nit dWSBLAD
VOOR ZEELAND.
RIST'ELIJK-
HISTORISCH
117.
donderdag
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
eeI
HEILIG GEBOD.
Schetsen over Middelburg.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- ea v'RIJDAGAWNiA
Prijs per c'Ae maanden franco p. p.
Enkele nurimers
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Heden verschijnt voor
het üerst ons blad in iet
wat grooter fonïlaat'.
Reed slang bestol hieraan behoefte.
Dank zij den stei111 der lezers en van
het adverteerenij vubliek werd ons
blad in den laatsten te klein.
Het kon niet aan all® zaken de aan
dacht wijden die zij veruil!nden-
Voor buitedandsche ovellichten
was in geen jiren plaats meer.
De reisgeleg3nhedeu vonden te
schaars vermelding.
Het hoofd van ons blad moest
wegens pl3atsk3brek Worden wegge
nomen.
Het feuilleton Was er niet steeds
v®-
Menig hoofdartikel moest wegen
beperkte ruimte in de pen blijver
Onze beperkte omvang en kracht
liet niet toe van alles notitie te nemén.
En nu willen wij niet zeggen dat
door deze kleine uitbreiding op eens
alle wenschen zullen vervuld worden,
toch zijn wij weer wat nader aan
het ideaal gekomen.
Welk een verschil met yoov zeven
jaren 1
Toen in veel kleiner formaat twee
maal *s weeks verschijnend, en, wat
den inhoud betrelt, van het geduld
der lezers wel wat al te veel ver
gend.
Thans in grooteren omvang drie
maal in de week zich bij u aandienend,
fnet zij het ook weinige, vruchten van
e in die jaren opgedane ervaring.
Gods hand heeft De Zeeuw geleid
'en hem laufis?amerhand doen winnen
in hef vertrouwen der Zeeuwen.
In dat vertrm wen en in den wel-
willenden steun .er Zeeuwen beveelt
De Zeeuw zich opnieuw aan.
Hij herhaalt wat hp in 1886 in
zijn proeinummer schreef:
a De redactie is zich hare zwakheid
bewust. Dcch hare hulpe is va:i
Hem, die hemel en aarde gemaakt
heelt.»
„Laat de kinderkena tot Mij komen en
Ttrhindert ze niet. Mabc. 10 .- 4b.
De F*ere Jezus Christus heeft aan Zijne
discipe'en, met betrekking tot de kinderen,
een gfebod gegeven, dat nog veel te weinig
in hjt geweten klemt.
-j
FEUILLETON.
MIDDELBURGSCHE PREDIKANTEN.
VIII.
Faukelius, «anno 1585 geroepen in de
heymelicke gemeynte let Ceulen», arbeidde
aldaar met veel moeite, vanwege de be
nauwing dier tijden, maar ook met veel
zegen. Veertien jaren lang deelde hij in
al de smart en al het ljjden dier kerk en
>:ënde hij zich haar een getrouw herder,
Uit haar leidde in de grazige weiden van
Gods Woord. En 't.kon dan ook geene
verwondering baren, dat de Keulsche ker
keraad weigerde hem te laten trtkken, toen
in 1594 Middelburg hem begeerde. Immers,
terw|jl hy in Zeelands hoofdstad tydelyk
verblijf hield, besloot de kerkeraad van
Middelburg in z|jne vergadering van 25 Aug.
1594, «om aan mijne E. Heeren de Magis
traat deser stadt vooren te dragen: alsoo
nu tegenwoordich Hermannus Faukeel, in
de stadt is, of het niet geraetsaem ware,
hem, soo 'tmet siichtinghe der gemeente
tot Ceulen conste geschieden ende hjj met
goede getuygenisse conste coomea, tot den
dienst alhier soude mogen versoeken.» De
magistraat handelde o/er dit varzoalr. «r>
Men raag fonemen dat zeer velen het
keinea, in zoverre dat zij minstens één
of meermalen dat gebod hebbin vernomen,
en toch zijn Iet betrekkelijk nog weinigen,
dit hel opvolgen.
Wij noemen het een heilig gebod, omdat
de Zone Gods het gat. Daarbij 's het zoo
duidelijk, dat ook de minder ontwikkelde
hel goed vatten kan.
I)e Heilige Schrift geeft het ons in deze
woorden kLaat de kinderkens tot Mjj ko
men en v|rhindert zt niet».
Wjj wilen nu niet onderzoeken, vanwaar
het komt,"dit een zoo heilig, duidelijk spre
kend en algemeen gebod zoo weinig wordt
opgevolgd. De klein j ruimte van een Unie-
blaidje dwingt tot l|knoptheid. Daarom zij
mek betrekking tot uit punt alleen opge
mekt, dat ook uit de vei werping van dit
gebijl des Heeren alweder blijkt, hoezeer
de zijnde de natuur van jen mensch heeft
verdorven; zoodat hjj, wdar die verdorven
natuui; aan het woord komt en heerscht,
zich een verachter en hatw van God toont
te zijn in plaats van Hem lief te hebben
net geheel het hart en uit geheel de ziel
m uit geheel de kracht, en deze liefde te
bonen door eerbiedige gehoorzaamheid aan
iijn wil, zooah des menschen schuldige
icht is.
Wn. yon alleen en hat treurige
feit, dat leien, die Jezus oeiijdoi als den
éénigen vtn God gegeven Zaligmaker, van
dit Zijn hi^g et» heilig gebod geen of zeer
weinig notitie nemen.
pij kuntim het zinder deernis aanzien,
dat hunne hinderen of de kinderen hunner
naasten, gedurende e»n groot deel van den
dag gebraoh; worden onder den invloed van
een onderwijl dat «neutraal» heet, maar ia
den grond vijandig is aan Gods geopen-
baarden wil. deutraal beteekent eigenlijk
«onzijdig, niet p w en niet tegen*. Maar
in de zaak der opvoeding en van het on
derwijs op de scioolis zoo iets onmogelijk.
Reeds het woord van den Heere Jezus toont
dit dudeljjk aan wiar Hü zegt: «Wie
met Mij niet is, die is tegen Mijen wie
met Mij niet vergadert, die verstrooit
i Matth. 12 30 j[)ie dus niet voor Jezus
is, is fatelqk tegm Hemen wie, in op
voeding en onderwijs, niet met Hem ver
gadert, tie verderft, d.i. van den zoodanige
gaat, bevust of ontevust, een invloed uit,
die voor len leerling verderfelijk is. Immers
om thms alleen hitrop te wijzen van
Gods gezaj, dat gehcoizaamheid eischt, on-
voorwaardilijk en geheel, raag op de school
zonder den Ejjbe! niel gerept worden; en
zaken, perstnen en gebeurtenissen worden
daar menigrsial vocrgesteld, alsof zij bestaan
en plaats hebben zender Stil. Een onderwijs
in dezen gje*t is niets raindor dan neutraal
en oefent eer zeer r.ade'.iigen invloed uit op
71 Aug. d, a.werd reeds de burgemeester
net een raadslid gedèputterd, om in vereeni-
ging met den lerkeraaj Faikehus te spreken
over een mogdijk berfeep nam Middelburg.
Nu, daar had leze wé oiren naar. Wat
hen betrof, haij h|j geen bezvfaar. Alleen
nair de gewoonte dier dagen vilde hij het
besluit afwachten, dat del kerkeraad van
Keilen nemen izira.
Deze wilde vhn geen ontslag weten, maar
verzocht integende?! Faukelius, haastig teru"
te tomen, "Voort schreef hy aan den
magstraat en ketteraad van Middelburg,
dat kaukeüus hume eere en krwn was,
en tin z'j dies vooi hunne arme en zwakke
gemeente van hem geen afstand konden
of wilden doen.
Mur vier jaar Jafer te Amsterdam be
roepen, schreef h5, twel bereid te z|jn, om
de beroeping op zqa persoon gedaan aan
te nemen, ware !jj niet eenigszins verplicht
aan de gemeente van Middelburg, on tot
haren dienst vóór wderen bereid te rijn
doch Jwiverrt de kerk van Amsterdam van
die na Midddóurg koude verwerven, dat
ze hem wildei daarvan ontsIaaD, hq dan
begeeice de lieroeping naar Amsterdam
8a1 j160 e.n kerft aMaar te dienen.»
Aanwhds- tósden twee gedeputeerden
'r m met een schriftelqk ver-
ll'l3 i w:
de godsdienstige denkwijze van den leerling.
Wat men dus bazelt van neutraal onder
wijs en zqne onschadelijkheid, is,op zijn best
genomen, zelfmisleiding, zoo er niet wat
ergers achter schuilt. Het is door des Hee
ren Woord geoordeeld. Daarom te meer is
het te betreuren, dat niet allen, die eerbied
hebben, voor God en Zijn Gezalfde, zich
opmaken, om in Godes kracht de kinderen
onzes voiks aan dat onderwqs te onttrekken
en ze te brengen op de Scholen met den bjjbel.
Als uit ons hart gegrepen is het schoone
woord van den eerwaardigen grijsaard Jhr.
Mr. P. J. Elout van Soeterwoude, dat wjj
dezer dagen onder de oogen kregen. «Voor
een ieder», zco schry ft deze kloeke beljjder
van Jezus Christus,
«Voor een ieder, wien de eenige troost
in zijnen Jezus is geschonken en die geen
vreemdeling is in de geschiedenis over het
algemeen en van het dierbaar Vaderland
in het bijzonder, kan het niet onverschillig
wezen, of zijne landgenooten al dan niet
worden geleid tot het «eeuwige leven».
Dat eeuwige leven is slechts in het kennen
van den «eenig waarachtigen God en van
Jezus Christus, dien Hjj gezonden heeft».
Die kennis geeft ons slechts het Woord Gods,
de Bijbel, en die leert ons, wat recht is;
wat de' weg is, welken de mensch en de
burger Heett ip "Glgpp
Godshoe die God aanzienlijken en geiingen
straft en loont, ons in het Evangelie van
Jezus Christus openbaart; Hjj, arm om
onzentwil, de kinderen tot Zich roepende;
en ze afkeerig makende van hoogmoed,
winstbejag en zinnelijkheid.
«Van hier, dat het mq sedert 1834 met
enkelen mjjner vrienden eene behoefte was,
de natie tot den Bqbel in het gezin en op
de school terug te brengen. Hoe achtens
waard en begaafd nu de onderwijzers op
de neutrale school ook mogen zjjn, hun taak
laat niet toe met God en Zjjn Woord de
jeugd bekend te maken.
«De vruchten daarvan openbaren zich in
ontevredenheid, woeling en miskenning van
de geboden Gods. Hoe bitter die vruchten
zijn, tooneri ons, onder meer, de woelingen
en het onzinnig drjjven van de verachters
van God en Zijn gebod. Zelfs is het in
sommige streken van ons Vaderland reeds
zóóver gekomen, dat een aanmerkelijk deel
der onderwijzers aan de openbare school zijne
instemming met de revolutionaire gevoelens
openbaart».
Is het dan niet om te schreien, dat het
bevel van den Hpere Jezus zoo schandelijk
wordt veronachtzaamd? Waar de Heere
Jezus roept: «Laat de kinderen tot Mij
komen!» sturen'nog honderdduizenden hunne
kinderen naar eene school, waar Jezus Christus
niet wordt geduld. Waar Hq vermaant:
«Verhindert de kinderen niet in het komen
zoek naar Middelburg. Doch 't was tever
geefs. 11 Febr, 1599 moesten zij rappor
teeren, «dat de gemeente van Middelburg
haar eigenen nood voor anderen moeste
voorstellen en derhalve Hermannus Faukelius
niet konde ontslaan van de verbindtenis,
waarmede hjj aan haar was verbonden».
Men besloot in Amsterdam, toen men dit
hoorde, «dat men ditzelfde aan Ds. Faukelius
zou overschrijven en daarbij te kennen geven,
dat de kerkeraad van Amsterdam niet
verstond, dat hjj (Faukelius) ganscheljjk aan
die van Middelburg is verbonden, dan dat
hem believe de zaak in de vreeze Gods te
overleggen.»
Aan dien laatsten wensch heeft Faukelius
zeer zeker voldaan, vooral, toen hjj reeds
den öden Febr. t599 de beroeping als
Middelburgs negende predikant ontving. En
zóo nauwgezet was hjj, dat oogenblikkeljjk
zjjn besluit was genomen. Ook al wilde
hij voor zich gaarne naar Amsterdam,
Middelburg had de oudste brieven. Daarom
kwam reeds den 7den Maart de brief van
aanneming in Middelburg. En 27 Juni 1599
werd hjj er bevestigd.
Zoo verheugde zich dan iildelburg in
het bezit van negen vaste predikanten, en
onder dezen niemand minder dan D3. Fau
kelius. Hoeveel hjj hitr èn voor de plaatse-
hier
tot Mjj,» daar plaatsen onbedachtzame ouders
een der grootste hindernissen op den weg
des kinds in den vorm van eene schoolop-
voeding en een onderwijs, waarbij met God
en Zijn gebod niet gerekend, en Christus,
in Wien alle de schatten der wjjsheid eu
der kennis verborgen zjjn (Col. 23), voorbij
gegaan wordt.
Dat moet, dat mag niet langer.
Het bevel des Heeren moet gehoorzaamd.
De kinderen mogen niet geofferd aan den
modernen tijdgeest, die van Jezus afhoudt.
Geen knieval voor den verfoeilijken geest
des Ijjds, die in de zoogenaamde neutrale
school een machtigen bondgenoot heeft, om
het opkomend geslacht te leiden op paden,
aan wier einde de dood in zijne schrikkeljjkste
gedaante loert. Meent toch niet, dat het
bq zulk een gevaar voldoende is, zoo gij,
ouders, uwe kinderen naar catechisatie of
zondagschool zendt, alsof gij, dit doende, ze
nu gerustelijk en zonder gewetensbezwaar
kunt en moogt overgeven aan de neutrale
school. Dat is spelen met het gevaar. Meer
nog: dat is een schadeljjk en schandelijk
hinken op twee gedachten, waartegen de
Heeie toornt. Twee heeren dienen, die
vlak tegenover elkander staan, is immers
onmogelijk. Maar waarom dit dan toch
beproefd? Waarom niet flinkweg de keuze
«Ke F.Ua op den Ksrme! voorstelde
«Is de Heere God, volgt Hem na»of de
keuze van Jozua ter harte genomen, «aan
gaande mjj, en mijn huis, wjj zuller: den
Heere dienen!» liever dan, dubbelhartig,
nu eens een knieval voor den Overste dezer
wereld te doeD, om straks daarop eene
buiging voor den Christus der Schriften
te maken.
Dubbelhartigheid kan niet anders dan
verderfelijk zijn voar u en uw kroostHet
beginsel van het neutraal onderwjjs is niet
uit God, maar uit den verfoeilijken tijdgeest
die Christus tegenstaat en Zjjn Koninkrijk
bestrijdt. Die tijdgeest is de Baal van deze
dagen, of, wilt ge, de Moloch, die als offer
uwe kinderen eischt. Hjj komt op listige
wjjze. Hjj zal u, onder meer, voorspiegelen
dat het al wèl is, als het schoolgebouw een
paar uur in de week voor catechisatiefo&aa?
wordt gebruiktwanneer gjj u althans laat
blinddoeken en de vjjgebladeren aanneemt,
die hjj willig is aan te bieden, mits gjj hem
het geheele schoolonderwijs en de schoolop-
voeding overlaat. Arme bedrogene, hoe zal
het u zijn, als ge tot u zeiven komt en gjj
te laat bemerkt, dat gij meègewerkt hebt
om de vjjandschap tegen Christus te stijven
Als gq later, zoo niet te laat, ontdekt, dat
door uw huldigen van den tijdgeest de
zielen uwer kindereDschade Ijjden I
O, hebt toch deernis met de zielen der
kinderen, gij ouders, opvoeders, voogden,
verzorgers, of hoe gij heeten moogt naar de
MaiaMBBMWMMwaMia—mmm
ljjke gemeente, èn voor de classis Walcheren
én voor de gansche kerk in Nederland heeft
gearbeid, getuigt nog de geschiedenis. Tal-
looze malen was hjj afgevaardigde naar
provinciale synoden, en de generale in Dordt,
die van 1618 '19, had Faukelius tot assessor.
Vele kerken in de provincie genoten eene
wijle zijne diensten, Goes en Aardenburg
zelfs twee maanden lang. Menigmaal gaf
in de eene of andere kwestie zjjn advies
den doorslag. Als hjj tegen ketterijen te
velde trek, was het er meestal mee gedaan.
Zelfs droeg hjj niet weinig bq tot de vorming
van predikanten en zendelingen voor de
Oost, welke men aan zijne zorgen had
toevertrouwd. En als prediker was hjj ten
zeerste geliefd. Mocht hjj, doordien hjj
enkele zjjner tanden kwijt was, eenigszins
moeilijker spreken, toch had hq eene man
nelijke stem en deftige uitspraak hjj was,
naar het getuigenis van 's Gravezande, «klaar
in zijn voorstel, machtig in het aandringen
der waarheid op de gemoederen, voorbeeldig
in den wandel en getrouw aan de waar
heid».
En wie zich eenigszins eene voorstelling
wil vormen van 's mans groote werkkracht,
die bezoeke, indien hjj in Middelburg mocht
komen of wonen, op een der daartoe be
stemde dagen eens de «Provinciale Bibli-
betrekking, waarin de Heere u tot de kin
deren heeft gesteld. Hebt toch diep gevoelde
deernis met de honderdduizenden, die de
scholen zonder den Bijbel bevolken. Hoort
en verstaat het vermaanwoord, het hoog en
heilig bevel, dat, beslist en duidelijk, u en
mjj aanzegt, wat de Heere wil in betrekking
tot het onderwqs. Durft ge dat hevel ver
achten En meent ge dan zonder verschrik
king voor Hem te kunnen verschjjren, voor
Hem Die ons Zijn heilig Gebod gaf en Die
ons oordeelen zal
Als een stemme veler wateren
klinkt des Heeren heilig woord
„Laat de kind'ren tot Mjj komen
Christ'nen, hoort I Om Godswil hoort
Komt, ons nauw aaneengesloten
onder Jezus' Kruisbanier;
Zijn bevel zjj ons het wachtwoord
wat 'verdeel', wijkt ver van hier!
't Geldt het heil van onze kinderen
meerder waard dan wereldsch goed;
't Is een strjjd voor de eer van Jezus,
Dien een elk aanbidden moet.
Komt dan, bouwt en steunt de scholen,
waar het Evangeliezout,
Onder Gods onmisb'ren zegen,
eene dierb're jeugd behoudt.
Unieblaadje
5 Juli '93.
Met de uitbreiding di» 009 blaadje
heden ondergaat, is het hoofd der couraut,
hetwelk de uitgevers om plaats te winnen
eenigen tjjd op non-activiteit steldeD, weder
in eene hersteld.
Hiermede is in de eerste plaats aan den
wensch van het blad zelf, maar ook aan
dien van vele lezers- voldaan.
Ons streven is en blijft onveranderd te
zqn een christeljjk historisch nieuwsblad,
en te strqden tegen wat zich daarmede niet
laat vereenigen.
De nieuwe belastingen!
Naar men verzekert, valt de opbrengst
der Vermogensbelasting zeer mede. De be
schrijving is nog niet geheel gereed, en
reeds moet men tot een cjjfer zqn gekomen,
ver boven de raming, welke ;de minister
Pierson er in 't publiek 1 van maakte.
De meening dat de ministerwel ongeveer
het dubbele had kunnen ramen, zou zegt
men, vrqwel bevestigd worden. De raming
is f8,700 000, en men zegt dat men nu
al over de 12 millioen is.
O. a. verhaalt men, dat te Amsterdam
iemand zal worden aangeslagen voor een
belasting van f 95,000 'sjaars en een ander
aldaar f45,000 'sjaars als rond cjjfer heeft
aangeboden.
Als de Vermogensbelasting dus waar
schijnlijk een 6 millioen 'sjaars "-"»r zal
opbrengen, dan de minister zei'"
kenen, en hetzelfde verschijn
zooals te verwachten ic
otheek,» in de
het handschrif'
taling. In
daar een k
werkzamen
staan en 0
kan ieman
tot stand b
met Ester
ningen» vo.
pelijke als x
die met den
dit handschrift
nummers uit de B
Of wilt ge 't nog 1
kennismaking met i
uw «Kort begrip dei
op dat Faukelius ma-
hen, die zich tot het i
begeven.» Laat uwe.,
of bij vernieuwing verli
teljjke uiteenzetting dei
den Heere, die in vroeg
gemeente zulk een u'
schonk, die ook nu n"
gestorven is, allen
onzes vMks.