1892. No. 154.
Dinsdag 27 September.
Zesde jaargang.
Gabriël Bolier Gz. Sr.
VERSCHIJNT
G. M. KLEM KERK. te Goes
F. P. D'RUIJ, te Middelburg.
PRIJS DEK ADVERTENTIES
recteur. Biljetten vóór
lotthe.
17 September,
gerljjk: armbestuur tar-
.lfs- en varkensvieescli
Dec. Voorwaarden ter
uis. Biljet met opschrift
armbestuur, voor 4 uur
eke.
28 September,
imaken 1200 M2 water-
)iljetten by dhr. Been-
Maandag 1 uur bij de
n 4 uur bij de Kunder.
10 September.
11 aan do Nieuwe Sluis
fflOud en JongBreskens
maken v in steenglooi-
etering der verdediging
Ier strandhoofden. Aan-
ptember vau 10-12 uur.
3 October,
bureel kazerne Korte
underen voor de militaire
garnizoenen in Zeeland
oi in een verzegelde bus
m ten bureele ter inzage
15 October,
door het bestuur der
et Cal. Wateeschap Elle-
older Borsele, het maken
dediging van den oever
werken. Raming f 214U0.
in de directiekamer en
aar bij dhr. J. Beenhak
en i0 October.
uw.
elkfn MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs ~>er drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummersƒ0.02'.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regel? 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Voor de verkiezing in het district
TOLEN op Dinsdag 4 October, e. k.
van een lid der provinciale staten,
bevelen wij met aandrang aan den
candidaat der antirevolutionaire kies-
vereeniging den heer
HANDIG GEREEDSCHAP.
Reeds jaren lang hebben de christenen
in Engeland hun Appendix, hun aanhangsel
van den Zondagschoolonderwijzers-Bijbel,
dat bij elke uieuwe uitgaat ia uitgebreid
heid toenam, en ook als afzonderlijk boek,
onder den naam van Hulpmiddelen bij liet
bestudeeren der Heilige Schrift, verkrijgbaar
was. Zoo iets ontbrak tot dusver in onze
taal. Onze Nederlaodsche Zondagschool
onderwijzers moesten, wilden ze achter tal
van wetenswaardige bijzonderheden komen,
overal om hulp en inlichting omzwerven,
en, als ze t niet verzuimden, allerlei dingen
aan den dominé vragen, als die 't huis was,
als die een middagje of avondje voor Zon
dagschoolonderwijzers beschikbaar had; en
wat Z.Eerw. dan welwillend vertelde weid
maar hoogstzelden opgeteekend en menig
maal vergeten. We moesten maar altoos
jaloersch zijn op de Engelschen met hun
Appendix of hun Hulpmiddelen.
Dit wordt nu anders.
De uitgever J. M. Bredée te Rotterdam
geeft nu een Bijbelseh Handboek in 't licht,
dat den vriend van 't Appendix een kreet
var. blijde verrassing ontlokt.
Daar hebt ge 't nu in 't Hollandsch 1
Ja en neen.
't Is eene navolging er van, geen vertaling
verre van daarzelfs geen Nederlandsche
bewerking. Maar toch een boek, dat aan
dezelfde behoefte voldoet. Misschien niet zoo
vol, maar blijkens de eerste aflevering en
de inhoudsopgave niet minder rijk dan het
Engelsche boekwerk, en zeker, wat papier
en letter aangaat, veel helderder.
Wat er dan zooal in voorkomt?
Men leze de inhoudsopgave in haar geheel
Toch zij dit vermeldAllerlei over herkomst,
echtheid en inhoud der Bijbelboeken, over
historie, tijdrekenkunde, aardrijkskunde, om
wonende volken, planten, dieren, muziek,
wonderen, gelijkenissen enz. Opgaven van
de gebeden in den Bijbel, van de Oud-Test.
plaatsen, welke in 't Nieuwe Test. zjjn aan
gehaald, en ook een Concordantie. Nu wel
niet de woordelijke concordantie van Trom-
mius, maar eene zakelijke, in navolging van
die van Cruden, zooals bijna iedere Zondag
schoolonderwijzer in N. Amerika gebruikt.
De ongenoemde samensteller dezer concor
dantie heeft recht op de eerbiedige dank
baarheid van allen, die in Nederland iets
aan Zondagschoolarbeid en bijbelstudie doen.
De heer Bredée belooft ook op zjjn titel
blad een Register der onderwerpen en eene
Alfabetische ljjst van Eigennamen, zoodat
ook wij, evenals de Engelschen in hun
Appendix alles wat ze weten willen in een
oogenblik knnnen opalaan; en laatst niet
minst belooft hjj eene Serie kaarten, 't Is
te hopen en ook te verwachten, dat deze zullen
zijn als die van 't Appendix, namelijk a la
Baedeker in vakken verdeeld, met doorloo-
pende letters en nummers, zoodat men
volgens 't alfabetisch register bijvoorbeeld
den berg Nebo dadelijk vindt op kaart no. 4
kolom 20 van boven, vak N ter zijde.
Elk christelijk gezin behoort zoo'n Bjjbelsch
Handboek op 't boekenrek in de huiskamer
te hebben, en zelfs menig predikant, die
natuurlijk weet wat er in staat, zal er
gemak van hebben als hij op de schrijftafel
een handboek heeft, dat hem niet zelden
de moeite zal besparen van het doorzoeken
zijner bibliotheek.
Ouders, die prijsstelt op degelijk godsdienst
onderwijs uwer kinderen, gij betoont bij
de aanneming tot lidmaat van een der uwen
uwe dankbaarheid aan den leeraar door
hem een geschenk aan te bieden, maar
betoont nu ook uwe waardeering van het
zondagschoolonderwjjs door aan den wellicht
onbemiddelden onderwijzer (of onderwijzeres)
die zich zoo trouw eiken zondag uwe kleinen
aantrekt, het Bijbelseh Handboek te schenken,
doet dit dadelijk, terwijl uwe kinderen nog
onder zijne (of hare; leiding zijn, en gij zet
f2.60, den prjjs van een gebonden exemplaar,
°p goede rente.
M. W. J. J. K.
Om de zeldzaamheid verdient- het feit
vermelding, dat in hoofdzaak over derege-
'■og van het kiesrecht, de liberale en de
antirevolutionaire partij eenstemmig denken,
hebben alle hoop, althans dit jaar in
bevr\jd te zullen zijn van die
eeuwige critiek, die in staat is een mensch,
in zijn kwaliteit van courantenlezer, zeeziek
te maken.
Ook van het goede kan men te veel
krijgen, en dat altijddurend knagen en
knabbelen verveelt menigeen.
Niet wie een voorstel doet, maar welk
voorstel er gedaan wordt, dat is en blijft
toch hoofdzaak.
Het aanhangige voorstel gaat uit van de
gedachte dat alle schifting en scheiding bij
verkiezingen willekeurig is.
En dat is ook zoo.
Waarom A kiezer en B niet?
Alle vrije, Nederlandsche meerderjarige
mannelijke ingezetenen 'nebben stemrecht.
Dat is de pointe van het wetontwerp
hetwelk nu is ingediend.
En daar zijn wij voor.
Begrijpen onze lezers de voorgestelde
nieuwe kieswet goed
Laten wij het nog eens kort zeggen.
Het voorstel is.
dat alle meerderjarige, mannelijke
Nederlanders, die vrij zijn, dus niet levende
van liefdadigheid, niet gestraft of insolvent,
en gezond van zinnen, stemmen zullen,
dat de verschillende kiesvereenigingeu
hun candidaat bij den burgemeester der
hoofdplaats van het district zullen kunnen
opgeven, en dat dit de eerste trap der
verkiezing zijn zal. Dat is in hoofdzaak liet
ontwerp.
In onze Zeeuwsche districten stemt men
dus voor een der drie candidaten, opgegeven
door de antirevolutionaire, roomsche en li
berale kiesvereenigingen, en allen stemmen.
Dat is rechtvaardig.
Ook zal het gezellig zijn
26 Sept. '92.
De minister van Oorlog heeft aan de
autoriteiten der landmacht kennisgegeven
dat geen verlof mag worden verleend aan
militairen of militaire geëmployeerden naar
plaatsen, gelegen aan de rivier de Maas
tusschen Dordrecht en Hoek van Holland,
daar de plaatsen, in dit traject gelegen, als
besmet door cholera zijn verklaard.
De 2de luit. H. Koster, van het 3e
reg. infanterie te Bergen-op-Zoom is over
geplaatst bij het 4e bataljon van dat korps
te Vlissingen.
De Cholera. Van 1866 tot 1892,
meer dan het vierde eener eeuw, heeft het
onzen God behaagd, ons van de ontzettende
plage, die men cholera noemt, te verschoonen.
Thans heeft deze plage uit het hart van
Azië haar weg weer langs den Caucasus
naar Rusland gevonden, en dreigt langs de
Zwarte Zee nogmaals Midden- en West-
Europa binnen te dringen.
Wat Hamburg trof was niets dan een
sprong vooruit, een geïsoleerde aanval,
waarvan reeds aanstonds door deskundigen
werd opgemerkt, dat deze plaatselijke epi
demie waarschijnlijk tot Hamburg beperkt
zou blijven.
Had de Overheid van Hamburg haar
plicht gedaan, en had misplaatste sentimen
taliteit niet bewogen, om de Russische Joden
door te laten trekken, zoo zou, naar men-
scheljjke berekening, deze plaatselijke epi
demie niet zijn voorgekomen
Toch heelt daarom Hamburg ons veel
te zeggen. Immers Hamburg toont, hoe
r»a een ruste van ruim vijf en twintig jaren,
een uitbreken der cholera-epidemie weer
gereede prooi te over vindt, en door de
predispositie, die weer op ruime schaal an-
wezig blijkt, bange, ontzettende afmetingen
kan aannemen.
Vrees dus nu niet te zeer, maar wees op
uw hoede tegen het volgende voorjaar.
Algemeen is de opinie, dat ons eerst met
de komende lente het eigenlijke kwaad te
wachten staat.
Een kwaad dat daarom zoo met zorge
vervult, omdat wel de cholerabaccil ontdekt
is, maar de medische wetenschap toch bleek
nog niet door onzen God in staat te zjjn
gesteld, om op het aantal aangetaste ljjders
het sterftecijfer noemenswaard te doen
slinken.
Wie in de opgaven èn uit Rusland èn
uit Hamburg het cijfer der dooden met het
cyfer der kranken vergeljjkt, ziet nog altoos
de oude droeve verhouding: 50 tot 40 pCt
sterfgevallen.
Slechts één dingis moedgevend, het schijnt
wel, dat deze plage minder personen aantast,
naar gelang Overheid en burgers beter
hun plicht betrachten.
Vooral Altona en Hamburg bevestigen dit.
Hamburg en Altona zjjn bjjna dooreen-
gebouwd; vlak naast elkaar. En toch in
Altona beliep het getal der aangeta-ten
dagelijks slechts één op de veertig duizend
in Hamburg één, en soms meerop de duizend.
Dus veertigmaal zooveel.
En hiermee hangt nu saam, dat de Over
heid in Altona haar plicht .deed, en in
Hamburg niet.
Immers dit staat vast, dat het plicht
van Overheid en burgerij is, om te zorgen
dut er niets schadelijks gebruikt worde, dat
reinheid en zindelijkheid allerwegen lieer-
schen, en dat men God niet verzoeke door
het gebruik van spijzen en dranken, die
de vatbaarheid voor de cholera bevorderen
kunnen.
Dien plicht nu heeft men te Hamburg
op schromelijke wijze verwaarloosd, en het
is voor dit plichtsverzuim dat Hamburg
zoo ontzettend boet.
Wel een wenk van Godswege, met name
ook voor Nederland, om nu althans tot
stille plichtsbetrachting terug te keeren.
Voor Nederland vooral, omdat er geen
land ter wereld is, waar zindelijkheid en
reinheid zoozeer tot de oud-vaderlandsche
deugden behooren.
Onzen vaderen, en ons door hen, heelt
God de Heere in een lange historie den
plicht en het nut der reinheid geleerd.
De Heere ziet daar sterk op.
Dat merkt ge wel aan de wetten die
Israël ontving. Altoos weer reinigingswetten.
Altoos baden en wasschingen. Altoos waken
tegen de verspreiding van besmettelijke
ziekten.
Dit laatste toonen u vooral de wetten op
de melaatschheid. De melaatschen mochten
zelfs niet met anderen verkeeren. Het kleed en
het huis van een melaatsche moest geheel
ontsmet of vernietigd worden. Melaatschheid
was een bittere plage, waartegen Israël op
Gods bevel met het uiterste der energie en
der voorzichtigheid waken moest. Bidden,
waken en strijden, ook hier niet gescheiden,
maar vereend.
En nu is het wel zoo, dat de wereld, die
buiten Gods Woord leeft, dezen ij ver soms
onder stuitende vormen vertoont en zich
aanstelt, alsof zij roet haar creolin en carbol
God in zijn toorn kon keerenmaar dat
mag geen invloed hebben op het gedrag en
de houding van Gods volk.
Ook in Israël zijn er stellig heel wat
menschen geweest, diedemelaatschen isoleer-
deo, meenende daardoor tegen Gods toorn
veilig te zijn; maar die verkeerde practijk
ontsloeg toch de getrouwen in Israël niet,
om in het isoleeren van de melaatschen te
volharden.
«Gij zult niet dooden» luidt 'sHeeren
gebod, zoo met toepassing op ons zeiven als
op anderen, en onze Catechismus wijst er
terecht op, dat dit ook den eisch inhoudt,
dat we noch ons zeiven in gevaar brengen,
noch gevaar voor anderer leven doen ontstaan.
Toen David, door God met booze ziekte
bezocht, waande dat hjj sterven ging, bad
hij«Wend U van mij af, eer dat ik
henenga, opdat ik mij verkwikke». Wat
natuurlijk zeggen wil: «Wend U van mij
af in uwen toorn, opdat ik mij verkwikke
in uwe ontfermingeD».
En zoo is ons om der zonden wil wel
het lijden der ellende, met alle plagen en
pestilentiën opgelegd, maar opgelegd met de
ordinantie Gods erbij, dat we zijn ontfer
mingen hierin zouden eeren en beproeven,
dat Hjj ons tegen elke plage een middtl
tot redding aanbiedt.
Zooals eindeljjk tegen de koorts de chinine
gevonden is, zoo is er stellig ook een middel
in Gods schepping gegeven tegen tering,
kanker, en zoo ook tegen de cholera.
Wanneer God het ons geven zal dit
middel in zjjn schepping te ontdekken,
weten we nog nietimmers wat prof. Koch
tegen de tering meende gevonden te hebben,
bleek een teleurstelling.
Maar al onthoudt God ons dit middel nog,
en al maakt juist dit de cholera zoo bang,
in niets ontslaat dit de Overheid en de
burgerjj en onder haar met name Gods
volk van de verplichting, om den Heere
niet door plichtsverzuim te verzoeken.
Veel strenger nog dan dusver moest de
Overheid de quarantaine handhaven. Iso-
leering en ontsmetting is evenals bjj de
melaatschen in Israël plicht. Voor goed en
deugdelijk drinkwater moet de Overheid
zorg dragen. Zindeljjkheid te eeren blijft
aller roeping.
En ook matigheid in het gebruik van
spjjze blijft een ieder van Godswege voor
geschreven. Door Israëls gulzigheid op de
kwakkelen, brak de pestilentie in Israël
te nten uit. Heraut.
Op zjjn verzoek verleende de gemeente
raad van Delft den Heer B. F. Plasschaert
eervol ontslag als leeraar aan de Hoogere
Burgerschool en Burgeravondschool en als
onderwijzer aan de lagere school no. 5.
De uitgaven zijn voor 1893 geraaamd
op f 136.240.027 of bijna 6 millioen hooger
namelijk m e e r 128.000 voor buitenlandsche
zendingen, 2Vs ton voor onderwjjs, lVa mil
lioen voor marine, namelijk f 1.277 000 voor
materieel 130 mille voor loodswezen, 70
mille voor pensioenen, 2 ton meer voor
aflossing van nationale schuld, 9 ton tot
voltooing van het vestingstelsel, 2 millioen
voor spoorwegen, 5i/9 ton voor posterjjen
en telegraphie en li/j ton voor Suriname.
Mocht de voorgestelde wijziging der
Indische comptabiliteitswet worden aange
nomen, dan zal hoofdstuk Marine met lVs
millioen verminderen.
Daarbij rekenende op 3 millioen besparin
gen zal de dienst voor 1893 vermoedelijk
een te kort van ruim 38/i« millioen opleveren.
De Eerste Kamer heeft aangenomen:
het ontwerp tot invoering eener belasting
op de inkomsten uit vermogen met 38
tegen 8 stemmen
dat tot vermindering van sommige even
redige registratie- en hypotheekrechten
dat tot afschaffing van den accijns en
wijziging van het invoerrecht op zeep, met
41 tegen 4 stemmen;
dat tot verhooging van den accijns op het
gedistilleerd met 42 tegen 4 stemmen, en
dat, houdende bepalingen omtrent den
accijns op het zout.
De Kamer is daarna op reces uiteengegaan.
Voor de vermogensbelasting stemden van
de twee antirevolutionaire leden één voor,
^Lohman); de ander tegen (v. Lijnden),
terwijl beiden stemden tegeo de alschafflng
van den zeepaccjjns; de verhooging van den
accijns op het gedistilleerd werl door den
heer Lohman bestreden, de heer v. Ljjnden
was er voor.
Door het gerechtshof te 's Gravenhage
is de heer J. Adriaanse, le klerk ter griffie
van het kantongerecht te Middelburg, be
noemd tot deui waarder bjj de urrondisse-
ments-rechtbank aldaar, ter standplaats Hulst.
Een «kwezel», die tegen de vaccine
is en en ook tegen assurantiën, heeft dezer
dagen het genoegen gehad den redacteur
der Goesche Courant er in te laten loopen.
Genoemd blad had nameljjk den goeden
naam van de «Bordelaise pap» aangerand
door te schrijven «Op sommige velden zjjn
de aardappelen gevlekt en besmet en voor
de consumtie niet alleen ongeschikt maar
zelfs aan dieren niet voor te zetten. Een
landbouwer te Kruiningen gaf ze gekookt
aan huisdieren, doch een kat en een hond
werden er ziek van en stierven, Vele land
bouwers hebben dit jaar dit middel toegepast
en ook in den ilhelminapolder zjjn vele
velden bedorven»
Gelukkig ook voor de verbruikers, die
trouwens van het gerucht niet veel geloofden,
trekt de Goesche Courant thans het
bericht in, daarbij den «grappenmaker» die
haar beetnam ontmaskerend met de veron
derstelling «dat men hier met een «han
delsmanoeuvre» te doen heeft, die wellicht
gretig geëxploiteerd wordt door hen, die de
bouillie veroordeelen op dezelfde gronden,
waarop ze tegen de vaccine zijn gekant of
onwillig zijn have en goed te assureeren.»
Ons dunkt, de Goesche Courant heeft
gelijk. De ooljjke «antivaecineman» die haar
of haren berichtgever wat wjjsmaakte, heelt
deze wel wat nijdige afstraffing verdiend.
Hjj is nu immers oorzaak dat al zijne geestver
wanten in dit geding de rol van wrjjfpaal
of van zondebok hadden te vervullen.
Onder de verzoekschri'ten, welke in
de Tweede Kamer bjj de hervatting harer
werkzaamheden als ingekomen werden aan
gekondigd, zijn er ook eenige uit Indië.
Een er van is ingediend door een Indischen
prins, nameljjk door Tengkoe Moeda Said
Sjarit Hasan, te Riouw, oudsten en wettigen
zoon van wijlen den Sultan van Siak Sri
Indrapoeta, houdende verzoek tot het in
stellen van een onderzoek naar de grieven,
vervat in de bij zijn adres genoemde
memorie»
Onder de adressen uit Nederland verdient
de aandacht dat van den kerkeraad der
Chr. Geref. gemeente te Noordeloos, «hou
dende bezwaar tegen het besluit van de
zich noemende Generale Synodetot in
eensmelting van de twee kerkgroepen: de
Chr. Gereformeerden en de Nederduitsch-
Gereformeerden». Over deze zelfde zaak
zjjn ook brieven ingekomen met afschrift
van het adres aan H. M. de Koningin, van
de kerkeraden der Chr. Gereformeerde ge
meenten (zoog. Afgescheidenen) te Dordrecht,
Rotterdam, Twelloo, Zieriksee en Den Haag
en van vertegenwoordigers van verschillende
kerkelijke gemeenten.
De Antirevolutionaire Kamerclub heeft
tot voorzitter gekozen den heer A. baron
van Dedem; tot 2en voorzitter den heer
