/892. No. 8.
Dinsdag 18 October.
Zevende jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Politieke partijen,
ui.
RECHTSZAKEN.
Gemengde Berichten.
ZEEUW.
elk en MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummers /0.02',
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regel* 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Als de Nederlandsche Vietor Hugo, onze
dichter Helmers, de glorie der Hollandsche
natie bezingt, en haar verheft tot het licht
der wereld, dan plooit zich onwillekeurig
een glimlach om onze lippen bij zooveel
overdrijving.
Men behoeft waarlijk niet blind te zjjn
voor den roem van het heldentijdvak onzer
historie om toch in te zien dat Nederland
steeds een zeer bescheiden plaats heeft in
genomen in de Europeesche Sta ten-familie.
In de ontdekking van vreemde landen
zjjn andere volken ons voor geweest.
In de toepassing der natuurkrachten zjj n
de Nederlanders altjjd achteraan gekomen.
Het beginsel der Staatswetenschappen of
der Koloniale Staatkunde is op onze erve
niet ontkiemd.
Het christendom was reeds een eeuw lang
onder de Angelsaxers bekend en de
Hervorming verspreidde reeds jaren lang
haar licht onder de Duitschers, toen ook
Nederland in haar zegeningen begon te
deelen.
Maar deze glorie heeft de Hollandsche
natie zonder twjjfel, dat in haar midden
is geboren de zaaier van het zaad, dat in
1789 tot een vollen oogst was opgegroeid,
dat de architect van den tempel der
revolutie haar landgenoot is geweest.
Die man was Hugo de Groot-
Door alle tjjden heen spreekt de vlucht
van Hugo de Groot van Loevenstein tot de
levendigste verbeelding.
Ieder* schoolknaap weet dat hjj, gehol
pen door de slimheid van zjjn Zeeuwsche
Maria, en na een paar bange uren in een
boekenkist te hebben doorgebracht, als een
nieuwe Mozes in een biezen korf, gelukkig
aanlandde.
Maar weinigen weten dat de man wiens
bronzen beeltenis de Groote Markt der oude
Prinsenstad Delft versiert een der sterren
van de eerste grootte is geweest aan den
hemel der wijsbegeerte. Dat hij bjj zjjn
overljjden in 1645 op maatschappelijk en
kerkelijk gebied een zaad had gezaaid, dat
opwassen zou en honderdvoudige vrucht
voortbrengen.
Het studeervertrek van den gevangene
van Loevenstein, later den Zweedschen ge
zant bjj het hof van Frankrijk, was de
duistere geboorteplaats van de denkbeelden
der revolutie.
En welke waren die denkbeelden?
Het is van den beginne alzoo geweest
zoo redeneert de Groot dat de mensch
leefde in een natuurstaat, in volstrekte
ongebondenheid, in een toestand zonder wet
ot regel, in eane ongebondenheid waarbij
alles geoorloofd was. Maar die onbeperkte
vrijheid hadden allen, en daardoor vernietig
den zjj elkanders vrjjheid. Nu is het een
noodzakelijke voorwaarde voor het bestaan
dat de vrjjheid van den een zoover beperkt
worde, dat de vrjjheid van den ander er
naast bestaan kan. Om zich zelf niet te
vernietigen moet de persoon onschendbaar
zjjn, er moet eigendom kunnen bestaao,
en overeenkomsten moeten nagekomen
worden. De maatschappij moet noodzake
lijk gevormd worden om zich tegen een
aanvaller te kunnen verdedigen.
Zoo ontstaat de Staat.
En die Staat kan alleen met onderling
goedvinden worden ingesteld. De wil der
afzonderlijke personen, en deze alleen be
paalt de grenzen van macht en recht.
Deze philosofie van de studeerkamer stuit
in het werkelijke leven al dadelijk op het
feit, dat niemand in den natuurstaat geboren
wordt, maar van zjjn eerste aanzjjn af zich
bevindt te midden van een gezin, een volk,
en te midden van overgeleverde denkbeelden.
Hjj is een schakel in den keten der ge
slachten en niet aen natuurmensch, buiten
samenhang of banden met de menscheljjke
maatschappij.
Het kan niet moeiljjk zjjn in te zien,
dat door de leer vau het natuurrecht de
verhouding tot de regeering geheel gewijzigd
wordt.
De overheid wordt nu niet Gods maar
der menschen dienaresse.
Het erfeljjk koningschap «van Gods ge
nade», werd een opdracht door 's volks wil.
Het ideaal der vrjjheid in revolutionairen
zin is in Zwitserland bereikt, waar het volk
direct stemt over de wetten des lands.
Immers vertegenwoordiging des volks is reeds
beperking zijner macht. Bij eene vertegen
woordiging heeft het volk slechts éen mo
ment waarin het vrjj is, en dat moment
is het oogenbhk der verkiezing; onmiddellijk
daarna is het weder gebonden aan de
vertegenwoordiging.
En vrjjheid is het hoogste goed der
menschheid. Om die vrjjheid te bezitten o^
t* bewaren zoo leerde da revolutie
moest men haat niet Afhankelijk stellen van
vorsten.
Maar van de willekeur des volks dan 1
De meerderheid des volks zal bewaakster
der vrjjheid zjjn.
Alzoo alweder de theorie, maar de practjjk 1
Waar eene meerderheid is zal immers een
minderheid zjjn. Eene minderheid geboren
uit verschil van behoeften en talenten en
overtuiging. En die minderheid zal, moet
onderdrukt worden in naam der vrjjheid 1
Die yrjjheid zal afhangen van de willekeu
rige uitspraak eener stembusmeerderheid,
zonder te rekenen met de inrichting der
maatschappij, met ons eigen zedeljjk leven.
Vrijheid is vrede, voldoening.
Als men in Engeland vrij liet aan iedereen
Zondag te houden zooals hjj verkoos, in naam
der vrijheid, zou daarvoor de bevolking in
hare vrjjheid belemmerd of bevorderd worden?
Indien men in Nederland Kerk en School
dienstbaar maakt aan de leeringen der
onverschilligheid, bijgenaamd de neutraliteit,
wordt daardoor de vrjjheid meer
Vrjjheid is een sehoone leus en een be
geerlijk goed, maar op den weg der revolutie
wordt ze niet gevonden.
Integendeel.
Het is een algemeen menschel jjke trek
niet te wjjten aan deze of die partjj, het
eenmaal verworven gezag te handhaven, te
conserveeren en te galvaniseeren ten koste
der vrjjheid.
Met de bedoeling om de vrjjheid te bevori
deren werd de leer van het natuurrechten
van de volksheerschappij tngenover de leer
der Godsregeering gesteld.
En wat was de oorzaak dat de goede
verwachtingen en berekeningen fautlden?
Alleen omdat een hoofdbestanddeel in alle
menscheljjke toestanden buiten rekening ge
laten werd: de zonde.
De mensch is niet alleen zwak en onvol
maakt, maar vervallen tot zonde en zelfzucht.
De hoofdleer van het christendom is dat
het gedichtsel des harten boos, zondig is.
De hoofdleer der Revolutie is dat de mensch
humaan is. Het christendom predikt verlos
sing van zonde door Gods kracht.
De revolutie predikt Vrijheid, Geljjkheid
en Broederschap.
Ziedaar, tweeërlei ideaal, tweeërlei levens
beschouwing, die voortdurend kampen om
den prjjs.
Dien kamp gaan we nu wat nader bezien.
M. d. K.
15 Oct. '92.
Goes. Vrjjdng had de eerste openbare
vergadering plaats van «De Christeljjke
Jongelingsvereeniging», die geboren was uit
de samensmelting der 3 alhier bestaande
O. J. V. Een talrjjke schare die de groote
zaal in «de Prins van Oranje» niet bevatten
kon, gat van belangstelling in deze nieuwe
stichting bljjk. Een 80 tal jongelingen
waren op de estrade bjjeen, met het harmo
niegezelschap «Hozanna» onder leiding van
zjjn directeur den heer De Beste, welk
gezelschap het gezang van dien avond be
geleidde.
Na het zingen van ps. 119 3 opende
ds. v. Griethujjsen de vergadering met dank
zegging en gebed en het lezen van ps. 133.
Aan de hand van dezen psalm waarvan
de berjjming, vers 1 en 3, door de vergade
ring gezongen werd, gaf de spreker een
overzicht van de wordingsgeschiedenis der
vereeniging. Reeds lang hadden de 3 j.v.
gevoeld er. gezegd dat in deze kleine plaats
het krachten verbrokkelend optreden in
drie groepjes niet oorbaar was; by 't op
treden van den ageot v. Bommel werd dit
met meer klem erkend, doch het plan tot
vereenigen kwam eerst ter sprake na het
«opwarmend» woord van een Amerikaan
ds. v. Burk. Toen was het dat vjjf jonge
lieden (Schouwenburg, Duvekot, v. Melle,
Osewaarde en v. d. Heil) zich opmaakten,
een reglement samenstelden en in ver
binding traden met de jongelingsvereeni-
gingen. In verschillende samenkomsten
werd het plan overwogen en besproken;
en na lang noodig wikken en wegen,
wjjl verschillende richtingen vertegenwoor
digd waren, kwam de zaak tot stand.
Dezer dagen legde genoemde voorberei
dingscommissie haar taak neer; de J. V.
werden ontbonden, de nieuwe, «De Chr. J.
V. te Goes» opgericht, een bestuur van 9
leden gekozen, tegen veel te lagen prjjs,
Wiiarvoor spr. den verhuurder dank zegt,
het kolossale woonhuis met tuin van den
heer Kakebeeke in den Armenhoek gehuurd
en een concierge aangesteld. Spr. hoopt dat
de sombere treurprofeten ongeljjk hebben,
die aan de levensvatbaarheid dezer niet ge
maakte, doch uit de biddende begeerte van
vele jongelingen geworden zaak twjjfelen.
Hjj beval haar aan den steun en het gebed
der vrienden aan.
Daarna legde de voorzitter, J. J. Visser
het doel der vereeniging bloot. Hjj be
dankte namens de vereeniging hen die reeds
hun sympathie betoonden; en inzonderheid
den vriend, wiens naam op aller lippen
zweeft (en dien wjj dus niet nader aanduiden.
Verslaggever), voor zjjn krachtigen steun.
De vereeniging gevoelt zich als de knaap
die der schooljaren ontgroeid voor het eerst
in de werkplaats treedt; ook zjj staat aan
het begin van een nieuw tjjdvak. Echter
ook haar schooljaren die zjj achter den rug
heeft, zjjn niet verspeeld; zjj waren de
noodzakelijke weg tot het heden. Hetgeen
de chr. jongelingsvereenigingen vroeger
hebben getracht te bereiken en ook enkele
malen bereikt hebben als uitzondering,
zal thans, zoo leide het de Heere, regel
wordenalle christeljjke jongelingen zullen
zich vereenigen, zich organiseeren.
Deze vereeniging zal zoeken te beant
woorden aan de eischen die men een chr.
jongel. vereen, stellen mag: elkander te
vormen voor het dageljjksche, maatschap
pelijke, verstandelijke, gezellige leven. Het
orgaan zijn om ook jongelingen van anderen
aanleg dan die welke in de meeste onzer
Chr. J. V. gevonden worden, te trachten
hun smaak, hun aanleg, hun vermaak, hun
lust tot practischen arbeid, tot gezelligen
kout in de rechte beddiDg te leiden. Niet
alleen over de bijbelkennis, over alles strekt
zich de wet des Heeren uiten vereenigingen
waar de zonde heerscht brengen de be
schaving niet.
Jung Stillung heeft eens gezegd tot een
jongelingWaar gjj Jezus Christus niet
vindt, houd u daar geen oogenblik langer
op dan gjj moet. Wjj wenschen en bidden
dat de Heere bjj ons wone en daarom
noodigen wjj alle christenjongelingen uit
vereenigt u met ons. Gjj kunt in onze
kringen verkeeren, gymnastiek beoefenen,
boeken en tijdschriften lezen de tuin staat
u ten dienste; met croquetspel; er zal een
teekencursus gegeven worden, geschiedenis
en andere vakken kunt gjj bjjhoudenonze
Bjjbelavondon, onze voordrachtaren, de cou-
versatiezaal, de h&nteering der wapenen en
voorts alles behalve wat zich met de ge
hoorzaamheid aan Gods Woord niet ver
eenigen laat.
Na het zingen van ps, 119 5 traden
achtereenvolgens op de heeren ds. van
Koetsveld, Siebenhar en Kaptejjn.
De eerste gaf de vereeniging een practi
schen raad meê naar aanleiding van het
gewijd verhaal van de drie jongelingen in
den gloeienden oven. Spr. waarschuwde
om den strijd tegen de zonde, die ook in
het nieuwe vereenigingsgebouw met ons, in
ons medeging, nooit op te geren; en te
genover de duizenden die knielen voor de
goden der eeuw, den dienst van Christus
te verheffen, en de schande der wereld te
verachten.
Ds. Siebenhar deed eenige grepen uit de
Schrift en bracht deze in verband met den
strijd ten allen tijde gevoerd tegen den ko
menden Christus. De moord der,israëlitische
jongetjes in Egypte, der koningskinderen
door Athalia en der kinderen in Bethlehem
waren uitingen daarvan. Ook tegen de
tweede komst van CnristuS wordt deze vjj
andschap sterker openbaar, en «de christe
lijke jongelingsvereeniging» zal aan den
smaad voor den Christus niet ontkomen.
Dat dan de drie steeds meer vereenigd
worden. Mosterdzaad moet weten ontkiemd
en tot groei gekomen te zjjn. Ken den Heer
moet zich bewust wezen door den Heer
gekend en bjj de hand geleid te zijn. Houd
wat ge hebt moet nader tot de kroon ge
komen zjjn in het tijdperk dat achter ligt.
Laat de wereld van u allen zien dat de
toekomst van Chr. geen herschenschim was.
Dat al uwe verwachtingen, niet het minst
uw vermaak u nader daarbjj brenge. En
van hoe verschillende richting ook, gjj hebt
één Heer, geljjk Israël met 12 banieren
optrekkend, onder ééne wolk doorging.
De laatste spreker, ds. Kaptejjn, wenschte
de bezwaren terug te houden, die bjj het zien
van deze vereeniging der drie! niet eens»
denkende vereenigingen moeten rijzen. Het
is vreemd in een tjjd, die tot kleur bekennen
dringt, jongelingen van zoo verschillende
richtingen tot één doel vereenigd te
zien. Of dit op den duur gaan zal,
daartoe zal veel wijsheid en bedachtzaam
heid van de jongelingen, bovenal van de
voorgangers onderhen, noodig zjjn. Spreker
herinnert aan den grooten strijd tegen het
ongeloof door den Heere zeiven in Eden
aangebonden, en die door den Heiland in
Jozefs hof tot aanvankelijke overwinning
is gebracht; aanvankeljjk dewjjl de Zjjnen
dien strjjd nog te strjjden hebben; doch die
overwint zal eens met Hem heerschen.
Daar zjjn machten van geld en gewoonte,
van vooroordeel en wetenschap, die hoe ook
verdeeld, in dien strjjd tegen Gods Koninkrjjk
éeu zjjn. In dit licht juicht spr. ook deze
vereeniging toe, en hoopt dat zjj nimmer
in een disputeercollegie ontaarde, dat de
verschillenderichtingen elkander niet krenken;
dat allen met ootmoed bekleed zjjn en diepe
athankeljjkheid van God kenmerk van al hun
streven zjj.
Na het zingen van Ps. 984 werd de
vergadering door den voorzitter met dank
zegging gesloten.
Benoemd tot ontvanger der directe
belastingen te Goes de heer H. J. van Eb-
benhorst Tengbergen, thans te Blokker c. a.
Bjj kon. besluit is benoemd tot ridder
in de orde van Oranje Nassau mr. O. J. H.
graaf van Limburg Stirum.
Bjj Kon. besluit is benoemd bjj het
wapen der infanterie, tot commandant van
het algemeen depót van discipline, de kapitein
J. J. Geers, van het 2e reg. infanterie.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van heden 17 October 1892,
zjjn de navolgende personen veroordeeld,
wegens
overtreding art. 460 W. v. Sr.M.
Z. te Schore tot f3 b. s. 3 d. h.art. 459
W. v. Sr.: J. J. B. te Waarde tot 2 m.
f 1 b. s. ld. h., voor iedere boeteart 314
W. v. Sr. C. M. en J. B. L. te Ossen-
drecht ieder tot f2 b. s. 2 d. hovertreding
der verordening op de brandweer te Goes:
J. A. D., J. T. B. te Goes ieder tot 10.50
b. s. ld. h.en M. de H., S. R. E. en
A. J. Ch. allen te Goes, ieder tot flb.
1 d.overtreding der verordening op de
honden te Goes: J. B. te Kattendjjke tot
f 1 b. s. 1 d.h.het bevisschen der Schelde
zonder consens: I. P., J. J. D., W: V.,
A. E., G. B., en J. v. A. allen te Yerseke
ieder tot f 1 boete s. 1 dag hechtenis
overtreding van het Reglement op de wegen
en voetpaden in Zeeland, H. G. te Wissekerke
tot f 1 b. s. 1 d. h. overtreding van het
Reglement op de Rjjkskanalen: J. S. en M.
S. te Vlake, ieder tot f3 b. s. 3 d. h.W.
P. en B. de J, te Wemeldinge ieder tot f 1
b. e. 1 d. h.overtreding Reglement S. S.:
H. M. te Esschen tot 2 m. f 1 b. s. 1 d.
h. voor iedere boete, en C. v. A. te Esschen
tot f 1 b. s. 1 d. h.overtreding policiever-
ordening HeinkenszandF. deP. te Baarland;
C. S., L. S., L. C. en J. V. te Heinkens
zand ieder tot f2 b. s. 2d. h.openbare
dronkenschapJ. de J. te Rotterdam en N.
ds J. te Bergen op Zoom ieder tot fl b. s.
1 d. h. allen tevens in de kosten.
Vrijgesproken werdC.de J. te Kruiningen
beklaagd van overtreding van art. 460
W. v. Sr.
Tegen Ockeloen die 20 Augustus te
Rotterdam in een koffiehuis den politieagent
v. d. Berg, die zjjn plicht deed, doodschoot,
13 15 jaren tuchthuisstraf geëischt. De
verdediger mr. Troelstra, zelf sociaal demo
craat, erkende de afschuwelijkheid der daad,
doch wees op verzachtende omstandigheden.
Heinkenszand. Naar men met ze
kerheid verneemt zal de heer N. de Haan
arts alhier zich eertsdaags als zoodanig
vestigen te Amsterdam. De heer J. Weijer-
mans arts te 's Heer Arendskerke zal
dan de plaats van Dr. de Haan alhier in
nemen.
Koewacht. Onder het rundvee van
de wed. J. v. d.'i Broecke is het mond- en
klauwzeer uitgebroken.
Eea detachement infanterie uit Middelburg
is gisteren aangekomen tot het voor het
verkeer afsluiten der hoeven.
Het bedrag, door het Leger des Heils
hier te lande in de zelfverloocheningsweek
bijeengebracht, wordt op omstreeks f10.000
geschat. In 1889 bedroeg het 11432, in
1890 f 2406 en in 1891 f5228.
Te Rijsen keerde Donderdagavond
een spoorwegarbeider over de ljjn huiswaarts.
Juist toen hjj op de brug over de Regge
was, kwam de trein van Deventer hem
achterop. Hetzij dat hjj dit niet bemerkt
heeft, of wel dat er geen tijd meer bestond
om de brug over te loopen, doch de onge
lukkige werd door den trein overreden en
gedood. De brugwachter vond het verminkte
ljjk voor zijne woning. Een tabaksdoos, die
op eenigen afstand lag en waarop de naam
gegraveerd stond, was de eenige aanwjjzing
om het ljjk te herkennen.
Terwjjl andere jaren het loot der
