1893. Mo, 108.
Donderdag 15 Juni.
Zevende jaargang.
V E R S CIIIJ X T
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
IJK.
w.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en "VRIJDAGAVOND.
Pry? per drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummersf 0.025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regel? 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Met 1 Juli a. s. verschijnt, zonder
prijsverhooging, ons blad in eenigs-
zins vergioot formaat, üie zich nu tegen
dien datum wenschen te abonneeren,
ontvangen de in de maand Juni nog ver
schijnende nommers GRATIS.
Sclierpenisse IA Juni. St. Maartensdijk 15
en 10 Juni. Breakens 26 en 27 Juni voor.
Groede27 Juni namiddags en 28 Juni. Nieuw
vliet 28 Juni voormiddags. Cadzand 29 Juni
namiddags.
Terecht heeft de Goesche Courant melding
gemaakt van de warme pleidooien voor vrij
stelling van den landbouw door de heeren
Zijp en De Kanter.
Het is echter in strijd met hare gewone
eerlijkheid, dat zij daarbij breed uitmeet dat
de heer Keuchenius tegen die vrijstelling
heeft 'gestemd, en verzwijgt dat de hper
Henneq un tegen die vrijstelling heeft ge
waarschuwd.
Eu de heer Hennequin is nogal voorzitter
van de maatschappij tot bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland.
Het zou dan ook al te zot zijn geweest
zoo de Gofsche Crt. hieruit geconcl deerd
had dat mr. Hennequin «geen open ocg
heelt voor de belangen van den landbouw».
Maar waarom dit dan wel omtrent mr.
Keuclienius verondersteld
Zou het ook kunnen zijn omdat Keuche
nius en Hennequin niet van dezelfde staat
kundige richting zijn?
Maar dan is du niet eerlijk.
Dezer dagen verscheen een opzien baiende
brochure getiteldDe Weesvader van
't Lindenhout ontmaskerd of onthullingen
over de weesinrichting te Nee>bosch.
Deze broohuie met zoo romantischen titel
is geschreven door de lieereu (Jr. van Deth,
oud kapitein en A J. van Houten, onderwijzer.
De eerste, wiens vrouw overleden is, had
gedurende eenige maanden twee kinderen
in de inrichting te Neerbosch, de laatste
was daar gedurende negen maanden onder
wijzer.
Deze brochure bevat vreeselijke beschul
digingen, vooral aan het adres van den
directeur, zijn vrouw en hun beide zonen.
Beschuldigingen weinig minder dar. indertyd
door Mevr. Stuten over het H iagsche krank
zinnigen-gesticht zyn openbaar gemaakt.
Toch weder met dit verschil dat zij daar
zich concentreerden in mishandeling der
patiënten, terwijl hier alle beschuldigingen
wijzen op exploitatie der weezen ten eigen
bate.
Een rilling gaat den lezer door de leden
by de gedachte, indien eens waarheid
mocht zijn wat or.s voorkomt door persoon
lijke wraakoefening ingegeven te zijn I
Naar wij vernemen zal de justitie
gelijk ook wel niet anders kan kennis
nemen van deze zaak.
En dit laatste alleen mag onzes inziens
reden zijn voor wie eerst met ons meenden de
brochure of pamflet niet te bestellen
thans van derzelver inhoud kennis te
nemen.
Te Gouda is bij herstemming tot lid der
tweedè kamer gekozen de heer Th. C.
Valette (hb. en antir.j met 1132 van de
2131 geinige stemmen. Op den heer J. N.
Bastert, \kath. en lib.) waren999stemmen
uitgebracht.
Zooals men weet zijn beide heeren libe-
ralisten de een echter was voor, de ander
tegen de uitbreiding van het kiesrechtwat
een deel derantirevolutionairen besluiten deed
bij de herstemming op Valette te stemmen.
Blijkbaar is ongeveer de helft der stemmen
van Brummelkamp op Valette overgegaan.
Immers bij eerste stemming hadden
Brummelkamp 675, Valette 712 en Bastert
815 en werden 2202 stemmen uitgebracht
ll<
In zake de wet op de bedrijfsbelasting
is door verwerping van het amendement
Lieftinck beslist dat ook uitdeelingen van
coöperatieve zuivelfabrieken zullen belast zijn.
Thans is het tarief aan de orde.
Om het fijne der zaak te weten, moet
men als men de Nieuwe Dott. Crt.
leest, niet bij de redactie, maar bij haie
particuliere buiteiilandsche correspondenten
te leer gaan.
De Belgische correspondent velde dezer
dagen het navolgende weinig vleiende oor-
deel over zijn partij.
De liberalen hebben naar ouder gewoonte
veel te lang geslapen. De pers is hun
machtigste wapenvoor het overige moeten
hunne gedachten maar zorgen, dat zij zelve
haren weg banen of gedragen wordendoor
de strooming van den modernen tijd. De
offervaardigheid voor het algemeen belang
is gering, en de vruchten dier onverschillig
heid genieten wij al sinds tien jaar.
Wil de oude liberale party niet reddeloos
verloren gaan, dan moet zij de bakens ver
zetten, en uit de hoogte afdalen, waarop zjj
zich in de laatste jaren meer en meer
heeft teruggetrokken.
«Alles op kosten van den staat», was
vooral in België de leus. Gevolg was dat
de energie gedood, de gedachte aan het
algemeen belang verbannen en de rijks
schatkist in ontredderden staat aan de tegen
partij nagelaten werd.
Deze correspondent uit België heeft weer
een3 aangetoond hoe het in Nederland niet
zijn moet.
Humbert, de voorzitter van den Parijschen
gemeenteraad, was in 1870 en '71 een dei
heftigste communards; haantje-de-voorste op
de barrikadesmoord en brandstichting
waren zijn bondgenooten. Hij werd deswege
dan ook verbannen.
Bij de algeineene amnestie, keerde hij in
zijn land terug, waar hy zich bij de socia-
lisiische partij aansloot.
Daar behoort hij tot de gematigden.
De eer zijner partij sveet hij op te houden,
maar ook de honneurs der stad, waarvan
hij de eerste persoon is neemt hij onberis
pelijk waar.
Hij vertegenwoordigt haar op alle mo
gelijke officiëele ontvangsten en zoo komt
ne/e oud commuoe-held in vertrouwelijke
aanraking met vorsten en wereldgrooten en
brengt hij hulde aan gelnovigen en staat
kundige tegenstanders.
Hij «prak een goed woord bij de oithul-
ling van het stan ibeeld van Renaudot, den
calvinist, wiens geheele streven tegen het
socialisme gekeerd was.
Hij sprak een goed woord, waarin geen
socialistische wanklank vernomen werd.
Slechts een paar woorden aan bet eind
zijner rede waren doch voor niet-kenners
onmerkbaar, min of meer roodachtig.
Toen hem daar schertsend op gewezen
werd, moet hij geantwoord hebbeno, dat
is voor den gemeenteraad't is het fa
brieksmerk
Een eigenaardigheid die vele parvenuen
gemeen hebben.
In lagen stand heftige strijders, laten zij,
naarmate zij hoeger stijgen, eenige veeren
schietenin de hoogste rangen worden zij
het makst.
Slechts het merk, het etiquette bleet het
zelfde, maar de inhoud is vervalscht.
In Nederland is het ook vaak gebeurd.
Uit onze eigen partij zijn mannen als
Van Zuijlen en Van Lijnden waarschuwende
voorbeelden.
De werkliedenpartij heeft haar Heldt, den
held der werkstakingen, den drager van de
roode vlag der revolutie, die eens voor den
minister stond als gezant der «nationale
vergadeung», en thans een gewoon liberale
mijnheer is geworden.
En Tijdens, de vurige radicaal die zoo
warm over de volksrechten schetteren kon,
is conservatief geworden en verloochent zijne
ouJe vrienden.
Het «fabriek merk» dat hunne herkomst
herinnert, toonen zij slechts zelden meer.
Bij de uitvoering van de wet op de
vermogensbelasting zijn enkele mazen inde
wet ontdekt, waardoor sommigen weten dooi
te kruipen om de wet te ontduiken.
Zoo vernam een der Amsterdamsche
bladen dat een heer is komen te overlijden
nalatende aan zijn eenig minderjarig zoontje
een som van f 200,000 door den broeder
dts overledenen te beheeren. Genoemde oom
heeft zelf een kapitaal van f 100.CUO. In de
vermogensbelastug is dus voor deze som
verschuldigd f 112,50 plus f 237.50 voor de
2 ton van zijn pupil; totaal f350.
Wat doet de voogd nu Hij koopt eeu
lijfrente van f 15000 van zyn neefje die
daarvoor de f100,000 van zijn oom krijgt.
De man is dus vrij van belasting wegens Je
lijfrente. Het neefje, dat 20 maal de
f 15000 Ijjfrente dus f 300 000 van zijn ka-
p taal mag aftrekken ontloopt daardoor ook
de belasting: immers hij heelt f 300.000 en
trekt 1 300.000 at De schatkist lijdt dus
door deze operatie jaarlijks f350 schade,
Nog een ander geval wordt medege ieel-1.
De heer X. heeft zich eenige jaren geleden
uit de zaken teruggetrokken en hield na
liquidatie een vei mogen over van f165 000,
bestaande uit 2 winkelhuizen van waarde
van f 90.000 en 7 woonhuizen, een waarde
hebbende van f 210.000, waarop hij f 165.000
hypotheek heeft genomen. Hij heeft op
het oogeoblik een vermogen dat hij niet
gaarne voor f 165.000 zou overdoen en toch
betaalt hij niefs in de vermogensbelasting.
Hoe dat komt
De beide winkelhuizen staan voor f2800
in de kadastrale huurwaarde aangeslagen
(de werkelijke huur is f6300,) de grondbe-
lasting met opcenten bedraagt f 215, die van
de huurwaarde mogen worden afgetrokken;
rest dus f2585; vermenigvuldigd met 15,
zooals de wet voorschrijft, geeft eene waarde
voor de aangifte in de Vermogensbelasting
van f38,775.
De 7 woonhuizen zijn kadastraal aange
slagen voor f9900 huurwaarde (de werke
lijke huur is tl7,200j; grondbelasting met
opcenten t 76(2blijft f9138, hetgeen, ver
menigvuldigd met 15, voor de aangifte in de
VermogensDelasting een waarde van f137.000
uitmaakt.
Te zamen dus f175.775. Daarvan mag
hy echter de f165 000 aftrekken, zoodat
overblyft f 10.000 die onbelastbaar zijn
En dat terwijl deze man, naar hij zelf
beweerde, met zijn vermogen een zuiver
inkomen geniet vau f 11.000.
Is het te verwonderen dat men bij het
vernemen van dergelijke dingen zich afvraagt
of het machtig talent van financiers als
minister Pierson en Mees en Van Houten,
en van de groote meerderheid der tweede
kamer dergelijke wetsontduiking, of liever
eerlijke wetsoutlooping niet had kunnen
voorkomen
DE TENTOONSTELLING
der Maatschappij tot bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland
te T h o I e n.
De landbouw viert ditmaal zijn feest te
Tholen, waar de Nederlandsche driekleur
uil iie gevels en de wandelaars en vaartuigen
langs den weg aan deze stad een zeldzaam
bednjvig aanzien geven.
Het glanspunt zal voor onze lezers wel
de tentoonstelling zijn, al mag de groote
belangrijkheid niet ontkend van het onder
werp de coöperatieve zuive'fabrieken, door
den heer v. d. Have, in de avondver
gadering van gisteren voorgelezen. Doch de
inleider was er niet om aan de argumenten
met het hem eigen vuur kracht bij te
zetten en zoo kon dit punt niet geheel
voldoen. Doch de tentoonstelling, begunstigd
door het schoonste weder, beschaamt geen
enkele verwachting. Daar is veel nieuws te
zien, veel dat uw verslaggever dringt een
oogenbhk stil te staan.
Vooral de petroleum-motoren vormen een
groote aantrekkelijkheid, 'tls waar dat
electriciteit na het gas en gasoline onze
oude «bronolie» als lichtgever verdringt
doch 't is ook waar dat deze laatste zich
niet laat verdringen en als beweegkracht
herleefd, de nijverheid nog meer ten goede
zal komen, en dan niet meer in vaten, maar
in schepen of in tanks van de overzijde van
den Oceam ons zal worden toegevoerd.
Maar ook de andere werktuigen zijn be
langrijk. Het was trouwens te verwachten
waar de oude en in menig opzicht ver
maarde firma wed. J. C. Massee met
steeds breeder vleugelslag de teireinen der
tentoonstelling bezet en de jeugdige firma
Franken en Goemans die voor het eerst
in het strijdperk treedt, alle zeilen bijzet
om haar goeden naam te vestigen.
't Is dan ook niet uit kleinachting voor
de jeugdige die inderdaad een goed figuur
maakt onder hare mededingende zusters,
dat wij ons het eerst tot de oudere wen
den, lot de firma Massee, die op zoo prac-
tische wijze een drijfwerk heeft opgesteld,
een dry tas, door een locomobile van 6
paardenkracht in beweging gebracht, en
hetwelk die beweging door riemschyven
overbrengt op twee meehnolens, straks op
een wortelsnijder; en eindelijk op twee
stroosnijders, waarvan de eane het stroo
op niet under dan 15 verschillende lengten
snijdt. Straks zal zij het den toeschouwer
doen zien hoe hij de verschillende op de
boerderij aanwezige werktuigen, de karn,
de boonenbreker, de lijnzaadkneuzer, en
andere door vernuftige overbienging van wat
stoomkracht in beweging kan doen komen.
Zij wijst u ook op een belangrijke ver
zameling stroosnijders van R. Hunt en Co.
van Richmond and Chandlermoesmakers
van Hunt, Hornsby en Harrison en Mac
Gregor. Ook heeft zij ver-chillende meel-
molens, zoo onmisbaar voor den landverhuizer,
meJegebracht.
Onmisbaar
Voorzekerwat zou de kolonist die, nu
niet New York of het ruim bevolkte oosten
der vereenigde staten tot zyn woonplaats
kiest, maar om zijns gezins wille het westen
opzoekt, wat zou de farmer die zich daar
gevestigd heeft op de eindelooze vlakten
met zijn veie graan doen zonder dat meel-
molentje dat hem slechts f 50 kost en in
korten tijd alles in meel omzet
Er is ook een snelscheermachine om de
schapenfokkers op snelle wijze van hun wol
namelijk die van hun schapen af te
helpen.
En een matlenvlechtmachine die in enkele
uren van het pas gemaaide en gedorschen
stroo de noodige lengte stroomat levert om
de graanklampen te dekken, om tenten
voor de weikliuden en schuilplaatsen tegen
zon en regen te verschaften.
Al deze werktuigen zullen wij morgen
in we. king zien om de groote waarde er
van eenigszins te kunnen schatten.
Doch wij gaan verder en slingeren ons
tusschen hooiharken en heoischudders, die
dit jaar, helaasniet tot hun recht kunnen
komen, tusschen kooktoestellen en gier-
verspreiders en langs eeD rij van dorsctima-
chines van verschillende systemen naar de
zuivelgereedschappen. En dan trett ons het
eerst de Balans-centrifuge van Garlshülte te
Rendsburg in Holstein. Dit werktuig werd
voor het eerst in 1891 te Alkmaar tentoon
gesteld eu terstond met gouu bekroond Ook
het vorige jaar te Leiden en ook te Kruininge
door de Zeeuwsctie Maatschappij won het
den eersten prys, welke bekroningen door
verschillende leverantiën gevolgd werden.
Van Bolsward tot Maastrichtop verschillende
plaatsen in N. Brabant en Z. Holland vond
dit werktuig zijn weg en zal zich blijven
baan breken door zijn betrekkelijk hoogst
eenvoudige constructie, zoodatde landbouwer
er ten allen tijde zelf by kan.
Voornamelijk onderscheidt zich de Balance
van ue andere melkontroomers door de wijze
waarop de bol, waarin de melk ronddraait,
niet op een ijzeren spil rond wentelt, maar
in zekeren zin in een opening der machine
los ligt en door de middelpuntvliedende
krachtin evenwicht blijft, door de zeer een
voudige bjjna wrijving- en gediuisehlooze in
beweging brenging door middel van een
dunne gladde snoer op een vliegwiel over
gebracht. Een zeer vernuftig uitgedacht
toestel toont het aantal omwentelingen per
minuut het maximum bedraagt 4000
en de werkman heeft dus zijn controleur
bij zich.
Bezienswaardig is ook het Controle-appa
raat van Babcock, een instrument ter be
paling van het vetgehalte van melkmoust rs.
in een tiental buisjes wordt eenige centi
meters hoog de melk der verschillende leve
ranciers ingeschonken en na eenige draaiin
gen een kwartier lang is de zaak onderzocht.
In Amerika heelt dit werktuig om zyn
nauwkeurigheid algemeen naam gemaakt.
Men spreekt van «Babcoks test» om het
vetgehahe uit te drukken, en het is dan
ook door dit werktuig geweest dat aldaar
de roem van onze Nederlandsehe melkgeef-
sters met haar aan boter vet zoo rijke melk,
geplant werd.
De firma toont ons ook de Victoria-karn,
de algemeen gebruikte karn in Amerika
een melkpomp welke de afgeroomde melk
uit den grooten vergaarbak in de kannen
der leveranciers overpomptkneedborden,
waarop de boter, zonder handen, met kleine
houten spaantjes opgerold en ODder een
wals gebracht wordtzitten en voorts allerlei
wat tot de meest volledige inrichting dezer
karn behoort.
Onder de grondbewerkingswerktuigen die
een afzonderlijke categorie van het pro
gramma vormen, vinden wjj vooral een
uitgebreide collectio ploegen.
De «Deereploeg» van de eerste en grootste
ploegenfabriek in Amerika voorts zes ver
schillende nommers van de Universalploeg
die in Duitchland op zoo uitgebreide schaal
gebruikt wordt, een tweebuizige ploeg, een
driescharige en diverse raam- en ketting
eggen, die ons toeroepen dat ook op dit
gebied groote hervormingen de laatste 10
jaren hebben gekenmerkt. De plaats der
houten eggen met hunne breede balken
is door het dunnere en sterkere yzeren
raamwerk vervangen, de houten ploeg van
den dorpssmid door het handige dunne
amerikaansche ijzeren gestel om het ge
makkelijker glyden te bevorderen en de
trekkracht te verminderen dienen thans
kleine wielen en waar de ploeg voor dieper
is aan de eene zijde dan het nog niet
omgeploegde land aan de andere zijde, ziet
men den ploeg op wieltjes waarvan het
eene dubbel zoo groot is als het andere.
Had iemand voor 10 jaren van een ploeg
op wielen gesproken men zou hem veilig
voor een utopist, verklaard hebben en het
