n Gabriel Bolier Gzn. Zaterdag (7 September. Zesde jaargang. |892. No. 150. G. M. KLEM KERK te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DEK ADVERTENTIE!* Bezwaren en Bezwaarden. uw. VERSCHIJNT ci ken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND Prjjs "^er drie maanden franco p. p. f 0.95. Enkele nummersf 0.02'. UITGAVE VAN EN van 1 5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regel? 50 cent. iedere regel meer 10 cent. Zij die zich met 1 October a. s. op ons blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum uitkomende nommers GRATIS. Voor de verkiezing in het district TOLEN op Dinsdag 4 October, e. k. van een lid der provinciale staten, bevelen wij met aandrang aan den candidaat der antirevolutionaire kies- vereeniging den heer Geljjk elke groote onderneming wordt ook het plan van eenige gezinnen in Zeeland, om naar Colorado te gaan, druk besproken. Sommigen meenen zelfs wijs te doen met hun dien stap te ontraden. Nu, tot deze laatsten behooren wij niet. Maar wel wenschen wij alle toekomstige landverhuizers aan te raden zich flink op de hoogte te stellen van de toestanden in het nieuwe vaderland dat zjj zoeken; vertrouwbare in lichtingen in te winnen ook bij hen die niet tot de. land- en emigratiemaatschappij in betrekking staan; en met van God gebeden nuchterheid en voorzichtigheid de gevolgen te overzien, die uit het op dit onderzoek gegronde besluit voor hen en de hunnen kunnen voortvloeien. Vele en velerlei zijn ae bezwaren die tegen emigratie in het algemeen worden ingebracht. Jeremiades over langdurigheid van den overtocht, het gevaar van den oceaan en de moeilijkheid om het gewoon te worden, kunnen hierbij veilig buiten bespreking blijven. Nu men den eenen Maandag op reis kan gaan om den volgenden Maandag de kusten der nieuwe wereld te zien en den derden Maandag reeds lang en breed op de plaats der bestemming te zijn, is het bezwaar over langen duur der reis als vervallen te beschouwen, Gevaar voor ongelukken biedt het kanaal immers evengoed als de zee, en een reis van zes dagen niet minder dan een van een dag: terwijl men bij elke verhuizing, ook in ,de eigen woonplaats, het heimwee naar 'de vroegere woning nog lang bewaren kan en ook in ons eigen vaderland de trek van stad tot stad gepaard gaat met loslating van gemakken, en worsteling met onvoor ziene omstandigheden. Meer gewicht kenne men toe aan de bezwaren aan bloedverwantschap en vader- lantsliefde ontleend. Het is eene inderdaad bedroevende gedachte zoovele familiebanden te moeten losrukken, zoovele geliefden te zien scheiden, die elkander in dit leven niet of al thans niet licht zullen nederzien. Eenstuitende gedachte voor iemand die zijn kerk en zijn vaderland lief heeft, de beste leden zijner kerk, de flinkste zonen van Nederland te moeten afstaan voor de nieuwe wereld. Een ontmoedigende gedachte, zoovele warme, milde medestrijders voor het goed recht en de instandhouding onzer christelijke school, bezielende voorvechters bij de verkiezingen voor Kamers en Staten en Gemeenteraden, te zien henengaan, zonder eenig uitzicht op vervanging. Hierop valt niets af te dingen. Het is de slagschaduw op de zaak der emigratie. Maar mag men het op zijne verantwoor ding nemen, ter wille der gemeenschap aan de enkelen om die reden landverhuizing te ontraden Neen, en nogmaals neen, nu de tjjden zoo bedenkelijk slecht zijn en de toekomst der kinderen zoo donker is, nu mag men dezulken niet terughouden. Nu moet de stem der zelfzucht, der liefde voor vaderland en kerk het zwijgen opgelegd en denzulken toegeroepen Gaat broeders, zoo gij roeping gevoelt, zoo de Heere alles voor u geëffend heeft; zoo gij vrede hebben kunt op uwen weg. Hoe hard ook voer het vleesch, maar dan moet ook de stemme der bloedverwantschap zwijgen. De Schrift be wijst het op zoo menige bladzijde dat de wegen van broeders en aanverwanten vaak uit elkander moeten loopen. Sem en Jafeth, Abram en NahorAbraham en Loth Izaak en IsmaelËzau en JacobManasse en Efraïm Mozes en Aaron Orpa en Ruth Sadrach en Daniël en zoovele anderen kun nen het getuigen. En ook onze vaderen hebben den zegen ervaren, die aan landverhuizing, mits in de' rechte bedding geleid, verbonden is. Toen wij voor enkele jaren de landver huizing naar Transvaal verdedigden, ontvin gen wij enkele brieven uit New-York, die wij dan ook geplaatst hebben, om de emi gratie naar de nog weinig bevolkte staten van Noord-Amerika te bepleiten. Pc ondervinding heeft den Amerikaanschen inzender gelijk gegeven en onze hoop be schaamd. Landverhuizing naar Transvaal is thans niet aan te bevelen. Die er heengingen, hebben er brood, doel» velen zijn teleurge steld. Ook zijn dehooge reiskosten een groot bezwaar. Naar de Oost-of West Indiëzaggen wij natuurlijk liever onze emigranten heen trekken. Zij bljjven dan immers Nederlanders. Doch de temperatuur en de geheel verschil lende leefwijze konden daar wel eens beletsel zijnterwijl het niet zeker is of Nederland nog wel zoo heel lang zijn ge zag in Indië zal kunnen handhaven. Bo-" vendien de Staat laat zich er niet mede in dus zien wjj vooreerst van de emigratie naar de Oost niets komen. Noord Amerika blijft dus het eenige land waar voor het oogenblik wat te verdienen is, waar de landbouwer door Gods genade, met stalen vlijt en volharding vruchten kan trekken uit den vruchtbai'en grond en zijne jongens nuttige mannen in de maatschappij kan zien worden. Verschillende nederzettingen in New-York, Yowa, Wisconsin, Michigan, Illinois en Ne braska hebben bewezen dat dergelijke on derneming geen waagstuk is. Van de landverhuizers die van 1846 tot 1853 ons door mi-lukte oogsten geteisterde land verlieten, zijn nu velen, of althans hun kroost, welgestelde bewoners der nieuwe wereld. Vele en groot waren de moeilijkheden, die zjj te overwinnen hadden, doch de bosschen door kolossale boomen gevormd schrikten hen niet af. Zij hielden met Gods hulp stand; en na eenige moeilijke jaren door worsteld te hebben, geraakten zij in de door hen gestichte steden thuis. Later werden deze streken van spoorwegen voorzien tal van fabrieken vei'rezen in Mi chigan nieuwe steden werden gestichten alles kreeg het aanzijn van Eurepeesche steden, waren deze zelfs, wat beschaving en verlichting aangaat, vooruit. Uit Pella vestigden zich in 1870 eenige honderden in een ander deel van Jcwa,' waar zjj de stad Oranjestad (Orange City) in Sioux County [het land der vroegere Sioux Indianen] uitlegden. Ook deze kolonie kwam tot grooten bloei, schoon zij in de eerste jaren vreeseljjk geteisterd werd door sprinkhanenwelke insecten daar thans schijnen uitgeroeid te zijn. Van dat oogenblik af kwam er welvaart. De grond is er ook zeer vruchtbaar de prjjzen van het land zijn er dan ook reeds zoo hoog dat alleen menschen met een flink kapitaal daar nog kunnen koopen. Nu rijst de vraagkunnen wij de reis naar Colorado aanraden. De landverhuizers doen wijs wij her halen dit door een zoo alzijdig mogelijk onderzoek in te stellen en zoo uigebreid mogelijken raad in te winnen. Voorzeker, tegen de emigratie naar dat land zullen ook wel bezwaren zijn. De vraag luidt echterzijn deze onoverkomelijk? Van verschillende zijden wordt den land verhuizers toegeroepen weet toch wat gij doet: vertrouwt die zaak toch niet. Wij achten dit een gelukkig verschijnsel. Zoo toch worden de menschen gedwon gen zich wel viermaal te bedenken, alvorens den gewichtigen stap te doen. Niemand kan dan ook beweren er ge dachteloos in geloopen te zijn. Wij zouden het dan ook zeer betreuren wanneer maar éen landverhuizer deze zaak aangegrepen had in eigen kracht, of met eenige andere bedoeling dan om tot eenige lotsverbetering te geraken. Enkelen uit onze omgeving zullen er heen gaan om zich persoonlijk van de toestanden, daar te overtuigen. Hunne voorlichting waarvan veel zal athangen, zalmeer uitwer ken dan de aanprijzing of afmaning van vrienden die er niet geweest ziju en nu slechts afgaan op deu goeden naam der deelhebbers in de land- en emigratie maatschappij, of op de verzekering van hen die Colorado van nabij kennen. De voorlichting van de heeren Braamse en v. Boven kan echter eerst die landver huizers ten goede komen, die in het voorjaar de reis hopen te doen; maar zij die reeds in dezen winter hopen te vertrekken hetzij op, hetzij na 15 October hoe zullen z(j voorlichting ontvangen? Zoo hun ver trouwen eens beschaamd werd! Laten zij deze mogelijkheid vooral goed in de oogen zien; ja laten zij zich op vele meeilijkheden en teleurstellingen voorberei den; en zich vooraf bij deskundigen verge wissen of er doorkomen aan is. Die in Colorado geweest zjjn, verzekeren ons dat het klimaat er gezond ishet kan er soms heet en zeer koud zjjn; doch zoo de irrigatie er zoo gemakkelijk is als het boekje zegt dan is de grond er zeer vruchtbaar. Dit wil nu niet zeggen dat de bezwaren niet zouden mogen meetellen van hen die erniet geweest zjjn. Integendeel, zij moeten gehoord en overwogen worden. Wij be ginnen met uit een brief uit Amerika, in de Prov. A. Brabanter geplaatst, betgeen op Colorado betrekking heeft over te nemen: Orange City Jcwa. Mijnheer de Redacteur Ik acht het mijn plicht mijn oude landgenooten te waarschuwen voor den mis stap kolonisatie van Hollanders in Colo rado. Niet om hpt comité, dat deze zaak leidt, van oneerlijkheid of zelfzucht te ver danken, doch optimisme en min volledige kennis leiden evenzeer tot misstappen. Wat de vereenigde Staten aangaat, durf ik zeggen dat hier geen uitgestrekte open liggende vruchtbare gronden te vinden zijn, of zjj hebben geduchte schaduwzijden. Het is waarwest van de Missouri is de bevol king zeer schaarseh. Montana, Wyoming, Idaho,Nevada,Colorado, New Mexico, Arizona hebben eindelooze vlakten, die nog onbe bouwd zijn, maar ze zijn helaas onbebouw- baar 1 Waarom Omdat men West van den lOOsten meridiaan Westel. van Washington (wij rekenen hier niet naar Greenwich of Ferrol) tot aan het Cascade gebergte in Oregon-Californië geen voldoende regenval heeft om een oogst te verzekeren. Wes telijk Nebraska, Westelijk Kansas en de Dacotah's zelfs lijden hierdoor zoozeer, dat deze streken hunne bevolking gaandeweg zien verminderen. Streken die vroeger, zes a tien jaren geleden, door eeie hoopvolle be volking ontgonnen werden, zagen meerma len deze handwerkende en toch gebreklij- dende pioniers van honger omkomen of van alles beroofd en ontmoedigd naar hunne vroegeer woonplaatsen terugkeeren. Het was in Juni 1891, dat ik door Westelijk Nebraska reizende, streken zag, op 'toog zoo schoon als men wenschen kon en met een niet onvruchtbaren bodem, waar haver en tarwe bijna rijp gdbn voet hoog stond, en duizenden en duizenden verlieten de ze strekei. arm en berooid in 't hetzelfde najaar; on dit jaar was niet ereer dan vele andere. Hoe verder Westelijk men gaat hoe minderde regenval- New-Mexico,Colorado, Montana, Oostelijk Oregon, Oostelijk Califor nia en Utah, zijn Staten waar men volstrekt niet zonder irrigatie den lanbbouw uitoe fenen kan. Volkomen waar is het, dat de geïrrigeerde landen als ze goed zjjn een rijken oogst opleveren, maar het water is eerstens gelimiteerd, ten tweede het kost van 25 tot 100 dollar per acre om de noo- dige kanalen en geleidingen te maken, ten derde men kan dit voor fijne vruchten, boom gaarden enz. doen, doch is te kostbaar om voor granen te doen, uitgenomen in bij zondere omstandigheden en eindelijk ik ge loof, dat onze Hollanders over 't algemeen voor irrigatie door ongewoonte en anderzins volkomen ongeschikt zijn. Althans toen de Maxwell Compagnie in Holland he laas te wel bekend een jaar of vier ge leden een kanaal groef en trachtte Hol landers uit Jowa, Michigan en Illinois te krjjgén, waren er verscheidene van hier, die ook derwaarts gegaan zjjn om het land te bezien doch op heden denk ik niet dat er een enkele meer is. Veel velschil zal er denkelijk in het land niet zijn, want de Maxwell landgraad ligt niet zeer ver van San-Luis Port; klimate- risch zijn ze zeer zeker gelijk, en waarom zal het eene een succes zijn als 't andere eene mislukking is? Doch laten we indi- viduëele oordeelvellingen weg en nemen we de Encyclopedia Brittanica 't geen zeker een standaardwerk is van internationaal ge wicht. In het artikel Colorade zegt de Brit tanica vol. 4 o. a.: Waar irrigratie mogelij k is, is de grond van Oostelijk Colorado wel geschikt voor landbouw in de hoogere districten, de parken en de bergvalleien wordt een grooter gedeelte van den bodem voor weide van schapen en vee gebruikt, de hoofdplaag van den landbouwer zijn de sprink hanen een ander insect is de Coloradoke ver, die in den jongsten tijd berucht gewor den is. In het Amerikaansche supplement van de Brittanica deel II, vindt men o. a.: In op brengst van gerst is zij de 24ste; in tarwe 27; in haver 32; in corn (mals) 37; in paar den 36. Toen dr. de Groot dit schreef waren er 38 Staten, dus het maakt geen prachtig figuur. Verder zegt hijHet groote nadeel voor den landbouw is de noodzakelijkheid van irrigatie zonder welke geen oogst noch van graan, noch moeskruiden, noch vruchten tot rijpheid komen kan. Teére vruchten of groenten kunnen in den Staat niet goed verbouwd worden door de late vorst in de lente en vroege vorst in den herfst. Be halve de ontijdige vorst en de dorheid van klimaat heeft de Colorado landbouwer en tuinier eene menigte schadelijke insecten te bestrijden. Doch genoeg om te bewijzen, dat Colorado geen paradijs is voor Hollanders, integendeel, dat het geheel tegen onze gewoonte en land aard indruischt. Mogen deze regelen de directie van genoemde Maatschappij tot nader en nauwer onderzoek nopen en sommige land bouwers bewaren voor het ongeluk van on doordachte emigratie, dan is het doel volle dig bereikt van Uwen bestendigen lezer, MARTIN P. VAN OOSTERHOUT. Het antwoord van de redactie nemen wjj in een volgend artikel op. V In het laatste nummer van Patrimo nium komt een brief voor van Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lobman. Onze oud-minister schrjjft Geachte Redactie! Met vele van onze Chiïstelijk-historische bladen zijt ook gij warm voorstander van kiesrecht-uitbreiding bepaaldelijk van huis- nianskiesrecht. Ik ben dat niet, en wensch de reden mijner onverschilligheid u mede te deelen. Waarom juist aan u Omdat ik in ons blad, als orgaan eener Vereeniging als Patrimoniumbjjzonder belang stel. Immers is Patrimonium niet alleen ot hoofdnoodzakeljjk eene vereeniging van klagers, maar eene vereeniging die gevoelt, dat het volk zelf de moeilijkheden die het in zijn sociaal bestaan ontmoet, behoort te overwinnen. Zjj vraagt niet enkel om hulp, maar brengt zelve die aan. Zjj is op een goeden weg. En nu wenschte ik haar toe te roepen: Och 1 houd u bij dat kiesrecht niet te lang op. Voorzeker acht ik het met u wenscheljjk, dat zjj «die van Christelijk historischen haize zijn, zich niet tegen kiesrechtuit breiding stellen», omdat zij dit niet kunnen doen, zonder den schijn te doen ontstaan, dat zij het volk niet vertrouwen. En nu is het mjjn vaste overtuiging, dat op het antirevolutionair program «vertrou wen in het volk» artikel één behoort te zjjn. Ja ik zou zelfs wenschen, dat allen die nog steeds droomen van «alles voor het volk, niets door het volk», bjj de stembus beslist wctdcii UmUutlcn, tila AIj ZtCtl tOOleii U1UI den naam van antirevolutionair. Veel te lang reeds is men op het vaste land van Europa uitgegaan van de meening dat alleen de meer gegoeden en de «mannen der wetenschap» weten wat goed en heil zaam is. In ons land niet het minst is duideljjk genoeg aan het licht gekomen, dat het volk ook de mingegoeden wilskracht en toewijding genoeg bezit om voor eigen zaak zelf te zorgen. Elke stoot aan staatsvoogd jj toegebracht, elke uitbreiding van zei/regeeriog ten bate vnn alle klassen des volks juich ik van harte toe. Steeds heb ik er warm voor gestredenik mag er bjjvoegen: niet met het woord alleen. Maar juist daarom zie ik in kiesrecht uitbreiding zoo weinig heil. Voorzeker zal zij den invloed ook van de minder gegoede klassen op 's lands regeeriug doen toenemen. Maar welken invloed Hoogst waarschijn lijk van hen, die dezelfde beginselen zjjn toegedaan als de thans regeerende party en die dus, wel verre van eigen zelfstandig heid des volks te bevorderen, steeds strakker de koorden van de staatsalmacht zullen aan halen. Wel zullen er andere belangen dan tot dusver op den voorgrond tieden; maar het zal bljjven centraal gezag; een gezag datoveial ingrijpt, alles éénvormig natuur lijk in T belang of naar de zienswijze der meerderheid regelt, en daarbij het mate rieel welzijn boven alles stelt. Het socialisme en het materialisme vinden beide een wel toebereiden bodem, en reeds nu bespeurt men het zoodra de volksmassa volksmacht daarom nog niet volkskracht zal zjjn geworden, zal de groote liberale pers, nu nog schuw, meezingen in het groote koor. Wie is tegen die groote macht be stand Doch misschien vergh ik mij, Op uw gezag wil ik aannemen dat de «niet kiezers» voor verreweg het grootste deel behooren tot die kringen, voor wie Gods Woord gezag heeft; die een hooger leven kennen dat meer waarde heeft dan materiëel wel- zjjn, en die voor alles souvereiniteit in eigen kring vooral in eigen huisgezin verdedigen. Maar wat zullen de kiezers met hun meerderheid uitrichten Zjj staan voor tal van moeielijke quaestiën, waarvan de oplossing nog niet gevonden is, en slechts gevonden kan worden, indien het volk leert zichzelf te besturen en zelf den weg te vinden. Als bedoelde Christelijke kringen de meerderheid zullen hebben verkregen, zal men ondervinden, dat ook zjj van staats wege niets kunnen doen dan de kwalen verplaatsen of verergeren, zoolang niet het volk zelf de verbetering zijner toestanden

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1892 | | pagina 1