1893, No. 58
Dinsdag 14 Februari.
Zevende jaargang
VERSCHIJN
PRIJS DER ADVERTENTIE!*
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
meer 10 cent.
„Het droeve figuur."
LANDBOUW.
T
UITGAVE VAN
elk en MAANDAG- WOENSDAG- en
VRIJDAGAVOND
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
Prijs per drie maanden franco p. p.
f 0.95.
en
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
Enkele nummers
f 0.02».
De antirevolutionaire party, zegt de redac
tie van de Middelburgsche courant, leed
eene zeer groote, zedelijke nederlaag, door
de verkiezing van den heer Gerritsen, die
in het district Leeuwarden met behulp dei-
antirevolutionairen gekozen is.
Teneinde die groote, zedelijke nederlaag
en het droeve figuur, dat onze partij in de
oogen der Middelburgsche courant maakte,
in het licht te stellen, wyst zij op hetgeen
onzerzijds indertijd in het district Middelburg
om des geloofswille tegen Arie Smit ge
schreven is.
Het is echter jammer, dat z\j ten eenen-
male vergeet, dat de gevallen volstrekt niet
gelijk staan. Hier ging destjjds de strijd,
om een belijder of een niet belijder van
het Evangelie Gods, daar [in Leeuwarden]
moest men, toen de eigen candidaat was
uitgevallen, kiezen uit twee mannen, die
beiden uit de beginselen des revolutie leven;
doch, waarvan de een, de niet gekozene,
behoort tot de oude liberale partij, de party
die een halve eeuw met de meeste willekeur
heeft geheerscht, die zich hèt volk, dè natie,
het alleen denkend deel onzes volks waande,
die door haar overmoed en theorieën de
school godsdienstloos, de kerk modern en
leeg, de maatschappij genotzuchtig, krach
teloos en revolutionair heeft gemaakt; terwijl
de ander behoort tot de meer geavanceerde
liberalen, die, in den Amsterdamschen ge
meenteraad, toonen, dat zij bezuiniging en
gelyk recht voor allen willen, die blyken
geven, dat zij de kerk mee willen losmaken
uit de onzalige, vernietigende omarming
van den Staat.
Als de antirevolutionaire partij, die alleen
met de Roomschen tot principiëele oplossing
der schoolkwestie kón komen, weldra met
het jonge, meer rechtvaardige en eerlijke
geslacht der liberalen ook weer éen of meer
kwestiën kan oplossen, dan zal zy het niet
laten. Ze verlangt zelfs daarnaar. Het zal
verademing geven. Wordt de kerk vrij
gemaakt, dan herleeft ze ook in de kringen
waar ze nu wegsterft. Helpen daaraan de
thans door de liberale partij, hier en daar,
gevleide synodale-antirevolutionairen dan
krygen ze wellicht nog afrekening, terwijl
ze als zy by het denkend deel blyven en
geheel overloopen, deze zonden zullen moeten
boeten door ledig uit te gaan; want de
scheiding komt. Begenadigen de opkomende
radicalen hen alleen er wee, dan zullen zij
dat doen in den geest van de dissertatie
van Mr. Heineken, waarbij byna alles als
reeds lang aan den Staat vervallen wordt
verklaard.
Dit is zeker, mijnheer de redacteur der
Middelburgsche Courant! wanneer onver
hoopt in ons district de gevallen staan
gelijk ze in Leeuwarden stoaden, dat de
antirevolutionairen dan ook doen zullen, wat
onze partjjgenooten daar hebben gedaan.
Dat zullen ze doen, al staat het bij hen
vast dat gij dan de woorden zult herhalen:
«Altijd schermt de antirevolutionaire party
met de kwestie van geloof en godsdienst,
naar hare bekrompen opvattingen», want
we weten dat uwe opvattingen van geloof
en godsdienst zóó onbekrompen zijn, dat
gy het geloof en den godsdienst des Bijbels
reeds lang er aan gaaft, soms zelfs den
spot er mee dreeft.
Doch wij veroorloven ons U te vragen
wie zaait er wind en oogst er storm, gy
of wij Zijn de mannen, die als zy er kans
toezien alles onderstboven keeren, uwe of
onze geesteskinderen Treffen wij hen aan
in de streken waar geloof en godsdienst
in eere zijn, of daar, waar de liberalen en
modernen het volk er van hebben beroofd?
Inderdaad, gij hebt in uw eigen met
onkruid bezaaiden tuin zooveel te wieden,
dat gij geen tyd hebben moestom u met
onzen nog niet zoolang aangelegden tuin
te bemoeien.
Om een kleine, voorbijgaande teleurstel
ling van eenige menschen in Colorado
moest gij «De Zeeuw», die, naar het my
van eerst af voorkwam, in den heer Zout
man te groot vertrouwen stelde, er geen zoo
groote griet van maken; immers uwe cou
rant en partij heeft de geheele Natie teleur
gesteld om maar niet te zeggen naar den
rand van den afgrond gevoerd. Of is, door het
zingenot dat gijlieden verschaft en in de
hand gewerkt hebt, de tevredenheid ver
kregen zijnj door uw zoogenaamd neutraal-
onderwijs de gevangenissen gesloten, is door
uw ongeloof en door de godsdienstloosheid,
die er noodwendige vrucht van is, het
karakter, de rust en de kracht verhoogd?
Blijkt het niet, dat het wilde kolokwin
ten zyo, die gylieden in den moespot ge
sneden en het volk te eten gegeven hebt?
Wordt in het Noorden en elders het
geroep al niet gehoord «Mannen, de dood
is in den pot»
En herinnert gij u niet dat, toen in
dertijd de heer Smeenge hier voor uw
partij optrad en over den persoonlijken
dienstplicht sprak, onder toejuiching van
uwe partygenooten, deze heer zeide op de
liberale party kan Bergansius rekenen, maar
of de anti-revolutionairen met het oog op de
roomschen er nog niet wat op vinden, dat
is de vraag».
Doch waren het niet de hoog geprezen
liberalen, die door allerlei gerekte redevoe
ringen den wagen van Bergansius vlak vóór
de verkiezingen in het zand lieten zitten,
om zeer kort daarna op vele plaatsen met
de gesmade Roomschen haod aan hand te gaan
en ter wille van hen den persoonlijken
dienstplicht zoo achter de hand te schuiven,
dat een ieder gevoelt, dat het eerst uitge
schreeuwd landsbelang eenvoudig aan het
partijbelang is opgeofferd Daarover nu zwygt
of dat vergoelijkt uwe courant en uwe
partij. Om op het kussen te komen eo te
blyven en om als altijd al de posten alleen
met uwe mannen te bezetten, hebt gijlieden,
inzake den persoonlijken dienstplicht al uw
ijver van toen aan kant gezet.
Genoeg, om u te doen gevoelen dat er
voor de woorden «.Het droeve figuurnog
wel een beter plaatsje is.
MiddelburgL.
Tragisch is het einde van den grooten
Franschman, den 87 jarigen De Lesseps.
Wie had ooit kunnen denken dat deze
gebieder der zee, die den oceaan binnen
enge wanden wist te kluisteren, kindsch
en der dagen zat eens zijn roemloos levens
eind verbeiden zou in een strafgevangenis;
en wat nog vreeseljjker is, dathy naduizenden
te gronde gericht te hebben, geen weet
zou hebben van den storm, die deswege
over zijn hoofd moest losbarsten.
In de laatste dagen had de oude man
een enkel oogenblik van helderheid, waarin
hij eenig flauw besef had van zyn ver
schrikkelijk lot en in den angst der ver
twijfeling om zijn zonen riep: «Charles!
Charles I waar zijt gij toch?» Maar Charles
kwam niethij zat zelf gevangen.
Hier zou de lier van Shakespeare noodig
zyn om deze tragedie te vertolken.
Niet ten onrechte vergelijkt men den ouden
ingenieur met Oedipus, den held der
Grieksebe oudheid, die groote daden dsed,
doch van het eene ongeluk in het andere
viel, om eindelijk door bloedschande vervolgd,
en van het licht der oogen beroofd, door
een zwakke kinderhand geleid, ongezien eo
ongetroost weg te sterven.
Zoo vergaat de roem der wereld.
Rampzalig die geen andere eerzucht te
bevredigen weet dan die welke het stempel
der vergankelijkheid draagt; geen andere
eer kent, dan die hij van anderen neemt.
Hem ontbreekt de roem des geloofs,
wanneer het andere hem ontzinkt; de troost
der hope op den eenigen Naam, wanneer
de gerechtigheid hem treft en schande en
schaamte hem achtervolgen.
Ferdinand De Lesseps blijft in de ge
schiedenis der groote mannen, voor wie
de grootheid zoeken langs ongerechtigen weg,
een baken in zee.
Spreek uit Uidipus.
Dat de Minister van Marine gunstig
heeft beschikt op het adres der Kamer
vao Koophandel te Middelburg, oir. de sche
pen voor de Marine benoodigd in ons land
te doen bouwen, strekt ons zeer tot blijd
schap.
Het moest eigenlijk van zelf spreken,
dat de zuur verdiende belastingpenningen
niet in het buitenland verwerkt worden.
Dat de werf «de Scheldeeen werk van
ruim zeventien ton gouds is opgedragen,
en daardoor in st«at is gedurende een
paar jaren tal van nijvere handen aan
't werk te houden is ons een oorzaak van
groote vreugde.
En ook vinden we het volstrekt niet be
droevend dat ook in dit opzicht de natuur
weder boven de leer gaat. De meest ver
stokte vrjj handelaar, de man die het meest
atkeerig is van protectionisme komt voor
de vaderlandsche nijverheid toch ook een
woordje doen.
Dan vallen de theorieën en het hart komt
boveD. Als er nood is dan zijn er maar
weinig principiënreiters, die van de leer
uitgaan de wereld kan vergaan, als mijne
theoriëen maar leven.
Dan, als er nood is, zijn we weer één,
al is 't ook dat men zoo'n beetje draaien
moet met zyn theoriëen.
't Is toch wat te zeggen met die ar
menzorg.
Onze kassen zyn tot den bodem toe
ledig. Alleen onze kerkelijke diaconieën
hebben nog wat kapitaal in de doode
hand, maar zij mogen er niet aan komen
zonder permissie van hooger hand. En de
behoeftigen vermeerderen maar steeds. Mijn
wyk is niet zoo heel groot zei een
arm verzorger en ik had deze week
eene vrouw jdie geen man gehad heelt
of heeft en toch een kind, meteen briefje
van den docter eene verlaten vrouw
met twee kleine kinderen eene vrouw
wier echtgenoot het tot een plaatsje in
de gevangenis had gebracht eene vrouw
die weggeloopen was van haar iqnn die
een dronkaard is en voorU eenige
werkelijk behoeftigen door ziekten fln ou
derdom.
'k Heb het nooit zoo beleefd, waar moet
het toch heen
Ja, waar moet het heen? Naar het
Elberfeldsche stelsel of naar Staatsarmen
zorg
Ach, gelooft het toch niet.
Als de kerk vaststonil en onveranderlijk
al tyd door, met woorden en werken, als
een duizendvoudige telefoon, op allerlei
toon en allerlei wyze maar hooren deed
zoekt, gij en uw huisgezin, eerst het
koninkrijk Gods.
Zou er dan in een kwart eeuw niet
wat verandering te bespeuren zyn?
De voorzitter van Patrimonium te Am
sterdam zei onlangs dat er zoo opmerke
lijk weinig leden van Patrimonium by
de werkloozen ingeschreven waren.
Dat is, als we ons niet bedriegen, oreral
de ervaring. Zij die hun leven niet in de
wereld maar in de kerk vinden, leven in
den regel soberder, rustiger. jZjj hebben
een steun in 't leven, hechten zich meer
in dan kring waarin zy leven.
En als dan de neigingen des levens zich
nog wat verder uitstrekken dau tot de
kerk, als dan de strijd kan aangebonden
worden om eenmaal de kroon der eeuwige
heerlijkheid te verwerven, dau behoeft
niemand u meer te komen leggen, dat de
Godzaligheid een groot gewin is, hebbende
de belofte ook des tegen woordigen leveng.
Dat is dan geen geloot meer, maar
zeker weten. En die wetenschap wordt
ervaring.
13 Februari 1893.
MIDDELBURG. In de Gemeenteraads
vergadering woensdag 16 Februari te 2
uur zullen onderstaande zaken behandeld
worden lo. Ingekomen stukken2o. Adres
Spoors en Sprenger betreffende afkoop cijn
zen met voorstel van B. W. 3. Rekening
Kamer van koophandel en fabrieken over
1892. 4o. Tweede suppletoir kohier inkom
stenbelasting 1892. 5o. Voorstel tot verhu
ring van eon gedeelte van het waaggebouw.
6o. betreffende af- en overschrijving be
grooting schutterij 1892. 7o. tot wijziging
verordening cursus tot opleiding van hoofd
onderwijzers. 8o. tot toekenning gratifica
tiën uan het hoofd en een onderwijzer der
herhalingsklassen van school B. 9. Nader
adres van het bestuur der Chr. burgerschool
om afstand van grond, deel uitmakende van
het perceel der gemeente in deWagenaarstraat
wijk D. no. 78,m8t rapport van B. enW.
10- Voorstel tot nadere vaststelling tot hef
fing eener plaatselijke directe belasting op
de inkomsten en tot vaststelling verorde
ning op de invordering dier belasting, llo.
Voortzetting behandeling voorstel tot ver
harding weg Oranjezon, naar aanleiding
van ingekomen plannen van den gemeente
bouwmeester
By kon. besluit is benoemd tot
rykslandbouwleeraar dhr. I. G. J. Kake-
beeke te Goes. En eervol ontslag verleend
aan dhr. W. J. Wendel als directeur der
rijkskweekschool te Middelburg voor on-
der wijzers.
Naar het Vad. verneemt zal in de
VereenigiDg voor de Statistiek dezen
zomer een debat gehouden worden over
het gemeentelijk belastingstelsel. De be
raadslaging zal worden voorbereid door
praeadviezen, die gegeven zullen worden
door de heeren rechtsgeleerden Godin de
Beaufort (oud minister), Fokker (lid der
le kamer), v. Nierop en Sickenga. Zooals
men weet heeft deze laatste zijn ingeno
menheid indertijd betuigd met de blijvende
verbetering van ons gemeentebelastingstelsel
die door minister Godin de Beaufort voorge
steld doch door deze regeering ingetrokken en
door een noodwetje tot tijdelijke voorziening
in den nood van sommige gemeenten
vervangen was.
Het voorioopig programma van da
algemeene tentoonstelling van werktuigen,
te houden den 14 Juni 1893. door de
maatschappij tot bevordering van landbouw
en veeteelt in Zeeland, op eene weide
van den heer A. van der Burght, buiten
de Oudelandsche barrière te Tolen, kondigt
de navolgende Prijzen aan
lo. De meest volledige verzameling van
landbouw-werktuigen le pr. van f200; een
2e van f 100.
2o. De meest volledige verzameling van
zuivel-werktuigen. Een prijs van f100.
3o. a Een handcentrifure. le pr. 150;
2e f 25. b. Een boterkneedmachine. 1 pr. f25.
4o. De meest volledige verzameling van
werktuigen voor grondbewerking, le pr.
f 752e f25.
5o. Een petroleum motor, beneden 8
effectieve paardenkrachten, le pr. f 200
2e pr. f 100.
De mededinging naar de uitgeloofde
prijzen is voor een ieder vrjj.
Aangifte ter mededinging behoort voor
de groepen 1, 2, 3 en 4 te geschieden
voor 15 Mei 1893 en voor groep 5 voor
15 April 1893 aan den heer I. G. J
Kakebeeke, algemeen Secretaris der Maat
schappij te Goes.
De werktuigen moeten door de inzenders
vrachtvrij op het terrein der tentoonstelling
worden aangevoerd en door hen behoorlijk
opgesteld ter piaatse, aan te wjjzen door
de regelings commissie voor de tentoonstel
ling. Voorzitter dic-r commissie is de heer
J. W. Wagtho te Tholen, die behoudens
de in het programma gegevene, alle moge
lijke inlichtingen geeft.
Voor de aangifte van petroleummotoren,
genoemd onder groep 5, moet onder meer
in acht genomen worden
By de aangifte moet gevoegd zyn een
teekening waaruit de grootte der verschil»
lende onderdeelen (zuiger, krukas, vlugwiel
enz.) blijkt.
De kosten van dea arbeid zullen bij
de beoordeeling een groot gewicht in de
schaal leggen, de effectieve en zoo mogelyk
ook de Indicateur paardenkrachten zullen
gemeten worden. Voor de effectieve
paardenkrachten zal gebezigd worden de
vang van Brauwer met een middellyu
van 2 Meter die aan het vliegwiel vast
geschroefd wordt. Zoo spoedig mogelyk na
de ontvangst der teekening zal eene opgave
verstrekt worden voor de te maken
inrichtingen om bovengenoemd instrument
te kunnen aanbrengen op voorstellen hier
omtrent zal zooveel mogelijk acht geslagen
worden.
De noodige petroleum zal toegewogen
worden.
De inzender moet voor het noodige perso
neel ter bediening der machine zorgen.
Over het onderzoek der werktuigen zal
een uitvoerig verslag verschijnen.
By gelegenheid van deze tentoonstelling
zal de afdeeling Tholen der Maatschappij
eene Aldeelings-Tentoonstelling houden van
Paarden, Rundvee, Schapen, Varkens, enz.
De leden der Maatschappij alléén hebbed
het recht om met hun vee te dingen naar
de prijzen by deze Afdeelingstentoonstelling
van vee uitgeloofd.
Van het werkje: «Hoe kunstmest
gebruikt moet worden» door K. de Vriese,
verscheen binnen 1 jaar tjjds reeds de 3e
druk. Wel een bewijs dat hier een onder
werp behandeld wordt, dat aan de orde van
den dag is.
't Is niet meer de vraag «moet er kunst
mest gebruikt worden», neen daarvan is
men algemeen overtuigd, maar hoe moet
het gebruikt worden? De heer de Vriese
heeft het voorrecht dit op eenvoudige,
duidelijke wijze mee te kunnen deelen en
dit heeft hij in het bovengenoemd weikje
gedaan op een wyze, dat er binnen zoo
korten tijd reeds tweemaal een herdruk van
moest verschijnen. Ook vindt men er in
de resultaten, die men in de provincie
Groningen in 1892 verkreeg, met de ontgin
ning van veen- en zandgronden, alleen door
kunstmest. Meerdere aanbeveling te schrijven
voor dit kleine boekske, dat eigenlyk zich
zelf aanbeveelt, achten we onnoodig. Het
zal zijn weg wel vinden.
Uitgedorscht graan, dat géruimen tyd op
den zolder ligt, zonder dat 't dikwijls ver
schoven of omgewerkt wordt, verkrijgt
lichtelijk een onaangenamen reuk, die zelfs
op den smaak van het btood overgaat
Dit kwaad kan daardoor worden verhelpen,
dat men het uitgedorschte graan niet van
't kaf zuivert, maar 't met kaf en al zoldert,
om 't daarna bij gebruik schoen te maken.
Is het graan muf zoo kan men dien geur
wegnemen door er een hoeveelheid stof
