1892. No. 29.
Dinsdag 8 December.
Zevende jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HÜIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
RECHTSZAKEN.
Gemengde Berichten.
DE ZEEUW.
elkvn MAANDAG- "WOENSDAG- en VRIJDAGAYOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. 0.95.
Enkele nummers10.O26.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regel* 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Partijprogram of partijleider?
Wat is op het gebied van het kiesrecht
«puur conservatief»
Dit: te verlangen dat het volk brave en
knappe mannen kieze, die zullen uitmaken
wat goed onredelijk voor het volk is, zonder
dat dit volk daarbij zich duidelijk verklare
omtrent zijn beginselen en zijn belangen.
Voortdurende aanraking van de gekozenen
met het volk is, in dat systeem, even onnoo-
dig en even gevaarlijk, al* het vóóraf polsen
van candidaten omtrent hun inzichten.
Wij antirevolutionairen verdedigen juist
het omgekeerde.
Doch bü de quaestie waarover wq nu
spreken gaat het niet om het zich uitspreken
over beginselen en belangen, maar om han
delen, om oef ie. Wij beweren dat de actie
moet uitgaan van hen, en alleen van hen,
die tot handelen geroepen zijn.
Als wfj samen ergens heen willen rijden,
dan zullen wij ons vooraf verzekeren of de
koetsier van zins i* aan ons verlangen te
voldoen, maar eens in den wagen gezeten,
laten wijde leiding over aan hein, en grijpen
niet in de teugels zoodra de wagen even
stil staat, of uitwijkt, of zelfs schijnbaar,
b. v. omdat de brug waarop gerekend werd,
was afgebroken, terugrijdt.
Rjjden is eene kunst; die op dep bok
zit moet mennen, en die mennen wil moet
op den bok zitten. Vertrouwt men den
koetsier niet dan kieze men een anderen
maar als de passagiers hem zjjn werk uit
handen willen nemen ontstaat er groot ge
vaar van omkantelen.
O. i. gaat het eveneens met een politieke
partij.
Zoolang deze nog niet optreedt in eenig
regeeringscollege, zal het volk, dat, omdat
het uit velen bestaat, altijd leiding noodig
heeft, zich verlaten op de leiders in de
kiesvereenigingen, die zullen trachten zijn
wenschen en belangen duidelijk te for
muleeren.
Zoodra evenwel de partij sterk genoeg
is, om zich in de volksvertegenwoordiging
e doen gelden, behoort de leiding over te
gaan op de door haar gekozen vertegen
woordigers. De volksleider van voorheen
behoort zitting te nemen in het parlement;
zijn werkkring wordt nu ingewikkelder, èn
omdat hij, krachtens zijn ambt. niet enkel
met eigen partij te rekenen heeft, èn omdat
hij niet enkel mag vragen wat hq wenscht,
doch ook wat hij kan. De weg wordt
moeilijker; men moet den koetsier meer
dan vroeger vertrouwenmaar men kan,
zonder zjjn eigen doel voorbij te schieten,
hem niet voorschrijven hoe hij rijden moet.
En heeft de partij eindelijk de regeerings-
veste veroverd, dan behoort in de Regeering
diegene op te treden, die voor regeeren
geschikt is en het vertrouwen der partij
geniet.
Maar diens werkkring is nog moeielqker
dan die van den vertegenwoordiger; hjj
moet met allen en met alles rekenen hjj
moet zich telkens afvragen wat hij wenscht,
wat hij kan en wat hij mag. Zóó iemand
heeft boven alles het vertrouwen zijner
vrienden noodig; bezit Wij dat niet, dan
treedt hij af; maar zich op eenigerlei wijze
te laten binden, kan noch mag hij.
Bü dit alles behoeft het volk nooit uit
het gezicht verloren te worden. Integendeel.
Zoowel in de Volksvertegenwoordiging als
aan de Regeeringstnfel verzuime de leider
nooit, zoo duidelijk mogelijk zijn program,
zijn inzichten, uiteen te zettenopdat het
volk, als het zal moeten kiezen, wete waar
aan en aan wien het zich te hoaden hebbe.
Maar altijd ga de actie uit van hem die
boven aan staat, niet van hen die lager of die
beneden staan.
Zoo handelt men ook in andere landen.
In de zoo democratisch geregeerde Yeree-
nigde Staten van Amerika spreekt het volk
zich slechts éénmaal om de vier jaren uit.
Gedurende dit tijdsverloop laat men aan
regeering en vertegenwoordiging vrij spel.
In de democratische monarchie van En
geland gaat het niet anders. De leiders
zitten in het parlement. Treden zq op als
Bovenstaand artikel is uit de „Prot.
N. Brabander." "Wij namen het op teneinde
verkeerde gevolgtrekkingen te voorkomen.
In een der bladen lazen we een zoodanige
n.l. dat het den heer Lohman schijnt te
vervelen dat dr. Kuyper nog al eens een
hartig woordje zegt tot de antirevolutionaire
kamerclub. Een opmerking die- bewjjst dat
men er weinig van begrepen heeft.
Punt in quaestie is, blijkens des heeren
Lohmans eigen toelichting, welk nut een
Program van actie heeft dat uitgaat, niet
van de verantwoordelijke leiders maar van
dö kiezers.
Het artikel van den heer d. K. over dit
onderwerp volgt Woensdag.
regeering, dan gaat ook van hen, zooals
nog onlangs van Lord Salisbury, het
program van actie bjj de verkiezingen ait.
Ziet, hoe de oude Gladstone handelt. Hjj,
e8n der grootste en ervaranste staatslie
den, voor de vierde maal als Minister
optredende, weigert zich uit te laten over
meer; dan éan punt; op de andere punten,
waarvan hij toch waarschjjnljjk meer weet
dan éen onzer, verklaart hjj nog niet gereed
te zijn I En zelfs over dat ééne punt
da Iersche quaestie zwijgt hjj zelfs nu
nogmaanden na zjjn optredenHoe ook
gedrongen door vijand en vriend, hjj laat
zich over de wijze van oplossing van die
quaestie niet uitvan eene quaestie, d.e
jaren lang ook bjj hem het pUnt in quaee-
tie geweest is. Toch denkt zjjne partjj er
niet aan, hem aan eenig program van actie
te binden
Zouden wjj nu wjjzer willen zjjn, dan
die beproefde Engelsche staatslieden?
Edoch! Er doet zich ten onzent eene
moeilijkheid voor, die elders wellicht niet
bestaat.
Onze partij erkent, unaniem, als haren
leider Dr. Kuyper, en deze staat buiten
het Parlement en buiten de Regeering.
Men kan dus aan de Kamerclub de leiding
zoo noodig net vaststellen van een program
niet overlaten, zonder deren uitnemenden
leider ter zjjde te stellen.
De bedenking is op zich zelve zeer juist,
en het is dan ook te begrijpen, dat heel
de organisatie onzer partjj met het oog op
dê,t leiderschap is aangelegd. Het Centraal
Comité met de leiding van de verkiezingen
belast; de Standaard ons hoofd en ons
eenig orgaan; en Dr. Kuyper aan het hoofd
van beide. Als Voorzitter van het Centraal
Comité het program van actie ontwerpende,
't welk daarna door het Centraal Comité
wordt vastgesteld en waarop de Kamerleden
gekozen worden. Als redacteur van de
Standaard kritiek uitoefeneode op elke
handeling en op elke uiting van de Kamer
leden. Handelen deze niet naar leiders
inzichten, dan moeten zij in de oogen der
kiezers natuurljjk ontrouw schijnen aan
hun program.
Zóo is inderdaad de toestand.
Ons evenwel schijnt die toestand door en
door verkeerd, vooral omdat een andere en
betere oplossing voor de hand ligt.
De leider trede op in het parlement,
of de party trekke zich uit het parlement
terug.
De eerste oplossing schjjnt ons natuurljjk
de meest gewenschte.
Er is een tjjd geweest, toen Dr. Kuyper
het optreden in de Kamer zoo goed als
onmogelijk was. Doch zeer gewichtige
quaestiën waarbjj hjj een hoofdrol of de
hoofdrol te vervullen had, zjjn opgelost. De
schoolqueastie de verbreking van den band
met liet Nederl. Herv. Kerkgenootschap de
vereeniging van de Gereformeerden in ons
land tot één kerk; de stichting van eene
eigen Universiteit ziedaar eenige zeer ge
wichtige zaken, die nu geheel of gedeelteljjk
achter den rug zjjn.
Wat Dr. Kuypers leiding vermag wanneer
hjj zelf aan het hoofd staat, zal ieder kunnen
beoordeelen, die van nabjj heeft kunnen gade
slaan, hoe !de beide groepen van Gerefor
meerden tot één zjjn gebracht; een ver
van gernakkeljjke taak! Aan niemand
ook niet aan de kleine pers werd het
zwjjgen opgelegd, vrije discussie, onderlinge
strijd waren er in ruime mate; de leider
zelf zweeg, wachtte, sprak waar het naar
zijn oordeel pas gafmaar geen zijner me
destanders achtte zich bevoegd hem in den
teugel te grijpen. Niet alleen omdat hij den
teugel, maar ook omdat hij den teugel in
handen had.
Misschien zegt deze of geneDr. Kuyper
in de Kamer de leiding! Maar dan wordt
hjj nog krachtiger, dus nog gevaarlijker 1
Dit is zoo. Of alsdan nog ieder die thans
hem als leider erkent zal bljjven meegaan,
is niet te voorspellen.
Maar wie de leiding niet wil, kan alsdan
dit openlijk uitspreken. In de Kamor moet
ieder zich duidelijk verklaren i zoowel Dr.
Kuyper, als wie tegen hem over staat. Zóo
komt men tot klaarheid en oprechtheid.
Toen Gladstone, in de Iersehe quaestie, een
weg op wilde, dien velen zjjner politieke
vrienden verfoeiden, zjjn deze van hem weg
gegaan Gladstone wordt door vroegere
tegenstanders gesteund, door een deel zijner
vroegere vrienden bestreden. Ea dit zal zoo
bljjven, totdat de Iersche quaestie is opgelost.
Dat is eerlijke politiek; dat is een loyale
strijd.
Éen partgleider die zelf zqn program geeft,
maar dan ook zelf de verantwoordelqkheid
draagt en zelf den weg baant waarlaogs het
doel moet bereikt worden. Zóo iemand weet
wat hjj wil, maar wil ook wat hq kan. Hjj
kent zqc stafhq weet hoe lang zqn polsstok
is; en in de regeering gezeten, gevoelt hq
telkens dat hq niet enkel met eigen partij
kan of mag rekenen.
Naast hem, wie zqn weg op wil.
Tegenover hem, wie dat niet wil.
En, ter verdediging van de beginselen, een
vrqe pers I
A. F. DE SAVORNIN LOHMAN.
Willen onze lezers eens kennismaken met
het enthousiasme van een Amerikaan over
zqne aanstaande Wereldtentoonstelling.
In de Standaard van Grand-Rapids van 15
November, sluit een inzender een artikel over
zijn bezoek aan de Chicago-tentoonstelling,
met dezen geduchten volzin:
«Het geheel boezemt den bezoeker in
mat het verhevene van de hedendaagsche
kunst op ieder gebied, do geest die land en
volk bezielt om de Vereenigde Staten op
eeoe waardige wqze te vertegenwoordigen
en ten toon te stellen aan den vreemden
bezoeker, de progressie op elk terrein bereikt
en gevolgd, de schatten die belegd en ont
wrongen worden aan iedere industrie, de
grootheid van het land, de onde: nemings
geest van het Amerikaansche volk, in 't
kort het boezemt iemand in met de over
tuiging, dat hierop deze uitgestrektheid van
ongeveer 1000 acres oppervlakte, aan den
eenen kant begrensd door de kolossale golven
van het majestueuse Michigan-meer, aan
de andere door een der wonderlqkste steden
van de huidige wereld, te zien zal zqn, de
geheele wereld in een notendop, en dat
hq of zq wien het mogelqk is geweest,
om deze groote tentoonstelling te bezoeken,
maar aan die mogelqkheid geen gevolg heeft
gegeven, haast geene verontschuldiging kan
aanvoeren, van te hebben geleefd en niet
te hebben bjjgewoond en aanschouwd, wat
door de Negentiende eeuw op Amerikaan-
schen bodera niet meer kan of zal worden
geevenaard».
Nu is de volzin uit
Tien tegen een dat geen onzer lezers er
zoo een fabriceeren kan.
Wq stellen er prqs op nadrnkkelijk te
verklaren dat wq er geen grapje van maak
ten, maar dat deze nonsens te lezen is in
de Standaard van Grand-Rapids van 15
November 1892.
De perequatie is goedgekeurd. De groote
tegenstand overwonnen en het is maar
goed ook; want de vaststelling van 6%
over al de provincies [omgeslagen is minder
drukkend dan de tot hiertoe gevolgde
provincies gewqze heffing van een totaal
dat op 10% volgens de oude, en op 7%
der nieuwe belastbare opbrengst te staan
kwam.
Meer dan 1100 gemeenten zullen nu
minder, en slechts 326 meer belasting moe
ten betalen. Eenige daarvan betalen zelfs
25% en meer meer.
In de eerste tien jaren zal in die gemeen
ten het percent der heffing langzaam dalen
t >t de 6% bereikt is. Vele gemeenten, ook
in Zeeland, zullen door deze nieuwe heffing
zeer verlicht warden. Voor 112 gemeenten
is zq voordeel; slechts 4 gemeenten hebben
er een gering nadeel door, dat echter eerst
over 10 jaar zal bereikt zqn.
Morgen wordt de wet aangenomenmen
rekent op slechts een paar tegenstemmers;
de minister Pierson heeft in de Kamer een
machtigen invloed.
5 Deo. '92.
Middelburg. De commissie tot Werk
verschaffing alhier werd de vorige week
verblqd doordat haar circa f 1300 aan baar
geld en vele goederen werden geschonken.
Een sleperswagen reed door ae stad, dit
maal getooid met een Oranjevaandel, waarop
Werkverschaffing te lezen stond.
Die wagen bracht, gedurende vier dagen,
's middag» en 's avonds, steeds tweemalen
daags, heel wat goederen aan.
Blikken bussen bq duizenden, flesschen
bq honderden, schoenen bij dozqnen, para-
pluie's en wandelstokken in groote hoeveel
heid, stoelen, lampen, qzeren potten en
pannen, jassen, broeken, japonnen, een on-
geloofeljjke massahoeden, en wat dies meer zij,
Het zal nu weder de taak der commissie
zqn van drie stoelen twee, en van twee
paar sehoenen éen paar te laten maken.
Waarde te hergeven aan hetgeen nu waar
deloos is.
Daartoe waren de vorige week reeds 16
menschen aan 'twerk. Dat cqfer zal deze
week ruim verdubbelen.
Waarde. In de Zaterdag gehouden
gemeenteraadsvergader.ng is de heer C. J.
Vroegop als Secretaris beëedigd. Tevens
werd met algemeene stemmen tot lid
van het burgerl. armbestuur herkozen de
wethouder M. Geleedst, van welken heer
in dezelfde raadsvergadering een verzoek om
eervol ontslag als keurmeester van het
vleesch was ingekomen. De secretaris
heeft zich hier metterwoon gevestigd
In geen honderd jaren was dit gebeurd,
dat de gemeente secretaris van Waarde
te Waarde woonachtig was.
Met 30 November 11. is eervol ontslagen
de rqksveldwachter 3e klasse W. Kleqn te
Goes en is in zqn plaats aangesteld N. J.
van Garderen, agent van politie te Middel
burg, (standplaats Goes.)
Benoemd tot ontvanger te Eede G.
A. Meerdink te 's Gravenpolder.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg,
Zaterdag zqn veroordeeld wegens
huisvredebreukP. H. d. H., 18 j.,
werkman, Papendrecht, en G. B., 17 j.,
sjouwerman, Middelburg, beiden tot 7 d.
gev. straf, en J. M. Pz., 18 j., Domburg,
tot f 10 b. s. 10 d. h.
mishandelingJ. F., 19 j., werkman,
St. Anna ter Muiden (Sluis), tot 4 m-,
J. F. d. B., 20 j.., metselaar, Hulst, tot 3
in., en P. D., 17 j., werkman, Westdorpe,
tot 14 d. gev. straf, en J. H. J., 17 j.,
boerenknecht, Middelburg, tot f10 b. s.
10 d. h.
mishandeling en wederspannigheid: P.
G., 21 j-, en F. C„ 19 j., arbeiders, Goes,
ieder tot 14 d. gev. straf; en
verstoring eener godsdienstoefening: A.
B., 22 j., schoenmaker, en M. J. S., 19 j.,
beiden Goes, ieder tot 14 d. gev. straf.
Allen in de kosten.
Vrqgesproken: A. P. M., 10 j., Middel
burg, beklaagd vau diefstal.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van heden 5 December 1892
zqn de navolgende personen veroordeeld,
wegens: jachtwetovertreding: A. W. te
lerseke tot 2maal f10 b, s. 4 d. h. voor
iedere boete, A. v. W. te 's Heer Abttkerke,
P. K. te Kapelle en O. v. H. te Rilland
ieder tot 2maal f 5 b. s. 4 d. h. voor iedere
boete, J. J. en S. J. te Hansweerd ieder
tot f10 b. s. 8 d. h., T. V. te Biezelinge
tot f5 b. s. 4 d. h. en J. M. te Cats tot
f 2 b. s. 2 d. h.overtreding van art. 431
W. v. S. v.: A. M. te Bozum, J. J. de G.
te Bergen op Zoom, J. de K., P. L., A. de
W„ M. K., A. J., Ch. L., J. T. en T. H„
allen te 's Gravenpolder, ieder tot f2 b. s.
2 d. h.qkwetovertieding: P. K. te Wemel-
dinge tot 2maal f 1 b. s. 1 d. h. voor iedere
boete, J. B. te Wemeldinge, L. v. B. en
J. W. te Wolfertsdjjk en J. v. F. te
Kloetinge ieder tot f 1 b. s. 1 d. h.over
treding der wet op het dragen van wape
nen C. J. te Hansweerd tot f 10 b. s. 5 d.
h. en A. v. W, te 's Heer Abtskerke tot
f I b. s. 1 d. h.overtreding van het Regle
ment jop de wegen en voetpaden in Zeeland
H. F. te Camperland tot f 1 b. s. 1. d. h.
overtreding van art. 459 W. v. S. v.J. M.
te Camperland tot f 3 b. s. 3 d. hechtenis
overtreding der verordening op het brand-
wezen te GoesJ. de K., en G. v. A., te
Goes, ieder tot f 1 b. s. 1 d. h.politie-
overtrediug te GoesA. D., te Goes tot
10,50 b. s. 1 d. h., M. d. B., en I. R., te
Goes, ieder tot fl b. s. 1 d. h.; politie-
overtreding te Kruiningen: A. 't. K. te
Kruiningen tot f 2 b. s. 1 d. h, openbare
dronkenschap; P. V., te Ellewoutsdqk tot
2 m. 2 w. h., J. M., te Cats tot 3d. h.,
J. M., te Goes tot f 3 b. s. 3 d. h., A. K.,
te Krabbendqke en J. J. d. G., te Bergen
op Zoom, ieder tot f2 b. s. 2d. h., J. B.,
te Heinkenszand, J. Mte Colqnsplaat, M.
A., te Ellewoutsdqk en J. R., te Hoofdplaat,
ieder tot f 1 b. s. 1 d. h. Allen tevens in
de kosten.
Vrqgesproken werd H. K., te Goes, be
klaagd van overtreding der verordening op
het brandwezen te Goes.;
Goes. De Chr. Volksbond heeft ten
dienste der Werkverschaffing een pand ge
huurd in de 't Heer Hendrikskinderenstraat
D 47. Circulaires zijn verspreid, tot aanvrage
van geldelqken steun. Moge ieder ingeze
tene bqdragen naar vermogen.
Bescherming derinlandsche nqverheid!
De kamer vau Koophandel teVlissingen
heeft met algemeene stemmen besloten te
ondersteunen het adres van de Middelburg-
sche Kamer aan de Tweede Kamer gezondenj
