MAGAZIJN.
:s,
?mden
1892. No. 101
Donderdag 26 Mei.
Zesde Jaargang.
3N.
icht,
£ÜON, Goes.
3STUMEN,
KOSTUMEN,
gny, Goes.
elanq de te
melk.
Pantalons
ELEGRAAF."
otdienst.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. IPHUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENT!EN
BOAZ.
OP:
iEZEL, geschikt voor
in tuig: met KAR bij
N te Heinkenszand.
KEUZE
iche aanvulling,
ij z e n genoteerd.
VTDIENST
LB.-ROTTERDAM.
erd Zondags, v. Vlis-
iddelburg 8,45, van
)TDIENST
irg en Zierikzee.
tzee Spoorweg Goes.
,0 min. na kloktijd).
e i.
Van Zierikzee
'smorg. 'smid.
Dinsd. 24 3,30
Woen. 25 3,30
Dond. 26 3,30
Vrrjd. 2711,30
Zat. 28 7,30
Zond. 29 7,30
Maan. 30 7,30
Dinsd. 31 7,30
van Antwerpen
Dinsd. 24'smorg. 2.
Dond. 26 3,30
Zon. 29 6,30
Vertrek Vlissingen
Gew. tjjd.
Voormidd. 5,56
7,20
8,25
40,-
41,20
Namidd. 1,
2,20
3,35
4,50
7,30
9,20
10,50
aan de Keersluis aan.
'SDIENST
CHE VEER-GOES.
ndering van Dinsdags.
:een dienst),
dijksche Veer 6.40-J-,
tion 8.1+, 2,34f (Slot
6.30.
n s d ag s
jksche Veer 9.—,5.—.
Oostende) 2.30,6.30.
b-
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. 0.95.
Enkele nummers10.02s.
UITGAVE VAN
ek
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
Tegenover hen die het denkbeeld van
Kamers van Arbeid verre van zich werpen,
uit vrees voor de vele bonden en vereeni-
gingen die gevaarlijk voor den Staat konden
worden, is reeds enkele jaren geleden door
den heer Lohman in de Tweede Kamer
betoogd dat dit tegenhouden toch niet baten
zal. De arbeid organiseert zich toch. Daarna
is dit op sommige plaatsen van ons land
gezien en de bonden voor Algemeen Kies-
reeht, voor meerder loon en dergelijke zijn
zoovele uitnoodigingen ook tot anderen die
weer in andere zaken gelijkdenkenden zijn,
om zich te vereenigen en te organiseeren.
In de laatste jaren was er een streven
merkbaar om den arbeider te steunen, althans
niet tegen te werken in zijn streven om
zich zelfstandig naast, ja tegenover den
werkgever te plaatsen.
De arbeidersstand werd daardoor tegenover
den patroonsstand gesanctionneerd. Het
vaderlijke gezag, de huishoudelijke band,
de christelijke waardeering die het cement
moest zijn voor den werkmansstand, die niet
alleen de knechts maar ook alle bazen zog
grooten als kleinen behoorde te omvatten,
gingen daarmede te loor.
Door dit uiteenrukken van dezen werk
mansstand en het als aparten stand op den
voorgrond treden der arbeiders, die zich,
voorzoover zij op socialistischen grondslag
stonden, den geëerden smaadnaam van
moderne slaven toeeigenden, werd allengs
5en toestand van spanning geboren; een
spanning waarbij de wederzjjdsche waar
deering tusschen bazen en knechts, tusschen
patroons en arbeiders op den achtergrond
geraakte en plaats maakte voor verbittering
en berooving.
Een toestand, die zoo niet het Christen
dom, het Evangelie met zijn golvenstillend
vermogen op de woeste wateren geworpen
wordt, consequent, noodzakelijk leiden moet
tot dien van het oude Rome, waarin de
lang getergde of onbillijk vertoornde slaven
zich in cohorten vereenigden om het vader
land hunner «verdrukkers», de rijke werk
gevers, door moord en plundering te
verschrikkenen dezen van hunne zijden
zich wapenden om door geweld en bloed
storting deze dreigende menigte onschadelijk
te maken.
Dit geschiedde in het Heidensche Rome,
doch alzoo zal het in het Christelijke Neder
land niet zjjn. En iedere rechtvaardige poging
om dit inderdaad opkomende onweder te
bezweren, moet toegejuicht en gesteund
door allen die bij den naam ook op de
daad van het Christendom prijs stellen.
Een dier pogingen is de nieuwe opge
richte Christelijke Patroonsvereeniging die
ten vorigen jare als vrucht van de samen-
sprekingen tusschen verschillende patroons,
bij gelegenheid van het Christelijke Sociaal
Congres, tot stand kwam. Wij hebben het
schrijven van het voorloopig bestuur dezer
Vereeniging indertijd meegedeeld. Ook hare
statuten zagen het licht. En thans verscheen
volgens besluit der vergadering het eerste
exemplaar van haar maandblad dat zich
onder den liefelijken naam van Boaz aandient.
Te midden van zooveel haat en krakeel,
verguizing en wantrouwen, verarming en
verkwijning, verdrukking en verbittering,
plichtverzuim en bedreiging, strjjdvoering
en wraakneming als onze tijd geeft te aan
schouwen en nog meer belooft, is het op
treden van «Boas» met zijn liefelijke her
innering aan den vreedzamen trouwhar-
tigen, milden, vaderlijken werkgever in
Efrata's vredige velden, ons in het boek
Ruth geteekend, een verschijning die een
snaar van dankbaarheid doet trillen in
het hart van elkeen, die van den terugkeer
tot deze liefelijke verhoudingen als tusschen
Boas en zijn werkvolk, de voorkoming er
wegneming van veel kwaads meenen te zien.
Het Maandblad dat zich onder dezen
schoonen naam aankondigt, verklaart terecht
in dezen Boas meer dan een klank en een
naam, er een sprekend voorbeeld inte zien.
Dit Maandblad, keurig en net uitgevoerd,
en een boekdeel van 400 bladzijden 's jaars
zullende vurmen, begint thans zijn arbeid
in een kring van 400 patroons die tot de
chr. patroonsvereeniging zijn toegetreden en
die het gratis ontvangen. Het bevat nu
reedsEen toelichting van den naam Boaz.
Een toelichting op den naam Patroon. Het
doel der Patroonsvereeniging. De patroon
in zijn goddelijk beroep. De noodzakelijk
heid van organisatie. Voorts mededeelingen
uit het buiten- en binnenland. En een
mededeeling over het beloop der Vereeniging.
Plaatsruimte verbiedt om nu iets van den
inhoud op te nemen. Doch de toon in dit
maandblad gevoerd, komt ons voorde juiste
te zijn. Hij getuigt van zelfbeschuldiging
over te lang gepleegd verzuim jegens de
onderhoorigenvan den goeden wil om
zelf met dezen terug te keeren tot den
God der vaderen, en bjj ontvangen genade
der verzoening de handen aan het werk te
slaan om de betere verhoudingen weder in
eere te brengen en patroons en arbeiders
saam, als broeders in Christus elkander in
den strijd om het bestaan te schragen.
Laten nu ook in onze omgeving velen
deze uitgaaf van de Patroonsvereeniging
steunen door hun lidmaatschap waartegen
zeker wel geen geldelijke bezwaren zullen
bestaan.
Alle christelijke patroons, van welke
kerkelijke indeeling ook, kunnen zich hier
vereenigen; dewijl de grondslag niet een
kerkelijke is, maar de grondslag van het
christelijk sociaal congres, bevattende enkele
door mannen van alle schakeering aanvaarde
artikelen van het antirevolutionair program,
door ons indertijd aan de lezers medegedeeld.
Deze patroonsvereeniging is eene christe
lijk nationale vereeniging in welker voorloo
pig bestuur mannen zitting hebben uit Am
sterdam en Middelburg, Dordrecht en Zwijn-
drechten Utrecht, Leiden en Vlaardingen. Pa
troons van den landbouw en van de nijver
heid, van den handel en van den winkel
stand, en van allerlei klein bedrijf.
Schreiend zijn de nooden van zoovele
kleinere patroons en landbouwers, die soms
meer dan de werklieden den strijd om het
bestaan hebben te voeren.
Hen te dienen is mede de liefelijke, doch
zware taak door Boaz op de schouders
genomen.
Zij er ook in onze provincie een drang
om van deze zaak meer te weten.
Ook de landbouwers maken wij op deze
vereeniging opmerkzaam, al weten wij wel
dat landbouwers met winkeliers en nijver
heidsmannen niet in eenzelfde vereeniging
thuis behooren. Doch deze zaak regelt zich,
als zij maar eenmaal lid zijn en op de
tweede samenkomst der christelijke patroons
uit Nederland de weg om tot een eigen
vereeniging van christelijke landbouwers
te komen zal zijn gevonden.
De Patroonsvereeniging is niet gemaakt;
zij is geboren. En zoo moet het met elke
vereeniging, zoo moet het ook met eene
mogelijke vereeniging van christelijke histo-
riscne landbouwers zijn.
SPROKKELINGEN.
Hoewel in deze dagen van schoonmaaks-
tijd alle echt Hollandsche huizen als «met
bezemen gekeerd worden», menig man van
studie of menig bezitter eener bibliotheek
ook zijn boeken onder handen neemt, en
er vaak gezucht wordt onder al dat opred
deren, toch heeft deze voorjaars-revue dit
goede dat men soms dingen voor den dag
haalt, die men verloren waande dat men
bij het ordenen van boeken, papieren, cou
ranten en paperassen iets vindt dat onze
aandacht ontsnapt was. Zoo ging het ook
schrijver dezer regelen. Onder mijn cou
rantenverzameling trof ik ook een Weekblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderens westelijk deel
aan onder redactie van den om zijn zg.
clericalenhaat welbekenden schoolmeester
van Aardenburg, dhr. V. v. O. Het was
het nummer van 25 April jl. Hoe ik er
aan ben gekomen, weet ik niet precies
meer. Dat doet er ook niet toe. Wel is
het van beteekenis dat die redacteur zich
niet ontziet op een grove, zin-stooteude en
ledige manier eens aan de verlichte bewoners
van Z. Vlaanderen te vertellen watj de mid
dernachtzending is of liever nief is. 's Mans
oppervlakkigheid en weinige zelfkennis heb
ben hem verleid tot gevolgtrekkingen van
dingen, die hij uit eigen onderzoek niet
kent. Hij is dan ook zoodanig in de war
dat hij eerst nog onderwijs moet ontvangen
in de geschiedenis van het volk Israël,
welke geschiedenis hij in haar aard en
strekking niet kent noch begrijpt. Dat die
geschiedenis in zijn «woord over de midder
nachtzending» er bij gehaald wordt om zijn
ergernis lucht te geven over het «stok
paardje» van de Zeeuw, moeten en kunnen
wij hem vergeven. Voor hen, die niet
weten wat volgens het Weekblad het stok
paardje van de Zeeuw is, schrijven wij af
uit het nummer van de Zeeuw van 16 April
«Gods wet schreef aanzijn oude volk voor:
«Daar zal geen hoer wezen onder de doch-
teren Israëls». Deze zinsnede wekte den
heiligen toorn op van den Over-Schelde-
schen redacteur, die bordeelen beschouwt
als veiligheidskleppen voor de zedelijkheid
die erkent dat ze een kanker worden ge
noemd, die, volgens hem, niet te genezen
is; die de wettelijke bepalingen op de pros
titutie als noodige middelen beschouwt om
nog veel grooter ellende te voorkomen die
de door ons gebruikte middelen als«ver
bod van genoemd kwaad (bordeelen)»,
1
t post vatten voor huizen van ontucht
in weer en wind» (waarlijk geen benijdens
waardig postje) «'t bewerken van de publieke
opinie in zake zedelijkheid» hoogelijk afkeurt.
Ook keurt de redacteur het at dat de Bijbel
gebruikt wordt om de prostitutie te bestrij
den. Naar onze meening kan de leugen
en wat uit de leugen is voortgekomen,
door de waarheid alleen bestreden worden
de «bijbel» is de waarheid en dus is dit
boek voor ons de geestelijke, zedelijke
grondwet, die de wettelijke bepalingen onzer
Grondwet aangaande de prostitutie krachte
loos maakt. Het is zedelijk onmogelijk voor
een Staat om vol te houden dat zijn regle
menten de zonde wegnemen of temperen.
De streng zedelijke eisch was en is nog
altijdbreken met de zondebreken met
de met recht zoo diep ingekankerde zonde
van ontucht.
Of zoekt de Staat de maatschappelijke
wat.verhoudingen en grootschheid des levens
waardoor zooveel mannen nooit tot een hu
welijk komen of kunnen komen, te dekken
door eene wet te maken op een «samenleven»,
dat ongeoorloofd is krachtens de zedelijke wet?
Voor de lezers van genoemd Weekblad,
die den bijbel niet lezen, was het niet
kwaad dat zij de geheelej episode uit het
leven van Jezus lazen, aangaande de vrouw
in overspel gegrepen, dan zouden ze zien
dat uit die geschiedenis door den redacteur
de voornaamste conclusie eenvoudig weg
gelaten is. Hij bepaalt zich tot «Wie
uwer zonder zonie is, werpe den eersten
steen op haar»maar laat weg«Ga neen,
en zondig niet meer». Op dit laatste komt
het aan voor ons allen niet alleen dat daar
in de kracht ligt tot een vernieuwd leven,
maar ook de kracht om, bekeerd zijnde tot
God, die onze lichamen gesteld heeft tot
tempelen des H. Geestes, anderen af te
houden, te overreden, te vermanen van de
paden der zonde in het algemeen, van die
van ontucht in het bijzonder. Dat de re
dacteur van het Weekblad, als onderwijzer,
zijn grootere leerlingen, ook buiten de
school, indirect met zijn publiek schrijven
op het slechte pad leidt, dit zal hij met
alle macht van zich werpenen toch is dit
zoo, zoolang hij zelf op een dwaalspoor
verkeert. Moge de Aardenburgsehe jeugd
in den onderwijzer aan de chr. school een
tegengift geschonken worden en de meester,
die zulke begrippen over zedelijkheid en de
waarde des bijbels verkondigt, zich zelf eens
gaan bepalen tot het in praktijk brengen
van een deel der wet, waarmee hij, als
liberaal, zoo dwoept nl. «de opleiding der
jeugd tot alle christelijke en maatschappelijke
deugden».
Wij raden den lezers van «de Zeeuw»
aan toch goed toe te zien in hun omgeving
dat er vooral geen onderwijzers aan de
openbare school in hun betrekking besten
digd blijven, die zulke leeringen hun leer
lingen onder de oogen brengen.
Dat, ten slotte, de redacteur van over-de-
Schelde, tegen wiens stuk wij nog een tal
van bedenkingen hebben, maar waarvoor
voorshands geen plaats kan gevergd worden
in dit blad, ons, middernachtzendelingen,
rumoermakers noemt «om de tempeltjes van
Venus» (welk een uitdrukking voor een on
derwijzer 1) en voorts spreekt van «aftand-
sehe luidjes, die daaraan meedoen of «oude
zonde-dienaars» och daarvan trekken
wij ons natuurlijk niets aanalleen bidden
wij hem toe dat hij eenmaal onze mede
stander nog worde; maar, waar men onzen
Heere Jezus, den zoo matigen prediker Is
raëls, een vraat en wijnzuiper heeft ge
noemd, behoeven wij ons niet te ergeren
of te verbazen als wij voor iets dergelijks
worden gescholden of vervolgd.
Moge het oordeel over onzen arbeid, in
het geloof aangevangen en in Gods kracht
te volvoeren, velen aansporen om met daad,
voorbeeld en woord mee te werken aan de
vervulling van den eisch van Gods wet
«Zijt heilig, want Ik ben heilig».
25 Mei '92.
St. Maartensdijk, 24 Mei. Gisteren werd
alhier eene vergadering gehouden van den
gemeenteraad, waarin in beginsel besloten
werd tot vergrooting der openbare school.
Voorts werd tegen 15 Juni a. s. ontslag ver
leend aan den onderwijzer met hoofdacte,
den heer G. M. van den Ende en besloten
in diens plaats een gewoon onderwijzer op
te roepen op eene jaarwedde van f500.
Als ingekomen stuk werd ter tafel ge
bracht eene missive van Ged. staten inh.
eene kennisgeving dat het onlangs gekozen
raadslid, de heer P. Charpentier als zoodanig
geen zitting mag hebben, uithoofde van door
aanhuwelijking verboden graad van verwant
schap. (De heer Charpentier nl. is gehuwd
met de moeder van het raadslid den heer
N. J. Nelisse).
Aan de volgende gemeenten in Zeeland
is behalve de bijdrage bedoeld bij art. 45
der onderwijswet tot eene behoorlijke in
richting van haar lager onderwijs een sub
sidie verleend als bij ieder is vermeld.
Boschkapelle f300, Clinge f3700, Koe
wacht f 3100, Overslag f 350, Philippine
f600, Retranchement f550, Schore f300,
St, Ja .steen f 1600, Veere f 750, Waarde
f 1300 en Wemeldinge f 1200.
Bij Kon. besluit is f 250 pensioen ver
leend aan A. M. Isebree Moens, weduwe
van jhr. S. O. de Casembroot, secretaris
penningmeester van het bestuur der vis-
scherijen op de Schelde en Zeeuwsche
stroomen.
Dat de Staten van Gelderland den hee r
Brantsen v. d. Zijp willen kiezen tot lid van
de Eerste Kamer om daardoor den heer
Lohman in de Tweede Kamer te brengen
voor Sneek, is, wat zeker door alle nuchtere
lezers terstond zal begrepen zijn, een klets
praatje geweest. Bij de naastbetrokkenen
in deze zaak is er niets van bekend, officieus
noch officiëel.
Sociaal democratie en Godsdienst. De
socialisten beweren dat zij niets tegen den
godsdienst hebben. Een advertentie in het
vorig r.o. van Recht voor alleo logenstraft
voor de zooveelste maa) dit praatje. Er
staat namelijk
Heden overleed myn vriend en partijgo-
noot, socialist en atheïst in don vollen zin
des woords, G. v. d. B., in den ouderdom
van 62 jaren.
Zijn laatste woorden, die hij tegen mij
sprak, waren „Strijd toch zooveel
mogelijk tegen dien vorvloek
ten godsdiens t".
Het is dan ook niet meer dan een praatje.
Wij weten dit bij ervaring. In een
socialistenvergadering te 's Hage hebben wij
eenige jaren geleden een debat bijgewoond
tusschen sociaal democraten en antirevolu
tionairen in welk debat van de zijde der
eersten atheïsme en haat tegen God hoofd
schotel waren. De heer Dornela Nieuwen-
huis presideerde de vergadering.
De kermissen. De kermissen zijn van
kérkelijken oorsprong, gelijk trouwens de
naatn «kerkmis» duidelijk te kennen geeft.
Naar Middeleeawscii spraakgebruik werd
het kerkelijk feest genoemd naar bet middel,
punt der plechtighedenMis. Zoo o. a,
naar het feest van St. Jan «St. Jansmisse»-
naar St. Bavo «Bamisse», naar het
Kerstfeest «Kerstmisse».
Nu viel het feest van den patroon der
kerk gewoonlijk samen met dat der kerk
wijding, omdat het gebruikelijk was, de
kerken toe te wijden aan den Heilige, np
wiens dag zij gedoopt werden, en dit feest
was voor die kerk en hare gemeente bij
uitnemendheid een hootdfeest, waaraan
zooveel mogelijk luister werd bijgezet en
dat in vroolijkheid werd gevierd. Do kerk
missen duurden acht dagen en voor het
bijwonen werden aflaten verleend. Paus
Gregorius de Groote begeerde, dat de
bisschoppen die feesten zooveel mogelijk met
hunne tegenwoordigheid zouden opluisteren.
In groote steden had men in de verschil
lende parochiën op verschillende tijden
kermis, omdat hare patroonsfeesten niet
gelijktijdig gevierd werden. In Holland
zijn de steden, die meer dan ééne kermis
hadden reeds tot «eenheden» teruggebracht.
Maar in Brabant en in Vlaanderen is het
oude nog gebleven en kan men nog zien,
hoe 't er vroeger mee gesteld was. De
Vlamingen vieren hunne kerkelijke feesten
nog met de oude opgewektheid en kermis
vreugd. Zooveel kerken in eene stad,
zóóveel kermissen. Huizen en straten worden
dan versierd en uit alle herhirgen klinkt
dansmuziek. Uit de herberg gaat het volk
ter kerke, daarna weer naar de taveerne.
Al zeer vroeg kregen de kermissen een
halt wereldlijk karakter, want de kooplui
namen de gelegenheid te baat, om zaken
te doen. Ook kwamen er kokeiers en
kwakzalvers, grappenmakers en vedelers,.
om de pret te verhoogen.
Aan de kerkmissen van voorname kerken
werden groote jaarmarkten verbonden, men
denke aan de Frankforter misse. In ons
land was de voornaamste te Utrecht.
Langzamerhand ging bet kerkelijk karakter
verloren en kreeg het wereldlijk de boven
hand. Alleen werden en worden nog, wat
karakteristiek mag heeten, de kermissen in-
en uitgeluid!
Nu wij toch iets over kermissen over
nemen, voegen wij er nog aan toe wat
de Haagsche correspondent der Midd. Crt.
van de kermissen denkt.
Hij bespreekt de af-chaffing der Haag
sche kermis.
Voor do kermisliefhobbors is de afschaf-
