sSü!
Dinsdag 23 April.
Zevende jaargang.
1983. No. 87.
RICHTEN.
oopingen enz.
en en voetpaden.
i'koopingen enz.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTEi\TlEi\
YK.
Kwaal en Geneesmiddel,
li.
ard jm. 33 j. en 9.
ongepier jm. 27 j. en
P. H. Knuyt jm.
i. 27 j. - D. Schuil-
Minderhoud jd. 24 j.
jm42 j. en S.
J. J. Bos wedr. 29
j.
alen geb. Kuy'per. z.
b. Warnau. z.
e IB m. d. M. J.
0. Michel 54 j. C.
20 j. d. - W. Vier-
Lefevre 5 w. d.
H. van de Putte 61 j.
1: Franz Xav. Mann-
a Cornelia Willeboer
)e 21 j. jm. en Eliza-
jn 20 j. jd.
Brandt 43 j. wed. van
ie Rotterdam en Lena
te Goes.
Elizabeth Maria d. v.
latje Kosten. Klaas
?ik en Maria Jacoba
e Hoogezand.
vei s rn< lden or s nog
weinig sollicitanten
feplaatste advertentien
if onderwijzeres. Deze
chter niet door ons
Red.
r. te Wisconsinen
ven de vooruit te be
ien te zenden, ander s
an ons blad gestaakt.
Klemicerk.
[EN, 21 April 1893.
0 de kilo.
20per 104 stuks.
RG, 20 April 1893.
.lcheren bestond hoofd-
raarvoor nog al vraag
rijzen werd genomen.
ging weinig om en
rderd u itgenomen Brui-
en Paardebcontn die
worden gekocht.
5 a i 1,05 per Kilo.
Buitenlandsche f 0.—
SZEE, 20 April 1893.
irs f 0,576 a f 0,— laag-
ons. Kipeieren hoogste
laagste koers f 0,45
deieren hoogste koers
326 de 25 stuks
"Woensdag werd in het
ssteed de levering van
w.: 550 s. voor de ge-
aannemer W. Oosse te
1.36; 125 stère voor de
de Waal te Werken-
5 s. voor den polder
A. Karreman jr. alhier
s. voor den Leendert-
leraerF.Mouthaan alhier
r stère.
ïet huis Molenwater,
n overstaan van Not.
is opgehouden.
EPOLÜER en AAGTE-
■il.
27 April.
28 April.
Mei.
Mei.
ieh
25 April.
fotarishuis door not ver-
jedel, pianino enz. Inl.
mdius.
het plein by M. Ryk door
voor dhr. Ziidenbosch,
Voor Dirkse 20 mestput-
uur door not. Tak
,e inspan, als 1 bruine
■eulen oud 6 jr., 1 jaarling
jen, 1 schaap met 1 am -
1 haan, 1 hond met hok,
ibehooren, melkkar, drie-
5 eggen, 20 broeiramen,
iw-, melk-, zoldergereed-
ag 26 April.
het Zeemanshuis 10 uur
fikse, inboedel.
L voor v. Hootegem door
kpaarden 11, 12 en 16 jr.,
8 runders, 8 speenvar-
ganzen, 6 eenden, 5ploe-
hooi, stroo, mest, koebak
huisraad.
1 uur door not. Pilaar by
ikraaijertpolder, 2 melk-
aarskalf, hond met hok,
met toebehooren, land-
ereedschap, tarwestroo,
;abinet enz. «„„t
[eijers door not. de Maret
paarden oud 13 jr., 3 melk-
m 2 weivaarzen, 4 lj..ngo
b, een lj. stier, 6 loop var-
ppen en 3 dito hanen, hond
iet vaste kap, tilbury, arre-
2 menwagens, lemoenkar,
andbouw-, melkers-, stal-
ap.
rlie,
10 uur voor wed.
not.' Overman, 3 melk-
.rkens, 1 mestputloopei,
len, karnmolen, mahonie-
tafels, ledikanten, kachel
kenrek, linnenkast, bijbel
>oeken, planken, pannen.
10 uur in de Yergenoe-
7erhulst voortzetting der
askronen. veeren bedden,
glas- en kristalwerk,
brandkast, goud en
erm,
uks,
DE ZEEUW.
v-
klk&n MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Pry? per drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummers 0.02».
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cea
Familieberichten van 1 5 regel? 50 cent, iedere reg
meer 10 cent.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
's Gravenpolder, ook voor 'sHeer
Abtskerke 26 April namiddags. Kapelle,
ook voor Schore 27 en 28 April. Wemel
dinge 29 April, lerseke 1 en 2 Mei.
Hansweert 3 Mei. Kruiningen 4 Mei.
Krabbendijke ook voor Waarde 5 Mei
en 6 Mei voormiddags.
De kwaal die de maatschappij in beroering
brengt gaf aanleiding tot het ontstaan van
de sociaal democratie. Deze meent] het
geneesmiddel tegende kwaal der maatschappij
gevonden te hebben, zy treedt op met de
pretentie de zieke te kunnen redden.
En op welke wijze stelt zij zich voor
dit te doen?
Ziet, dat is nu gemakkelijker gevraagd
dan beantwoord.
Het is nog kort geleden dat sommige leden
van den Duitscben Rijksdag aan hun mede
lid Bebel, het erkende en eminente hoofd
der Duitsche socialisten, de vraag stelden:
hoe stelt gjj u toch wel een maatschappij
voor in uwen geest ingericht? Hij ontweek
evenwel het antwoord.
Neemt men ons Recht voor Allen ter
hand, dan zal men wel veel critiek op de
inrichting der maatschappij, vooral critiek
op personen vinden, maar te vergeefs zoekt
ge jaar op jaar naar een heldere, duidelijke
beschrijving van eene organisatie van ons
burgerlijk leven op socialistische leest ge
sel oeid.
Dr. Gildemeester kwam ons voor weinige
maanden het beeld van Fourrier teekenen;
als van den man die het meest weten
schappelijk het socialistische stelsel had
ontvouwd. Maar weinige dagen later kwam
de woordvoerder der socialisten in Zeeland
vertellen dat de man der phalanxen en
phalanstères hun man niet was.
Karl Marx was hun profeet.
Welnu, laten we dan Karl Marx eens
ondervragen wat hij zegt. Zyn hoofdwerk
Das Kapital behoort zeker niet tot wat
men noemt lichte lectuur.
Maar de toestand vlak aan onze grenzen
is oorzaak, dat ieder die met belangstelling
de gebeurtenissen van den dag volgt, zich
afvraagt: wat stelt men zich toch voor?
Is er in den opstand, die nu algemeen
stemrecht als uitgangspunt heeft een leidende
gedachte, of zijn de opstandelingen slechts
een hoop ontevredenen, die nu wel eens de
macht begeeren, nadat het kapitaaldie zoolang
heeft in bezit gehad?
Op die vraag wensch ik, zoo duidelijk
mogelijk, een antwoord te geven.
En dan ga eerst de mededeeling vooraf
dat het socialisme niet gelijke verdeeling
van bezit wil. Dat is een praatje, meer niets.
Socialisme, zooals het door zijne weten
schappelijke woordvoerders gepredikt wordt,
is geen communisme en geen nihilisme.
De leer van het socialisme is dezehet
privaat eigen bezit behoort gemeen
schappelijk eigendom der voortbrengers te
worden.
Arbeid en kapitaal maken te zamen de
maatschappij rijk. Het kapitaal gaat met
de opbrengst ^stryken, en de arbeid trekt
aan het kortste eind.
Dat moet veranderen.
Ziedaar, naar ik meen, duidelijk en helder,
de leidende gedachte van het socialisme
vertolkt.
En hoe wil men nu dien toestand ver
anderen
Hoe zal men nu het privaat bezit in
gemeenschappt lyken eigendom doen overgaan,
en [alzoo het profyt allen ten goede doen
komen
Door den Staat er voor te spannen.
De Staat moet de eenige eigenaar van
alle gronden en fabrieken en machines zyn.
De Staat regelt ieders arbeid en voarzietin
ieders behoelten, naar den maatstaf van ieders
arbeid. Het stelsel van week- of dagloon
voor den arbeider, zoowel als van winst
voor den koopman houdt op, ieder krygt
zyn aandeel in de gemeenschappelijke op
brengst van zijn arbeid. Zy die niet in
directen zin voortbrengen, zooals rechters,
kunstenaars, onderwijzers enz. ontvangen
een loon, gerekend naar den tyd dien zy
ten algemeenen nutte zullen besteed hebben.
Ziedaar het ideaal van den socialist.
Het is nog maar weinige jaren geleden,
dat ik een Vlaming hoorde roemen op zyn
gemakkelyk leven. De priester zorgt
zeide hjj voor mjjn ziel, de Staat voor
mijn veiligheid en de baas voor mjjn kruimels.
Zeg, hoe kan het beter?
De socialisten willen het nog gemakkelijker
maken. De Staat zal de algemeene verzorger
zyn. Hij betaalt en zorgt voor alles. Slechts
één weg is er om in die zorg te mogen
deelen, en die wegjis de weg van arbeid.
Nu zijn er drie wegen om zich het
noodige te verschaffen, zegt de socialist. Die
drie wegen zijn: arbeid, giften en diefstal.
Er zijn drie soorten van menschen: arbeiders,
bedelaars en dieven. De arbeiders krijgen
te weinig, zeggen ze, dat spreekt niemand
tegen.
Waarom
Wel omdat de bedelaars en de dieven
het voor hun neus weghalen.
Nu geljjkt de maatschappij, in hun pittige
taal op «een troep hougerige zwijnen, die
elkander een emmer spoeling betwisten».
Laat het eigendom wegvallen en de maat
schappij zal bestaan uit een gezelschap wel
opgevoede mannen en vrouwen, gezeten aan
een wel voorzienen disch.
Maar om tot dien heilsstaat te komen,
dat begrijpt de wetenschappelijke socialist
beter dan de man van krachtige woorden
in volksvergaderingen, is een moeilijke weg
af te leggen.
De brijberg die de grenzen van Luilek
kerland bepaalt is niet gemakkelijk door
te eten.
Toch men heeft dien langen weg ter be
wandeling aanvaard.
Het kapitaal, het kapitaal, dat is de vijand.
Ziedaar het parool dat door Europa klinkt.
Dat woord kent men in 't Duitscb en in 't
Franscb, in het Ylaamsch en in het Engelsch,
en in zooveel meer talen als de volkeren van
Europa spreken.
Dood aan het kapitaal.
Een volle brandkast en een ledige broodkast.
Dierenbescherming en menscbenmishan-
deling.
De bourgoisie in dienst van het kapitaal.
De pers in dienst van het kapitaal.
De justitie in dienst van het kapitaal.
Dat, en dat alleen is het altijddurend,
immer terugkeerend refrein dat de weten
schappelijke socialist, zoowel als de volksmen
ner die op onzinnige wijze staat te kraaien
voor zyn publiek, ons hooren doet.
Dat kapitaal welks invloed men den dood
gezworen heeft is diefstal. En de bezitters
zyn dieven. Niet in den gewonen zin des
woords, natuurlijk. Maar dat kapitaal is niet
gegrond op eenigen wezenlijken arbeid, het
is «vreemd goed», gevallen in handen van hen
die er niets voor gedaan hebben, en nooit
iets voor doen zullen. Dat kapitaal is beroo-
ving van den arbeidde arbeid is meer waard
maar de kapitalist neemt het weg. Is dat
dan geen diefstal
Neemt het kapitaal als privaat bezit weg,
en armoede zal niet meer bestaan, alle ellende
zal verdwenen zyn. Hy die werken wil zal
de vruchten van zyn arbeid genieten, niet
meer en ook niet minder dan anderen.
Oorzaak tot misdaden zal weggenomen zijn,
want nood en onkunde zyn de oorzaken der
misdaden en met de oorzaken vallen ook de
gevolgen weg. Allen zullen gelijk zijn. Nie
mand heeft meer te commandeeren, niemand
meer te gehoorzamen. Allen hebben genoeg,
niet te veel, niet te weinig.
Ziedaar de idealistische teekening der
maatschappij, naar socialistische begrippen
ingericht.
Laat ik het nog eens duidelijk zeggen,
opdat iedereen het begrijpe.
Er zal in de maatschappij der toekomst
naar den wensch der socialisten ingericht,
eene groote staathuishouding zyn. De staat
is de algemeene kashouder en betaalt aan
ieder, in ruil voor zjjn arbeid, zooveel als
voor de behoefte noodig is, en naar de waarde
van den arbeid, die door eene commissie
geschat wordt.
De Staat zorgt voor alles, voor klee
ding, voor onderwijs voor wetenschap
voor voeding. En allen arbeiden voor den Staat.
De Staat betaalt, niet met geld, maar met
bons voor kleeding, levensmiddelen enz, te
leveren door de Staatsmagazjjnen.
Ieder stort het product van zyn arbeid
in de Staatskas en ontvangt die geleverde
producten in anderen vorm, naar zyne be
hoeften terug,
Nu kan men, om dit doel te bereiken óf
den wettigen weg óf den weg van opstand
inslaan.
Langs wettigen weg zoekt de sociaal
democratie haar wensch te vervullen door
algemeen stemrecht. Zoo deed zij in België.
Zy wil door algemeen stemrecht meester
trachten te worden van het itaatsbestuur
om alzoo de sociale hervormingen te kunnen
beginoen.
By de thans aanhangige Grondwetsher
ziening in België was al haar streven daarop
gericht, zelfs een referendum werd daartoe
in sommige plaatsen uitgeschreven. Maar
de Kamer verwierp de voorstellen lot kies
rechtuitbreiding, en nu wordt de weg van
den opstand ingeslagen. In België werd de
motie door het Zwolsche Congres aangenomen
in praktyk gebracht.
En veel waarheid is er in het woord
van den heer Frère Orbanvoortaan zal
men slechts kabaal behoeven te maken om
zy°D zin te krygen.
Het prestige der regeering heeft schade
geleden, en de bloedige striemen aan het
gezag toegebracht, zullen ongetwijfeld weldra
diepe, pijnlijke wonden veroorzaken.
M. d. K.
Wy vestigen de aandacht er op dat de
beslissing in zake de kerkelijke school te
Groningen niet door den minister is genomen
maar door gedeputeerde staten van Gronin
gen. Hiermede vervalt onze opmerking aan
het eind der mededeeling dienaangaande in
ons vorig nummer.
Indien er eene taal is, die ons in het
practische leven diensten te bewijzen heeft
zoo lazen we dezer dagen met instem
ming dan komt het Engelsch ongetwijfeld
in de eerste, het Fransch in de laatste
plaats. Waar de trek der Nederlanders
om buiten de grenzen des lands zich een
bestaan te zoeken met den dag toeneemt
en verdient aangewakkerd en met verstand
geleid te worden, dringt de behoefte aan
kennis der Engelsche taal zi -h met kracht
op den voorgrond.
De emigratie richt zich schier uitsluitend
tot landen, waar het Engelsch de inheemsche
taal is: Amerika en Zuid-Afrika. Zelfs in
onze koloniën zal van de gejjkte drie
moderne talen het Fransch voor toepassing
in het practische leven, het laatst of in
't geheel niet in aanmerking komen.
In ons eigen land is het niet anders.
Van den koopman af tot den kantoorbe
diende, den pakhuismeester en kaaiwerker
toe, voor allen die tot het handels- en
scheepvaartbedrijf in betrekking staan, is
kennis e'er Engelsche taal, zoo niet onmis
baar, dan toch geriefelijk.
Toch zien we op alle inrichtingen van
onderwijs aan het Fransch den voorrang
verleend en worden de aanstaande onder
wijzers in het averechtsche denkbeeld opge
leid, dat men met een mondvol Fransch
de wereld doorkomt.
Die voorkeur voor het Franseh is een
overblijfsel uit den ouden tijd, en misschien
schuilt e: ook wel dat groote lui's-waan
onder omdat het Fran.ch de taal is der
beau monde.
Toch zal ook wat de zedelijke waarde,
de vormende, de opvoedende beteekenis van
het Fransch betreft, deze naar onze schatting
onmogelijk kunnen wedijveren met die van
de Engelsche taal.
Het homerule ontwerp (voorstel om Ier
land een eigen bestuur te geven) is met 347
tegen 304 stemmen in tweede lezing aan
genomen. Thans volgt de artikelsgewijze
behandeling var het ontwerp; dit noemt
men de derde lezing. De tegenpartij hoopt
daarbij verdeeldheid te kunnen zaaien in
de Iersch-liberale meerderheid.
Zooals men weet is in het Engelsche
Lagerhuis omtrent een wetsvoorstel eerst
dan gunstig beslist, wanneer het in derde
lezing is aangenomen. De eerste lezing geelt
verlof tot behandeling; de tweede lezing
beslist over het beginsel en het geheel der-
wet; de derde lezing behandelt de wet in
al hare onderdeelen.
Het is te wenschen dat de 83 jarige
«groote oude» zijn scheepke ook in de derde
haven veilig binnenbrengt. Het recht en de
vrede zouden er bij winnen.
Nog deelen wy mede dat voor het ont
werp stemden 268 liberalen en 81 Ieren.
Er tegen 262 conservatieven en 44 unio
nisten (oud-liberalen die tegen de scheiding
van Ierland zijn.) Van de 674 leden waren
19 afwezig, 8 liberalen die verhinderd waren,
hadden met evenzooveel tegenstanders der
wet afspraak om thuis te blijven.
Echt Engelsch is ook het bericht dat na
den uitslag de politie aan den ingang tus-
schen beide moest komen om de voor- en
tegenstanders der wet uit elkanders haren
te houden. De beslissing viel Vrydag te
middernacht. Een ziek lid werd nog te 11
uur binnengedragen om voor de wet te kun
nen stemmen.
Gladstone werd geestdriftig toegejuicht.
Onder de koolverkooperjj, die op verga
deringen of bijeenkomsten nog al eens
plaats heeft, nemende officieële toespraken
een eerste plaats in,
Wat kan zoo'n voorzitter oreeren.
Als het een bijeenkomst van mannen is
in uniform, bij een schiet wedstrijd van
schutters b. v., dan komt het met trillende
stem uitgesprokenen als de ure des gevaars
daar is dan zult ge u immers laten villen
en braden voor het lieve vaderland.
En handgeklap en voetgetrappel zet het
zegel op die vaderlandslievende woorden.
Als het een politieke bijeenkomst is dan
hoort men onophoudelijk het woord Her
vorming. Laat ons pal slaan Mijne Heeren,
voor Hervorming van onze defensie, van
ons onder wys, van ons kiesrechtLaten
wij arbeiden aan bei ere verdeeling der
lasten, aan eene gezonle vei betering van
onze inkomsten,
En ook dan wed^r is er één enthousiasme
op te mei ken on Ier zaovelen die precies
het tegenovergestelde willen.
Als het een kerkelijke bijeenkomst geldt
dan ligt de Bijbel wel op tafel, maar dat
men zich beijvert om de voorschriften des
Bijbels in practijk te brengen kan men maar
zelden bemerken.
De kerk heeft te kwader ure het neuzen-
tellen, van de wereld geleerd, en de partij-
schakeeringen zijn uit de wereld in de kerk
binnengedrongen.
Het nieuwe, elfde gebod, door den Apostel
Johannes gegeven in de woordenhebt
elkander hartelijk lief, is veranderd in het
begrippast op dat ge de meerderheid krijgt
ot behoudt. Het begrip van den ander
uitnemender te achten dan zich zelf is
niet zelden ontwijd door een zekere sluwheid,
een politieke berekening in den slechtsten
zin, die er voor zorgt dat eigen haan koning
kraait.
Het is misschien niet tot genoegen van
velen, maar het is Diettemin een heilige
roeping van de christelijke pers er eens op
te wijzen hoever we gedaald zijn van het
ideaal ons door de Heilige Schrift geteekend.
De wereldsche strooming is zoo machtig
en om in dien stroom het hoofd boven te
houden is meer noodig, dan van tijd tot
tijd aan de stembus onzen afkeer van libe-
ralisten eens uit te spreken.
Laat ons met ernst vragen: hoever zijn
wy nog verwijderd niet van de liberalisten
maar van ue liberale i ieeën Tot hoever
is Gods Woord en Gods wet nóg onze
levensregel?
24 April 1893.
IERSEKE. Vergadering van den gemeen
teraad van Vrijdagavond 21 April des
avonds te 7 uren.
Tegenwoordig 6 leden, afwezig de heeren
Van Oeveren, Klos, Schipper, Van Harmeien
en de burgemeester. Voorz. de heer Sinke.
De notulen der vorige vergadering wor
den gelezen en goedgekeurd.
Wordt voorgelezen het proces-verbaal der
kasopneming op 10 April. In kas was
f 2269,165, overeenkomstig de boeking.
Ingekomen de volgende stukken
le. Goedkeuring der vaststelling van het
traktement van een te benoemen onderwij
zer op f500 met 2 jaarlyksche verhoogingen
ad f25.
2e. Kennisgeving van Ged. Staten dat
een buitengewone rijkssubsidie is toegestaan
van f3000 in de kosten van het lager
onderwijs.
De Voorz. deelt mede, dat, wyl by de
begrooting op f4400 gerekend is en geen
fondsen zijn voor de ontbrekende f 1400 door
B. en W. het oordeel gevraagd is over eene
hernieuwde subsidieaanvraag- Hierop is nog
geen antwoord ingekomen.
3e. Kennisgeving van het gemeente
bestuur van Kruiningen dat de raad wel is
genegen mede te doen in de aanvrage van
rijkssubsidie en renteloos voorschot voor een
keiweg van lerseke naar het station Krui
ningen, maar niet genegen is tot eene
evenredige bijdrage in de kosten van y3
deel van den weg, dit laatste omdat Krui
ningen niet zooveel belang heeft by .dien
weg als lerseke en het gedeelte dat tot
Kruiningen behoort pas met groote kosten
uitstekend in orde heeft gebracht. Het
evenredig deel voor Kruiningen zou ongeveer
f 4000 bedragen, doch de raad wil hoogstens
f 1000 toestaan.
4e. Goedkeuring van het kohier voor den
hoofd, omslag voor 1893. Al deze stukken
worden voor kennisgeving aangenomen.
De voorzitter stelt nu aan de orde den
aankoop van een stuk grond aan den Stee-
weg groot 1 H.A. 27 A. 70 c.A. voor een
nieuwe begraafplaats. De eigenaar wil dit
afstaan tegen f2200 de H.A. of tegen f2100
indien geen opgaande boomen worden ge
plant. Ook zal noodig zijn een toegangsweg
ter breedte van ongeveer 10 M., waartoe de
eigenaar eveneens grond wil verkoopen.
De voorz. en de raad met hem zyn
van oordeel, dat liet beter is den grond
tegen f 2200 te koopen, doch zonder de
voorwaarde omtront de boomen. B. en W.
hebben het stuk in loco opgenomen. El"
