1893, No. 65.
Donderdag 2 Maart.
Zevende jaargang
De eerste Hollandsche neder
zetting in Colorado.
V E E C H I.Ï T
UITGAVE VAN
PRIJS BEIS ADVERTRXT1EH
E1.KIN .MAANDAG- V/OENSDAG- en VRIJDAGAVOND
van 1 5 regels 25 cent iedere tegel meer cent
Prijs per drie maanden franco p. p.
0.95.
EN
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
Enkele nummers
f 0.02'.
rLToaau,!rwan Bvungjatrsoa
F. P, D'HUÏJ, te Middelburg.
meer 10 cent.
II.
Het boekje uitgegeven donr de Neder-
landsch-Amerikaansche Lind- en Emigratie
Maatschappij, en hel reizen van den directeur
Zoutman, had tengevolge dat circa drie
honderd onzer landgenooten zich bereid
verklaarden naar de Vallei te vertrekken.
Meest allen waren landbouwers, daar waren
ook eenigen onder die door de Maatschappij
financiëel werden voortgeholpen, en als
zoodanig kan de Maatschappij de lof niet
ontzegd worden van een christeljjk-philan-
tropische stichting te zjjn, gelijk haar
Directeuren verklaarden.
Oponthoud door het stremmen der emi
gratie tengevolge van het uitbreken der
cholera deed het aantal slinken tot 230.
Op 12 November vertrok dit gezelschap,
met hoop op vervulling der verwachtingen,
en vergezeld van vele menschen. De leiding
was niet aan een der directeuren, maar aan
den heer J. van Boven, die zich bereid had
verklaard als reporter meê te gaau, opge
dragen. De directeur scheen in aangenamer
gezelschap te Boulogne S/M zich liever aan
die taak te onttrekken.
Het reisgezelschap kwam 30 November
in de plaats van vestiging aan en werd met
open armen door de inwoners ontvangen. Zij
kwamen in eene omgeving waar, in letter
lijken zin, gebrek aan menschen is. Op
eene uitgestrektheid van a/0 van Nederland
wonen misschien '15000 menschen. Goede
gronden liggen daar bij massa.
De gronden der Maatschappij bleken hun
evenwol niet van de beste te zijn. Men
keek met verwondering de Hollandsche
kleigronden aan ^bl. 13 der brochure). Men
zag een vlakte aan onze schorren buiten
dijks niet ongelijk, met ruige struiken
begroeid, en zeer zanderig. Dit zand was
misschien door den steller der brochure
aangezien voor stuivende klei.
In 't midden van die woestijn waren twee
houten gebouwen, zeer tochtig en onge
riefelijk. Ondanks dat de aankomst veel later
was dan men gerekend had, waren die
gebouwen niet gereed, toen ze betrokken
moesten worden. Enkele familiën zochten
in den omtrek een woning op, wat ook
gelukte.
Hoe die woningen daar kwamen?
Ziehier de verklaring door de Amerikanen
daarvan gegeven
Toen de Kanaal-Maatschappij het land in
cultuur bracht plaatste zij hier en daar
zetboeren, die zij van het noodige voorzag
om de gronden voor de Kanaal-Maatschappij
te bebouwen. Deze wjjze van werken
leverde echter de Kanaal-Maatschappij zoo
veel nadeel op, dut zjj zich genoodzaakt
zag, de meeste van deze boerderijen zonder
bewoner te laten.
De Aineiikaansche boer is ongeloofelij k
slordig. Zjjn gereedschappen, tot zelfs zijne
kostbare machines laat hij op het veld
verweeren. Zijne producten laat hij eenvoudig
liggen. Alzoo waren er in den omtrek
enkele boerderijen verlaten, die betrokken
konden worden.
De Directeuren der Utrechtsche Maatschap
pij schenen hun taak op te vatten als de
boeren der Kanaal-maatschappij, op zeer
lichtvaardige wijze. Daar gebeurde veel dat
het tegendeel scheeu van den beloofden
financiëelen en moreelen steun.
Dat ondermijnde het vertrouwen, en dit
vertrouwen ging geheel te loor toen op 19
December bleek dat de Utrechtsche Maat-
schappij bij gemis aan rechtspersoonlijkheid
en gebrek aan middelen, zooah men alge
meen zeide, geen land leveren kon.
Intusschen kwam het roodvonk en de
keelziekte onder de kinderen in de Emi
grantenhuizen en dit voltooide de ellende.
Nauw opeengepakt, bij scherpe koude,
onvoldoende verwarmd en dan te midden
van ziekte en dood!
In den hard bevroren grond van den
doodenakker van Alamosa, moest tot elf
malen toe een grafkuil gehakt worden.
Men kan de ellende daar geleden beter
gevoelen dan beschrijven.
Intusschen, de maat was vol, met deze
directeuren was naar het oordeel der
immigranten geen handelen meer. Hun
positie was onmogelijk.
En toen de Utrechtsche Maatschappij
weigerde te voldoen aan hun verzoek om
de Directeuren in functie te ontslaan,
schaften zij zelf raad ea benoemden een
comité uit hun midden, dat de inmiddels
van vele zijden ingekomen aanbiedingen van
gronden onderzoeken zou. Dit comité be
steedde aan d it onderzoek ruim eene week,
en rapporteerde dat het haar het meest
geschikt voorkwam, gronden te koopen van
de Kanaal-Maatschappij. Gronden reeds in
cultuur gebracht met een vijftiental woningen
en een schoolgebouw. Ten deele moesten
deze gebouwen bjj aankoop ontruimd wor
den, ten deele waren ze reeds, om boven
genoemde redenen, verlaten.-
De emigranten besloten daartoe en onder
de meest nauwkeurige voorzorgen, en met
de meest mogelijke jsecuiiteit werd het
contract opgemaakt en het gekochte land
geleverd.
Op enkele uitzonderingen na zjjn de ko
lonisten in de laatste week van December
en de eerste week van Januari daarheen
vertrokken, en zijn thans in het rustig be
zit van het door hen gekochte zij verkla
ren eenstemmig dat huns inziens den land
bouwer daar onder Gods zegen een onaf
hankelijk bestaan wacht.
Twee belangrijke bezoeken ontving de
kolonie nog in de eerste maand van dit jaar.
De eerste was van prof. Noordtzjj. Na
van de teleurstellingen ginds bericht te
hebben gekregen, spoedde deze Commissaris
der Utrechtsche Maatschappij zich daarheen.
De heer Noordtzij vergezeld van een secretori-',
kwam daar op 12 Januari aan. De meer
derheid der immigrsnten bleef evenwel
eischen het ontslag der Directeuren, wat
prof. Noordtzij weigerde. Door zijn invloed
splitste zich de kolonie in tweeën. Op
gronden buiten de San Luis Vallei vestigde
zich de minderheid. Van de lotgevallen van
dezen nieuwen tak is ons evenwel met
zekerheid nog niets bekend.
Het tweede bezoek was dat van een vroe-
geren landgenoot, sinds jaren predikant in
Kansas, den staat aan Colorado grenzende.
Deze had gehoord »an de moeilijkheden
zijner landgenooten. Hij vraagde zijn kerke-
raad verlof daarheen te gaan en kreeg een
verlof van drie weken. Hij verleende rnoree-
len en financiëelen steun. Bekend met de
wetten des lands als hij is, werd door zijne
bemiddeling de burgerlijke en kerkelijke
gemeente Rilland gesticht, en de eerste or
ganisatie ter hand genomen.
En alzoo is het oog op Colorado geves
tigd. De Staat in het verre Westen tot
voor korten tijd nauwelijks bij name bekend,
is nu voor velen het oord geworden, waar
heen zich het oog wendt.
Kan het waar zijn, wat men algemeen
schrijft, dat de Vallei een prachtig terrein
voor emigratie van landbouwers oplevert
Het jaar '93, de komende zomer, zal
daarop antwoord geven.
Het zou in menig opzicht een zegen zijn.
Emigratie is eenmaal een noodzakelijk
element in onze samenleving.
Niet zelden komt de emigrant terecht
onder allerlei nationaliteiten, en wordt, ge
heel uit zijn kring gerukt, fabrieksarbeider.
De Oostelijke Staten bieden, naar veler
meening, den landbouwer met weinig of
geen kapitaal, geen onafhankelijke toekomst
meer aan.
Zou dat ook in Colorado te vinden zjjn?
Met diep leedwezen achtte ik mij ver
plicht, naar mijn beRe weten, de teleur
stellingen te beschrijven, zoovelen mijner
vrienden overkomen, maar mijne hartelijke
sympathie volgt onverminderd mijne stad-
en landgenooten, die zich weldra daarheen
weder begeven zullen.
Dat na lijden verblijden komt is niet
zelden gezien.
M. d. K.
De heer Donner hot Kamerlid) heeft met
onvermoeide goedmoedigheid de verschillende
bezwaren tegen zijn schultersontwerp inge
bracht, onder handen genomen.
Wij zullen ons ni t ophouden bij het
helder betoog van den afgevaardigde om
het goed recht van de nachtschoolschutters
dat zjjn zij die tegen schuttersdienst
op Gods dag gewetensbezwaar hebben
te bepleiten.
Van de 89 gemeenten waar geschutterd
wordt, zijn er 55 waar men het op Zondag
niet doet. Van de overige 34 zijn er 14
waar geen gemoedsbezwaren rezen, altijd
volgens de officiëele rapporten, wier waarde
als thermometer voor gemoedsbezwaren men
niet te hoog moet aanslaan.
De tegenstanders van zijn voorstel, zoo
in de Kamer als in de pers, trachten
ouder gewoontede gemoedsbezwaren
tot een bijna onzichtbaar minimum te ver
kleinen.
Waarom die drukte, zoo heet het. Seyf-
fardts wet komt immers. Ontneem toch dien
lieden hun werkuren niet. De bezwaren
zijn niet zoo groot. Slechts in 2 gemeenten
hebben zij bestaan, maar je hoort er nu
immers niets meer van.
Als men de bezwaren der teg msprekers
en het verweer van den heer Dinner leest,
dan krijgt men den indruk dat wat de heer
Donner verwijderen wil, ter nauwernood
een speld mag heetenen hij er dus een veel
te gi'oote drukte voor maakt.
Voor zoo'n paar gemoedsbezwaarden
Maar de heer Donner herionere zich het
woord van Clemenceau, zijn franschen col
lega, doch minder eerlijk dan hjj
«In het politieke leven heeft men dikwijls
een locomotief noodig om een speld te
verwijderen».
Een zeer uitvoerig rapport, betreffende
het afdeelingsonderzoek in de Tweede Kamer
van het wetsontwerp tot kiesrechtuitbreiding
is verscheneo.
Het doorlezen van het rapport is een heel
stuk werk.
En wat het ergste is, men wordt er
niet wijzer bij. Met onverstoorde kalmte
en objectiviteit worden de meest uiteen-
loopei.de meeningen in zoodanig rapport
naast elkander gezet.
Zoekt ze maar uit.
Enkele leden meenen dit er» vele leden
meenen dat. Sommige leden zijn van dit
en andere leden zijn van dat gevoelen. En
dit alles als in eeu kaleidoscoop u voorgesteld,
met de variatie die «men» er van gelieft
te geven.
We stellen ons voor onze lezers met da
modedeelmg van die verschillende meeningen
niet te vervelen.
Ze hebben alleen officieële waarde.
Bekentenissen.
Wij waren reeds meermalen in de gelegen
heid otn te bespeuren hoe in de verschillende
bladen liberalen en antirevolutionairen het
toch ten siotte eens zjjn, als men i,-. de
liberale bladen maar het hoogste woord gunt
aan de buitenland-clie medewerkeis.
De grief van de antirevolutionaire partij
tegen de liberale, ook tegen deze regeering,
is, dat zij bij wat haar bij ons aangenaam
maakt, zoo partijdig optreedt bjj benoemingen.
Tot nog toe vernemen wjj nog niet dat
de heer Tak één antirevolutionair burge
meester benoemd heeft.
Een toepassing voorwaar van «de hateljjke
leuze: the spoils to the victor de baan
tjes voor den overwinnaar».
Dat is een hatelijkheid, die gij in de pen
hadt moeten houden; zoo denkt .misschien
een lezer.
Wacht even.
Het gezegde is niet van ons de ciitiek
cok niet.
Integendeel zij is van den Ainerikaanschen
medewerker aan de Nieuwe Rotterdammer
Courant.
Hij iaakt en terecht de verkeerde
gewoonte van den nu afgetreden repuo i-
keinsehen president Harrison om, tijdens
zijne partij in de meerderheid was, alle
staatsambten to geven aan republikeinen.
Genoemde correspondent veroordeelt dit
aldus
„De hatelijke leuze: the spoils to the
victor dat wil zeggen, het beginsol dat
de politieke partjj die de bovenhand heeft,
over alle staatsbetrekkingen beschikken en
hare tegenstanders daaruit verwijderen mag
was tegen het einde van zjjn bewind
regel geworden. (N. R C. 26 Feb)."
Is het nu niet zoo, dat ten slotte liberalen
en antirevolutionairen het eens zjjn?
Het referendum (de volksstemming)
schjjnt in d-j mode te zullen komen.
De Engelsche Minister Gladstone zal,
naar men mededeelt, liet drankmisbruik
dat in Engeland niet mindei de kanker
der maatschappij is, dan in ons vaderland,
trachten te beperken door eene wet, waarbij
hel aaru.il kroegen dat binnen zekeren
omtrek beslaan mag aan eene vulksstemming
wordt onderworpen.
Het spreekt van zelf dat over zoodanig
voorstel heel wut gehaspel ontstaan zal.
De conservatieven verlangen natuurlijk
eene hooge schadeloosstelling voor de te
sluiten kroegen. De tappers zijn woedend,
en de matigheidsmannen zijn met de wis
selende volksopinie, die het aantal kroegen
bepalen moet, niet tevreden.
Zij vertrouwen de local opinion niet.
Niet zonder reden.
Alies te zamen genomen bewjjst wel,
dat deze nieuwigheid in Engeland nog niet
met begeerige blikken tegemoet gezien wordt.
En het is ook weder een bijdrage te
meer voor de waarheid dat wetten maken
zoo moeilijk is.
Wat het veto van den Koning in de con
stitutioneel.; monarchie is, dat is het refe
rendum. in den democratischpn Staat.
In Zwitserland, het land der democratie
bjj uitnemendheid, wordt iedere belangrjjke
wetswjjziging door eene volksstemming be
krachtigd of verworpen.
Datzelfde wil men nu in België gaan
toepassen, natuurlijk met dit onderscheid,
dat een referendum in België, niet offici
eel is, en dus geen kracht van wet heeft,
in Zwitserland wel.
In de Belgische kamer is een ontwerp
tot Grondwetsherziening aan de orde,
waarbjj het algemeen stemrecht hoofdele
ment is.
"Vermoedelijk zal het ontwerp tot Gronds-
wetshorziening, juist om dat voorgestelde
algemeen stemrecht, verworpen worden.
En nu wil de Association liberale,
de partij die propagaude maakt voor alge
meen stemrecht, éen uiterste middel be
proeven om het algemeen stemrecht er
door te halen.
Het zal een paardemiddel zjjn.
De Association schreef jl. Zondag in
Brussel eene stemming uit voor alle meer
derjarige, mannelijke ingezetenen van Brussel
om te beslissen over de volgende vjjt
vragen
1. Zjjt gij voo*1 algemeen stemrecht op
21 jarigen ouderdom (voorstel Janson.)
2 Zjjt gij voor dito op 25 jarigen ouder
dom (voorstel Nothomb.)
3. Zijt gij voor algemeen stemrecht aan
allen wie onderlicht genoten hebben en een
woning van zekeie waarde betrekken (voor
stel ministerie).
4 Zjjt gij voor algemeen stemrecht van
allen die onderricht genoten, en niet bedeeld
worden (voorstel Gruux.j
5. Zij gij voor stemrecht van allen die
onderwezen zijn? oorstel Frère OrbaD).
Het behoefd nauwelijks gezegd te worden
dat de overgroote meerderheid zich ver
klaarde vóór het verst strekkende voorstel,
dat van den heer Janson.
Het algemeen stemrecht zit nu eenmaal
in de lucht. De strooniing gaat daar heen.
En juist omdat de tegenstanders van
algemeen stemrecht altjjd de grens wille
keurig kiezen moeten staan zjj zwak, en
zal algemeen stemrecht het pleit winnen.
Op 26 Maart zal een dergeljjk referendum
in Antwerpen plaats hebben.
Daar zjjn verschillende wegen om een
beroemd man te worden.
Een dier wegen heeft de Berljjnsche
burger Ahlwardt bewandeld.
Wie Ahlwardt is
Tot voor weinige maanden een onbekend
schoolmeester in den oosteljjken uithoek
van Berlijn. Mijnheer Ahlwardt is een kort,
dik ventje, met veel hartstocht maar weinig
geld. En daar de man getrouwd was, en
tot het groote gilde der tekortkomendea
behoorde viel hjj in haa ien van Joden.
En de Joden plaagden hem met groote
plagen, en Ahlwardt liet zich inljjven bjj
het anti-Semitisch leger, dat onder aanvoering
win Stócker in Berlijn opereert.
Ahlwardt werd Joden-vreter zooals men
in Berlijn de anti-semieten noemt.
Maar nu werd het de beurt van de Joden
op zich over Ahlwardt boos te maken. De
Joden klaagden hem om zjjn gedrag aan
en eischten dat hij in zijne betrekking
als ouderwijzer zou geschorst worden.
Toen kende de woede van den hartstoch-
teljjken man geen grenzen. Hij schreef
onder den titel van Juden-flinten eenige
blaadjes zoo gepeperd dat iedereen ze las.
Hij betoogde in die blaadjes dat het Joden
dom het ongeluk was de ondergang
der weield zjjn zou.
Danste niet ailes naar de pijpen dér
Joden Was Rotschild, een Jood, niet
Frankrijks ongekroonde Koning?
Hadden de Bleichroders, Joodsche bankiers,
niet de sleutels der geldkist van het Duitschë
Rjjk, en lange jaren Bismarck's oor?
Was baron Hirseh in Oustenrjjk niet de
man van importantie en was hjj niet, een
Jood
De beurs, de pers, de balie zjjn ze niet
in handen van de Joden
Heeft het Duitsehe Rjjksbestuur zich niet
herhaaldelijk door de Joden laten toppen?
Tot zelfs het legerbestuur toe.
Ahlwardt vertelde daarvan piquante
staaltjes.
Maar dat bracht hem op de bank dér
beschuldigden.
Ahlwardt werd tot drie maanden gevan
genisstraf veroordeel.!, maar Ahlwardt was
populair geworden. Zjjn naam leefde op
ieders lippen en Ahlwardt werd tot lid van
den Rijksdag gekozen.
Zaterdag was zijn straftijd uit, en nu
wenl den beroemden man een «blijde in-
komste» bereid.
Eenige duizenden begeleidden hem naar