(893. No. 96.
Dinsdag 16 Mei.
Zevende jaargang.
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIES
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Kerk, School en Zending.
DE ZEEUW.
UITGAVE VAN
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
Prjjs per drie maanden franco p. p.
f 0.95.
en
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
Enkele nummers
/0.028;
meer 10 cent.
Professor Bugs te Leiden is Zaterdagnacht
overleden.
Johan Theodoor Buijs werd den 26 Janu
ari 1828 te Amsterdam geboren. Hij stu
deerde te Leiden en Amsterdam. Na zijn
promotie tot doctor in de rechten werd hjj
benoemd tot hoogleeraar aan het Athaoeum
te Amsterdam en in 1864 tot hoogleeraar
in het staats- en volkenrecht aan de Leidsche
hoogeschool.
Hij was tevens staatsraad in buitenge
wonen dienst, en een staatsman van grooten
invloed.
De hoogeschool, de wetenschap, de liberale
partjj lijden bij zijn heengaan een ontzag
lijk verlies.
De moord te Vlissingen, doch meer nog
die waarvan de vorige week een oppassend
huisvader te Middelburg het slachtoffer
werd, heeft opnieuw de vraag doen rijzen
of wederinvoering der doodstraf niet nood
zakelijk is.
Een vraag die wij bevestigend beant
woorden.
Niet om daarmede den lagen hartstocht
van de wraak vrjj spel te geven, of om,
wat zelfs door rechtsgeleerden aanbevolen
werd, een afschrikkend voorbeeld te stellen.
Noch door de wraak, die den rechter tot
lyncher verlaagt, noch door den schrik, wordt
aan het geschonden recht voldaan.
En dat recht nu is een zake Gods en
niet van 'smenschen willekeur af hankelijk.
Het is Gods bevel dat die des menschen
bloed vergiet, diens bloed ook zal vergoten
worden. En zulks niet in de eerste plaats
om het bloed, om het leven, ot om der
betrekkingen wil van den verslagene, maar
wijl «de mensch is naar Gods beeld
gemaakt
Grooter dan de misdaad eter moordenaars,
die in schrikkelijken getale zich in den
lande vermenigvuldigen, is dan ook de
misdaad der Nederlandsche overheid geweest,
toen zij, met terzijdestelling van het gebod,
het recht en de eere Gods, in averechtsche
barmhartigheid jegens den boosdoener, de
doodstraf uit haar Wetboek schrapte.
En de revolutie, die voor de ma
jesteit Gods menschelijke willekeur in de
plaats stelde, ziet de smadelijke vrucht op
haar werk, waar zij machteloos staat tegen
over het zich uitbreidend getal moorden,
en moordaanslagen en [ophitsingen tot moord,
als de justitie heeft te onderzoeken.
En jammerljjk verstompt mag wel de
volksconscientie heeten dat zjj de medeplich
tigheid aan deze zonde niet meer gevoelt,
ja ter nauwernood meer notitie neemt van
da doodslagen die de kranten haar week
aan week komen vertellen.
Helaas zij meent genoeg gedaan te hebben
als zij haar medelij Jen met de betrekkingen
des gedooden in klinkende munt heeft ge
toond. Daden van barmhartigheid, waarvoor
wij dankbaar zjjn.
Doch als straks de weduwe in een zaakje
is gezet, en de kleinen bezorgd zijn, en de
moordenaars in de gevangenis gaan, dan
sluimert ook hier het rechtsgevoel, het ge
meenschapsgevoel weder in, en van de aan
randing van het beeld onzes Hoogsten Ko-
nings spreekt niemand meer.
Ontwake toch Neerlands christenheid uit
haar slaap. De bewijzen zijn er dat het
een natie niet goed gaat die Gods wet
vertreedt.
Kome er een aandrang tot weder in
voering van de doodstraf; opdat het recht
Gods niet langer worde verkort, en niet
langer het ongewroken broederbloed dat
van den aardbodem roept, van onze hand
geëischt worde.
Bij de jongste bespreking in de tweede
kamer van maatregelen tegen werkloosheid
is gelijk meermalen te voren door zijn eigen
geestverwanten geschiedde aan minister
Tak gevraagd, waarom hij de wijziging der
gemeentewet, door het- vorig ministerie in
gediend, heeft teruggenomen.
Door deze wijziging toch werd de gelegen
heid aangeboden om uitwonende grondeige
naren te doen bijdragen in de gemeente
lasten.
Minister Tak heeft hierop te kennen ge-
geven dat de bezwaren tegen het voorstel
der vorige regeering opgeworpen zóo zwaar
wogen dat de Regeering nimmer op het
Voorloopig Verslag heeft geantwoord.
Tegenover die uitvlucht sta de volgende
afdoende herinnering van iDe Prot. N. Bra-
banter
„Die bewindsman schijnt niet geweten te
hebben dat het antwoord zoo goed als gereed
lag; doch dat, daar voorden afloop der ver
kiezingen het ontwerp toch niet in behande
ling kon komen, met de indiening er van
gewacht is tot na den uitslag dier verkiezin
gen. Aan zijn Departement was rtit toch zeker
niet onbekend."
Ambtsvoorganger van mr. Tak was mr.
Lobman.
De vermogensbelasting.
In antwoord op eenige vragen, die tot
ons kwamen, nog net volgende
lo. Vóór einde Mei worden de beschrjj-
vingsbiljetten voor de vermogensbelasting
rondgezonden. Zij moeten 20 dagen na
ontvangst, behoorlijk ingevuld, zijn inge
leverd.
2o. Het is zeer waarschijnlijk de wet
toch bepaalt dienaangaande niets dat
men zijn vermogen schatten kan nadat
men het biljet ontvangen heeft. Het for
mulier van aangifte doet wel het tegen
overgestelde vermoeden, doch de minister
heeft bij de behandeling der wet verklaard
dat men kan invullen naar de prjjzen op
den lijd dat men het b:ljet invult.
Bij de waardebepaling zijner effecten
behoeft dus niemand oude kranten na te
snuffelen om de waarde op 1 Mei te weten.
Men heeft slechts het joDgste nommer der
krant na te slaan, op het oogenblik dat
men zijn biljet invult.
De bekende sociaal democraat mr. P. J.
Troelstra heeft den officier van justitie te
Winschoten kennis gegeven dat hij op het
perron van het station op Maandag jl. is
mishandeld door den huzaar de Vr. die hem
een slag in het gezicht had gegeven er bij
voegende: «ben jij Troelstra?»
Wij vinden het een lage daad van dezen
huzaar; hij toch maakte misbruik van zijns
grootere lichaamskrachtzondigde tegen het
recht en beleedigde een eerlijken tegen
stander.
Voor de wet is hij strafbaar.
Doch in zedelijken zin gaat mr. Troelstra
op ander gebied evenmin vrij uit.
Immers hij heeft herhaaldelijk zij het
ook in welwillende bewoordingen de men
schen tot opstand en moord aangezet.
Toen burgemeester Buis te Antwerpen
was aangerand, betreurde hij het dat de
werklieden niet beter (de onderstreping is
van mr. T.) geraakt hadden.
En in het door hem geschreven blad de
Nieuwe Tijd vertelt T. met een gepelsjaste
koudheid, op een toon van cynische alle-
daagschheid dat de helft der menschenwereld
maar moet worden uitgeroeid.
Wat toch zegt hij
Als de overwinning van het socialisme zou
moeten en kunnen worden behaald door de
helft van het menschdom van het leven te
berooven, zou deze prjjs niet te duur zijn voor
het geluk dat er voor werd gekocht. In de
tegenwoordige maatschappij, in de kapita
listische wereld wordt zoo weinig begeerings-
waard geluk gevonden dat men vele men
schen, zelfs tegen hun zin, een dienst zou
bewijzen door hen een pil van c y a n k a 1 i
toe te dienen. Ook het leven van den geluk-
igste beteekent niets als 't het geluk van velen
jn den weg staat.
IJselijke prediking van den moord, die
ons wel niet verwondert, sinds een der
geestelijke pleegvaders van het socialisme,
mr. S. v. Houten, zijn Causalitats Gesets
in het licht gaf.
Die wind zaait, zal storm oogsten. Maar
de vraag dringt zich op of, evenals in het laatst
der vorige eeuw, hier niet een wapen
gehanteerd wordt dat ten slotte doodt, wie
het draagt. En of deze Girondijnen, die er
thans nog met een klap afkomen, niet ten
slotte vallen zullen onder de bijl hunner
Jacobijnsche kinderen.
Het Nederlandsche volk geeft jaarlijks
80 miljoen gulden aan sterken drank uit.
Dat is een rijksdaalder per seconde1
Wordt het geen tijd dat de christenen
beginnen, als protest tegen deze nationale
verkwisting en vermoording, zeiven den
di ank te laten staan
Kent gij de plaatWat het koren geeft?
Ter eene zijde wordt uit een korenschoof
het nuttige brood aan een gezin uitgereikt
met het onderschrift
«Als brood ben ik dienaar en voed ik
mijn meester»; en waarop ter anderer zijde
over het gezin van een dronkaard van uit
de korenschoof eei jeneverflesch wordt uit
gegoten met het onderschrift
«Als drank ben ik meester en dood ik
mijn slaaf».
Zelfs de ergste dronkaard zal toegeven
dat dit niet te sterk gekleurd is. Maar wat
zeggen dan onze matige gebruikers er van
1
Het reizen in Amerika.
niet geheel juist is de bewering dat in
de treinen in Amerika slechts één klasse
zou zijn voor arm en rjjk te zamen.
Immers behalve deze eene klasse met onze
eerste klasse overeenkomende de eenvou
dig ingerichte landverhuizerstreinen nu eens
niet medegerekend heeft men in iederen
trein nog eenige «paleiswagens»voor die
bestaat een hooger tarief.
Daar heeft men de drawingroomcar of
parlourcar (spreek wagen;, ruime salons met
zachte tapijten, zijden gordijnen, gemakke
lijke fauteuils, met tafeltjes er naast waar
aan men kan lezen of schrijven.
Vlugge negers zorgen voor een heldere
bediening. De spijskaart is ruim voorzien
en voor de beste hotels behoeft men daar
niet onder te doen.
Naast de salon is een rookkamer, een
toiletkamer, een badkamer, een scheerinrich-
ting, een bureau waar een dame de brieven
of telegrammen voor u schrijft, (natuurlijk
met de schrijfmachine; en aan het volgende
slation voor de verzending zorgt.
Uit de salon komt men langs een over?
dekte gang in de eetzaal (dinningcaren
dan in de sleepingcar (slaapzaal) waar
gemakkelijke banken des avonds in bedden
worden veranderd. De waggon wordt door
gordijnen in verschillende vertrekjes verdeeld.
Een toiletkamertje ter weerszijden, een
voor dames en een voor heeren, maken
het gemak van dezen waggon volkomen.
Het is bekend dat men van het eene
eind van den trein naar het andere kan
loopen. Aan elk station zorgen de grootere
en kleinere kooplieden dat het publiek zich
van het nieuwste nieuws, van allerlei snuiste
rijen, reismutsen enz. voorz.en kan.
Vreemd echter dat tegen al dat
gerief zooveel ongerief overstaat. van
de stations. De gebouwen zijn er vaak
allerellendigst ingericht. De reizigers moeten
zich behelpen. De treinen stoomen op de
bepaalde tjjden af; ieder moet maar weten
waar naar toe en maar zien dat hjj mee
komt. Het is dan ook een geduw en een
gescheld, een gestomp en geraas eer allen
op de zwakkeren na een plaatsje in
den trein op de treeplanken veroverd hebben
want mee moet men, op gevaar af van te
vallen en te sneuvelen.
De vereeniging voor Chr. Volksonderwijs
houdt Donderdag, a. s. haar 2e jaarvergade
ring. Het hoofdbestuur stelt voor te pro
testeeren tegen den leerplicht. Ook komt
in behandeling de navolgende onmogelijk
langgerekte motie van dr. Vos
„De vergadering spreke als hare vaste over
tuiging uit, dat, daar de proefneming met de
valscheljjk dusgenaamde neutrale staats
school deerlijk mislukt is, de terugkeer tot
het jammerlijk verlaten programma der fa
cultatieve splitsing thans een eisch der actu
aliteit isen steeds door de belijdenis der Nederl.
Herv. kerk gevorderd wordt, zoodat er, by het
behoud van de vrijheid van het bijzonder on
derwijs, kome uit kracht van de grondwet,
eene welingerichte openbare school,
ook daardoor dat zij, waar mogelijk, voor Protes
tanten en voor Roomschen eene afzonderlijke
wordewaar zulks, om overwegende redenen
niet mogelijk blijkt, gelegenheid biede aan de
godsdienst-leeraren om binnen de schooluren
onderwijs te geven in hetgeen hun gezind
heden kenmerkt, en overal en te allen tijde
door eerbiediging van de christelijke gevoelens
medewerke aan de christelijke opvoeding der
schooljeugdjen natuurlijk ook den niet-Christe-
nen door afzonderlijke scholen, »f door subsidie,
0f door restitutie van de regeeringszorg doe
^lijken."
Der lange rede korte zin is deze Geef
ons, o regeeringchristelijke openbare
scholen in plaatsen waar enkel orthodoxe
ouders wonen en roomsche open bare scholen
daar waar enkel roi msche kinderen gaan.
Maar waartoe nog deze eisch, zouden
wij willen vragen.
Wat dr. Vos wenscht bestaat reeds sinds
lang, zouden wij zoo zeggen.
Althans in Zeeland wordt, zoo niet overal
dan toch op de meeste orthodoxe plaatsen
op de openbare school orthodox christelijk
onderwijs gegeven, ook door liberale onder
wijzersen de orthodoxen nemen daarmede
genoegen. De zaak staat er dus nog bedenke-
lijker dan bij invoering van wat dr. Vos wil.
Dr. Vos zegtLiefst een christelijke
schoolmaar als het niet anders kan, dan
maar een christelijke openbare Maar hier
zegt menwij hebben eene christelijke
openbare, en dus willen wjj geen christelijke
school.
Van de noodzakelijkheid tan vrij chris
telijk onderwijs, de zorg waarvoor bij de
ouders berust en niet bij den staat, beseft
men op vele plaatsen weinig of niets.
En de predikanten, of liever de kerke
raden, die verzuimen daarop te wijzen
laden eene ontzaglijke verantwoording op
zich.
15 Mei 1893.
Het rijkstelefoonkantoor te Westka-
pelle zal voortaan op Zon- en feestdagen
open zijn van 6Vs tot 7 uren namiddags
(Spoortjjd.) De diensturen op werkdagen
blijven onveranderd.
Door de liberale kiesvereeniging te
Krimpen a/d Lek (district (Gouda) is voor
de vacature-Havelaar tot voorloopig candi-
daat gesteld de heer J. C. van Hattum van
Ellewoutsdjjk te 'sGravenhage.
De antirevolutionaire kiesvereeniging te
Ouderkerk a/d lJsal stelde den oud-minister
Luhmau candidaat.
George Victor, sedert Mei 1845 vorst
van Waldeck Pyrmont, vader van onze
Koningin-Regentes, is in den ouderdom van
ruim 62 jaar overleden, tengevolge eener
longontsteking.
De broeder van H. M. die nu vorst wordt
is in Januari 28 jaar geworden. Hjj heet
Friedrich Hermann.
De koninklijke paleizen te 's Gravenhage
en te Amsterdam zijn gesloten.
Het Hof heeft voor den tjjd van 3 maanden
den lichten rouw aangenomen.
Professor Pekelharing te Delft heeft
zich teruggetrokken uit het comité voor het
inzamelen van gelden voor de betrekkingen
der veroordeelde werkloozen. Reden geeft
de man niet op. Doch men brengt zjjn
ontslagneming in verband met een uitroep
van den heer v. Kerkwijk iu de tweede Ka
mer bij gelegenheid van de interpellatie van
dhr. De Kanter. Terwijl deze sprak over
het bedenkelijke van het optreden van ge
noemd comité had de heer v. Kerkwjjk
uitgeroepen «En daar is nogal een pro
fessor by, en die is nog niet afgezet
Middelburg. A- s. woensdag te 2
uur vergadering van den gemeenteraad
waarvan wjj echter tot onzen spjjt de agen
da wegens plaatsgebrek moeten ter zjjde
leggen.
Bij kon. besluit is tot militie commis
saris in Noord-Hollands 3e district benoemd
de kolonel G. v. Nouhutjs, laatst luitenant
kolonel der infanterie te Middelburg.
Grashuis weer boven.
In 1875 las men in enkele bladen onder
de ingezonden stukken een open brief aan
dr. A. Kujjper, lid der tweede kamer voor
het kiesdistrict Gouda. De brief was van
den heer Grashuis, oud-zendeling van het
Nederlandsch Zendingsgenootschap, en bevat
te de gewichtige mededeeling dat hjj zich
bij de aanstaande aftreding van dr. K.
tegenover hem candidaat zou stellen. De
strijd zou vooral gestreden worden om het
«restitutie-stelsel.»
Bij de kamerverkiezing Grashuis was
er wat vroeg bjj geweestde Goudsche
kiezers waren hem reeds vergeten gaven
zij hem 50 stemmen
Later was hj) de heusche candidaat der
liberalen te Leiden doch bleef verre in de
minderheid.
Wie zou gedacht hebben, na deze jam
merlijke mislukking, na achttien jaren, de
candi latuur van den heer Grashuis nog eens
te zien opduiken
En toch het is geschied.
Weer kwam er een Kamer-vacature in
Gouda. De jaren hebben den heer Grashuis
niet wijzer gemaakt. Hjj zal zich weer
candidaat stellen. Nu echter niet voor Gouda,
al is er een vacature Hjj wil voor Beverwjjk
zitting nemen, en beveelt zich daartoe zelf
bjj advertentie aan.
Zijn politiek program heeft hjj er bjj
gedaan.
Hjj verklaart te begeeren:
a. een verjongd Thorbeckianisme
b. uitbreiding van kiesrecht nog verder
dan de minister wil;
c. recht in zake Atsjin, den Javaan en
opium;
d. de eer onzer marine bjj een Europeeschen
oorlog
e. plaatsvervanging en goede wapening
f. het heil van den lezer.
Op dit zonderling samengestelde ouwer-
jaarsch program zullen wel niet veel kiezers
afkomenen dus zal ook deze candidatuur
die trouwens nu te laat komt van
«mr. Gerhardus Jan Grashuis, gewezen zen
deling en Oost.Indisch ambtenaar, thans
lector aan de Leidsche universiteit in de
Soendaneesche taal» jammerijjk mislukken.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Augustinusga en Oosterzee eo