1893. No. 113.
Dinsdag 27 Juni.
Zevende jaargang.
V KUSII I.I XT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Een sensatie-makend geschrift.
Goes. In de raadsvergadering van Vrij
dagavond waarin de heer van Asperen
Vervenne met kennisgeving afwezig was,
werd na lezing en goedkeuring der notulen
door den heer wethouder Ochtman naar
aanleiding van een in de vorige vergadering
door den heer Lambrechtsen geopperd denk
beeld aangemerkt dat voor het leggen van
retaillé-keien op de Groote Kade geen g lden
beschikbaar zijn. De post van f1000 op
de begrooting van 1893 toegestaan voor
onderhoud enz. is niet voldoende om dit
buitengewone werk er bij op ons te nemen.
Zoodra er echter financieel wat meer ruimte
zal zijn, wil hij gaarne enkele straten of
gedeelten van straten doen vernieuwen. Te
beginnen met de Jacob Valckestraat. Ook
anuere straten, o. a. Nieuwstraat, eenige
Oprillen, Klokstraat, enz. eischen vernieu
wing. De Lange Kerkstraat, indertijd met
de hardste keiensoort, canastkeien bestraat,
loopt niet gemakkelijk, al zjjn de steenen
nog goed. Zoodra het kan zal die straat
worden opgebroken en met grèskeien be
straat, de oude canastkeien kunnen dan
elders dienen. Op het oogenblik zijn wij
echter voor het koopen van nieuwe keien
niet in staat.
Goes. Benoemd tot kantonrechter te
Heusden de heer mr. N. H. C. van Daalen
Wetters alhier.
Kerknieuws.
Krabbend ijke. Onze geliefde leeraar
ds. J. ue Koning, hoopt den 10 Juli, a. s.
zijn veertigjarige evangeliebediening te her
denken. Geboren den 23 Nov, 1826 te
Bodegrave, werd de heer De Koning den
19 Mei 1853 te Gorinchem préparatoir en
6 Juli d. a. v. te Goes peremptoir onder
zocht en tot de bediening toegelaten. Den
daaropvolgenden rustdag werd hjj te Baar
land in zjjn dienstwerk bevestigd. Van 29
December 1861 tot 8 Maart 1874 diende
hij de gemeente te De Lieren den 15 Maart
1874 deed hjj intrede in de gemeenten
Krabbendijke Rilland. Sinds 26 Febr. 1879
zijn deze gemeenten gescheiden en werkt
ZEerw. onder ons met jeugdigen jjver.
Schoolnieuws.
Gemengde Berichten.
Heinkenszand. Door eenige bal-
dadigen zijn Zaterdagnacht eenige dakpannen
en glasruiten stuk geworpen. De politie is
de vermoedelijke daders op het spoor.
Middelburg. Zondagavond kwam de
heer M. winkelier alhier met zjjn gezin uit
den theetuin, waar met muziek en vuur
werk het 25 jarig bestaan van deze in
stelling was gevierd. Thuis gekomen zat hjj
eenige oogenblikken toen hjj zeide zich onwel
te gevoelen op hetzelfde oogenblik was hjj
dood. Vreeselijk uiteinde, zoo van het concert
in de eeuwigheid.
DE ZEEUW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prjj? per drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummersf 0.028
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De aandacht van gansch Nederland is
dezer dagen in 't bijzonder gevestigd op
eene stichting in ons midden, die zich kon
beroemen meer dan eenig andere te mogen
deelen in de lielde en toewijding van
duizenden.
Op eene stichting die gedurende dertig
jaren de roem en kroon was onder onze
chrisleljjke-philantropische stichti ngen.
Het is de weesinrichting te Neerbosch.
Die weesinrichting, als een klein plantje
ir» onzen rijk voorzienen hof gepoot, is een
krachtige groote boom geworden, overscha
duwende alle boomen dezes hofs.
Houthakkers zijn gekomen en hebben de
bijl aan den wortel des booms gelegd, en de
bijlslagen worden door gansch Nederland
gehoord.
Of liever, om de beeldspraak te laten varen
en historie te schrijven, een oud koopvaar
dijkapitein, de heer van Deth heeft twee
zijner moederlooze kinderen naar de Wees
inrichting te Neerbosch ter verzorging ge
bracht. Deze kinderen zijn daar z. i. niet
goed behandeld. Hij is gaan onderzoeken en
heeft bevonden, dat de Weesinrichting niet aan
het doel beantwoordt, geen christelijk opvoe
dingsgesticht maar eene industrie ten bate van
den directeur en zijne familie is. Deze heer van
Deth heeft een compagnon gevonden in
een onderwijzer die gedurende negen maanden
in de school te Neerbosch onderwijs gaf
en ook meende daar veel afkeurenswaardigs
te vinden.
Deze twee heeren nu, hebben eene brochure
de wereld ingezonden onder den romantischen
titel: «De weesvader van 'f Lindenhoutont
maskerd of de Weesinrichting te Neerboschv,
eene brochure waarin grove, zware beschul
digingen aan den Directeur en het heele
besturend personeel van Neerbosch worden
toegevoegd. In hoofdzaak komen die be
schuldigingen neer op het weelderig leven
der bestuurders en het mishandelen der
kinderen aan hunne zorgen toevertrouwd.
Deze brochure heeft ,aanleidiDg gegeven
aan een oud-wees, de heer J. Kwast, om
in een der Amsterdamsche bladen, eene
strafoefening te teekenen op hem en twee
zijner lotgenoten toegepast, eene strafoefening
zoo barbaarsch als slechts onder heidenen
plaats vinden kan.
Ziedaar de beschuldigers en de acte van
beschuldiging.
En nu de verdedigers
Vooreerst de heer Van 't Lindenhoul zelf
die het in kalme gelatenheid aan den Heere
opgeeft. Dan de docter, die verklaart geen
patiënten behandeld te hebben die door
mishandeling lijdende waren of gestorven
zijn, en dan twee spekslagers uit Nqmegen
die adverteeren ieder jaar voor f5000
best inlandscb spek aan de inrichting te
leveren. Daarna eindelijk een paar oud-
weezen die in een der Haagsche couranten
het verhaal der strafoefening door den heer
Kwast gedaan, wraken.
Deze week zal hoog waarschijnlijk nog
eene verklaring ten gunste der inrichting
van oud-weezen verschijnen, daartoe Zondag
ih Amsterdam samengeroepen.
Ziedaar de verdedigers.
De alleszins gerechtvaardigde belangstelling
in deze christelijke-nationale stichting noopt
de pers van zelf om deze zaak niet stilzwij
gend voorbij te gaan, maar hare meening
te zeggen.
En dan was het met een gemengd gevoel
van weemoed en vertrouwen dat wij, onbekend
met de organisatie dier inrichting, de ont
maskering zoowel ah de verdediging lazen
en lezen zullen.
Met weemoed zagen we dat het vertrou
wen in eene onzer schoonste instellingen
werd ondermijnd, dat geloof en vertrouwen
in het ideaal door het christendom ons zoo
nadrukkelijk gepredikt: zelfverloochening,
alweder een gevoeligen knak kreeg.
Indien het waar is dat leeringen wekken,
maar voorbeelden trekken, dan is het de
vraag of onze materialistische levensbeschou
wing niet nog meer wordt gevoed door het
verkondigen, hetzij dan terecht of ten on
rechte, van zulke voorbeelden. Ten slotte
•wordt in zeer breeden kring alleen de vraag
gedaan «wat geeft het», en het ideale wordt
getrokken in het slijk.
Maar ook met vertrouwen slaan we de
beweging gade die zich hedendaags om
Neerbosch groepeert. Wij hoorden dat
het aantal weezen van 2 of 3 tot 100,
tot 300, tot 800, tot 1000 en nu tot
11 of 1200 was aangegroeid. Misschien
is het cijfer ontelbaar, want de opgaven
zijn gedurig verschillend. En in dit cijfer
ligt o. i. de krachtigste veroordeeling voor
eene stichting als deze. Wat eertijds een zegen
voor Nederland zijn kon wordt nu een ramp.
De Weednrichting teNeerbosch is als het
Romeinsche Rijk van weleer topzwaar ge
worden. Zoo kon het niet voortgaan, dat
was voor iedereen duideljjk. Nu reeds
i moet met den besten wil, alles wat
naar huiselijkheid zweemt onverbiddelijk
gebannen zijn. Strenge discipline moet de
plaits van liefde innemen. Geen mensch is
in staat een wakend oog te houden over
zoo'n inrichting.
Veel, veel te veel moet overgelaten worden
aan suppoosten.
Dat zijn de noodzakelijke, maar treurige
gevolgen van centralisatie.
En nu is misschien het oogenblik gekomen
dat deze dingen eens onder de oogen zullen
gezien worden.
De toon van den brochure-schrijver is
ruw. Hij ontziet zich niet een zijner broeders
en zijn zwager, twee ter goeder naam en
faam bekend staande mannen de grofste
beschuldigingen naar 't hoofd te werpen.
Hij vergist zich op een cardinaal punt, door
zijne bewering, dat alle eigendommen op
naam van den heer van't Linden hout staan.
En eindelijk brengt hij beschuldigingen in
die o. i. alleen feit zouden kunnen zijn indien
er geen justitie te Neerbosch was.
Maar feit is het dat, indien een zaak als
deze door een kalm ingezonden stuk in een
of anderecourant behandeld wordt, het de aan
dacht niet trekt. Er moet iemand zijn die
moord en brand schreeuwt, ook al is er
schijn noch schaduw van zulke verschrikkelijke
dingen. En als zoonanig begroeten we de
brochure van Deth en van Houten met
\ertrouwen.
Het is, om bij ons beeld van xooeven te
Olijven, naar we hopen, niet een bijlslag
die den krachtigen boom met die schoone
kroon vellen zal, maar een snoeiing van
den al te weelderig groeienden boom die hem
frisch en krachtig leven hergeven zal.
M. d. IC.
26 Juni'93.
De heer Lambrechtsen berust in dit geval
doch hoopt er bij de begrooting op terug
te komen. Echter waarschuwt hij geen
grès-keien te bezigen voor straten die veel
bereden worden. Straten als de kleine kade
mogen aan die keien genoeg hebbende
lange kerkstraat eischt geretailleerde canast
keien.
De heer Ochtman herneemt dat hij het
hiermede niet eens is, deeh wjjl de zaak
eerst later aan de orde komt, de discus-
siën niet zal rekken.
De voorzitter, de heer burgemeester, deelt
o. a. nog mede: dat de gemeente-geneesheer
zijn adres om verhooging zijner jaarwedde
heeft ingetrokkendal jl. Woensdag de
eerste of voorloopige opleveri ig der werken
aan den havenmond heeft plaats gehad, dat
het werk in den besten staat door de ge
meente is overgenomen en de voorzitter
een woord van lof heeft gericht tot den
aannemer voor zijn werk en den heer
Lambrechtsen hierbij de verzekering geeft
dat ook hij den lof en de dankbaarheid der
gemeente in hooge mate heeft verdiend.
Zoodra voorts de opgaven voor den laatsten
termijn der aannemingssom zullen zijn in
gekomen, zulleu B. en W. voorstellen doen
voor de finaneiëele regeling der werken.
Voorts dat van den heer Hartman is ten
geschénke ontvangen een fraai portret van
H. M. de Koningin. Nog zjjn ingekomen
de goedkeuring door gedeputeerde staten
van enkele raadsbesluiten een reclame van
P. Thewis tegen zijn aanslag in den H. O.
over '93en twee requesten die in handenvan
B. en W. worden gesteld om praeadvies. Het
eerste van F. Allan meldende dat er een vaca-
ture is aan de H.B S. te Bergenop Zoom, dat
hjj naar die betrekking dingende, van den
inspecteur vernam dat zjjne sollicitatie alleen
gelden zou als hij te Bergen op Zoom be
noemd wordende, daar ook ging wonen.
Adressant verzoekt nu den raad hem te
vergunnen bij mogelijke benoeming te Bergen
op Zoom, zich daar met der woon te vestigen
en enkele lessen aan de school alhier te
bljjven waarnemen tegen een, door den raad
vast te stellen lagere jaarwedde dan die
hij thans geniet.
Het tweede is van F. H. Knebel, majoor
bij de infanterie te Bergen ep Zoom, ver
zoekende dat zijn dochter Catharina Barbara
die aldaar in de 3e klasse der H. B. S. zit,
tot de lessen in de 4e klasse aan onze tl.
B S. worde toegelaten. Uit de voordrachten
voor een leerares aan school E. en een
leeraaraan de inrichtingen voor middelbaar
onderwijs, zijnde de dames P. C. G. Koch
te Kampen, J. Ansmink te Amster
dam en G. Piso ta Harlingenen
J. A. E. Schmidt te Amsterdam, L. J. de
Wilde te Middelburg en H. Zondervan te
Bergen op Zoom worden mej. Koch en
dhr. Schmidt ieder met algemeene stemmen
benoemd.
De door het Gasthuisbestuur verzochte
machtiging tot at- en overschrijving op zijn
begrooting wordt toegestaan. En met 10
van de 11 stemmen in het stembureau bij
de a. s, gemeenteraadsverkiezing aangewe
zen de heeren De Jonge en Lambrechtsen.
Bij de rondvraag vestigt de heer Den
Boer de aandacht op de aanwezigheid gruit
in het Biestermansputje.
De heer Ochtman herinnert dat het wa
ter indertijd door de gezondheidscommissie
ondrinkbaar is verklaard.
De heer Adam merkt op dat in dit put
je allerlei vuil uitwatert, tengevolge van de
helling van den kant van den wegreden
waarom de gezondheidscommissie dit water
om te drinken ongeschikt verklaarde.
De heer Den Boer zal het echter toejuichen
als het water dan maar tot waschwater kan
worden ingericht.
De voorzitter belooft zjjne aandacht er
aan te zullen wijden, doch of het gemak
kelijk zal zijn hierin verbetering aan te
brengen, is onzekerhet putje staat op
den openbaren weg en iedereen kan er on
gezien iets inwerpen.
De vergadering wordt daarna gesloten.
Over de kwestie Neerbosch schrijft de
Standaard
De Neerbosch-litteratuur groeit mat den
dag aan. Rijp en groen komt door elkaar
op de markt. En sommige bladen hebben
reeds een aparte kolom of rubriek «Neerbosch»
geopend.
Bedenk nu, dat de komkommertijd nadert,
waarin de pers op alle velden sprokkelt om
wat brandhout sam te lezen, en vraag u
dan af, waar dit heen moet.
Men vergist zich dan ook zeer, zoo men
te Neerbosch waant, dat deze zaak wel zal
doodbloeden.
Veeleer zouden we zeggen alleen de ave-
rechtsche houding, doot Neerbosch aangeno
men, is er'schuld aan, dat dit booze vuurtje
al voort smeult.
Had men terstond de zaak voor den rechter
gebracht en een commissie van enquête aan
gevraagd, zoo zou het gehaspel in de couranten
nu al uit zjjn.
Maar dat botte zwjjgen prikkelt de publieke
opinie.
Vriend en tegenstander, letterlijk een ieder
is van oordeel, dat er een einde aan deze
zaak moet komen in den van zelf aangewezen
weg.
Zoodra men hoort, dat er een beslissing
te wachten is, zal de rust in de gemoederen
wederkeeren.
Niet ernstig genoeg kunnen we er daarom
bij den heer Van 't Lindenhout op aandringen
dat hij zijn zwijgen albreke; en wie Neerbosch
liefheeft, zal een goed werk doen, zoo hij den
heer Van 't Lindenhout daartoe beweegt.
Persoonlijke beleediging kan en mag een
Christen aan het oordeel Gods overlaten.
Maar hier geldt het niet de eere van den
heer van 't Lindenhout, maar de eere van der.
naam des Heeren, en van Zjjn zaak, in wat
gedaan werd voor de uitbreiding van Zijn
Koninkrijk.
En waar de zaak zóó staat, is zwjjgen geen
eere, maar een fout.
Een fout, die verergert met eiken dag dat
men haar correctie uitstelt.
Zoover we zagen is heel de Christelijke pers
het hierin met ons eens.
Volgens koninkijjk besluit is eene nieuwe
indeeling der rjjksvetdwacht vastgesteld en be-
j hoort de provincie Zeeland tot het 5de district,
i bestaande uit de rechterlijke arrondissemen
ten, Dordrecht, Middelburg en Zierikzee j
en dat voor dat district bjj Koninklijk Be
sluit van 2 Juni jl. no. 46, met ingang
van 1 Juli a. s. is benoemd tot Inspecteur
der Rjjksveld wacht de heer K. J. W. van
Geuns, met aanwijzing van Middelburg tot
standplaats.
Naar de Boodschapper verneemt zjjn
thans reeds kamerleden als spreker inge
schreven voor het kiesrecht-debat, dat op
25 Juli zal aanvangen. Dat de heer v. Houten
ook tot de reeds ingeschrevenen behoort, zal
wel niemand bevreemden.
H.H. M.M. de Koningin en Koningin,
regentes zjjn per extratrein van haar bui.
tenlandsche reis op het Loo teruggekeerd f
Mej. A. T. C. Rijnberg, bulpbewaar-
ster, is thans definitief tot bewaarster in de
strafgevangenis te Goes benoemd.
Naar de Avondpost verneemt, heeft
de directeur-generaal der posterijen en tele-
graphie bepaald, dat voortaan voor post- en
telegraaf bestellers uitsluitend zullen worden
gekozen gepasporteerde of gepensionneerde
militairen.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Oudelande door ds. R. To
renbeek te Marken.
Geref. Kerken.
Twee roepingen een vau Wissenkerke
(17 Nov. '75) en een van Baarland (9 Nov.
1879) werden daarna door ZEerw. afgewe
zen. Zij zijn arbeid verder gezegend.
Aan belangstelling zal het hem en den
zijnen dezer, dag zeker niet ontbrekente
meer nu een liefhebbende echtgenoote en
moeder dezen gezegenden gedenkdag niet
mocht beleven.
Ds. H, W. van Loon te Amsterdam
is benoemd geworden, om aan het gymna
sium te Zetten met aanvang van den
nieuwen cursus de godsdienstige en zedeljjke
vorming der leerlingen te behartigen, en het
huiselijk leven aldaar te leiden.
Benoemd tot directeur der Rijkskweek
school voor onderwijzers te Middelburg, de
heer Joh. A. Leopold, leeraar aan de ge
meentelijke kweekschool voor onderwijzers
en onderwijzeressen te Amsterdam.
Benoemd tot hoofd der Chr. school te
Spujj, (gemeente Axel) de heer Joh. F. van
Dijk, hulponderwijzer aan een Chr. school
te Dordrecht.
Door wijlen mej. M. Alegoed is bij
testamentaire beschikking gelogateerd aan
het Diaconie-Armbestuur te Nisse(Zeeland)
f2000, aan het Burgerlijk Armbestuur aldaar
f2000 en aan de Ned. Herv. kerk aldaar
f 150, met de bepaalde bestemming om daar
voor aan te schaffen eenige zilveren voor
werpen, ten gebruike bjj den openbaren
eeredienst.
Dat een kilogram hooi even duur is
als een kilogram brood, is zeker een zeld
zaamheid en toch is dit op Walcheren
thans het geval. Daar kost een voer hooi
f 70 en het brood in de gestichten te Mid
delburg is aanbesteed voor nog geen 7
cents.
