1893. No. 83.
Zaterdag 15 April
V E It S C IIIJ T
G. M. KLEMKKRJv, te Goes
F. P. D'QUIJ, te Middelburg.
PRIJS «ER AOVERTEWIEI!
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
YK.
Goes, ook voor Kloetinge, Kattendijke,
's Heer Hendrikskinderen en Wissekerke
tot 17 April.
Z E N D 1N G.
a
■s ÈP
I
EI.KE.N MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjj? per drie maanden franco p. p. 0.95.
Enkele nummersƒ0.026.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cea
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere reg
meer 10 cent.
Wolfaartsdjjk 18 April;
lieinker.szand, ook voor 's Heer Arends-
kerke, 19 en 20 April voormiddags;
's Heerenhoek, ook voor Borssele en
Nieuwdorp 20 en 21 April namiddags.
In Friesland heeit «Patrimonium» een
soort van Sociaal Program ontworpen,
waarin o. m. gevraagd wordt
Betere regeling van het grondgebruik ten
bate van de gemeenschap
Onteigening van grond door den Staat
met toewijzing aan de Gemeente, die hem
aan hoofden van gezinnen als gebruikers
tegen een bepaald cijfer en onder controle
der gemeentebesturen, in erfpacht geven
Bestemming van een deel der gemeente-
subsidiën voor het armwezen, om reeds
dadelijk aan voornoemden maatregel in
Friesland een begin van uitvoering te
geven
Vaststelling van normalen werktijd en
bepaling van minimum loon in al'e be
stekken voor Staats-, Provinciale en Ge
meentewerken dit ook als voorwaarde te
stellen bij het verleenen van concessiën en
subsidiëeringen van maatschappijen enz
Wettelijke regeling van den arbeid
Kamers van Arbeid
Wetboek van den Arbeid
Vakvereenigingen
Bestrijding van drankmisbruik
Bij stemming vaD alle meerderjarige
mannen wordt in elke gemeente beslist
ot er drankverkoop zal worden toegelaten
ja of neenelke 6 jaar wordt er gelegen
heid gegeven, als een zeker gedeelte het
verlangt, een nieuwe stemming te houden;
Lm lbouwcredietbank, tot bet verstrek
ken van klein crediet tegen lage rente;
Toezicht op de inrichting en werking
van begrafenis- en ziekenfondsen door den
Staat
Wettige regeling van de geneeskundige
practijk
Aanwijzing, standplaats en vaststelling
van tarief
Bevordering van Zondagsrust en zooveel
mogelijk verzekering van dien dag voor
allen in dienst van den Staat, bjj publieke
ondernemingen enz.
Wettelijke regeling van arbeiderspensi
oenen en de verzekering bij ongelukken
of invaliditeit
Afschaffing van plaatsvervanging en
beperking van het leger tot het strikt
noodzakelijke.
Gelijk ieder mensch in de wereld zijn
eigenaardige roeping heeft, zoo ook ieder
volk.
Het is een der schoonste verschijnselen
in dit rijke menschenleven, dat de een
nooit tot den ander zeggen kan, ik heb
u niet noodig. Zoo gaat het ook den vol
keren.
Ieder heeft zijn roeping.
En door die roeping, goed begrepen ont
staat tusschen de verschillende volken een
ruilhandel in geestelijken zin.
Laat ik dat even ophelderen.
Nederland, ons kleine vaderland, ontving
veel van de omringende volken. Wij zingen
wel dat we van vreemde smetten vrij ge
bleven zijn, maar 't zou er treurig voor ons
uitzien, als geenerlei invloed van buiten
onze grenzen had overschreden.
Het christendom ontving Nederland van
uit Engeland. Waren Winlried en Wilie-
brordus niet zijne eerste Apostelen?
De hervorming, danken we haar niet
aan Duitschland en onze gereformeerde
volkstype aan Genève?
Ziedaar de twee grootste gaven ons van
vreemden bodem toegekomen.
Maar wij, op onze beurt, gaven van
onze geestelijke schatten aan de naburige
landen.
Was de Republiek der Vereenigde Ne
derlanden niet demoeder der staatkundige
vrijheid in Europa?
Hebben de Nederlanden, door hun Prins
Willem III niet Engeland aan het'Protes
tantisme gegeven of hergeven
Heeft Amerika niet van ons zijn Pel-
grimvaders ontvangen, en met deze hunne
denkbeelden en daarmêe winste gedaan?
Die roeping hadden wij.
Grooter en grootscher, naar den aard
en de maeht van haar bestaan is de roe
ping van het Angel-Saksische ras. Een land f
bewonende gelegen midden in de wateren,
waardoor het in aanraking komt met ge
heel de aarde, toegerust met een practi-
schen geest, met veroveringszucht, met
belustheid op heerschappij is het Engelsche
volk als van zelf aangewezen om optetreden
als pionier voor Christendom en beschaving.
Zijn onmetelijke schatten, zjjn groote
offervaardigheid hebben het Engelsche volk
in staat gesteld om een volk van Evange
listen te zij n.
De geheele wereld is het arbeidsveld der
Engelsche natie, en op haar vochtigen bodem
verdringen zich alle volken der aarde.
Niet alleen een Muselmansche gemeente
met haar moskee is te Liverpool te vinden.
Maar te Woking, in het graafschap
Surrey bestaat zelfs een Hindoe gemeente,
vaar volgelingen van Brahma hun gods
dienst houden.
In dat Woking woont een kleine gemeente
van Brahma-vereerders, en leeft er naar de
voorschriften van de kaste. Op maagdelijken
bodem, bij stroomend water, zich voedende
met plantaardig voedsel, zonder aanraking
met dierlijk vet, alzoo leven deze uitgewe
kenen als in Hindostan zelf. Men zegt dat
deze Hindoes i.aar Europa gekomen zijn op
de gewone stoomschepen, waarop een ge
deelte voor hen afgezonderd was, met ijzeren
vloer, waarover Hindostansche aarde ge
strooid was.
Alzoo bleven, in theorie, deze Hir.does
in Hindostan.
Alzoo komt Engeland, wiens Vot stin over
grooter aantal Mohammedanen regeert dan
eenig Muselmansch Vorst op aarde, door
allerlei relatiën, ook in aanraking met
allerlei volken.
En wat ook, in dit opzicht, het Heiden
dom aan Albion te danken heeft, valt
moeilijk te zeggen.
Het is zoo'n geweonte de gebreken van
een volk, zoowel als van den mensch, breed
uit te meten. De zegen, niet zelden ook
tengevolge van eene niet te miskennen
eenzijdigheid, genoten, wordt vergeten.
Dat is niet eerlijk.
Het Engelsche volk is, zegt men, een
volk van schacheraars, maar dan toch
ook een volk van Evangelisten.
Zelfzucht, zegt men, vergezelt den En-
gelschman op zijn schreden maar dan
toch ook geestelijke schatten door geen
mot of roest te verteren.
Daar is veel meer stof tot danken dan tot
klagen, indien we onzen blik maar een
weinig ruimer laten weiden dan in onze
eigene, dikwijls beperkte omgeving.
14 April 1893.
Door burgemeester en wethouders
van Middelburg is tot onder-bran Imeester
benoemd de heer P. J. van Pulfelen.
Da «Vereeniging tegen de Kwak
zalverij» heeft een adres gezonden aan den
minister van binnenlandsche zaken en dien
van justitie, waarin zij verzoekt, dat zoowel
door strenge toepassing der bestaande, als
door bet invoeren van nieuwe wetten, de
kwakzalverij op geneeskundig gebied zal
worden bestreden, beperkt of .zoo mogelijk
uitgeroeid.
Volgens bericht in de Staatscourant
is het vervoer van vee, herkomstig uit
Zeeland, in België toegestaanlangs Selzaete
des Donderdags; Stroobrugge des Maandags
en Woensdag namiddagsWatervliet Maan
dags en Woensdag van 8 tot 11 uur De
Clinge Woensdags van 4 tot 5 uur; den
Staak Woensdags van 2 tot 4 uur, en De
Tromp Woensdags van 9 tot 11 uur.
Het onderzoek geschiedt op kosten der
invoerders door een Belgischen veearts.
De rechten van gezondheidstoezicht zijn
vastgesteld als volgt' voor stieren, ossen en
koeien, per kop 50 centiemen voor Veerzen,
jonge stieren, jonge ossen en kalvers, per
kop 50 centiemen.
De invoerder moet een getuigschrift der
Zeeuwsche gemeente-overheid overleggen,
bevattende de verklaring dat de dieren ge
boren en^gekweekt zijn in Zeeland of zich
sinds 45 dagen vóór hun invoer in België
in onze provincie bevonden.
Dit getuigschrift, geldig voor acht dagen,
zal gelaten worden in handen der tolagentent
Onze minister van buitenl. zaken verzoek,
belanghebbenden stipte inachtneming der
bepalingen, waaronder de invoer van vee
thans in België is toegelaten, teneinde te
voorkomen dat het niet naleven dier voor
schriften tot intrekking van bovengenoemd
besluit zou kunnen leiden.
Kapitein J. P. F. G. E. Delpy, van
het 4e bataljon 3e reg. inf. in garnizoen te
Vlissingen, is voor den militairen dienst af
gekeurd, zoodat hij binnenkort zal worden
gepensionneerd en eervol ontslagen.
Door den minister van Oorlog is be
paald, dat bij het wapen der infanterie de
korporaals ook op den werkkiel het dis
tinctief van hunnen graad zullen dragen.
Bij beschikking van den minister van
financiën zijn bij de administratie der directe
belastingen enz., met 1 Mei a. s. verplaatst
de kommiezen der 2e klasse P. Both van
Vlissingen (stad) naar Vlaardingen, H. J.
van Oijen van Vlissingen (stad) naar Rot
terdam, F. J. de Vroome van Brouwers
haven naar Rotterdam, P. A. Eekelaar van
Veere naar Rotterdamde kommiezen der
3e klasseK. Visser Azn. van Aardenbuag
naar Goedereede, M. Goudswaard van Ter-
neuzen naar Rotterdam, J. J. Teesseint van
Terneuzen naar Delft en de kommies der
4e klasse L. W. H. l'Espagniol van Roo
sendaal naar Vlissingen (stad).
Ten bewijze dat de vermindering der
grondbelasting voor de eigenaren van gron
den, gelegen in calamiteuse polders, geen
voordeel oplevert meldt men dat het dijk-
geschot van het calam. waterschap Elle-
woutsdijk over 1893/94 verhoogd is met
f 338 36 en dat van den calam. polder
Borsele met f 763.89.
Als eene curiositeit deelen wij uit
een oude krant het volgende vers mede,
naar een oud drukwerk gecopiëerd. Het
beschrijft den winter van 1667, die volgens
het gedicht tot in de maand April heeft
voortgeduurd
„In January Zestienhondert-zeven-en-zestig
Doen Vroor 'ten het Sneeuwde zeer heftig.
Styf zes weeken stond de Vaart geheel stil,
Drie weeken Voer men weêr geheel na wil.
Het voornaamste dat hier wordt genoteert,
Is, dat 'er zoo veel Ys kwam in de Meert.
„NOTA.
„Den 16 Maart begon 'tweêr hart te Vriezen
Den 17 moestende Vlsschersde winst verliesen;
Den 18 liep veel Volk voor Laag op 't Y;
Den 19 passeerde men vand'een tot d'anderzy;
Den 20 bood, Weer en Wind nog weinigzoen
Den211eekof WeerenWind anders wou doen
Den22 wasde Wind weêrfeller aan't Vriezen;
Den 23 begon 't Ys door de Zon hart te verliezen
Den 24 al Vriezende verloor het Ys zyn tragt;
Den25kwaamen'er veel over 't Y met voordagt
Den 26 liepen'er nog drie van Steêover'tY,
Namiddag zeilden de Schuiten Stad voorby;
Den 27 heeft d'Oosten Wind 't Ys op Pampus
hoog gezet;
Den 29 was 't Vaaren daar ovèr nog wel belet;
Den 30 kwamen eenige daar over varen en
loopen meê;
Den 1 April liepen eenige Personen nog op
Zuider Zee
Den 2 dito is in 't Val een schip door ,t Ys
vast gehegt;
Dit is genoteerd van M. T. de Lootsen haar
Knegt.
Om Gods groote Wonder en Kragt
Te doen helpen houden in gedagt."
Aan de volgende gemeenten is tot een
behoorlijke inrichting van haar lager onder
wijs boven en behalve de bijdrage, bedoeld
bij art. 45 der schoolwet, nog een subsidie
verleend Bo'chkapelle 1 700 Burgh f 1150;
Colijnsplaat f700; Eede 1565; Éllewouts-
dijk f 900Graauw f 500Krabben-
dijke f1600; Overslag f350; Pnilippine
f *1000 Retranchement f650; Serooskerke
(S) f300; Terneuzen f2000; Wemeldinge
f 1700West-Kapelle f 1260 Ierseke f3000.
Nederlandsche Zendingsvereeniging.
Aan 't Jaarverslag van 1892, voorkomende
in 't «Orgaan» van April ontleenen wjj
de volgende bijzonderheden:
Tegenwoordig worden in 'f Zendingshuis
8 kweekelingen opgeleid, 't Vorig jaar
vertrok, zooals we weten Van den Boven-
kamp, die ook te Rotterdam werd opgeleid,
voor rekening van 't S.- en T.- Comiié naar
Talavet, ten N. O. van Celebes. De ver
eeniging telt thans 58 afdeelingen, 5 meer
dan in 1892 (in Zeeland ontstond eene
nieuwe te Vrouwenpolder). In Friesland,
Z. Holland en sinds Nov. 1892 ook in N.
Holland zijn deze tot Provinciale Bonden
vereenigd. De ontvanqsten der vereeniging
bedroegen f 41687,48 (daaronder ruim f 6600
uit de stuiverscollecte, f2385 uit de 822
«Soendaneesjes» (onze lezers toch immers
allen bekend en f 600 van gebruikte post
zegels), de uitgaven f58627,76, 't tekort
dus bijna f17000. Voor Bantam kwam
ruim f 4250 in. In 1893 hoopt men aldaar
den arbeid aan te vangen. 5850 ex. werden
per maand van 'f «Orgaan» verspreid;
verder Zendingsblaadjes (van 9 nos. elk
8600 ex.en Zendingstraktaatjes voor de
jeugd (36000 ex.) Ten gebruike door de
Soendaneezen werden mede eenige uitgaven
gedrukt. Een inlander gaf eene vertaling
in 't Maleisch van de godsdienstleer, door
den zendeling Albers in 't Soendaneesch ge
schreven, voor eigen rekening te Batavia uit.
De Zendingsarbeid was niet ongezegend.
Door geboorten en overgangen ging 't
ledental met 115 vooruit, *t meest in de
residentie Tjeribon, waar tot nog toe weinig
vrucht werd aanschouwd.
Br. De Voogd repatriëerde, en werd om
gezondheidsredenen eervol ontslagen. Br.
Drost werd godsdienstonderwijzer aan de pu
pillenschool te Gom bong. Br. Verhoeven
keerde naar Tjideres weder, waar br. De
Haan, die thans in Nederland vertoeft, ge
durende zijne afwezigheid zijn arbeid geleid
had. Tjiandjoer, Buitenzorg, Bandoeng en
Soemedang zijn thans vacant. Deze posten
worden door bb. zendelingen van elders
bediend.
Onderstaande tabel geeft een duidelijk
overzicht van den staat van 't zendingsveld.
De namen der zendelingen staan naast die
hunner standplaatsen. Te Tanggeran is
de gemeente nog slechts in wording. 8
Ghineezen hooren geregeld de prediking.
Posten (genummerd)
en
Gemeenten.
Zendelingen
S 0
<i
1. Indramajoe
2. Tjeribon
3. Pauharepan
Soekaboemi
4. Tjiandjoer
5.Bandoeng
6. Tjideres
7. Soemedang
8. Meester-Cornelis
Goenoeng-Poetri
Tjigelam
Pasir-Kaliki
Kampoeng-Sawah
Pondok-Malati
Poelo-Gebang
9. Buitenzorg
10. Tanggeran
Tanab-Tinggi
Djeugkol
Bolang
Kresek
O. v.d. Brug
A. Dijkstra
S. v. Eenden
burg
J. Verhoeveu
C. Albers
Geheel nantal 20.
L.Tiemorsma
91
79
133
60
46
25
73
50
33
125
66
52
139
35
23
15
98
40
12
6 25 1208 648 261
50
52
61
35
34
16
38
25
16
56
38
26
75
17
16
11
47
21
6
8
28
11
22
9
21
21
13
5
10
26
12
8
9
6
37
14
9
Nederl. Gereform, Zendingsvereenig.
Br. Horstman arbeidt, om stoffelijk en
geestelijk de scha ie te herstellen, welke de
gemeente te Moearatoewa (bij Tegal de
eerste post der N. G. Z. V.) door een on
trouwen herder geleden heeft. Zijn werk
schijnt gewenschte vrucht te dragen doch
de tijd ontbreekt hem, er den noodigen
tijd te vertoeven. Het is dringend noodig
dat hij naar Kedoe ga, èn naar Djocja, èn
naar Poerbolinggo, èn naar Tjilatjap,en in
'd Pekalongsche arbeide, èn een 20 tal plaat
sen in Bagelen bezoeke»
Br. Zuidema is hersteld en kan weer ge-
rege'd aan de Keucheniusschool arbeiden.
't Overlijden van den Soesoehoenan van
Soerakarta, dat onlangs in de bladen gemeld
werd, geeft hoop, dat de regeering thans
ook Solo (een andere naam voor Soerakarta)
voor de Zending zal openstellen. De ge
storvene was hiervoor een struikelblok, daar
hij de prediking des kruises niet wenschte
in zijn gebied.
In onze Gereformeerde bladen wordt nog
altijd gedebatteerd over de vragen, omtrent
't ambt en de wijze van uitzending van een
zendeling-arts. 't Verheugt ons, dat men
in de laatste wekeu een beetje minder
scherp geworden is, en allen althans be
ginnen te erkennen, dat de dringende nood
van Midien-Java tot onverwijld handelen
noopt. -j-
TJtrechtsche Zendingsvereeniging.
Nieuw Guinea. Mansmam. Een jaar
geleden vertrokken twee helpers van zend.
Van Hasselt naar 't Depoksche seminarie
ter verdere opleiding. «Uit de brieven, die
zij verzenden» zoo meldt v. H. «spreekt een
kinderlijk vrome zin.» Op naieve wijze deelt
de éen mede hoe hem op reis bijna een
ongeluk overkomen ware door 't breken van
den stoomketel, doch wij weten, de Heere
is te land en ter zee de hand des
Heeren bewaart en geleidt ons waar wij
zijn en waar wij gaan» voegt hij er bij
De gemeente werd weer iets uitgebreid.
De kwade koortsen minderen wat. Zij namen
overigens menigeen weg o. a. een löjarigen
jongen, door van Hasselt opgevoed. Hij ont
sliep in de hope der zaligheid. Volgens de
Papoea's komen deze kraakten van de «ma-
noin» (geesten), meestal werkzaam door
slavinnen. Ook nu vermoordden de Papoea's
éene dezer en brandden eene andere de hand,
om te zien of zij de heks was. De man,
die dit deed is nog wel een verbannene,
wijl hij voor een paar jaar beloofde, den
koning der Papoea's uit de zee te zullen
