1892. No. 26. Dinsdag 29 November. Zevende jaargang. VERSCHIJNT M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIE» elk en MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND Pry? per drie maanden franco p.p. 0.95. Enkele nummersƒ0.026. UITGAVE VAN eu van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regel» 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Bij dit nommer behoort een bijvoegsel. WERKVERSCHAFFliNG. li. De schokken door het verloop der industrie aan de maatschappij toegebracht zijn op verre na niet te vergelijken met de schokken op zedelijk gebied der maatschappij toege bracht door den invloed der zedelijke en godsdienstige begrippen, die sinds de Fransche Revolutie zijn ontkiemd en nu allengs tot rijpheid zijn gekomen. Ziet, daar was een tyd dat het gezag in alle beschaafde landen van Europa hoog stond, en gehoorzaamheid ineerewas. Maar van het gezag is door de gezaghebbenden niet zelden misbruik gemaakt. Men heeft vertrapt en vertreden, uitge zogen en ten onder gehouden, en de neer gedrukte veer is recht gesprongen, op actie is reactie gevolgd, recht en gehoorzaamheid zjjn tot eene aanfluiting geworden, en het woord in de Fransche hoofdstad gesproken: Heer noch Meesterheeft door gansch Europa weerklank gevonden. Geloof en gezag zijn ondermijnd. Schatten die mot en roest verteert zijn het hoogste goed geworden, en het zoeken van het Koninkrijk Gods, wordt uitgekreten als het trekken van een wissel op de eeuwigheid of het bakken van een koekje na den dood. Zoo zyn er. Maar hoe zjjn wij? Het lust mij niet te gaan schermen tegen menschen die ik niet bereiken kan als de socialisten. Ik schrijf aan mijn antirevolu tionaire geestverwanten in Zeeland, en wensch hun duidelijk te maken hoe we ons wapenen kunnen tegen den aanwassen- den stroom, die ook aan den zelfkant onzer partij veroveringen zoekt te maken. Ik geloof in God Almachtig, Schepper des hemels en der aarde. Ziedaar ons steun punt in den strijd, onze vesting waarbinnen we veilig zijn, onze barricade die iederen aanval keert. Met de belijdenisIk geloof in God, zoo lichtelijk bijna schreef ik zoo lichtvaardig iederen Zondag herhaald, wordt immers beleden dat er ook een ordening Gods in de natuur bestaat, waaraan wij ons als schepselen in de natuur, niet minder dan de kinderen Gods in het rijk der genade, hebben te onderwerpen. Met de belijdenis van het geloof in God verklaren we dat Hooger wil niet alleen de plaats van onze woning, maar ook de mate van ons lief en leed, van onze ellende bepaalde. Dat Hij die ons het meerdere het leven en de hope der eeuwigheid gaf ons het mindere voor dit tijdelijk leren niet onthouden zal. En zouden wjj dan, vergetend dat we naakt ter wereld zijn gekomen en niets daaruit meedragen zullen, gaan murmureeren tegen een deel dat in ons oog al te sober is Zouden wij gaan mée zingen in het koor der verachting van 't kapitaal, belijdende dat de wereld en hare begeerlijkheid haastig voorbijgaat? Meent toch nooit dat geluk en tevreden heid toenemen met het bezit. Was het niet wijlen onze populaire J. de Liefde die eens heeft gezegdZoekt toch nooit het geluk achter de spiegelruiten, want ge zult het er niet vinden, en wie geen vreemdeling is in onze huisgezinnen, weet dat hij waar heid sprak. Uwe inkomsten hebt ge niet in uwe macht, uw bezit i» wisselvallig 's werelds goed is ebbe en vloed maar uwe uitgaven hebt ge tot op zekere hoogte in uw hand. Voedsel en deksel is u beloofd, meer niet. Hebt ge meer, dankt er God zeer bijzonder voor. Ziet, uit dit oogpunt onze maatschappelijke positie bekeken, dan zullen we ontoegankelijk zijn voor de dwalingen van het socialisme, maar God danken voor het vele goede, en Hem vertrouwend vragen om afwending van het kwade. Vreest God, eert den Koning. Eert uwen vader en uwe moeder. Dat is Gods gebod. Maar de mensch, vooral de negentiende eeuwsche mensch doet liever aan critiek. Ik bedoel, het zij nog eens gezegd, met dien mensch niet de socialist. Neen ik bedoel de antirevolutionair, ik en gij. Laten wij de critiek rusten om ons te onderwerpen aan de Overheid Oals we in de meerderheid zijn bij de stembus, als in een of ander conflict de justitie ons rechtvaardigt dan vreezen we God en eeren den Koning. Maar anders Als vader en moeder onze wenschen voor komt, als de Kerk ons dient en eert, en nooit spreekt van vermaning of tucht, dan is het eeren van die over ons gesteld zijn zoo gemakkelijk. Maar anders Dan lijkt het zij met schaamte gezegd het verschil tusschen een socialist en een antirevolutionair meer gradueel dan essentieel. Ik en mijn huis zullen den Heere dienen^ was Jozua's belofte. Ziedaar het sterkste wapen tegen den donkeren stroom die de maatschappij doorloopt. Uw huis. Enkelen, zeer weinigen, hebben de roeping om Kerk of Staat te besturen of te hervor men. Het is prijzenswaardig en goed. Maar velen, zeer velen, hebben de roeping hun huis te besturen. En die taak is schooner en grooter. In uw huis ligt de toekomst. Zooals uw huis is, zoo zal eenmaal, wel dra, de Kerk en de Maatschappij zijn. Uw huis is de kring van God bestemd om al uw talent te ontplooien, uwe zorgen te wjjden, uwe krachten te ontwikkelen. Dat is uwe werkverschaffing en de mijne. Nooit te hoog, o, armste mijner lezers, kunt ge uw huis sehatten. Mijn huis is mijn kasteel, is een gewoon Engelschspreek woord, en dat Home, sweet Home is hem heilig. Zoo zij het ook voor ons. Door ww huis, door uw eigen huis, door uw huis alleen kan sociale hervorming ge boren worden; En door niets anders. In uw huis moet Heiligheid des Heeren het symbool zijn. Wie daar binnentreedt moet kunnen gevoelen dat hij op, voor u en de uwen, heiligen bodem komt. Uit uw huis moet streng geweerd zijn wat niet liefelijk is, en niet welluidt. Uw huis moet zijn als een kraton, een forteres, waar alles wat verderf en schade zedelijke schade brengt, streng ge weerd wordt. En dan, alzoo verzorgd en gepantserd van uit uw huis: De lendenen omgord en brandende de lampen! Neemt saam de plooien van het sleepende (gewaad, Dat gij moogt vaardig zijn tot werken, dienen, (kampen, Tot scheiden als Gods ure slaat. M. d. K. De Dubbeldam is Vrijdag voormiddag te New-York gearriveerd. Een telegram aangeboden te Hoboken (New-York) 's voormiddags 11 ure 10 min. arriveerde te Middelburg den volgenden morgen 7 uur 46 min. Na het Chr. Sociaal Congres van 1891 schreef dr. Talma uit Vlissingen in «De Bouwsteenen» Voldaan zou ik zijn indien er, ook als vrucht van dit congres, onder allen die het zich eene eer rekenen Christenen te zijn, kwam een heilige ijver om het recht ie doen heerschen ia de maatschappelijke ver houdingen. Onderstaand bericht uit Almeloo aan ons sociaal weekblad «Patrimonium» gezonden, geeft te denken Jl. Zaterdag werd het lijk ten grave ge bracht van Jannes Hammink, een 23-jarig jonkman, die Woensdag tevoren, by het rangeeren, tusschen de buffers beklemd ge raakt, oogenblikkelyk gedood was. Al het spoorwegpersoneel hier werkzaam, dat niet volstrekt verhinderd was, benevens de socialisten alhier, volgden het lijk; beide partijen met haar vaandel. Op de kist lag een krans. 't Was juist een week geleden, dat de socialisten een vergadering hielden ter herdenking van het voltrokken vonnis aan de naar onze zienswijze schuldige anarchisten, naar hun oordeel de martelaren van Chicago. Van dat feit werd in hun saam komst een aanschouwelijke voorstelling ge geven: de middelste dergenen, die toen, met den strop om den hals en het doodskleed aan, moesten dienen om in de harten der tegenwoordig zjjnden den haat tegen de bourgeisie te voeden was dezelfde Jannes Hammink, wiens stoffelijk overblijfsel in die lijkkist besloten was. „De Kamer: Overwegende dat het koffie-monopolie aan de ontwikkeling der vrije koffiecultuur van de inlandsche bevolking in aen weg staat dat de tot dusver gebruikelijke wijze van betaling der bij de Gouvernements-koffie- cultuur gepraesteerde diensten noch algemeen aan de bevolking een ook zelfs bij benadering veldoende belooning verzekert, noch haar een voldoende prikkel geeft, om de best mogelijke opbrengst, zoo in hoeveelheid als hoedanigheid, te erlangen; dat deze nadeelen en gebreken van het bestaande koffiestelsel door verhooging der betaling per pikol niet worden weggenomen. dat, om aan de eischen van het Regee- ringsreglement, van de billijkheid en van goede beginselen van landcultuur te voldoen, hetzij de voor de GouverRementscultuur ge praesteerde diensten naar haar marktwaarde behooren te worden betaald, of wel de kof- fiegronden tegen een behoudens remissie bij misgewas vaste betaling in geld of levering van koffie aan het Gouvernement, als landrente of pacht, aan de bij hun cul tuur betrokken bevolking, of met haar toe stemming, waar deze noodig geacht wordt, aan inlandsche of Europeesche ondernemers behooren te worden in gebruik gegeven; noodigt de Regeering uit geleidelijk er naar te streven lo. dat het koffie-monopolie worde op geheven, en 2o. dat, met wijziging der thans gebrui kelijke regeling der exploitatie van de kof- iiegronden, de gronden, naar gelang der om standigheden op een der bovenomschreven wijzen voor den Staat productief worden gemaakt. en gaat over tot de orde van den dag". Bovenstaande motie van Houten is door de tweede kamer aangenomen met 35 tegen 29 stemmen in een avondzitting waarin 36 (dat is meer dan een aerde der kamerleden afwezig waren. De beteekenis der motie is deze: Tot nog toe werd de bevolking der koffie bouwende districten in onze Oost door de regeering gedwongen koffie te planten en voor een klein beetje geldal hunne koffie- boonen, uitsluitend aan de Nederlandsche regeering te verkoopen. Aan dit stelsel zijn vele nadeelen verbonden. De inlander die slecht betaald wordt, tracht Zooveel mogelijk koffie te krijgen en put zijn grond daartoe uit. Dit is een der na deelen. De regeering wil hieraan tegemoetkomen door meer te betalen; maar dit heft de bezwaren niet ophet stelsel deugt niet. Dit moet opgeruimd, en in plaats daarvan )s noodig betaling der diensten bij regee- rings cultuur naar de volle marktwaarde of anders door tegen betaling in geld of in koffie, de gronden in pacht te geven aan inlandsche of Europeesche ondernemers. Tot het een of ander werd de Regeering uitgenoodigd. Ons dunkt deze motie had moeten aan genomen worden met algemeene stemmen. En zie de geheele antirevolutionaire party de heer v. Löben Seis uitgezonderd stemde er tegen. Er tegen stemden ook alle katholieken, uitgezonderd dr. Sehaepman. Er tegen stemden nog enkele liberalen, waaronder ook mr. Ilennequin. Ja, dè mi nister zelfs, ofschoon het met de motie eens, pleitte er tegen, dewijl de schatkist en de inlander op het oogenblik. den maatregel niet velen konden. Van de antirevolutionaire party onbegrij pelijk dat zij op deze gronden liever met den minister dan met den heer van Houten medeging. 't Is waar, veranderi g in door dezen heer bedoelden zin kan leiden tot gevallen dat de 'inlander voortaan door particuliere onderne mers uitgezogen wordt. Doch ook het tegen deel was mogelijk, en tegen uitzuiging door particulieren is altyd nog appèlterwijl bij den voortgang der vooruitstrevende begrippen in Indië ook daar, in organisatie van den arbeid, tegen dergelijke exploitatie waarborg kan en zal gezocht worden. Den 33 liberalen en den heeren Sehaepman en v. Löben Seis komt de dank der natie toe voor hun rechtvaardig initiatief, Vermelden wij nog dat bij deze stemming de heer Keuchenius wegens ziekte afwezig was. Blijkens de begrooting heeft minister Tak met het ambachtsonder wijs minstens even veel op als zija ambtsvoorganger minister Lobman. Had deze laatste reeds voor sub- sidiën van f5000 tot f 10000 voor de am bachtsscholen te Haarlem, Groningen, Leeu warden, Leiden en Rotterdam gezorgdthans stelt minister Tak voor ook die van Utrecht, Arnhem, Den Haag, Zwolle, Alkmaar en Zierikzee rijkelijk te bedenken. Wij juichen deze pogingen zeer toe. Zij zyn eene erkenning dat de richting van ons hedendaagsch volksonderwijs niet deugt, dewyl het te weinig geeft voor de practijk, voor de toekomst, voor de maatschappij. Niet boekengeleerdheid, maar practische vaardigheid heeft een kind des volks noodig. Veelwetende armoedlyders zjjn er [door het tegenwoordige wetenschappelijke onderwijs reeds genoeg gevormd. Het wordt tijd dat de staat de handen uitsteke om den nyvereii werkmansstand te ontwikkelen en hem leiding te geven bij de voorbereiding voor zijn vakarbeid. Zouden er by de tallooze commissiën, die gevormd worden, om onze centrale hooge rngeering voor te lichten met bekwamen spoed jaren vergaderen enkelen niet eene commissie benoemd kunnen wor den uit de beambten van de telegrafie en der posterijen om een's een reisje naar het buitenland te ondernemen en der regeering in te lichten hoe algemeen de telefoon in het buitenland is ingevoerd tot in de klein ste dorpen, zoodat men daar spreken kan met allen die in de hoofdsteden verbonden zijn. Wat men niet kent, wordt niet begeerd; men vraagt te vergeefs af, waar door het komt dat de handel in onze kleine steden nog niet luide gevraagd heeft om het invoeren van rijkswege van telefoon verbindingen. De telefoon bediening eischt weinig per soneel, de telegraafdienst in kleine plaatsen kan geheel per telefoon worden waargenomen uitbreiding van gemeenschap zonder gi'oote kosten is ten algemeene nutte mede te bereiken. RN.) 25 Nov. '92. Bij kon. besluit is benoemd tot ont vanger der directe belastingen en accijnzen te Noordwelle c. a. C. M. Cremer surnumerair uit de inspectie Amsterdam. Uit de regeeringsantwoorden: Kiesrecht. Naar het oordeel van de regeenng moet het kiesrecht voor de ge meenteraden in verband worden geregeld met een herziening van de de Gemeentewet, waarbij de regeling van het plaatselijk belastingstelsel vanzelf op den voorgrond zal treden. Arbeidswetgeving. In gereedheid worden gebracht de wetsvoorstellen tot verzekering van gezondheid en veiligheid van volwassen werklieden in fabrieken en tot regeling van het recht van onteigening. In voorbereiding is nog: de voorziening in het lot van oude en verminkte werklieden. De Regeering acht het niet raadzaam vooralsnog ingrijpende wijzigingen te brengen in de sinds ruim een jaar werkende regeling, betrekkelijk de verplichting bij de aanbe steding van rijkswerken, tot verzekering van de onder bazen en werklieden tegen ongelukken waarbij mededinging van buiten- landsclie maatschappijen niet is uitgesloten. Het stellen van dergelijke voorwaarden bij leverantiën gaat niet aan. Overigens wordt een wettelijke regeling van het geheele onderwerp voorbereid. Tijdregeling. De Regeering acht nog steeds eenheid van tijd wenschelijk, maar is geenszins overtuigd dat deze by invoering van den Midden-Europeeschen tijd voor de spoorwegen eerder verkregen zou worden dan bij den thans aangenomen Westeuro- peeschen tijd, terwijl bij wederinvoering van den Amsterdamschen tijd het aan onze spoorwegbesturen onmogelijk zou worden gemaakt, lid te blijven van den Verein der Duitsche spoorwegbesturen. Een wettelijke regeling van den tijd acht de Regeering vooralsnog bezwaarlijk. Zij is trouwens niet noodig met het oog op de toepassing der bestaande wetten. De «Martha-Stiching» te Alfen a/d Rijn beklaagt zich over te, groote mede werking van de bladen. Wat toch is het geval In de maand Juni kwam bericht, dat de stichting een legaat groot f5000 zoude ontvangen, en dadelijk kon men dat bericht in alle couranten lezen. In zijn blaadje van October deelde het bestuur de ontvangst van die f 5000 mede en dadelijk ging het bericht door heel ons land in bijna alle couranten dat toeder f 5000 was ontvangen! Ach, armen, de f5000 waren al weer lang verbruikt zegt het bestuur, wat wij, daar wij minsteDS f5000 per 2 maanden noodig hebben, mededeelen, opdat velen, die ons wellicht met het Kerstfeest willen verrassen, niet zullen denken de «Martha Stichting» heeft het niet noodig, want wij kunnen tegen den winter heel wat gebruiken, wat een ieder best kan begrijpen, die nadenkt, dat ons gezin straks 250 kinderen en 50 volwassenen telt. Er zijn noodig 250 HL, aardappelen, 1500 HL, cokes, 40.000 turven voor den winter, behalve de balen erwten, boonen, gort en rijst en 1000 KG, brood per week, en als ieder kind 4 stuks klee deren van elk heeft dan is dat 1000 stuks. Wellicht brengt die mededeeling er velen toe, de «Martha- Stichting» een vroolijk Kerstfeest te bezorgen. Benoemd tot brievengaarder te St. Philipsland de heer M. P. Faasse, in de plaats van den heer A. Faasse, aan wien met ingang van 1 Januari 1893, -op zyn verzoek, eervol ontslag is verleend.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1892 | | pagina 1