje was aangenomen, werd
de prijs van fll per 1000 Kilo bieten
door de fabrikanten gebracht op f9. Dit
gaf van zelf een groot verlies aan den
landbouwer.
De fabrikanten daarentegen hebben er
bij gewonnen. Het suikerwetje van 1891
beantwoordde toch volstrekt niet aan de
gestelde verwachting. De accjjns-opbrengst
bleef verminderenen de suikerfabrieken,
die in 1890 een wiost van 5 tot 12 pCt.
maakten, keerden het volgende jaar dividen
den uit van 10 lot 23 percent, een zelfs
van meer dan 30 percent.
De Regeering, die in de ee-ste plaats op
het belang der schatkist heeft te letten,
meende dat die toestand niet mocht voort
duren en de Minister Pierson is nu met
een ander suiker-wetje gekomen, dat spoedig
by de Tweede Kamer in behandeling zal
komen. Daarbij zal de aanslag van de
vermoedelijke hoeveel suiker, die verondersteld
wordt in het beetwortelsap aanwezig te
zijn, verhoogd worden, zoodat de accijns een
bedrag van 8V2 millioen jaarlijks zal op
brengen.
Of de Regeeriug met dit wetje het doel
beter zal bereiken dan met dat van 1891?
Deze vraag kan volstrekt nog niet bevestigend
beantwoord worden. Maar zeker is het,
dat de suiker-fabrikanten weinig schade er
by zullen hebben, daar zij nu reeds gedreigd
hebben den prys per 1000 Kilo bieten te
verminderen tot t 8.een prijs, waarvoor
de landbouwer geen bieten kan telen.
Hoe dit nu zal aft mpen, moet de toekomst
leeren. In ieder geval dit zal nu wel
duidelijk zqnaan de afschaffing van den
suikeraccijns is meer verbonden dan men
zoo oppervakkig zou meenen.
Proteslantsche N. Brab.
P. S. Ditzelfde blad schrijft nog het
volgende in zake Beetwortel-contracten.
Met eenige voldoening kunnen wij mede-
deelen, dat de Bond van Beetwortel-Suiker
fabrikanten afgezien heeft van den eisch tot
terugbetaling van de voorschotten met rente
en boete.
Terecht heeft men begrepen, dat de
Agenten verplicht zijn de boeren in kennis
te stellen met den inhoud en hen erop te
wijzen,dat zjj op de uitvoering en handhaving
moeten rekenen. Wie er dan in strijd mede
handelt moet ook de gevolgen dragen.
Het Engelsche Hoogerhris heett korte
metten gemaakt met de home rule wet.
Het verwierp haar met 428 tegen 42 stemmen.
Thans diingt men van conservatieve zijde
wel op ontbinding van het Lagerhuis aan
teneinde door eene nieuwe volksstemming
het liberale ministerie tot heengaan te
nopen; doch Gladstone weet iets beters;
iets dat meer in het algemeen belang is.
Hij zal nog eenige belangrijke wetsvoor
stellen van anderen aard indienen en in
middels de home rule plannen doorzetten.
Treurige, verontrustende afmetingen neemt
de aDti-Europeesehe strooming in China
aap dit ontzaglijk uitgestrekte Hemelsche
Rijk, grooter dan Europa, met zijn 300
miljoen inwoners, sinds jaren voor de
Europeesche beschaving opengesteld, heeft
thans gemeend, met handhaving dezer
beschaving, de Europeesche beschavers wel
te kunnen missen.
De onderkoning Chang schijnt zwanger
te gaan aan het denkbeeld om. met verlof
van den jeugdigen keizer, desnoods door
moord, alle Europeanen te verwijderen.
Vooral op Er,gelachen is hij zeer gebeten.
Reeds langer dan vandaag of gisteren heeft
hij met leede oogen den snellen voortgang
aangezien dien door Europa's koloniale
mogendheden in Azië gemaakt wordt.
Van het zuiden en zuidwesten naderen
Frankrijk en Engeland al meer de Chineesche
grenzen, terwijl Rusland van het oosten
uit al meer naar den kant van zijn grooten
mededinger opdringt.
Op dit alles grondt hij de voorspelling
dat het den beschaafden volken van Europa
om een verdeeling van zijn rijk te doen
isen wie zal ontkennen dat bij den
tegenwoordigen stand van zaken de eenheid
van China gevaar loopt?
Toch zou het voor den goeden voortgang van
het zendingswerk niet kwaad zijD, zoo China
wat meerde con tróle der christenvolken onder
vond. Echter niet om zoo tot'annexatie tekomen;
dergelijke plannen doen aan het werk der
zending veel kwaad. En de zending vindt
in China nog maar al te veel tegenwerking.
Men herinnert zich nog tnaar al te wel,
hoe den 1 Juli van dit jaar de Zweed-che
zendelingen Wikholm en Johansen bij
Sing Poe werden vermoord. Beide moedige
mannen hadden geweigerd hun post te
verlaten, ondanks dat de overheid hun had
aangezegd hen onmogeljjk tegen het door
de mandarijnen opgehitste volk te kunnen
beschermen.
Wel trachtten zjj, van het eene huis in
het andere vluchtend, aan de woede van
het volk te ontkomen doch ten slotte na
wel dertig huizen van het eene dak op
het andere springend, te hebben gepasseerd,
moesten zij zich overgeven. Zij werden op
de afschuwelijkste wjjze gedood.
Deze vermoording is slechts het begin
der vervolging geweest.
Het schjjnt dat ook de ambtenaarswereld
er niet vreemd aan is.
Er zijn in China namelijk vele geletterden
die hongerend wachten op een benoeming
en dientengevolge de European verfoeien.
En de regeering is daarbjj stuitend partjjdig.
Zij doet geen recht aan de moordenaars
en heeft geen bijzondere bescherming voor
de «westersche duivels» zooals het volk
ze noemtover.
Met vreeze ziet men dus de toekomst
tegemoet.
In een brief uit de Vereenigde Staten
in het Zondagsblad van het Centrum wordt
geklaagd over algemeene malaise, werkloos
heid en armoede in deze groote republiek.
De schrijver knoopt daaraan de volgende
opmerkingen vast:
En wat doen nu de rjjken, de groote
werkgevers? Helpen zjj hunne arbeiders
op eene of andere wijze door deze gedrukte
tijden heen? Neen, niet in 't minst, zij
ontslaan zooveel menschen als maar eenig-
zins mogelijk is, of sluiten de tabrieken
gjheel. En omdat de gelegenheid nu zoo
schoon is, verlagen zij, bjjna overal, de
daggelden.
De slechte tijd brengt verlies, dat is
zeker, maar de rijke trBcht, zooveel hjj kan,
zijn verlies te verminderen, door den werk
man er voor te doen bloeden.
Wordt het weer drukker, en het begint
er naar uit te zien, dat het ergste achter
den rug is, zullen dan de daggelden wederom
verhoogd worden?
Ik vrees niet alleen, maar ben vrjjwel
overtuigd, dat men zulks niet doen zal. De
ondervinding leert dat. En nu moet ik
zeggen, dat de daggelden toch al Diet te
hoog waren. Met enkele uitzonderingen
worden bijna alle vakken slecht betaald en
verdienen de werkgevers veel te veel. Hoe
zou het anders ook moge'ijk zijn, dat iemand
in 10 a 15 jaar een sommetje overhoudt
van 2 a 3 millioen of somtjjds nog ontzaglijk
veel meer.
Men klaagt in Nederland over laag dagloon
en men meent, dal het hier altemaal weelde
is. Maar als men weet, dat b. v. een
grondwerker betaald wordt met 80 a 90
cent per dag voor hard werk in een rotsigen
grond, dan zalmen wel overtuigd zjjn, dat
de weelde niet groot kan zjjn.
11 September '93.
Te Den Haag is overleden de heer
M. M. Jansen, hd van den Raad van State,
gepensioneerd zeeofficier.
De overledene was een sterk bevorderaar
van de stoomvaart op Amerika.
By kon besluit is op zjjn verzoek
eervol ontslag verleend aan D. A. Dronkers
als dijkgraaf van den Zuid vlietpolder, gem
Wolfaartsdjjk. En is benoemd tot plaatsver
vanger djjkgraat van den polder Oosterzwake
S. Paul.
Het Maandblad tegen de Kwakzalverjj
waarschuwt bij herhaling voor den zooge-
naamden «kankerdokter» Windelinx, die
geen kanker geneest en den lieden veel
geld uit den zak klopt.
Oak zijne advertenties omtrent genezing! n
zijn leugenachtig of van twijfelachtige waarde.
Het stuk uit het Maandblad is te groot
om het heelemaal op te nemen. De belang
hebbende vrage echter bedoeld no. aan by
den secretaris den heer Schmidt, apotheker
te Amsterdamen zoo hij nog eenig
vertrouwen stellen mocht in de verzekeringen
van den heer Windelinx, zal bij na lezing
van hef Maandblad,daarvan wel genezen zijn.
De man exploiteert ook homoeopathische
geneesmiddelen, waarmede hjj op bespottelijke
wijze omspringt
Een patient schreef hjj voor 5 fleschjes
arsenic, 1 fleschje daags, elk uur 4 korrels
en daarnp nog 5 fleschjes Iodure Arsenic op
dezelfde wijze.
Die een weinig van het gebruik der
homoeopatische geneesmiddelen afweet zal
bij het lezen van dit recept een glimlach
wel niet kunnen onderdrukken.
Trouwens reeds voor enkele jaren heeft de
redactie van het Ilomoeopatisch Maandblad
bekend gemaakt dat de homoeopathie in
geen enkel opzicht gemeenschap heeft met
dezen kwakzalver.
Dinsdag 26 en Woensdag 27 Sept,
zal in het gebouw der Rotterdamsche Dier.
gaarde de tweede jaarvergadering der veree-
niging van Nederlandsche Patroons «Boaz»
plaats vinden.
Den 26 Sept worden behandeldBespre
king van de vofgende voorstellen der afdeeling
Leiden.
lo. Het hoofdbestuur wende zich tot de
hooge regeering ten einde te verzoeken,
vooral nu de herziening der algemeens
voorwaarden der rijkswerken aan de orde
is, bij de aanbesteding de pereoonljjke
borgstelling te laten vervallen en daardoor
in plaats te stellen het storten van zeker
bedrag als borgtocht, hetzij 5 pet of 10
pet. van de aanneemsom of begrooting,
zooals dit in België en Frankrijk gebruike
lijk is.
2o. Het hoofdbestuur wende zich tot de
hooge regeering ten einde te verzoeken, voor
al nu de herziening van de algemeene voor
waarden der rjjkswerken aan de orde is,
zonder uitsluiting van buitenlandsche inschrij
vers, daarin deze bepaling op te nemen, dat
dezen 5 pet. of 10 pet. lager zullen moeten
zjjn dan een ingezetene des rijks.
lste SectieLandbouw. Onderlinge bespre
king van de navolgende onderwerpen, on
der voorlichting en leiding van de heeren
A. Diugemanse, landbouwer te Middelburg,
A. Van Namen Hz., zaadhandelaar en kwee-
ker te Zwijndreeht en R. K. Okma, land
bouwer te Indijk, Woudsend,! eden van het
hoofdbestuur van Boaz. lo. Ontginning van
woeste gronden en eigendommen van geringe
pachtwaarde; 2o. Subsidie van staat, pro
vincie of gemeente voor den aanleg van
verkeerswegen in het belang van de ont
ginning; 3o. Premie voor landverbetering
4o. Rjjkshypotheekbank5o. Progressieve
grondbelasting60. Verscherping van de
wettelijke bepalingen tot wering van knoeie
rijen in den boterhandel (Boterwet): lo.
Afschaffing van voor den landbouw druk.
kende accijnzen 80. Bescherming van land
bouwproducten (rechten op granen); 9o.
Deskundige adviezen over meststoffen en
zaaigranen enz., een en ander naar de be
hoeften van de streek, waar die gebruikt
of verbouwd worden lOo. Proefvelden voor
gewassen en meststoffen (krachtvoeder); llo.
Nieuwe of onbekende voor den landbouw
nuttige gewassen; 12o. Kunstmest en stal
mest; 13o. Verbreiding van kennis over
nuttige gewasseD, en wjjze van kweeking,