1893, No. 65. Donderdag 2 Maart. Zevende jaargang De eerste Hollandsche neder zetting in Colorado. V E E C H I.Ï T UITGAVE VAN PRIJS BEIS ADVERTRXT1EH E1.KIN .MAANDAG- V/OENSDAG- en VRIJDAGAVOND van 1 5 regels 25 cent iedere tegel meer cent Prijs per drie maanden franco p. p. 0.95. EN Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel Enkele nummers f 0.02'. rLToaau,!rwan Bvungjatrsoa F. P, D'HUÏJ, te Middelburg. meer 10 cent. II. Het boekje uitgegeven donr de Neder- landsch-Amerikaansche Lind- en Emigratie Maatschappij, en hel reizen van den directeur Zoutman, had tengevolge dat circa drie honderd onzer landgenooten zich bereid verklaarden naar de Vallei te vertrekken. Meest allen waren landbouwers, daar waren ook eenigen onder die door de Maatschappij financiëel werden voortgeholpen, en als zoodanig kan de Maatschappij de lof niet ontzegd worden van een christeljjk-philan- tropische stichting te zjjn, gelijk haar Directeuren verklaarden. Oponthoud door het stremmen der emi gratie tengevolge van het uitbreken der cholera deed het aantal slinken tot 230. Op 12 November vertrok dit gezelschap, met hoop op vervulling der verwachtingen, en vergezeld van vele menschen. De leiding was niet aan een der directeuren, maar aan den heer J. van Boven, die zich bereid had verklaard als reporter meê te gaau, opge dragen. De directeur scheen in aangenamer gezelschap te Boulogne S/M zich liever aan die taak te onttrekken. Het reisgezelschap kwam 30 November in de plaats van vestiging aan en werd met open armen door de inwoners ontvangen. Zij kwamen in eene omgeving waar, in letter lijken zin, gebrek aan menschen is. Op eene uitgestrektheid van a/0 van Nederland wonen misschien '15000 menschen. Goede gronden liggen daar bij massa. De gronden der Maatschappij bleken hun evenwol niet van de beste te zijn. Men keek met verwondering de Hollandsche kleigronden aan ^bl. 13 der brochure). Men zag een vlakte aan onze schorren buiten dijks niet ongelijk, met ruige struiken begroeid, en zeer zanderig. Dit zand was misschien door den steller der brochure aangezien voor stuivende klei. In 't midden van die woestijn waren twee houten gebouwen, zeer tochtig en onge riefelijk. Ondanks dat de aankomst veel later was dan men gerekend had, waren die gebouwen niet gereed, toen ze betrokken moesten worden. Enkele familiën zochten in den omtrek een woning op, wat ook gelukte. Hoe die woningen daar kwamen? Ziehier de verklaring door de Amerikanen daarvan gegeven Toen de Kanaal-Maatschappij het land in cultuur bracht plaatste zij hier en daar zetboeren, die zij van het noodige voorzag om de gronden voor de Kanaal-Maatschappij te bebouwen. Deze wjjze van werken leverde echter de Kanaal-Maatschappij zoo veel nadeel op, dut zjj zich genoodzaakt zag, de meeste van deze boerderijen zonder bewoner te laten. De Aineiikaansche boer is ongeloofelij k slordig. Zjjn gereedschappen, tot zelfs zijne kostbare machines laat hij op het veld verweeren. Zijne producten laat hij eenvoudig liggen. Alzoo waren er in den omtrek enkele boerderijen verlaten, die betrokken konden worden. De Directeuren der Utrechtsche Maatschap pij schenen hun taak op te vatten als de boeren der Kanaal-maatschappij, op zeer lichtvaardige wijze. Daar gebeurde veel dat het tegendeel scheeu van den beloofden financiëelen en moreelen steun. Dat ondermijnde het vertrouwen, en dit vertrouwen ging geheel te loor toen op 19 December bleek dat de Utrechtsche Maat- schappij bij gemis aan rechtspersoonlijkheid en gebrek aan middelen, zooah men alge meen zeide, geen land leveren kon. Intusschen kwam het roodvonk en de keelziekte onder de kinderen in de Emi grantenhuizen en dit voltooide de ellende. Nauw opeengepakt, bij scherpe koude, onvoldoende verwarmd en dan te midden van ziekte en dood! In den hard bevroren grond van den doodenakker van Alamosa, moest tot elf malen toe een grafkuil gehakt worden. Men kan de ellende daar geleden beter gevoelen dan beschrijven. Intusschen, de maat was vol, met deze directeuren was naar het oordeel der immigranten geen handelen meer. Hun positie was onmogelijk. En toen de Utrechtsche Maatschappij weigerde te voldoen aan hun verzoek om de Directeuren in functie te ontslaan, schaften zij zelf raad ea benoemden een comité uit hun midden, dat de inmiddels van vele zijden ingekomen aanbiedingen van gronden onderzoeken zou. Dit comité be steedde aan d it onderzoek ruim eene week, en rapporteerde dat het haar het meest geschikt voorkwam, gronden te koopen van de Kanaal-Maatschappij. Gronden reeds in cultuur gebracht met een vijftiental woningen en een schoolgebouw. Ten deele moesten deze gebouwen bjj aankoop ontruimd wor den, ten deele waren ze reeds, om boven genoemde redenen, verlaten.- De emigranten besloten daartoe en onder de meest nauwkeurige voorzorgen, en met de meest mogelijke jsecuiiteit werd het contract opgemaakt en het gekochte land geleverd. Op enkele uitzonderingen na zjjn de ko lonisten in de laatste week van December en de eerste week van Januari daarheen vertrokken, en zijn thans in het rustig be zit van het door hen gekochte zij verkla ren eenstemmig dat huns inziens den land bouwer daar onder Gods zegen een onaf hankelijk bestaan wacht. Twee belangrijke bezoeken ontving de kolonie nog in de eerste maand van dit jaar. De eerste was van prof. Noordtzjj. Na van de teleurstellingen ginds bericht te hebben gekregen, spoedde deze Commissaris der Utrechtsche Maatschappij zich daarheen. De heer Noordtzij vergezeld van een secretori-', kwam daar op 12 Januari aan. De meer derheid der immigrsnten bleef evenwel eischen het ontslag der Directeuren, wat prof. Noordtzij weigerde. Door zijn invloed splitste zich de kolonie in tweeën. Op gronden buiten de San Luis Vallei vestigde zich de minderheid. Van de lotgevallen van dezen nieuwen tak is ons evenwel met zekerheid nog niets bekend. Het tweede bezoek was dat van een vroe- geren landgenoot, sinds jaren predikant in Kansas, den staat aan Colorado grenzende. Deze had gehoord »an de moeilijkheden zijner landgenooten. Hij vraagde zijn kerke- raad verlof daarheen te gaan en kreeg een verlof van drie weken. Hij verleende rnoree- len en financiëelen steun. Bekend met de wetten des lands als hij is, werd door zijne bemiddeling de burgerlijke en kerkelijke gemeente Rilland gesticht, en de eerste or ganisatie ter hand genomen. En alzoo is het oog op Colorado geves tigd. De Staat in het verre Westen tot voor korten tijd nauwelijks bij name bekend, is nu voor velen het oord geworden, waar heen zich het oog wendt. Kan het waar zijn, wat men algemeen schrijft, dat de Vallei een prachtig terrein voor emigratie van landbouwers oplevert Het jaar '93, de komende zomer, zal daarop antwoord geven. Het zou in menig opzicht een zegen zijn. Emigratie is eenmaal een noodzakelijk element in onze samenleving. Niet zelden komt de emigrant terecht onder allerlei nationaliteiten, en wordt, ge heel uit zijn kring gerukt, fabrieksarbeider. De Oostelijke Staten bieden, naar veler meening, den landbouwer met weinig of geen kapitaal, geen onafhankelijke toekomst meer aan. Zou dat ook in Colorado te vinden zjjn? Met diep leedwezen achtte ik mij ver plicht, naar mijn beRe weten, de teleur stellingen te beschrijven, zoovelen mijner vrienden overkomen, maar mijne hartelijke sympathie volgt onverminderd mijne stad- en landgenooten, die zich weldra daarheen weder begeven zullen. Dat na lijden verblijden komt is niet zelden gezien. M. d. K. De heer Donner hot Kamerlid) heeft met onvermoeide goedmoedigheid de verschillende bezwaren tegen zijn schultersontwerp inge bracht, onder handen genomen. Wij zullen ons ni t ophouden bij het helder betoog van den afgevaardigde om het goed recht van de nachtschoolschutters dat zjjn zij die tegen schuttersdienst op Gods dag gewetensbezwaar hebben te bepleiten. Van de 89 gemeenten waar geschutterd wordt, zijn er 55 waar men het op Zondag niet doet. Van de overige 34 zijn er 14 waar geen gemoedsbezwaren rezen, altijd volgens de officiëele rapporten, wier waarde als thermometer voor gemoedsbezwaren men niet te hoog moet aanslaan. De tegenstanders van zijn voorstel, zoo in de Kamer als in de pers, trachten ouder gewoontede gemoedsbezwaren tot een bijna onzichtbaar minimum te ver kleinen. Waarom die drukte, zoo heet het. Seyf- fardts wet komt immers. Ontneem toch dien lieden hun werkuren niet. De bezwaren zijn niet zoo groot. Slechts in 2 gemeenten hebben zij bestaan, maar je hoort er nu immers niets meer van. Als men de bezwaren der teg msprekers en het verweer van den heer Dinner leest, dan krijgt men den indruk dat wat de heer Donner verwijderen wil, ter nauwernood een speld mag heetenen hij er dus een veel te gi'oote drukte voor maakt. Voor zoo'n paar gemoedsbezwaarden Maar de heer Donner herionere zich het woord van Clemenceau, zijn franschen col lega, doch minder eerlijk dan hjj «In het politieke leven heeft men dikwijls een locomotief noodig om een speld te verwijderen». Een zeer uitvoerig rapport, betreffende het afdeelingsonderzoek in de Tweede Kamer van het wetsontwerp tot kiesrechtuitbreiding is verscheneo. Het doorlezen van het rapport is een heel stuk werk. En wat het ergste is, men wordt er niet wijzer bij. Met onverstoorde kalmte en objectiviteit worden de meest uiteen- loopei.de meeningen in zoodanig rapport naast elkander gezet. Zoekt ze maar uit. Enkele leden meenen dit er» vele leden meenen dat. Sommige leden zijn van dit en andere leden zijn van dat gevoelen. En dit alles als in eeu kaleidoscoop u voorgesteld, met de variatie die «men» er van gelieft te geven. We stellen ons voor onze lezers met da modedeelmg van die verschillende meeningen niet te vervelen. Ze hebben alleen officieële waarde. Bekentenissen. Wij waren reeds meermalen in de gelegen heid otn te bespeuren hoe in de verschillende bladen liberalen en antirevolutionairen het toch ten siotte eens zjjn, als men i,-. de liberale bladen maar het hoogste woord gunt aan de buitenland-clie medewerkeis. De grief van de antirevolutionaire partij tegen de liberale, ook tegen deze regeering, is, dat zij bij wat haar bij ons aangenaam maakt, zoo partijdig optreedt bjj benoemingen. Tot nog toe vernemen wjj nog niet dat de heer Tak één antirevolutionair burge meester benoemd heeft. Een toepassing voorwaar van «de hateljjke leuze: the spoils to the victor de baan tjes voor den overwinnaar». Dat is een hatelijkheid, die gij in de pen hadt moeten houden; zoo denkt .misschien een lezer. Wacht even. Het gezegde is niet van ons de ciitiek cok niet. Integendeel zij is van den Ainerikaanschen medewerker aan de Nieuwe Rotterdammer Courant. Hij iaakt en terecht de verkeerde gewoonte van den nu afgetreden repuo i- keinsehen president Harrison om, tijdens zijne partij in de meerderheid was, alle staatsambten to geven aan republikeinen. Genoemde correspondent veroordeelt dit aldus „De hatelijke leuze: the spoils to the victor dat wil zeggen, het beginsol dat de politieke partjj die de bovenhand heeft, over alle staatsbetrekkingen beschikken en hare tegenstanders daaruit verwijderen mag was tegen het einde van zjjn bewind regel geworden. (N. R C. 26 Feb)." Is het nu niet zoo, dat ten slotte liberalen en antirevolutionairen het eens zjjn? Het referendum (de volksstemming) schjjnt in d-j mode te zullen komen. De Engelsche Minister Gladstone zal, naar men mededeelt, liet drankmisbruik dat in Engeland niet mindei de kanker der maatschappij is, dan in ons vaderland, trachten te beperken door eene wet, waarbij hel aaru.il kroegen dat binnen zekeren omtrek beslaan mag aan eene vulksstemming wordt onderworpen. Het spreekt van zelf dat over zoodanig voorstel heel wut gehaspel ontstaan zal. De conservatieven verlangen natuurlijk eene hooge schadeloosstelling voor de te sluiten kroegen. De tappers zijn woedend, en de matigheidsmannen zijn met de wis selende volksopinie, die het aantal kroegen bepalen moet, niet tevreden. Zij vertrouwen de local opinion niet. Niet zonder reden. Alies te zamen genomen bewjjst wel, dat deze nieuwigheid in Engeland nog niet met begeerige blikken tegemoet gezien wordt. En het is ook weder een bijdrage te meer voor de waarheid dat wetten maken zoo moeilijk is. Wat het veto van den Koning in de con stitutioneel.; monarchie is, dat is het refe rendum. in den democratischpn Staat. In Zwitserland, het land der democratie bjj uitnemendheid, wordt iedere belangrjjke wetswjjziging door eene volksstemming be krachtigd of verworpen. Datzelfde wil men nu in België gaan toepassen, natuurlijk met dit onderscheid, dat een referendum in België, niet offici eel is, en dus geen kracht van wet heeft, in Zwitserland wel. In de Belgische kamer is een ontwerp tot Grondwetsherziening aan de orde, waarbjj het algemeen stemrecht hoofdele ment is. "Vermoedelijk zal het ontwerp tot Gronds- wetshorziening, juist om dat voorgestelde algemeen stemrecht, verworpen worden. En nu wil de Association liberale, de partij die propagaude maakt voor alge meen stemrecht, éen uiterste middel be proeven om het algemeen stemrecht er door te halen. Het zal een paardemiddel zjjn. De Association schreef jl. Zondag in Brussel eene stemming uit voor alle meer derjarige, mannelijke ingezetenen van Brussel om te beslissen over de volgende vjjt vragen 1. Zjjt gij voo*1 algemeen stemrecht op 21 jarigen ouderdom (voorstel Janson.) 2 Zjjt gij voor dito op 25 jarigen ouder dom (voorstel Nothomb.) 3. Zijt gij voor algemeen stemrecht aan allen wie onderlicht genoten hebben en een woning van zekeie waarde betrekken (voor stel ministerie). 4 Zjjt gij voor algemeen stemrecht van allen die onderricht genoten, en niet bedeeld worden (voorstel Gruux.j 5. Zij gij voor stemrecht van allen die onderwezen zijn? oorstel Frère OrbaD). Het behoefd nauwelijks gezegd te worden dat de overgroote meerderheid zich ver klaarde vóór het verst strekkende voorstel, dat van den heer Janson. Het algemeen stemrecht zit nu eenmaal in de lucht. De strooniing gaat daar heen. En juist omdat de tegenstanders van algemeen stemrecht altjjd de grens wille keurig kiezen moeten staan zjj zwak, en zal algemeen stemrecht het pleit winnen. Op 26 Maart zal een dergeljjk referendum in Antwerpen plaats hebben. Daar zjjn verschillende wegen om een beroemd man te worden. Een dier wegen heeft de Berljjnsche burger Ahlwardt bewandeld. Wie Ahlwardt is Tot voor weinige maanden een onbekend schoolmeester in den oosteljjken uithoek van Berlijn. Mijnheer Ahlwardt is een kort, dik ventje, met veel hartstocht maar weinig geld. En daar de man getrouwd was, en tot het groote gilde der tekortkomendea behoorde viel hjj in haa ien van Joden. En de Joden plaagden hem met groote plagen, en Ahlwardt liet zich inljjven bjj het anti-Semitisch leger, dat onder aanvoering win Stócker in Berlijn opereert. Ahlwardt werd Joden-vreter zooals men in Berlijn de anti-semieten noemt. Maar nu werd het de beurt van de Joden op zich over Ahlwardt boos te maken. De Joden klaagden hem om zjjn gedrag aan en eischten dat hij in zijne betrekking als ouderwijzer zou geschorst worden. Toen kende de woede van den hartstoch- teljjken man geen grenzen. Hij schreef onder den titel van Juden-flinten eenige blaadjes zoo gepeperd dat iedereen ze las. Hij betoogde in die blaadjes dat het Joden dom het ongeluk was de ondergang der weield zjjn zou. Danste niet ailes naar de pijpen dér Joden Was Rotschild, een Jood, niet Frankrijks ongekroonde Koning? Hadden de Bleichroders, Joodsche bankiers, niet de sleutels der geldkist van het Duitschë Rjjk, en lange jaren Bismarck's oor? Was baron Hirseh in Oustenrjjk niet de man van importantie en was hjj niet, een Jood De beurs, de pers, de balie zjjn ze niet in handen van de Joden Heeft het Duitsehe Rjjksbestuur zich niet herhaaldelijk door de Joden laten toppen? Tot zelfs het legerbestuur toe. Ahlwardt vertelde daarvan piquante staaltjes. Maar dat bracht hem op de bank dér beschuldigden. Ahlwardt werd tot drie maanden gevan genisstraf veroordeel.!, maar Ahlwardt was populair geworden. Zjjn naam leefde op ieders lippen en Ahlwardt werd tot lid van den Rijksdag gekozen. Zaterdag was zijn straftijd uit, en nu wenl den beroemden man een «blijde in- komste» bereid. Eenige duizenden begeleidden hem naar

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1893 | | pagina 1