van der
1983. No. 88.
Donderdag 27 April.
Zevende jaargang.
V E IS, S C 21 IJ X T
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. IFHUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
YK.
Kwaal en Geneesmiddel,
in.
ëlken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Pr ij? per drie maanden franco p. p. f 0.95,
Enkele nummers0.02s.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 een
Familieberichten van 1 5 regel* 50 cent, iedere reg
meer 10 cent.
Voor de verkiezing van
een lid der Provinciale Staten in het
kiesdistrict Middelburg op
5 Mei a. s. is candidaat der kies-
vereenigingen en wordt mitsdien
door ons met aandrang aanbevolen
de heer
te Vlissingen.
Kapelle, ook voor Schore 27 en 28
April. Wemeldinge 29 April. Berseke
1 en 2 Mei. Hansweert 3 Mei. Krui-
ningen 4 Mei. Krabbendijke ook voor
Waarde 5 Mei en 6 Mei voormiddags.
In dagen als deze, waarin het oog van
ieder mensch is gericht op onze maatschap
pelijke verhoudingen, en het oor van iedereen
geopend voor net opkomend onweder, kan het
niet overbodig zijn bet recept door de
sociaal democratie den lijder gegeven een
weinig te ontleden.
Is het medicijn, of is het geneesmiddel
nog erger dan de kwaal?
Naar onze overtuiging zonder twijfel het
laatste.
Het bestaande is ongetwijfeld geen ideaal.
Daar zijn wanverhoudingen die om verbete
ring roepen. Onder die wanverhoudingen
is wel de voornaamste, dat de arbeid uit
sluitend als koopwaar wordt beschouwd.
Arbeid is een persoonlijke werkzaamheid,
waaraan, zal het goed zijn, niet alleen de
handen, maar ook het hart deelneemt. Dat
is de zedelijke zijde van de sociale kwestie,
die ook zoo menigmaal door Christenen
wordt vergeten.
Dat is de eerste en de hoogst noodige
verbetering. Eene verbetering waarop de
sociaal-democratie nooit wijst, en ook niet
wijzen kan, omdat haar ideaal is, niet het
opheffen der persoonlijkheid, maar het gelijk
maken van allen en alles.
Daar is in de samenleving een meer
diepgaand verschil dan tusschen rijk en arm.
Een verschil voor den socialist niet te be
reiken, laat staan weg te nemen.
Daar zijn er die één talent, slechts éen,
van God hebben ontvangen, en anderen
vijf en tien, daar is gezondheid en ziekte.
Daar zijn ontwikkelde hoofden en gouden
harten naar geen tarief te schatten, door
geen commissie te waardeeren. Daar is
ijver en traagheid, zorg en verkwisting, en
die zullen er ook zijn in den socialisten-staat.
Die ongelijkheid zal de staat der toekomst
niet effenen, en wie ook gaarne lid van de
commissie tot schatting van ieders arbeid
en productie mocht willen zijn, schrijver
dezes niet gaarne.
Waarschijnlijk zou de commissie het niet
meer dan eenmaal kunnen doen.
Opheffing van eigen bezit.
Maar in eigen bezit is ook alweder vcor
een goed deel de persoonlijkheid gestempeld.
Aan eigen bezit knoopen zich herinneringen
vast, daarin is de geschiedenis van ons zeiven.
Voorwaar het geneesmiddel is geen medi
cijn maar vergif. Gelijkheid is «ie dood.
Maar geljjk op den bodem van alle vragen
de godsdienstige vraag ligt, de vraag van
de verhouding des menschen tegenover God
den Heer, zoo ook in het vraagstuk dat nu
de laatste tien jaren in klimmende mate
de maatschappij beweegt.
Hij die eenigszins bekend is met de uitin
gen der sociaal democraten in alle landen
zal moeilijk kunnen ontkennen, dat voor hen
dit aardsehe leven, bevrediging van aardsche
behoeften het een en al is. Onverholen
wordt door de wetenschappelijke woord
voerders van het socialisme verklaard, dat,
indien eenmaal de geluksstaat op aarde zal
gekomen zijn, de behoefte aan een toekomend
leven verdwijnen zal en de godsdienst lang
zaam maar zeker ondergaan zal. De kerk
is, volgens de uitspraak van een ander
woordvoerder, slechts politiemacht in dienst
van het kap taal, die wissels afgeeft op de
eeuwigheid De oorlog aan de tegenwoordige
inrichting der maatschappij groepeert zich
om kapitaal, troon en altaar en welke van
de drie in den hevigsten haat van het
socialisme deelt valt moeilijk te zeggen. In
ieder geval de socialist zaait op een wel
toebereiden akker zijn materialistisch zaad.
Een gansch menschenleven lang hebben
bijna alle autoriteiten en bijna alle geleerden
er naar gestreefd, om, in school en kerk,
in dagbladen en boeken, het volk z\jn Bijbel
te ontnemen en zijn geloof te knakken.
Stelselmatig is aan het thans levende
geslacht het geloof aan den hemel ontnomen,
is het wonder dat men zegt: geef ons dan
ten minste de aarde.
Dat, en dat alleen is de diepste grond
der sociale kwestie.
Het materialisme heeft het hart, de ziel
uit het leven, en de persoonlijkheid uit den
arbeid weggenomen, en dat maakt den
bezitter, die althans niet door vrees gedreven
wordt, hard en koud jegens den arbeider,
en den arbeider ontevreden en oproerig
tegen den bezitter.
Dat en dat alleen is de oorzaak waardoor
de beweging onzer dagen tot eene uit
barsting leiden moet.
Na vele slachtoffers gemaakt te hebben
is de opstand in België weder voorbij.
Onder den drang der omstandigheden is,
ten deele althans, aan den wensch naar
uitgebreid stemrecht toegegeven. De koorts
is al.
Maar de zieke is niet hersteld. Straks
volgt een nieuwe, misschien nog heviger
aanval.
Algemeen stemrecht kan geen geneesmid
del zijn voor de kwaal die de maatschappij
teistert. Daar is een ander geneesmiddel,
een remedie zoo duidelijk en eenvoudig,
maar ook zoozeer strijdende met onze ver
keerde levensbeschouwing, dat het toedienen,
naar veler begrip, niet dan dwaasheid heeten
mag.
En dat geneesmiddel is alleen die andere
levensbeschouwing ons door Gods Woord
geopenbaard.
Heeft de gansehe leer van het socialisme
slechts op dit aardsche leven betrekking,
de leer des Bijbels wijst voortdurend op
een toekomstig leven. Deze wereldt wordt
door een toekomende gevolgd. Indien alleen
dit leven onze bestemming is, laten we dan,
onverschillig op welke wijze verkregen,
trachten te genieten, en als genieten voorbij
is en lijden komt dari is zelfmoord het
redmiddel.
Maar alzoo is het niet.
God heeft ons hooger leven, eene eeuwig
heid geopenbaard, en het bewust zijn daarvan
gelegd in ieder hart. Niet deze arme,
haastig voorbijgaande wereld is onze be
stemming, maar de toekomende heerlijkheid.
Dat is de leer der Schrift, vlak tegenover
die van het socialisme staande.
Naast de eeuwigheid leert de Schrift ons
Gods rechtvaardigheid. En aan dien recht
vaardigen God zal, naar die leer, de mensch
eenmaal verantwoording schuldig zijn.
Dit geloof aan eeuwig leven en aan
wedervergelding bepaalt de houding des
menschen in het practische leven geheel en
al. Waar deze twee groote leerstukken
goed begrepen en ernstig geloofd worden,
kan geen socialisme inden tegenwoordigen
vorm bestaan.
Wat baat het den mensch, zoo hij de
geheele wereld won en schade leed aanzijn
ziel? Zou genot en weelde onze beboette
kunnen bevredigen? Zoude wereld waarlijk
gelukkig zijn indien acht uren arbeid met
acht shillings werd betaald?
Men weet beter.
Of' wij het erkennen of ontkennen, deze
aarde en wat haar begeerlijk maakt gaat
voor ons voorbij, Heden ot morgen of
weldra zult gij sterven, en uw goed
wiens zal het zijn?
De grootste schatten, de uitgebreidste
rechten, de hoogste eere schenken geen be
vrediging. De geschiedenis leert ons veeleer
de waarheid van het Fransche spreekwoord
Vappetit vient en mangeant. Bevrediging
van gewaande behoeften, doen nieuwe be
hoeften ontstaan, tn als Alexander die,
heerschappij voerende over de geheele wereld,
treurde omdat er nog niet een wereld te
onderwerpen was, alzoo wordt iedere wensch
eenmaal verkregen een prikkel tot hoogeren
wensch.
Privaat bezit, verschil in maatschappelijken
stand wordt ongetwijfeld door de Schrilt
gehuldigd, maar opdat de een met zijne
goederen en de ander met zijn arbeid
dienen zou.
In eene maatschappij waar het christendom
beleefd wordt is de arbeider niet eene machine.
Daar is de vraag niet allereerst wat de pati oon
betaalt en hoeveel de arbeider opbrengt.
Daar is de zedelijke verhouding tot elkander,
de persoo dijke band.
De werkgever kent niet zelden geen
ander doel, dan geld verdienen, om het
dikwijls in schadelijke weelde te verteren,
en de werkman permitteert zich niet zelden
een andere, maai' niet minder groote weelde.
Wat kost de Zondag aan den werkman
tegenwoordig? Wie vult de pleiziertreinen,
de trams, de koffie- en bierhuizen, de pu
blieke vermakelijkheid?
Inderdaad, indien de statistiek een ant
woord geven kon op de vraag welke stand
zich de meeste weelde veroorlooft, het zou
zeer te betwijfelen zijn of het antwoord niet
zou luiden: de niets bezittende standen.
De vulkaan die kookt en bruist zal tot
ontzettende uitbarsting koruen, óf de maat
schappij niet deze of gene maar de
maatschappij, zal de belijdenis moeten aan
grijpen dat, als wij voedsel en deksel hebben
wij daarmede zullen vergenoegd zijn.
Tot de belijdenis dat God deeenige eigenaar
van alle goed, stoffelijk en geestelijk is, die
eens tot eiken bezitter, ook tot den bezitter
van arbeidskracht alleen, zeggen zal: geef
rekensch p van uw rentmeesterschap.
Dat lijkt in onze toestanden nu niet alleen
een iedeaal, maar eene illusie zelfs.
Eu toch, daar is geeu andere weg.
Alle andere middelen brengen ons geen
stap verder. Wel achteruit.
M. d. K.
In den Duitschen Rijksdag is de antisemiet
Ahlwardt, een der jongst gekozen afgevaar-
diguen, reeds eenige weken bezig zijne
medeleden te vermaken of te vervelen,te benau
wen of te ergeren met eene oprakeling van
oude afgedane beschuldigingen die, bleken ze
•.Vaar, een zonderling licht zouden werpen op
- e rechtvaardigheid der Berlijnsche justitie en
<e eerlijkheid van sommige Duitsche staats
leden.
Het betreft de zaak der Rumeensche
s oorwegen, die met Duitsch rijks-kapitaal
tot een ongeloofelij k hoog bedrag zouden
b»taald zijn en waaruit liberale grooten,
wxaronder Joodsche bankiers als Bleichröder,
z ch zouden lebben verrekt.
Het is te begrijpen dat de beschuldiging,
gepaard met Ahlwardts aanmatigend optreden
de verbittering gaande maakt; maar dat
groote mannen zich ten aanhoore van gansch
Europa zoo kunnen vergeten, als gis'eren
in den Rijksdag geschied is, mag met recht
worden betreurd als een blijk van zwakheid
of solidair schuldbesef der daarbij be
trokkenen.
Ahlwardt had namelijk voorgesteld zijne
beschuldigingen door een commissie te doen
onderzoeken. Hij vertelde in zijn toelichting
dat hij de desbetreffende stukken gekregen
had van een vroegeren bode bij de directie der
Rumenische Spoorwegmaatschappij teBerl|jn,
die ze den directeuren ontstolen had uit
haat omdat 's mans pleegdochter door den
jongen Bleichröder was onteerd.
Ahlwardt vond dat de tegenwoordige minis
ter van financiën Miquel, in weerwil van zijne
gerechtelijke ontkentenissen, in dé zaak der
spoorwegen een leelijke rol had gespeeld.
Hierop ontstond tusschen de verschillende
gewaardeerde partijleiders een wedstrijd in
het schelden en het uitroepen van leelijke
woorden.
Miquel «walgde». Rickert zei zoo iets
van lasteraar. Ahlwardt antwoordde hem
dat hij als directeur van de Judenschutz
truppe in Duitschland 12000 mark salaris
'sjaars geniet.
Rickert, hijgend van woede, antwoordde
dat hij een infame leugenaar was.
«Een schoft», brulde een ander. «Werp
hem van de tribune.»
En een derde voegde er bij«Haal den
Schooier er af.»
Een liberale afgevaardigde overlegde het
leuker. Hij betw|jfelde Ahlwardts verstan-
f delijke toerekenbaarheid. Had deze een
jarenoude heschuldiging opgeraapt, gene
wenschte ook een brief van ouden datum
over te leggen, en wel een van Ahlwardt
zelf, waarin hij hem klaagt dat hij wegens
lijden aan neuspolypen van tijd tot tijd de
helderheid van zijn denkvermogen kwijt is.
Het is echter niet te denken dat deze
zaak door snauwen of door aardigheden van
de baan raakt. Ahlwardt is er de man niet
naar; en als er te Berlijn Panamaschan
dalen bestaan hebben is het goed dat zij
aan het licht komen. Doch wee ook den
leugenaar, indien het tegenovergestelde
blijken mocht.
Vereeniging tot bescherming der Joden.
Hoe zonderling toch!
Het was op den len April elf jaren geleden
dat de Rijkspostspaarbank geopend werd. In
die elf jaren werd meer dan 100 millioen
ingebracht.
Op 1 April j.l. stond nog 28 millioen in de
Rijkspostspaarbank.
Indien we goed ingelicht zijn is het kapitaal
in de particuliere spaarbanken in Zeeland
vastgelegd, ook aanmerkelijk gestegen.
Dat geeft te denken niet waar
Dat er in zekere standen met reden te
klagen is over maatschappelijken nood, is
buiten twijfel. Maar met zulke cijfers voor
oogen zal het toch ook wel aan geen twijfel
onderhevig dat niet alle klachten serieus zijn.
Ach, tot op zekere hoogte is de wereid als
een spiegel, waarin elk de weerkaatsing van
zijn eigen aangezicht ziet. Als ge haar aan
ziet met een somberen of norschen blik, dan
vertoont ze u een donker gelaat.
Ziet ge haar vriendelijk aan dan ontdekt
ge steeds meer waarvoor dank en vreugde
in u gewekt wordt.
Iemand in Den Haag heeft er eens een
paar uurtjes voor genomen om van uit zijn
kamer een der vele huizen aan de overzijde
zijner straat te bespieden en de keertjes te
tellen waarop een dieustmeisje van boven
of van achter moest kumen om naar de
bel te k|jken.
Zijne waarnemingen loopen van 9 uur
's morgens tot 12 uur's morgens; wat voor
onze kinderen dus een schooltijd, een tjjd
van stilzitten is.
Achtereenvolgens werd gebeld door, open
gedaan, enkele malen teruggeloopen en weer
dichtgedaan voor
den bakker den melkboer den kranten-
looper; den groenteboer; den kruidenier; den
slagereen man met enveloppen den asch-
man den postbode een orgelman een
koopman met schuurgoedeen man met
een houten been den slager die het be
stelde vleesch brengteen meRje met ra
dijs een borstelkoopmanden winkelier
met de bestellingeen oudroestkoopman
een vrouw met zuigeling den bleeker
een vischboer een schaalcollecte een bede
laar een citroenkoopman een meisje met
vuurmakers een colporteuide petroleum
een parapluienkoopmaneen handwagen
met trapladdertjeseen knecht om antwoord
op stalen voor japonstofjes; een rietenstoe-
lenkoopman; den man met karnemelk; een
blinde vrouw; een schoenmakersjongenden
koperslager; de buscollecte; een man met
zeep; een wagen met bosjes hout van de
dakloozeneen heilssoldaateen vrouw met
eieren; een koopman in lampekappen; den
knecht uit den banketwinkel; een inteeken-
lijst; den turf boerden knecht van de leesin-
richting; den schillenboerde glansstr|jkster;
den krantenjongen die de krant terughaalt;
een bierbottelaarde kinderen uit de school.
Te 12 uur opent het meisje voor de 47ste
maal in den tijd van 3 uurtjes de deur.
Zoo iets gebeurt in Den Haag.
Te Middelburg, te Zierikzee, te Vlissingen,
te Goes is het natuurlijk zoo erg niet; edoch
hoeveel keeren op een dag loopen ook
daar onze gewillige dienstboden of druk
bezette huismoeders en dat in den schoon
maaktijd niet voor niets naar de bel
En in de dorpen al loopt men daar
niet naar de bel is het vaak niet beter
gesteld.
Uit verschillende plaatsen van ons land
verneemt men van zout- en zeepnool. Dat
wil zeggen de winkeliers hebben het niet
meer. De een leent den ander en zoo rakerr
allen hun voorraad kwijt.
Wij raden den huismoeders, die gewoon
zijn 's Zaterdags in te koopen, aan, deze
week niet tot Zaterdag te wachten. De
zeep kon wel eens op zijn.
De volgende week zal door de totale
afschaffing van den accijns de zeep min
stens 10 cent per kilo goedkooper zijn.
Door dezen goeden maatregel vervalt dus
de noodzakelijkheid dat minder bemiddelde
huismoeders zich, ook voor de wasch, be
helpen met goedkoope, slechte en schadelijke
surrogaten.
26 April 1893.
Goes. Kort ver slag der heden Woensdag
gehouden vergadering van ingelanden van
den polder «De breede watering bewesten
lerseke». Voorzitter de dijkgraaf. Tegen
woordig 50 personen, te zamen uitbrengende
87 stemmen. Met algemeene stemmen wordt
aangenomen het voorstel tot het heffen van
los-, laad- en aanleggelden aan den steiger
b|j het hulpstoomgemaal te Kattendjjke, en
worden de tarieven vastgesteld.
De begrooting wordt in ontvang en uitgaaf
op f 125232,756 met algemeene stemmen
goedgekeurd, met een post voor onvoorzien
groot f 10438,26. Ouder de uitgaven is
uitgetrokken eeD som van ruim f52000
voor zinkwerk en bestorting. Eveneens met
algemeene stemmen wordt besloten aan J.
M. Koole te verkoopen de aan hem in erfpacht
uitgegeven gronden in den Snoodijkpolder
onder Wemeldinge, groot 0.3140 Hectarq
voor f150 den hoop.
