1893. No. 46.
Dinsdag 17 Januari.
Zevende jaargang.
f
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIES
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Lange Vorststraat, C 220.
uw.
i"
itlkfn MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
,\v
Prjjs per drie maanden franco p. p.
f 0.95.
en
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
Enkele nummers
O
meer 10 cent.
È/'t
1
i,
Den geabonneerden die
gewoon zijn met 1 Jan.
b'in abonnement op dit blad te be
talen bij den ondergeteekende, zij
herinnerd dat het adres is
Goes. G. M. KLEMKERK.
IJK
Middelburg ook voorSt. Laurens 17,18,
19, 24, 25, 26, 27 en 31 Januari; en 1,
2, 3, 7, 8, 9 en 10 Febr.
Beweerden wij voor eenige jaren dat vele
openbare onderwijzers socialisten zijn dit
en nog veel erger dan dit wordt
thans door vrienden der neutrale school
zei ven onomwonden bevestigd. Maar ook de
kerk is besmet. Niet alleen zijn het moderne
kerkvoogden en notabelen in Friesland die
het socialisme op de spits drijvenook
predikanten doen er aan mee. Wij noemden
reeds enkele namen van hervormde pre
dikanten, onder anderen van ds. Tenthof en
ds. Bax.
Deze laatste geeft thans met Domela
Nieuwenhujjs, Vliegen en Van Emmenes
een maandschrift uit «De Sociale Gids»,
waarin zij onder anderen verklaren
Ondergetekenden, die de Redactie op zich
hebben genomen, staan geheel op het stand
punt van hen, die meenen, dat het pri
vaatbezit de hoofdzaak is van de
maatschappelijke wanverhoudingen, en dat
het doel der socialistische beweging dus moet
zijn opheffing van het privaat
bezit en het in de plaats daarvan stellen
van het gemeenschappelijk bezit. Zjj zijn
echter tevens van meening, dat in dezen
strfjd alle middelen moeten worden aan
gewend, die de toe bewustheid komende
onterfden krachtiger en weerbaar
der kunnen maken, of de tegenstanders
verzwakken.
Volgens de circulaire behoort ook deze
predikant tot de «bekende socialisten». Het
is ver gekomen dat een leeraar in een ge
nootschap 4a t den Bijbel nog eert en na
drukkelijk eerbiediging vraagt van alle
gezag, wjjl 't uit God iszich begeett in
gezelschap »an hen, die meenen dat de maat
schappij niet alleen met wettige, maai ook
met onwettige, niet alleen met vredelievende,
maar ook met gewelddadige middelen onderst
boven moet worden gekeerd
Ook hier geldt het woord«Snelle
afloop als der wateren.»
Maar ook de ernstige waarschuwing des
Reeren: «Indien het zout zouteloos is ge
worden, waarmede zal het gezouten worden
Menige zoon van orthodoxe ouders werd
modern, daarna socialist, anarchist, vriend
van gewelddadige revolutie't is waar.
Maar van die desertie, van dien snellen
afloop was niet zelden de christenheid zelve
oorzaak. Op elk terrein geldt de eisch dat
men de leer zuiver handhave, maar in de eer
ste plaats dooreen godzaligen wandel. En hoe-
vele belijders van den heerlijken Christennaam
schrikten door hun averechtsch christendom
in opvoeding en omgang hunne kinderen
en vrieuden voor immer van het af
leggen der goede belijdenis af; verzuim
den de dwalenden terecht te brengen,
FEUILLETON.
Uit Colorado.
Een andere storm dan dien we op den
Atlantischen Oceaan te doorstaan hadden,
barstte weldra, na het schrijven van mijn
laatsten brief, boven onze hoofden los.
Toen eindigde, na eenige raededeelingen
over de eerste indrukken in de San Louis
Vallei, ik mijn schrijven, met de mededee-
ling dat we rondzagen en plannen maakten
voor de toekomst.
We begonnen al spoedig te begrijpen
dat het vooi eerst wel bij plannen maken
en rondziem zou kunnen blijven, indien we
niet de handen aan 't werk sloegen. Er was,
Zooals langzamerhand uitkwam, geschil
tusschen den oorspronkelijker! bezitter der
gronden die wij tijdelijk betrokken hadden
en de Nederlansdch-Amerikaansche Lind
en Emigratie-maatschappij die ons hierheen
had gebracht en dat land te koopen in
uitzicht had gesteld.
Van welken aird dat geschil was? Ja,
daarover liepen allerlei mededeelir.gen. Een
ware storm ontstond. Men wees de schul
digen aan en spaarde de uitingen van ver
ontwaardiging en toorn dezen niet. Ik wensch
dit niet na te doen. De zaak zal zeker
publiek eigendom worden. Tot uwe ken
nismaking zond ik u het nommer van de
ja werkten niet zelden mede, om hen r.og
dieper in de ellende van het ongeloof te
doen wegzinken.
Menig verloren ideaal van de dynamiet-
mannen onzer eeuw komt mede voor rekening
van hen die waren zij getrouw geweest -
menige ziel van den dood hadden kunnen
redden.
Kenmerkend voor de kennis van de pers"
manieren in België en voor de piquante
Vlaamsche schrijt wijze is een entrefilet te vin
den in het liberale Antwerpsche blad de
Koophandel onder den typischen titelHaar-
kenpluk.
Er zijn, zegt het blad, geen grooter atbre-
kers van des Pausen onfeilbaarheid dan de
clericalen zeiven.
Daarvan kregen we in de laatste veertien
dagen weer een bewijs te meer.
Men weet dat in den schoot der clericale
partij zich een jonge, maar tamelijk ge
ruchtmakende groep heeft gevormd die zijn
radicalisme vast onder geen stoelen of banken
steekt.
Die jongens, met eenige advocaten aan
't hoofd, hebben onlangs een dagblad en
eenen bond gesticht, waarin zij dapper
vooruittraden ten gunste der arbeidskwestie
en zelfs grondbeginselen voorstaan, die geen
haarbreed met die van de socialisten ver
schillen.
Wij hebben tegen die opwelling van
edelmoedigheid bij eenige jonge clericalen
eigenlijk geen zier in te brengen, olschoon
we zeker zijn dat Woeste die dartele veulens
op tijd en stond in toom zal weten te houden.
Maar wat we typiek vinden, is de strijd
tusschen de ouwe jappruiken en de groep
clericale democraten over de beteekenis dei-
laatste Encycliek.
Ja, zeggen de jonge clericalen, we treden
op voor het Staatssocialisme, en daarin is
Paus Leo XIII ons voorgegaan. Lees de
Encycliek en ge zult het er zwart op wit
in vinden.
En als bewijs halen ze in hunnen gazet
en op hunne mee tingen een aantal uittreksels
aan, waarin Leo de uitbuiters dapper van
de veeg geeft en de werklieden onder zijne
heilige bescherming neemt.
Daarop valt heel de domperspers, van het
residentieblad tot het onbeduidendste pas
toorsblaadje die goede en naïeve jongens op
den rog, schelden hen uit voor domkoppen,
gekken, ruziemakers en anarchisten, en be
ginnen met de scheer stukken uit de En
cycliek te snijden, om klaar als de zon te
bewijzen dat Paus Leo de pest heeft aan
de socialisten en aan al hunne leerstelsels.
Wie heeft hier nu gelijk
Is de Paus socialist of is hij het niet
Heeft hij in zijne Encycliek wit gezegd
of zwart
Of schreef'hij bij geval zwart en wit?
Wij honden het bij het laatste.
De schriften der heiligen zijn ten allen
tijde duister op vele plaatsen geweest en
met des Pausen laatste gekribbel zal dit ook
het geval zijn.
Maar wat schiet er, och arme, nu nog over
van die fameuze onfeilbaarheid?
De brief van mr. John. H. Hanna, van
de Kanaal-maatschappij in de S. L. Vallei
waarover sprake is in onderstaanden brief
San Luis Valleij Courier waarin de Kanaal
maatschappij zich verantwoordt1). Voorts
zult u ontvangen het nommer van The
Denver Republican waarin de N. A. L. en
E. M. zich verantwoordt. 2)
Alzoo zal het u mogelijk zijn het «hoor
en wederhoor» toetepassen.
Intusschen kwamen nog andere verschrik
kingen over ons. De groote meerderheid
onzer kolonisten woonden noz steeds in de
Emigranten-huizen. Bijna 200 menschen,
klein en groot, woonden daar bekrompen
genoeg, ongeduldig wachtende op de dingen
die komen zouden. En ziet de dingen die
we hoopten, eigen landbezit, om ons eene
woonplaats te vestigen, kwamen niet. Maar
andere treuriger dingen kwamen wel.
Het roodvonk brak uit in de Emigranten
huizen onder de kinderen.
Veel zorg en veel liefde werd ons betoond.
Moeilijk kunnen we de voorkomendheid,
de belangstelling, de liefde der bewoners
van Almosa schetsen, die ons van een
vriendelijke ziekenverpleegster voorzagen.
Kachels en bedden die we te kort kwamen
werden ons bezorgd, en dr. Gale wijdde
zijne zoo zeer gewaardeerde zorgen aan de
zieken.
Zie boven.
Nog niet ontvangen.
uit Colorado, luidt als volgt
«In de-Ochtend Editie van den «Den-
ver Republican» las ik tot mijn verbazing
en spijt de verklaringen van C. W. van
der Hoogt.
Ter verdediging van mr. Henry en tegen
woordig geweest zijnde bij al de verschil
lende interviews van Mr. Henry met Mr.
van der Hoogt, vraag ik eenige plaatsruimte
in uwe kolommen. Mr. Henry als verte
genwoordiger van de Kanaal Maatschappij
opereerende in- de San Luis vallei, gaf in
Februari j. 1. aan den heer van der Hoogt,
destijds te Denver vertoevende, eene optie
op 15000 acres land in de San Luis vallei.
Het land zoude worden uitgezocht door zijn
Vertegenwoordiger indien de voorwaarden
voor kolonisatie metHollandsche landbou
wers gunstig zouden blijken. De voorwaar
den der optie waren, in het kort, dat Mr.
Hemy voor een gedeelte van de koopsom
75000 dollars obligatiën zoude nemen ad
100 percent in eene te vormen Emigratie
Company. De rest der koopsom zoude wor
den vertegenwoordigd door 7 percent Hy
potheken loop end» 5 en 10 jaren.
In Augustus, alles naar genoegen bevon
den zynde, werd er eene emigratie Com
pany opgericht en de optie in een meer
bindenden vorm gebracht door er 1000
dollar op te betalen aan den gemachtigde
van Mr. Henry in Europa. Tot na zijne
aankomst te Alamosa, in het laatst van
October, liet Mr. van der Hoogt niets van
zich hooren. De optie was inmiddels
in Europa zoodanig gewijzigd geworden,
dat 15000 dollar m contanten moesten
worden betaald. Op aandringen van Mr.
van der Hoogt stemde Mr. Henry er in
toe om in contanten slechts 5000 dollar
minus de reeds vroeger betaalde 1000
dollar te ontvangen. Inmiddels was van
Mr. Henry gevergd geworden om lande
rijen te leveren aan andere eigenaren toe-
behoorende om zoodoende een meer sym
metrisch geheel te verkrijgen. Ik zelf heb
eenige van deze landerijen gekocht om
Mr. Henry te helpen in het verkrijgen
van het begeerde land en zjjn de eigen
domsbewijzen hiervan in mijn bezit.
Mr. van der Hoogt liet twee logementen
bouwen die beiden op mijn eigen land
werden opgericht en na eenigen tnd in de
vallei te hebben vertoefd, vertrok hij naar
New-York. Niets werd er van hem gehoord
tot na zijne aankomst met de kolonisten
te Alemosa. In antwoord op een verzoek
van Mr. Henry vertrok hij eenige dagen
later naar Denver. Als crediteur van de
Empire Land Sc Canal Co. had de City
National Bank er in toegestemd om eenige
der op de landerijen rustende hypotheken
af te lossen met schuldbekentenissen der
Emigratie Co, en ben ik hierdoor in deze
zaak betrokken geworden.
Het is natuurlijk dat wjj hiervoor eerst
van Mr. van der Hoogt iets meer wilden
vernemen omtrent de omstandigheden der
Kolonisatie Company. Terwijl dit plaats
had was de duur der optie verloopen. De
statuten der company waren niet geregis-
steerd en zjjn die, voor zoover als ik kan
nagaan, tot op heden niet wettig geregis
treerd waardoor zij geen zaken kan doen
in Colorado. Mr. Henry en ik zelf hebben
herhaaldelijk er op aangedrongen dat Mr.
van der Hoogt ons op de hoogte zoude
stellen van den toestand der Kolonisatie
Zes kinderen moesten in vreemden bodem
begraven worden. Zij openden de rij onzer
dooden op onbeschrijflijk treurige wijze.
Bjj hunne sponde en bij hun lijkbaar ging
menige zucht op, die ook wel eens vader
land en familie, het verleden en de toekomst
gold.
Intusschen werd in de week voor Kerst
dag, door tusschenkomst van den burge
meester van Almosa, meer zekerheid voor
onze toekomst geboden. Ons werd aange
boden direct van de Kanaal-maatschappjj
te koopen, een stuk grond op vier uren
afstand van onze oorspronkelijke vestiging.
Na onderzoek besloten we dit te doen.
Omdat de Ned. Amer. Land en Emigratie
maatschappij ons geen zekerheid bieden kon,
besloten we als zelfstandige Hollandsche
kolonie op te treden, onder leiding van den
heer J. van Boven.
We benoemden een comité van vjjf per
sonen en denken nu gemeenschappelijk,
direct na Kerstdag (de brief is van 24 De
cember) daarheen te vertrekken.
De eensgezindheid onder ons laat niets
te wenschen over. De teleurstelling met de
Maatschappij ondervonden heeft onzen moed
niet doen zakken. De vooruitzichten zijn
in dit dal, waar zooveel land ligt en zoo
weinig menschen wonen, naar aller oordêel
gunstig. Ik zag met eenige anderen de streek
Company, hoeveel aandeelen er verkocht
waren, hoeveel geld er ontvangen en uit
gegeven was, iets waarop iemand wien
gevraagd wordt om goeden eigendom te
transporteeren voor obligatiën natuurlijk
het volste recht heeft.
Mr. van der Hoogt beweerde dat het geld
op de aandeelen was gestort, tot een ge
zamenlijk bedrag van 200,000 dollar. Toen
er op aangedrongen werd dat hij den toe
stand naar waarheid zoude bloot leggen, gaf
hjj zooveel als te verstaan, dat hij niet
verplicht was zulks te doen en dat Mr.
Henry, volgens de voorwaarden van de
optie, verplicht was om betaling met
obligatiën te accepteeren zonder verdere
ioformatiën te nemen en zonder een verder
onderzoek in te stellen, een, zooals van zelf
spreekt, onmogelijk voorstel.
Mr. Henry stelde voor om, nadat het bij
onderzoek gebleken zou zijn dat de Compagnie
solvent was, dat het geld daarin behoorlijk
was gestort, de obligatiën, al de verdere
schuldbekentenissen ten laste der compagnie
en ook de vereischte contanten te deponeeren
in een Bank, welke ook, waarna hij de
hypotheken zou aflossen, volmaakte eigen
domsbewijzen geven, enz.
Zoolang hem niet gebleken was dat
de Hollandsche Maatschappij solvent
was, was het geen zaak voor hem
om meer geld testeken in het aankoopen
van landerijen van anderen. Hierin geef
ik hem geheel gelijk. Ik weet dat ;Mr.
Henry in den afgeloopen zomer er zich zeer
aan gelegen heeft laten liggen om, waar
noodig, de hypotheken af te lossen. Het
was zijn plan, en dit heeft hij ons uitvoerig
uit een gezet, om dit voor al het land te
doen. Gedeeltelijk zoude hij de hypotheken
verplaatsen naar ander land en gedeeltelijk
zoude hij ze afbetalen met schuldbekente
nissen ten laste van de Hollandsche Com
pagnie. Volgens mijn meening waren zijn
bedoelingen in alle opzichten eerlijk en
oprecht. Ik meen dat, indien v. d. Hoogt
den heer Henry kon overtuigen dat zijn
Compagnie solvent was en oprecht handelde,
een goed eigendomsbewijs voor een groot
gedeelte, indien niet voor al het land, kon
gegeven worden binnen zeer weinige dagen.
Ik was niet te Alamosa, toen de onder
handelingen plaats moeten gehad hebben,
doch heb geen enkele reden om te gelooven
dat mr. Henry ooit de verklaringen heeft
gedaan waarvan hij wordt beschuldigd.
(get.) J. R. HANNA.
Dec. 17, 1892.
Met statistiek is letterlijk alles te be
wijzen.
Men zegt dat iemand eens bewezen
heeft uit de statistiek, dat populieren hoo
rnen het scheelzien bevorderen.
Hoe hjjj dat deed?
Wel hij maakte een statistiek van de
popels in iedere gemeente, en eene van de
scheelzienden in item.
En ziedaar, juist waar de meeste popu
lieren waren, vond men ook de meeste
scheelzienden.
Dus populieren boomen bevorderen het
scheelzien.
Is 'tzoo niet?
Dat is de kracht van de statistiek.
De centra commissie voor de statistiek
die we ons de volgende week tot woonplaats
hopen te kiezen.
Een schoolgebouw met torentje, welk school
gebouw ons tijdelijk tot kerk dienen kan,[vormt
het middelpunt. Voorts, in wijden, zeer
wijden kring een dertigtal woningen. De
grond is naar het getuigenis der boeren
zachte kleiminder zandachtig dan in
onze eerste nederzetting. Het land is reeds
onder de ploeg geweest en bezaaid. Het
geheel is doorsneden met goede wegen.
Wjj betalen daarvoor 17Vs dollar per acre
en moeten jaarljjks 10 ets. per acre water
rechten betalen.
Wjj gelooven dus welgeslaagd te zjjn,
maar meenen voorzichtigheidshalve allen
Zeeuwen die ons volgen willen en o.i. zeker
volgen zullen, te moeten raden nadere tij
dingen van ons af te wachten tot de vesti
ging in orde zijn zal.
Eenige dagen vóór we brieven van de
onzen hadden kwam de Zeeuw in de Vallei.
Dat was de eerste bode uit het vaderland,
een apart genot voor de Zeeuwen, die daar
door eenige oogenblikken leven konden on
der oude bekenden en in welbekende om
geving. Deze brief aan. het einde van het
wegstervende jaar geschreven, brenge hun
onzen eersten Nieuwjaarsgroet.
Holland'Colony, Almosa, 24 Dec. '92.
K.