DE ZEEUW",
tweede blad.
Tegen
de Prostitutie.
li ER li- Ei\ SC1IOOLN1KUWS.
Gemengde Berichten.
Zaterdag 16 April 1892.
Het Hoofdbestuur der Nederlandsche
Vereeniging tegen de Prostitutie zond dezer
dagen aan verschillende gemeenteraden een
adres met brochure en verdere stukken,
betrekking hebbende op het besluit van
den gemeenteraad te Harderwijk, om alle
openbare huizen van ontucht te verbieden.
Genoemde Vereeniging verzocht daarbij aan
de gemeenteraden de voorschriiten geldend
te maken zooals zij vervat zijn in de ver
ordening te Harderwijk.
Geheel verschillend was de ontvangst
die, althans in onze omgeving, aan het adres
was bereid.
Middelburg stelde het in handen der
Commissie voor de Str af verordeningen; Vlis-
singen legde het onder protest der beide
antirevolutionaire raadsleden, Loois en v.
d. Beke Callenfels, eenvoudig terzijde; terwijl
Goes de adressante op diplomaten-manier
geliefde, zooals men dit gewoonlijk pleegt
te noemen, te sturen met een kluitje in het
riet. Op voorst,*1 des voorzitters nam aldaar
de raad, met algemeene stemmen, het over
haaste besluit om adressante te berichten
dat «aangezien sedert verscheidene jaren
alhier geene bordeeler. meer beslaan en de
vroeger gevigeerd hebbende verordening op
de huizen van ontucht en de publieke vrou
wen in de laatste herziening niet begrepen
werd, een beschikking als in het adres ge-
wenscht wordt, door zijn coliegie niet be
hoeft genomen te worden».
Duidelij ker ware het ge weest, zoo de Goesche
gemeenteraad aan het bestuur der «Ned.
Ver. tegen de Prostitutie» geantwoord had
dat wel de publieke huizen in Goes zijn
leeggeloopen. doch dat niettemin de verorde
ning op de keuring van publieke vrouwen
nog van kracht is, en dat aan het verzoek
om deze keuring in beginsel af te schaffen
niet kan worden voldaan.
In ieder geval heeft het adres niet de
aandacht gevonden die het verdiende, en
het zou ons zeer verwonderen zoo de adres
sante of de bedoelde gemeenteraden niet
binnenkort nog eens op dit adres terug
kwamen.
Voor eene garnizoensplaats als Vlissingen
zou het eene schande zijn zoo de raad de
quaestie van liet al of niet schadelijke der
keuring van wege de overheid niet eens
onder handen nam.
Van Middelburg hebben wij goede ver
wachtingen te meer daar de heer Koole
nog een voorstel in betrekking tot deze zaak
gedeponeerd heeft. Maar ook Goes, al ver
keert het in schijnbaar gunstiger positie,
dewijl de publieke huizen aldaar zijn opge
ruimd, zou een goed werk doen met de
herziening harer verordening. Komt daar
te avond of morgen eene aanvrage tot het
mogen inrichten van een publiek huis, dan
kunnen Burgemeester en Wethouders deze
niet weigeren; en dan komt de immers in
beginsel nog niet afgeschafte keuring weder
tot haar recht. Voor dit gevaar de oogen te
sluiten is eene struisvogelpolitiek die tot
niets leidt.
Immers behoeft hier van partijverschil
geen sprake te zijn, dewijl naast het Woord
Gods ook het zedelijk, gevoel zijn rechten
heeft en leiddraad kan zijn bij den tegen
stand tegen de reglementeering der ontucht.
Aan den raad van Harderwijk schreef
het comité der Middernachtzending zeer
terecht: De huizen van ontucht hebben
niets goeds, integendeel niets dan verderf
gebracht. Onze zonen zouden wij er niet
gaarne aantreffen, onze dochters niet graag
er in verdwaald zien.
Maar de bedoelde gemeenteraden hebben
misschien zich doen leiden door de vrees
dat de opheffing der huizen van ontucht
de clandestiene prostitutie, dat is het geheim
plegen van ontucht, in de hand zal werken.
«Zelfs indien dit zoo ware zoo voerde
het Comité daartegen aan zou zulk een
zedeloos beginsel ons niet mogen beheerschen.
Wij mogen niet zeggen«laat ons het
kwade doen, opdat het goede er uit voort-
kome.» Wij hebben geen recht om de
dochters van vreemden op te offeren opdat
onze eigene dochters gespaard blijven.»
Niemand zal toch met «Het Nieuws van
den Dag» van eenige maanden geleden,
durven beweren dat zedelijkheid eene
quaestie van smaak is; ol met den burge
meester van Harderwijk, dat huizen van
ontucht voor sommige gestellen noodzakelijk
zijn. Bovendien een deskundige als prolessor
Chanfleury van Ysselstein heeft dan ook
openlijk erkend dat al deze tegenwerpingen
onjuist zijn, en dat hij de bordeelen het
meest gevaarlijk acht voor de algemeene
gezondheid. De gelegenheid maakt ook iiier
den dief. En bedoeld Comité der Midder
nachtszending, zeker niet minder tot oor-
deelen bevoegd, zegt daarbij:
«De bordeelen voeden veeleer de clandestie
ne prostitutie, daar de hartstocht, in 't bor
deel opgewekt, ook spoedig langs anderen
weg voldoening zoekt. Bordeelen, door de
overheid gehandhaafd, ondermijnen nood
wendig het zedelijk gevoel der natie, en
brengen den wellusteling in den vulschen
waan, dat hij daar straffeloos aan zijne lusten
en teugel kan vieren. Den valschen waan,
wij al van geneeskundigen verklaren dat
het zoogenaamd sanitair toezicht, (keuring
der hoer door een dokter. Red.) geen ge-
noegzamen waarborg biedt tot voorkoming
van venerische ziekten».
Nu is, d ml; zij Ion onvermoeide»
arbeid
van ds. H. Pierson, later gesteund door
mannen als jhr. mr. O. Q, v. Swindereri,
dr. Mounier, v. Schermbeek, en vrouwen als
mevrouw douairière Klercq, de beweging
tegen dit stelsel van keuring, waardoor de
overheid op de schandelijke zaak der on-
tueht het merkteeken van echtheid en ge
schiktheid drukt, in kracht toegenomen
en het gevolg is dan ook geweest dat in
sommige gemeenten de verplichte keuring
is afgeschaft, terwijl de gemeenteraden van
Utrecht, Kampen, Venloo en nu laatst die van
Harderwijk tot opruiming der huizen van on
tucht besloten.
Omtrent al deze gemeenten was voor
speld, dat, wierd een verordening als deze
door haar in het leven geroepen, aldaar
een toestand van ellende, zoowel op zedelijk
als op sanitair (gezondheids) gebied zou
kornen, waarvan de gevolgen niet zouden
te overzien zijn.
Een profetie die in geen enkele dezer
gemeenten is uitgekomen. Omtrent Utrecht
werd door vooringenomen vrienden der keu
ring een jaar na de afschaffing der publieke
huizen betoogd dat men het al duidelijk
zien kon hoe noodlottig deze opheffing werkte.
En dan haalde men er de navolgende be
wijzen voor aan. Zoo beweerde men: Er
zijn nu te Utrecht bierhuizen en kroegen
waar feitelijk ontucht gepleegd wordt. De
boven deze kroegen «gekamerde» vrouwen
maken de gelagkamer tot haar rendez-vous
met de mannen die haar zoeken en zonde
ren zich daarna met hen at.
Hierop dient aangemerkt dat het zoo ook
was voor de opheffing der bordeelen. Die
wat meer van nabij met de zeden in eene
groote stad bekend is, zal dit toegeven.
Ook werd aangevoerd er zijn te Utrecht
plantsoenen, waarin gruwelijk gezondigd
wordt, meer dan vroeger. Ook dit «meer
dan vroeger» is onjuist, want ook voor de
opheffing werd er te Utrecht in de plant
soenen veel meer ontucht bedreven dan in
enkele bordeelen.
Wat eindelijk de onbewezen bewering
aangaat als zou de opheffing de syphilis
(geslachtziekten) doen toenemen, tal van
geneeskundigen meenen dat deze besmette
lijke ziekten ook zelfs bij de secuurste
keuring nooit geheel worden gewerd.
Voor wie zich echter op het standpunt van
het Woord Gods plaatst is de zaak al heel
gemakkelijk. Gods Wet schreef aan zijr.
oude volk voor«Daar zal geen hoer wezen
onder de dochteren Israels.» En menige
bladzijde in het Nieuwe Testament waar
schuwt tegen de zonde der hoererij. «Zal
ik zoo vraagt de heilige Apostel
mijn lichaam, dat een tempel des Heiligen
Geestes is, maken tot leden eener hoer?»
Zeer terecht heeft 'dan ook een
godvreezende vrouw die haar leven
wijdt aan de redding van gevallenen, gezegd
«Al wat God verbiedt, kunnen wij missen
om gezond en gelukkig te zijn, ook de
verboden wellust. Laat niemand ons ver
leiden om in dit opzicht wijzer te wezen
dan God, dien wij kennen als de hoogste
Wijsheid, den hoogsten Wetgever, den besten
Medicijnmeester».
En zelfs van hen, voor wie deze wetten
niet gelden, hebben wij goeden moed, dat
zij vroeg of laat, door hun gezond verstand
tot de erkenning dezer dingen komen.
Het gaat immers niet aan, dat de stede
lijke overheid een persoon buiten gebruik
stelt om ze daarna weer als bruikbare
waar in eene onzedelijke maatschappij terug
te werpen, om op nieuw verontreinigd te
worden. Dit is eene handeling zoo ver
lagend voor het schepsel Gods, dat het ons
overbodig toeschijnt er meer van te zeggen.
Mogen de Middelburgsehe raadsleden in
deze dagen, de hun toegezonden brochure:
«De prostitutie-quaestie in den gemeente
raad ie Harderwijk» met ietwat minder
oppervlakkigheid lezen dan hunne Goesche
ambtgenooten.
Onafhankelijk van het adres van het
hoofdbestuur der Nederlandsche Ver
eeniging tegen de Prostitutie diende de
heer Koole iri den Middelburgschen gemeen
teraad een voorstel in om in de gemeente
verordening van algemeene politie de navol
gende wijzigingen aan te brengen:
Art. 400b dier verordening luidt aldus
(en wij drukken er de inlassching door den
heer Koole voorgesteld met vette letter bij):
«Het is verboden:
aan den houder van een voor ieder toe
gankelijk koffiehuis, bierhuis, kroeg of tap
perij iu zijne localiteit bezoekers te hebben
na middernacht, of wanneer de ontruiming
en sluiting door of van wege den burge
meester is bevolen.»
Voorts: om de artikelen 120 tot 132, be
trekking hebbende op de keuring, afzonde-
dering en wedergezondverklaring der publie
ke vrouwen, te vervangen door drie artikelen,
gelijkluidend met die welke de gemeenteraad
van Harderwijk in zijne verordening opnam
«Het houden van openbare huizen van
ontucht is verboden. «H(j die een openbaar
huis van ontucht houdt, wordt gestraft met
hechtenis van ten hoogste zes dagen.
«Onder houder van een huis van ontucht
wordt verstaan, hij die daarin gelegenheid
geeft tot het plegen van ontucht».
Wij merken hierbij op dat deze Harderwijk-
sche verordening den voorstellers er van niet
ver genoeg ging. Zij hadden alle huizen van on
tucht, dus ook de niet als zoodanig te
hoek staande, willen verbieden. Een verorde
ning in dien geest aangenomen werd
echter door Gedeputeerde staten van Gel
derland niet goedgekeurd. De verordening
werd dus op dit punt verzwakt; en is dus de
uiterste concessie die men geven kon. De
heer Koole sloot zich blijkens zijne voer
stellen hierbij aan. Het getuigt van vroed
beleid, dat hij het bereikbare tracht te
verkrijgen.
Wel werd zijn voorstel in de zitting van
6 April jl. niet gesteund: doch dit lag
klaarblijkelijk aan de omstandigheid dat de
rechtgeleerde en geroutineerde raadsleden
begrepen dat hel voorstel rechtens geen
steun noodig had. Het was geen amende
ment; doch een zelfstandig voorstel; tot
welks behandeling de naam van den voor
steller voldoende was.
Mogen vele raadsleden het voorstel Koole
steunen. De lectuur te dezer zake is zoo
uitgebreid (denk aan de gemeenteraadsversla
gen van Groningen, Zutfen, Arnhem, Utrecht,
Den Haag, Kampen, Venloo, Harderwijk,
Rotterdam) dat bij een weinig inspanning
op een breede en prinoipiëele bespr eking kan
worden gerekand.
45 April 1892.
Het le no. is verschenen van «De
Wijngaard», maandblad voor en over den
aibeid in Gods Koninkrijk. Het wordt
aangeraam geredigeerd en bevat veel wetens
waardigs omtrent den arbeid der zending
in zijn velerlei omvang. De gedachten van
Spurgeon en de nationale herleving der
Joden zijn onderwerpen die naar voortzetting
doen verlangen; ook al verschilt men, wat
dit laatste betreft, met den schrijver over
de opvatting der profetieën.
Voor het onderzoek van de School
raad-commissie, volgens art. 10 in Mei te
houden, hebben zich 31 onderwijzers aan
gemeld. Van dezen begeeren 2 alleen liet
diploma van den Schoolraad; 14 het diploma
van den Schoolraad benevens de aanteeke-
ning voor Chr. Nat. Schoolonderwijs: 2 het
diploma van den Schoolraad en aanteekening
voor Ger. onderwijs, en 18 het diploma
en aanteekening voor beide vereenigingen.
Van deze 31 onderwijzers bezitten 30 de
hoofdakte terwijl 8 hoofden van Christelijke
scholen zijn. Die commissie volgens art.
10, vergadert D. V. Dinsdag 19 April, in
het «Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen» te Utrecht, tot vaststelling van den
rooster.
Meester en gezel
In Den Haag wordt in December dezes
jaars aan de werklieden in sommige vakken
gelegenheid gegeven tot het afleggen van
een proef van bekwaamheid als meester of
gezel.
De commissie, die tot het afnemen van
dit eigenaardig examen het initiatief heeft
genomen, verwacht van hare pogingen dit
resultaat, dat het getuigschrift, aan de werk
lieden bij deze gelegenheid uit te reiken,
in de oogen van het publiek allengs zulk
een waarde zal erlangen, dat het den bezitter
een krachtig hulpmiddel zal zijn, om werk
te bekomen, en dus beter bestand te zijn
tegen den strijd om het bestaan.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Zierikzee ds. P. D. Schuring
te Assen met wien op het drietal stonden
ds. Hoog te Terwolde en ds. Benit te
Bovenkarspel'"te Biggekerke dr. W.
v. d. Beke Callenfels te Delden.
Chr. Geref. Kerk.
De classis Vlaardingen heeft den heer
P. den Boer te Melissant, vroeger predikant
te Camperland en te Veere, die voor eenige
jaren uit de bediening werd ontzet, hersteld
in het ambt van bedienaar des Woords en
beroepbaar gesteld.
Ned. Ger. Kerk.
Beroepen te Apeldoorn ds. F. W. J.
Wolf te Axel.
Geslaagd voor de acte gymnastiek de
hh. J. S. v. d. Berg en J. Hage te Brui-
nisse.
Mej. G. C. Duivestein te Borsele heeft
voor hare benoeming te Nieuwe Tonge
bedankt.
Woensdagavond overleed te Middelburg
de welbekende geneesheer Anthony de Puit
De overledene, die den 22 October 1833
te Aardendurg werd geboren, geuoot zijne
opleiding aan de vroegere klinische school
te Middelburg.
Met hem is een bekend, treurig type
van Middelburg's straten verdwenen wiens
heengaan toch nog door velen, welke door
zijne bizondere kur-.de in genezen en helen
van een wissen dood werden gered, wordt
letreurd.
"VYolfertsdijk. Ook uit deze gemeente
hopen weldra 22 personen, waaronder een
gezin bestaande uit vader, moeder en 9
kinderen, naar Amerika te vertrekken, de
meesten door betrekkingen aldaar er toe
in staat gesteld. Een zelfs, een weduwnaar
met een kind, werd het geld toegezonden
door iemand met wien hij hier indertijd
vriendschap had gesloten, toen zij beiden
als polderjongens werkzaam waren. Dezen
vriend gaat het thans in de Nienwe Wereld
zoo goed dat hij den ander in de gelegen
heid stellen kon zijn voorbeeld te volgen.
De oprechte vriendschapsband kan ook bij
den grotsten arbeid gelegd worden.
Typisch 1
Aan al de werklieden die in het afge-
loopen jaar werkzaam zijn geweest aan de
Wasch- en Badinrichting te Amsterdam,
werd gratis een bad met handdoek en zeep
aangeboden. Van dit aanbod werd slechts
door.... een persoon gebruik gemaakt 1
Sequah schijnt geen plan te hebben
Nederland in de eerstvolgende maanden te
verlaten, althans hij heeft dec<villa Dr. Mess»
aan het zeestrand te Scheveningen gedurende
het aanstaand badseizoen gehuurd [voor
f4000 naar men zegt] Hij amuseert zich
in Den Haag kostelijk en wordt ook door
velen vorstelijk bejegend.
Van de onlangs te Zetten opgerichte
atdeeling van Patrimoinum zich ten doel
stellende werk te vei schaffen en land- en
tuinbouw een schrede verder te brengen
is de heer ds. H. Pierson tijdelijk voorzitter.
De jonge vereeniging telt reeds 200 leden.
Zij heett 7 hectaren in gebruik, waarvan
ruim 3 in bruikleen aan de leden afgestaan
als aardappelgrond, de andere 4 hectare
zijn met haver bezaaid, die dezen herfst in
publieke veiling zal worden verkocht- Door
bemiddeling van de Vereeniging hebben
zich de leden tegen matigen prijs van eet-
en pootaardappels voorzien, terwijl haar nut
voor de werkverscliaffing(spitten, enz.) dezen
winter voldoende is gebleken.
De voorma'ige kastelein te Noordwolde
die genoodzaakt was, zijn woning te verlaten
omdat hij aldaar niet langer veilig was na
den moorddadigen aanslag, in het vorige
jaar op hem gepleegd, is door den commis
saris der Koningin in Friesland benoemd
tot veldwachter in de gemeente Barradeel.
Een ooggetuige verhaalt aan de Zutp.
Crt. de volgende geschiedenis, die doet zier.,
dat de vlugheid nog niet de wereld uit is.
Gisteren vertoonde een hardlooper van
beroep zooals later bleek een ware meester
in zijn vak zijn kunst in de Laarstraat,
na eerst een collecte langs de huizen te
hebben gehouden. Hij werd echter hierin
bemoeilijkt door een paar agenten van politie,
die hemzijn «tours d'adresse» wilden beletten,
daar hij geen vergunning van de bevoegde
'macht hiervoor had. Deze konden het blijk
baar in vlugheid niet van hem winnen, en
nadat eerst een loopje rechts en links met
hen was gemaakt, vertrok hjj plotseling in
de richting van Warnsveld, zijn vervolgers
op een eerbiedigen afstand van zich houdende.
Daar kwam echter onverwachts hulp voor
hen opdagen in de gedaante van een
mai échaussée te paard, welke voor hen dit
zaakje wel in het reine zou brengen, doch
deze had inderdaad niet op zoo groote vlugheid
van den hardlooper gerekend. Deze wist
toch te ontkomen in den Hengelooschen
zandweg, steeds echter door zijn vervolger
nagezeten. Korten tijd later werd het talrijk
aanwezige publiek er volkomen van overtuigd,
dat men hier zonder eenige tegenspraak met
een eersten meester in het hardloopen te
doen had gehad. De maréchaussée kwam
nl. terug, helaas niet met den hardlooper,
doch met zijn paard aan den teugel, dat
bij die vervolging nog op den koop toe den
poot verstuikt had.
Een vrouw te Boyl (Friesland) genoot
Zondag jl. een zeldzaam voorrecht. Haar
ouders vierden het feest hunner 64-jarige
echtvereeniging, haar schoonouders de 52
jarige bruilolt.
Te Geldrop heeft men Woensdagnacht
dietstal met inbraak gepleegd bij den heer
Rauc en bij dhr. v. d. Heuvel. Bjj den
laatste zijn tal van voorwerpen ter geza
menlijke waarde van f 450, ontvreemd.
Zonderling, dat bij den heer Raue een groote
New-Foundlander binnenshuis de wacht
hield en zich niet heeft doen hoorentevens
dat de familie Vaa den Heuvel er nog steeds
een bijzonderen waker op nahoudt,die helaas!
niets heelt gezien!
Om 12 uur onge/eer passeerden een dame
en een heer, die van een feestje kwamen,
het huis van den heer V. Vau den Heuvel
en zagen een raam openstaan, doch vonden
het onnoodig dien heer te waarschuwen,
want, zeide de man, de nachtwacht is ge
regeld op de been. Dat open raain zal niets
te beteekenen hebben.»
Op dit oogenblik waren de dieven stellig
bezig hun slag te slaan.
Het oudste dorpskerkje van geheel
Nederland, dat van Kyswilre bij Wittem,
zou gevaar loopen van omvergehaald en
afgebroken te worden. Dit kerkje dagteekent
uit het Karolingische tijdvak en is een zeer
eenvoudig gedouw, iu kei- en bergsteen
opgetrokken: oorspronkelijk bevonden zich
op elke zijde van het gebouw drie kleine
liomaansche venstertjes in den muur, die
dichtgemetseld zijn, om plaats te maken voor
nieuwere. Het kerkje is, van binnen noch van
buiten, met sieraden, snijwerk ol beitelwerk
versierd Het telt een enkel schip en wel
zonder pijlers; primitief was deze kerk of
kapel voorzien van een klein halfrond koortje.
Het tegenwoordige koor en torentje zijn
van lateren tij I.
Tot op het einde der vorige eeuw bleef
de kerk of kapel van Nyswilre ouder de
hoede der Ridders van Malta. Bijna duizend
jaren werd dat echt landelijk, sterk en
hecht gebouwtje, met zijn nederig dak en
eerbiedwaardig uitzicht, geëerbiedigd en
gespaard. Thans is hel de wil der Regee
ring en van den bisschop van Roermond,
dat dit eerbiedwaardig gedenkteeken uit de
eerste tijden van het Ciiristeudom bljjve
behouden.
Eenige snelheden. In één minuut wordt
afgelegd door: een slak 0,09 Meter, een
vlieg 102 M., een paard 72 M., een paard
in draf 150 M., een paard in galop 240
tot 300 M., een renpaard tot 960 M., een
hazewindhond tot 1440 M., een postduif
tot 1800 M., een mensch in flinken stap
96 M., een mensch op een rijwiel 300 tot
480 M., een mensch op schaatsen tot 600
M., een goederentrein 360 tot 420 M., een
sneltrein 840 tot 900 M., een rivier 120 tot
180 M., een zeilschip 270 M., een stoom
schip 240 tot 450 M., de wind 180 M.,
de stormwind 960 M.. de orkaan 2280 M.,
een geweerkogel 28800 M., een kanonkogel
45000 M., het geluidt voortgeplant in de
lucht 19980 M., het geluid voortgeplant in
