EWEG.
DUETTEN,
i Holloway.
6 7.
[fs'GA,
richt.
r. c. wisse.
het woord
itgeperst is.
jzers met
TEN.
EN FOCK.
3,50.
"HE
Jonge,
bode,
1892, No. 67.
Zaterdag 5 Maart.
Zesde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AD VERTENTIEN
JAN WOUTERSZ.
ourant gratis
)s. C. groene-
bewijs gegeven,
ijde groote vijan-
lere zijde even
ienden bezit, ja
ervindt van waar
idde.
tTRET vroegen,
ijn Eerw. wen-
it bekomen voor
aaf te Goes.
;estelde formule
cces behandeld.
aanleggen van
veiden, pr^js per
f 9,20.
n 6,70.
ndbouwzaden in
laierwten.
Middelburg.
namaak.
BAAR
i lente en tegen
fiets meer alge-
meer bedroevend
welke van eene
afhangen. Mis-
loosheid, slechte
srkend teekenen
ijn, welke men
de werking van
te brengen. De
eenen heilzamen
ïidingen, en over
zijne koloniën,
d, en worden zij
genezen nadat
chen, die jaren
i en leverkwalen
ioor deze pillen
d en eene goede
;en, ofschoon zij
a genoten.
moet in de
d gestopt.»
J te lezen
mkt er aan,
SEL" wezen.
AUL AVIS.
Idraad, Drukknop
ier post door ge-
mding van post-
LOGER. Goes.
luideelt, Wratten
lagen tijd geheel
;te pijn te veroor-
gevoeligste huid),
enseel 50 ets.
KOSTER, Lange
MULDER, Goes,
n A. v. TUI.ILL.
a dienst te treden
CRDMANS—
GeeulingJ
Z E EIIW
ei.KEN MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prgs per drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummers /0.02'.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
Wie zich met 1 April, a. op ons
blad abonneert, ontvangt het tot dien
datum GRATIS.
3 Maart 1892.
Tweede kamer. In de Donderdag gehou
den zitting zijn de geloofsbrieven /an den
heer Van der Kaay ingekomen.
De heer Goeman Borgesius heeft verlof
verkregen op nader te bepalen dag den
minister van binnenlandsche zaken te inter-
pelleeren over den toestand der krankzinni
gengestichten en meer in 't bijzonder van dat
te 's Gravenhage. Wat wij gevreesd hebben,
is geschied. De antirevolutionaire club schijnt
verzuimd te hebben te zorgen dat een der
onzen deze zaak ter hand nam. Wij hopen
nu maar dat, met dankbaarheid aan mr.
Borgesius voor zijn optreden, een lid der
antirevolutionaire partij principieel en bondig
de zaak derchristelijke verplegingonzer krank
zinnigen bij de regeering zal aandringen.
Is ooit gebleken dat neutrale ot moderne
of welke verpleging men ze noemen wil,
verderfelijk is dan is het in het Haagsche
gesticht.
En hoe zou het bijv. in Delft, c. s. gesteld
zijn?
Nog een belangrijk punt, de pensioenen
betreffende, werd behandeld. Eenige werk
lieden aan 'srijkswerf hadden te weinig
pensioen ontvangen, meenden zij, dewijl de
regeering slechts pensioen verleende voorde
jaren die deze werklieden in 's rijksdienst
waren geweest. Hierin had de regeering
formeel gelijk. Maar de heer v. Berckel,
katholiek afgevaardigde voor Loosduinen,
van de Schaepman fractie, meende terecht
dat het grootste onrecht hier in het hoogste
recht schuilde. Bedoelde werklieden hadden
ook onder een vasten aaD nemer, door het
rijk aangewezen, gewerkt en dus was hier
wel reden, om een milde toepassing der
persioenwet te vorderen. De regeering en
de meerderheid waren het echter niet met
hem eens. Slechts 25leden steunden hem,onder
welke de hh. v. d. Borch, Seret, Noordtzij,
v. Alphen, Lucasse, v. Loben Seis, v. d. Velde
en v. Bylandt (antirev.), Bevers (Kath.)
en de overigen waren de meer radicale
liberalen Heldt, Kerdijk, Borgesius, Pyttersen,
Zijp, Zaaijer, Hartog, Liettinck, Levy, Land,
de Meyier, De Kanter, Smeenge, Vrolik
en Conrad, met de bh. 'v. Gijn en v.
Kerkwijk.
Ook hier viel weder te betreuren het ge
mis van kamers van arbeid. Had de re
geering het advies dezer kamers kunnen in
winnen, misschien ware meerdere een
stemmigheid verkregen of ware door een
goedgunstige beschikking bij koninklijk be
sluit een discussie voorkomen die van meerdere
belangstelling in het lot der oude werklieden
in elk geval slechts den schijn vertoonde.
De tegenstemmers, wier woordvoerder de heer
Roëll was, achtten zich te veel door de wet
en de naar hun inzien eenig juiste uitlegging
der wet gebonden, om met het milde denkbeeld
25.) FEUILLETON.
Eene episode uit de dagen der Hervorming,
door W. K. HAGA.
«Is UwEerwaarde niet van oordeel»,
zoo vraagde hij eindelijk om den monnik
tot spreken te nopen, «dat met alle ge
strengheid moet worden opgetreden tegen
hen, die driestweg de gevangenen van het
Heilig Gericht willen ontvoeren
Een Hauw knikje was het bescheid op
zijn vraag. «En», zoo vervolgde Vos, «ware
het niet wenschelijk, dat Uw Eerwaarde
nij den Schout op verdubbelde waakzaam
heid ten opzichte van den jongen Woutersz.
aandrong Hij vooral mag niet ontsnappen,
opdat de zaak niet tot een aanfluiting
■worde.»
Hierop volgde in het geheel niets dat op
instemming geleek. Antonio staarde zwijgend
voor zich heen en scheen, lot bittere erger
nis van Vos, met gansch andere zaken
bezig.
«Zoo gaat het niet», dacht Vos bij zich
zelf. «Ik moet een anderen weg inslaan»,
en ziende dat Antonio hem geen aandacht
meer wjjdde, nam hij met eenige woorden
van verontschuldiging afscheid en vraagde
bij den prior gehoor.
Het werd hem tot zijn blijdschap on
middellijk verleend en bezorgde hem de
voldoening dat liet hoofd des kloosters, na
met toenemende belangstelling het niet wei
nig versierde verhaal te hebben aangehoord,
volkomen met hem instemde ten aanzien van
de thans te nemen maatregelen.
«Gij hebt verstandig gehandeld», zeide
hij, «met u rechtstreeks tot mij te wenden.
Met hoeveel vertrouwen ik de leiding dezer
der 26 voorstemmers mede te gaan.
De fout ligt hier dus niet in de eerste
plaats bij de Kamer.
De minister van binnenlandsche zaken
brengt teralgemeene kennis dat in de maand
Mei of Juni e. k. gelegenheid zal worden
gegeven tot het afleggen van de practische
examens van apotheker, vermeld in art. 11
der wet van 25 December 1878 Staats
blad no 222;.
Dag en plaats dier examens zullen nader
worden bekend gemaakt.
Zij, die tot de examens weoschen te
worden toegelaten, moeten daarvan 1 Mei
e. k. schriftelijk opgave doen aan der, voor
zitter van de commissie van examen, den
hoogleeraar dr J. VV. Gunning te Amsterdam.
Bij Kon. besluit is C. Bosman, met
ingang van 10 Maart 1892, benoemd tot
burgem. der gem. Gent, met toekenning
van eervol ontslag als burgem. van Brouwers
haven. Benoemd tot burgemeester van Ko-
lijnsplaat, Kats en Kortgene W. F. J. Waghto.
Toestemming verleend aan jhr U. E. Lewe
van Nijenstein burgemeester van 's Heer-
Arendskerke om tot uiterlijk 15 Juli 1892
te Goes te wonen.
Werklieden verzekering 1
Van regeeringswege zijn de besturen der
waterkeeringen van de calamiteuze polders
of waterschappen in Zeeland uitgenoodigil
in de bestekken van uit te voeren werken
bepalingen op te nemen, die de werklieden
verzekeren tegen invaliditeit en ongeluk
ken, zooals dit bij de rijkswerken plaats
heeft.
De verzekering geschiedt tot een maximum
van 11000 tegen betaling van Pct- l'er
aannemingssom.
De officier van gezondheid der 1e
klasse bij de zeemacht H. M. J. Werten-
broek, gedetacheerd te Vlissingen, wordt
met 1 April op nonactiviteit gesteld en
vervangen door den officier van gez. 1 kl.
bij de zeemacht A. E. Sissingh.
Teruggave van accijns 1
Door den minister van financiën zijn aan
de Tweede Kamer inlichtingen verstrekt op
het adres van de heeren Tulleners en Brum-
mer en andere assuradeurs te Rotterdam,
om teruggave van accijns voor suiker, die
door brand in de kandijfabriek «Java,» te
Roozendaal, is verloren gegaan.
By het ontbreken van een antwoord op
de vraag, waarop het in dezen aankomt,
hoeveel suiker in de fabriek is te loor ge
gaan, waarvan tijdens den brand de accijns
verschuldigd doch niet betaald was en bij
het gemis van gegevens omtrent dit punt,
ontbreekt naar de meening des Ministers
ook elke grondslag voor het verleenen van
kwijtschelding.
De Staatscourant bevat een konink.
besluit van 11 Febr. 1892 (Stbl. 42) tot
uitvoering van onderscheidene bepalingen
der postwet. Daaruit blijkt o. m.:
aangelegenheden steeds aan broeder Antonio
heb overgelaten, zoo schijnt het hem in
den laatsten tijd meermalen moeilijk door
de buien van somberheid, die hem plotseling
kunnen overvallen en die ik nog immer als
de gevolgen van het doorgestane leed be
schouw. Doch de zaak zal er niet door
lijden, dat verzeker ik u
Met dezen troost kon Vos zich verwijde
ren. Het was een zoet loon voor de geleden
vermoeienis, en dat hij terecht aan de
toezegging des priors niet twijfelde wordt
ons duidelijk, als wij een paar dagen later
Van Blijenburgh bespieden, terwijl deze zich
alleen in zijn kamer bevindt.
Het was den schout aan te zien, dat het
onderhoud, hetwelk hy met den zoo even
vertrokken geestelijke had gehad, hem on
aangenaam had gestemd. Hij liep althans
driftig het vertrek op en neer, terwijl zijn
voorhoofd zich steeds meer rimpelde.
«Het kan niet! Het mag niet!» zoo
sprak hij bij zichzelven, en als om zijn
meening kracht bij te zetten, stampte hij
bij elk woord luide op den vloer. «Nimmer
zal ik doen, wat men van mij verlangt.
Zou ik zooveel burgers aan het Heilig
Gericht ter verbanning voordragen. Nooit!
Wat hebben zij misdaan Dat ze anders
denken dan de kerk wil, ligt voor hunne
verantwoording. Ik wenschte zelf dat ze er
zich buiten hadden gehouden, doch ik zie
er geen aanleiding in om hun daarom het
verblijf in deze stad te ontzeggen. Zou het
mij niet op mijn sterfbed kwellen, zooveel
onschuldige mannen met hunne vrouwen
en kinderen in 't ongeluk te hebben ge
stort 1 -- Hij heeft beslist geëischt, dat ik
het doen zou, ja, gedreigd mij bij weige
ring van plichtverzuim te zullen aanklagen,
Met gedrukte stukken worden ge
lijkgesteld geautographeerde stukken, als
mede die met een relief ingedrukte punten,
ten gebruike der blinden, voorts alle op eenige
andere wijze, dan door boek-, plaat-, steen-
of lichtdruk, werktuigelijk vermenigvuldigde
stukken (die, door de schrijfmachine ver
kregen uitgezonderd), mits zij bij ten
minste 20 volkomen gelijkluidende, met
elkander overeenstemmende exemplaren, ge
lijktijdig ter post bezorgd wordan.
Een brief mag het gewicht van 2 ki
logram niet te boven gaan.
Behalve het gewone port, is voor aange-
teekende brieven metaangegeven
geldswaarde (hoogstens f6000) een
opklimmend recht verschuldigd van 2V« cents
voor elke f 100 aangegeven waarde, met
een minimum van 12Vs cent voor eiken
brief. Deze brieven moeten verzegeld zijn.
Ten aanzien van gewone aangeteekende
brieven is de verzegeling niet verplicht.
Het hij vooruitbetaling verschuldigde
recht der postbewijzen bedraagt 2Vs
cent: dat der postwissels voor een
bedrag: tot en met f5 21/» cent, boven 15
tot en met f 12.50 5 cent, boven t 12.50
tot en met f 25 10 cent, boven f 25 tot en
met f37.50 15 cent, boven f37.50 tot en
met f50 20 cent, boven f 50 tot en met f 75
25 cent en voorts 5 cent voor elke som
f'25 of gedeelte van f 25 boven 1 75 tot en
met f 500.
Boven dit bedrag is voor elke f 100 of
gedeelte van f 100 een recht van 10 cent te
heffen.
Het bedrag dat op quitantiën, wis
selbrie/en, assignatiën en ander handelspapier
wordt ingevorderd, mag, voor ieder stak
afzonderlijk, de som van f 500 niet te boven
gaan.
Het is geoorloofd, bri efkaart for
mulieren te bezigen, die niet van rijks
wege zijn uitgegeven, mits zij met deze
overeenstemmen, wat betreft de gedrukte
opschriften, de afmetingen en de stevigheid
van het papier.
Bij de Maatschappij tot Exploitatie
van Staatsspoorwegen wordt verplaatst de
adsistent-icigenieur Franco van Vlissingen
naaf Tilburg: ie Vlissingen zal als adsistent-
ingenieur optreden de heer Van Engelenburg.
«Op 13 Maart zal in de hoofdstad eene
vergadering plaats hebben, waarvan onge
twijfeld voor een goed deel de uitslag der
aanstaande verkiezingscampagne zal afhan
gen ik bedoel het algemeen congres der
vooruitstrevende liberalen. Meer en meer
wordt het eiken helderziende in België dui
delijk van de voormalige liberale partij, wier
programma nog steeds op de in 1846 op
het eerste liberaal congres aangenomen grond
beginselen berust, blijft haast niets anders
meer over dan een met den dag afnemend
aantal verstokte vertegenwoordigers van de
oude, behoudsgezinde en egoïstische Vol-
lairiaansche grooteigenanrs en grootnij veren
welke met de overgroote massa van den
maar nooit zal Van Blvenburgh er voor
te vinden zijn. Liever leg ik mijn ambt
neder, dan het door zulk een daad van
onbarmhartigheid te entsieren.»
Weinige weken later verdrong zich een
dichte menigte voor het stadhuis om met
ontzetting de bekendmaking aan te hooren,
dat door het Heilig Gericht te Brussel op
de galge ghebannen werden uyt alle des
Köninghs Landen ende Heerlickheden met
confiscatie van alle haer goederen de vol
ghende borgers van Dordrecht: Jacob Cor-
nelisz. ende Adriaenken Andriesz., syn
huysvrouw, Aelken Jacobsz., Jisken Fergels,
huysvrouw van Adriaen Jacobsz. de jonge,
Jacob Andriesz. ende Maryke Pletersz., syn
huysvrouw, Pieter Andriesz., Jacob Jansz.
ende Hendriexken, zyn dienstmaeght, Adri-
aén Hugens, Dirck Jansz. ende Hester Go-
verts, huysvrouw van Cornelis Cornelisz.
voorts Aridries Pietersz. Bye en Kalfsvel.
Dit was geschied op voordracht van Jan
van Drencwaert, den nieuwen schout.
Van Blyenburgh had woord gehouden.
Geplaatst voor de keuze om of de plak
katen uit te voeren of zijn waardigheid
neder te leggen, had hij liever de laatste
opgeofferd dan mede te werken tot den
ondergang van een vijftiental nijvere burgers
en burgeressen.
Met leede oogen hadden niet slechts de
Hervormde, maar ook vele Roomsche Dord-
tenaren hem zien heengaan. Wat was te
verwachten van zijn opvolger, die voor zulk
een onmenschelijke hardheid niet was terug
gedeinsd
Het bericht hunner verbanning was door
onze vrienden met ontsteltenis vernomen.
Onbewust van hetgeen in stilte tegen hen
gesmeed was, zagen ze als door een blik.
aankomenden arbeidsstand hoegenaamd geene
of indien toch allerslechtste, en zelfs
met de gewone burgerij zeer weinige en
vooral luttel vriendschappelijke betrekkingen
hebben weten aan te houden; welke bij
gevolg allen of bijna allen wezenlijken poli -
tieken invloed verbeurd hebben.»
Lezer, wrijf u nu eens goed de oogen
uit en lees bovenstaand stukje nog eens
over. Welk een schaamteloos oordeel over
de eerzame liberalen van 1848! Van de
vrijzinnigen aan wie het nageslacht zooveel
te danken heelt! Zeker weer eenclericaal
blad dat zoo durft schrijven? Mis! 'ris
van niemand minder dan van eenderBrus-
selsche medewerkers aan het Handelsblad
in dit blad van heden.
Zoo schrijft Het Handelsblad over de
Belgische «liberalen»; hoe denkt het over
de Nederlandsche?
Wolferlsdij'k. Voor de verkiezing van een
lid voor den gemeenteraad op 2 Maart 11.
waien ingeleverd 122 stembriefjes waarvan
bij de opening bleken 4 in blanco te zijn.
De heer Joos van Damme verkreeg 114
stemmen, terwijl de 4 overige stemmen op
drie verschillende personen waren uitgebracht.
Mej. C. de Vos, onderwijzeres aan de
school te Oostkerke, heeft tegen 15 Juni
a. s. jeervol ontslag uit hare betrekking
gevraagd.
Verpleging van krankzinnigen in
geneeskundige gestichten.
Wij geven in hoofdzaak weder de memorie
van toelichting door gedeputeerde staten
gevoegd bij hun voorstel in zake contrac
teeren ten behoeve der verpleging van on
vermogende krankzinnigen in deze provincie.
Gedeputeerden dan schrijven onder anderen:
Spoedig na het in werking treden der
wet van 27 April 1884 tot regeling van het
Staatstoezicht op krankzinnigen werd door
den Geneeskundigen Raad van Zeeland bij
ons aangedrongen op bevordering der op
richting van een krankzinnigengesticht dooi
en in deze provincie. De Inspecteurs voor
het Staatstoezicht door ons om inlichting o-e-
vraagd, verklaarden 17 Feb. 1886 het getal
krankzinnigen in Zeeland niet te weten
wel het aantal uit Zeeland in krankzinni
gengestichten verpleegden. Gebrek aan plaats
ruimte was Jaar niet te vreezen. Toch
kwam hun oprichting van een gesticht «niet
overbodig» voor, aangezien krankzinnigen
niet te ver van hunne woonplaats dienen
verpleegd te worden, terwijl het voor hen
die tot een der protestantsche kerkgenoot
schappen behooren.niet verkieselijk is om door
katholieke geestelijke broeders en zusters
verpleegd te werden.»
Hierop hebben wij inlichtingen ingewonnen
hij autoriteiten naar de oprichtings- en
exploitatiekosten.
Met het St. Joris Gasthuis was (1881)
een contract gesloten omtrent de opnemin^
van arme krankzinnigen in Zeeland. Na
semstraal bij helderen hemel hun welvaart
vernietigd.
Jacob Andriesz stor.d als verplet bij de
ontvangst van het noodlottig geschrift, het
welk hem in een oogenblik van welgesteld
burger tot bedelaar maakte. Wat had hij,
wat had zijne lieve vrouw, wat hadden zijne
onberispelijke vrienden misdaan, dat ze nog
slechts vier-en-twintig uren waardig waren^
binnen Dordrechts wallen te ademen?
Wat zou er van hem en zyn huisgezin
worden Met achterlating van bijna alles
wat hij had, in het barre wintergetij uit
huis en hof, ja uit het land verdreven, zag
hij den valen honger en de bleeke 'zorg
reeds de ontvleeschde handen naar hemen
de zijnen uitstrekken. Gewis de beproeving
was zeer zwaar, en had hij niet geweten
dat de Heer, om wiens wille hem dit lijden
overkwam, hem in den hangen nood niet
zonder hulpe zou laten, hij ware in ver
twijfeling omgekomen.
Aan den avond van den jammervollen dag
waren alb-n te zijnen huize byeen, zoowel
zij, voor wie dit de laatste avond zijn zou,
dien zij binnen hunne geboorteplaats zou
den doorbrengen, als vele dergenen, die uit
deelneming medegekomen waren, en wien
wellicht reeds spoedig hetzelfde lot wachtte.
Dit was de tweede maal dat een nood
lottige gebeurtenis hen hier samenbracht.
Was de gevangenneming van Woutersz al
een waarschuwing geweest, thans stonden
zy zelf voor de ontzaglijke werkelijkheid,
dat het volgen der nieuwe leer tot zware
offers zou roepen.
Wordt vervolgd.)