1891. No. 37.
Donderdag 24 December.
Zesde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. LTHUIJ. te Middelburg.
PRIJS DER AD VERT EN TI EN
RECHTSZAKEN.
Landbouw.
ejlken MAANDAG- "WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummersƒ0.02'.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel j meer 3 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Wegens het Kerstfeest
verschijnt Vrijdag geen
no. van ons blad.
Wederom stellen wij, en wel in het
no. dat D. V. op Vrijdag 1 Januari 1892
verschijnt, voor belanghebbenden de gele
genheid open, tegen den prijs van '25 cents
(mits de 6 regels niet te boven gaande)
hun Nieuwjaarsgroet aan Familie, Vrienden
of Begunstigers als advertentie te doen
opnemen.
Tevens zal als naar gewoonte in datzelfde
no. van ons blad een nieuwejaarswensch
voorkomen; onder welken een ieder, tegen
betaling van 10 cents zijn naam, beroep en
woonplaats kan doen zetten.
De Uitgever.
Advertentiën worden ingewacht uiterlijk
tot Donderdagmiddag 31 December te 3
uur, bij G. M. KLEMKERK, te Goes.
Oorlogsgeruchten.
In verband met door «De Zierikzeesehe
Nieuwsbode» opgerakelde voorspellingen van
wijlen den Engelschen predikant Baxter
in betrekking tot het einde der dingen,
kan het nuttig zijn te weten wat een
Duitsch officier met een Poolschen naam,
de generaal Lescynsky omtrent de kansen
op een mogelijken oorlog zegt:
Lescynsky acht den tegenwoordigen mi
litairen toestand zeer gunstig. Duitschland
heeft een geoefende burgerij, en een mach
tig leger met bekwame officieren, zegt hij.
Daarin zoekt de genera.il zelfs Duitschlands
kracht; een bewering die zijne geloovige
collega's wel niet zullen onderschrijven.
Toch mag de omstandigheid door den gene
raal genoemd, wel in rekening gebracht
worden om de dwaze oprakelaars van on
bewezen, soms vrij onbekookte voorspellin
gen gerust te stellen.
De generaal acht een oorlog in 1892
onmogelijk en wel om de volgende oor
zaken Duitschland is beter bewapend dan
Rusland Rusland zal wel tot 1894 kunnen
werken om daarin Duitschland te over
treffen. Wel is RusLnd Duitschland niet
genegen, doch het is niet gereed tot een
oorlog en de hongersnood maakt althans in
1892 al zjjne operaties onmogelijk. Rusland
kan deszelfs leger van 2 miljoen man in
een vijandelijk land niet onderhouden, vooral
nu niet.
Frankrijk staat in bewapening met
Duitschland gelijk, doch de organisatie is
in laatstgenoemd land beter. De lagere
commando's in Frankrijk missen zellstarn
digheid. Ook moet men rekening houden
met de vrees dat de massa s, vooral bij
eene nederlaag, lastig kunnen worden.
Duitschland heeft ook bondgenooten.
Wat Oostenrijk betreft, de ontwikkeling
van het leger is er veel grooter dan die
van het Russische; de bewapening is goed.
Ongetwijfeld zal Oo-tenrijk wel een aan
val van Rusland kunnen weerstaan ook de
troepen van Roemenië zijn goed en zullen
in elk geval twee Russische legerkorpsen
werk geven. Over het Italiaansch leger
oordeelt generaal von Lescynsky met terug
houding: het staat echter vast, dat deze
bondgenoot eveneens een deel der krachten
van den vijand tot zich zal trekken en
dit dus Duitschland niet zal aanvallen. Groote
waarde hecht de schrijver aan de houding
van Engeland. Sluit het zich bij Duitsch
land aan, dan worden de machtsverhoudin
gen zeer gewijzigd. Rusland moet dan Fin
land en Lijfland sterk bezetten en Duitsch
land zou geen troepen noodig hebben voor
de bescherming van Sleeswijk en de kust
verdediging in liet zuiden zou het eveneens
zoo zijn. Werkt Engeland met Oostenrijk
en Italië samen, dan komen minstens drie
legerkorpsen vrij Hoe schoon dit alles ge
lijke, Duitschland kan op dit bondgenoot
schap niet rekenen. Engeland haat Rusland,
maar vreest Frankrijk. «Voorloopig echter»
zoo eindigt generaal von Lescynsky
«houd ik een oorlog voor niet waarschijn
lijk. Wij zullen noch Rusland noch Frank
rijk aanvallen, wij wenschen slechts dit
eene, dat men ons met rust late. Sedert
50 jaren hooren wij in Frankrijk oorlogs-
geschreeuw daar houden zich alle revoluti-
r.airen, als Boulanger en consorten, mede
bezig tusschen praten en doen ligt echter
nog een lange weg.»
Men heeft wel eens meer gedroomd van
vrede, als er gevaar was en ook Lescvnsky
kan zich vergissen. Wij leven ook in een
tijd van tot de tanden gewapenden vrede. Het
smeult op vele plaatsen van Europa. Toch
behoeft ons dit niet te verleiden geloof te
slaan aan de voorspellingen van hedendaa°p
sche broodprofeten. Die bij het Woord Gods
leett en met de werkelijkheid zooals Les
cynsky die schildert, rekening houdt, die
laat 7,ich allerminst vervaten door een tot
krantenpraat verlaagde schriftuitlegging.
De gejaagdheid die daaruit spreekt, is
niet het kenmerk der nuchtere verwachting
van de toekomst des Heeren.
V Enkelvoudige kiesdistricten.
Wij lezen in de Maasbode:
«De Eerste Kamer heeft indertijd de in
voering der enkelvoudige kiesdistricten voor
de groote steden verworpen.
De Belgische staathuishoudkundige Emile
de Laveleye, een der aanzienlijkste liberalen
des lands, plaatst thans in de lndépendance
beige, het hoofdorgaan van het Belgisch li
beralisme, een artikel, waarin de volgende
zinsneden voorkomen zonder eenige op- of
aanmerking van het blad
«Kan het proportioneel kiesrecht niet wor
den ingevoerd, dan zou tenminste het stelsel
der enkelvoudige kiesdistricten den minder
heden meerdere kansen ter vertegenwoordi
ging bieden en dus zuiverder de stroomingen
weerspiegelen, die in het kiezerskorps bestaan.
«Het stelsel der meervoudige districten,
zooals het in België wordt toegepastaan
sommige districten éen, aan Brussel zestien
afgevaardigden gevend, is het onredelijkste
en verfoeilijkste dat men bedenken kan.
«De bezwaren daarvan zijn zoo groot, dat
als de gewoonte ze niet ter. deele verborg,
het land ze geen enkelen dag zou dulden.»
't Is waar, dat onze Nederlandsche libe-
beralen uit het standpunt der meerderheid,
en de heer De Laveleye uit dat de minder
heid en tevens der rechtvaardigheid rede
neerden, maar zulks neemt niet weg,dat de
koven aangehaalde waarheden waar blijven
en ook op Nederland volkomen van toepassing
zijn.
23 December 1891.
Door ingelanden van den polder Nieuw
Noord Beveland is, ter voorziening in de
vacature van dijkgraaf, tengevolge van het
aan mr. L. A. Bijbau verleend eervol ont
slag een drietal opgemaakt, bestaande uit
de heeren J. de Looff Lz., A. D. Snoep en
P. C. W. Swemer.
lïvuinisse. Zeer ten gerieve van den han
del heeft de betrokken minister een gunstige
beschikking genomen op het verzoek van
belanghebbenden om verlenging van pacht
tot ultimo Maart 1892, van door hen op
gegeven doch nog in gebruik zijnde mossel-
gronden, die na de laatst gehouden ver
pachting niet gegund zijn, tegen betaling,
voor dat kwartaal, van een achtste gedeelte
der nog loopende pacht per jaar, onder
voorwaarde dat zij, die vóór 1 Januari
1892 betalen, verschoond blijven van de kos
ten van een r.ieuw eontract, doch later
betalende zich die kosten hebben te ge
troosten.
Een commissie benoemd door de te
Zierikzee opgerichte vereeniging tot het
aankoopen van een Clydesdalerliengst, is
in de laatst vorige week daartoe naar
Schotland vertrokken en heelt aldaar
aangekocht den 4jarigen donkerbruinen
Clydesdaler hengst «Pride of Burnbank», en
voor particuliere rekening twee merrie
veulens.
Bandeloosheid in Suriname.
De/.er dagen werd weder een planter in
Suriname vermoord door een Britsch Indi-
schen immigrant, een werkman uit de En-
gelsche beziitting tot de Nederlandsche over
gekomen om er te arbeiden. De heer N.
v. d. Brandhof die door zijne betrekkingen
in Suriname tot oordeelen alleszins bevoegd
is, schrijft dit en vroegere moorden toe aan
de tactlooze en onmenschelijke wijze waarop
daar met de arbeiders door de planters of
hunne directeurs geleefd wordt. Op som
mige plantages is het niet pluis, zegt hij.
Hij heeft zelf waargenomen, dat, als hij
onverwachts op een plantage kwam, al hel
fraais was verdwenen, het schoone goed,
kleeding, lakens waarin men hem 's mor
gens bij de inspectie de zieken had getoond.
De Aziatische volken zijn uit den aard
goedig en gedwee, en kunnen alleen tot een
moord komen als hun gruwelijk onrecht
wordt aangedaan. Het kwaad schuilt in
Suriname het meest bij de weinige gezag
voerders die nog uit den slaventijd dag-
teekenen.
Geslaagd voor het kleindirecteursexa-
men bij de telegrafie dp klerk C. L. Bakker
te Zierikzee, en de geagreëerde klerk P. J.
Ie Roy te Sluis; en voor telegraafambtenaar
bij den postdienst de commies 3e kl, der
telegrafie H. Lij baart te Rotterdam.
Christelijke Volksbondte Middelburg.
Daartoe uitgenoodigd door de bh. C. J. J.
A. v. Teylingen, N. Epkema, mr. S. J. Gra-
tama, dr. L J. Heldring en W. H. de
Bruijn van Melis- en Mariekerke kwamen
Maandagavond een dertiatal personen van
allerlei richting in «St. Joris» bijeen onder
voorzitterschap van dhr. v. Teylingen, ter
bespreking der vraag: «Wat kan in onze
omgeving gedaan worden in het belang
eerier vreedzame oplossing van het sociale
vraagstuk van het oogenblik
Drie vragen bracht de voorzitter in be
spreking. Is eene vereeniging als de Chr.
Volksbond door dr. v. Gheel Giklerneester
in zijn jongste rede alhier besproken, ook
te Middelburg wenschelijk en levensvatbaar?
Zoo ja, zal zij uitsluitend werkverschaffing
ten doel hebben of zal zij door oprichting
van een werkbureau de verhoudingen tus
schen den werkgever en den arbeider trachten
te verbeteren?
Zal voorts de vereeniging optreden als
een zelfstandige vereeniging met eigen sta
tuten of zal zij zich trachten op te lossen
in de hier bestaande Vereeniging tot het
bezoeken der armenl
De vergadering kwarn niet tot eenstem
migheid. De meerderheid was echter meer
voor optreding als zelfstandige vereeniging
dan voor oplossing in een andere, bijv. de
«Vereeniging tot het bezoeken van armen»
De heeren die de vergadering bijeenriepen
hebben zich bereid verklaard te overleggen
wat nu verder dient gedaan te worden.
Kruiningen. Door den raad dezer ge
meente is tot lid van het burgerlijk arm
bestuur herbenoemd de heer H. A. Markusse,
alhier.
Door de directie van de maatschappij
«Zeeland» zijn op de nieuwe lijr. Vlissii gen
Huil benoemd: op het stoomschip «Minister
Tak van Poortvliet», tot kapitein de heer
C. J. van Borrendam en tot eersten stuur
man de heer P. Boerhaven; en op de
«Prolessor Buys» tot kapitein de heer A
W. C. E. Overlack en tot eersten stuurman
de heer J. Ribbens. De dienst gaat 2
Jan. a. in.
Door den minister van Koloniën zijn
o. a. de heeren W. Polderman, A. Sauer
en H. A. Meijer, gesteld ter beschikk. van
den Gouv.-Generaal van Ned -Indië, om te
worden benoemd tot leerling-mach. bij de
gouvern.-marine daar te lande.
Loon en werktijd. Ingevolge art. 4
van het bestek en de voorwaarden wegens
het den 30 Dec. a. aan het ministerie van
Waterstaat aan te besteden onderhoud en
herstel der landsgebouwen te's Gravenliage
gedurende 1892, moeten de arbeidsloonen
zijn per week: voor een timmerman f 15,
een metselaar f 12,50, een loodgieter f 13,50
en f 12, een opperman fll en f10. Deze
werklieden zullen daarvoor werkenge
durende Januari, Febr., November en De
cember van 61/212 en van IV2—16 uur,
gedurende Aprii van 6i/2—12 en van l1/»—
uur gedurende Meien Augustus van 51/»—12
en van ly2—7 uur; gedurende Juni en Juli
van 51/2—12 en van li/»—8 uur gedu
rende Maart en September van 6—12 en
van 1V2 61/2 uur: gedurende October van
61/0--12 en van 11/25V2 uur. Zij moeten
allen aan het onderhoud der landsgebouwen
werkzaam zijn. De aannemer moet eiken
Maandag vóór 4 uur aan het bureau der
landsgebouwen een door de werklieden
onderteekende verklaring inleveren, dat zij
hun loon, ingevolge de desbetreffende be
palingen van het bestek hebben ontvangen.
Hij moet ook een boodschaplooper tegen be
taling van f 13 's weeks in dienst nemen
ten behoeve van het bureau der landsge
bouwen.
Arrondiss. Rechtbank te Middelburg.
Dinsdag zijn veroordeeld wegens:
mishandeling: J. B., 23 j., landbou
wersknecht, Groede, tot 1 m. en J. v. d.
P., 17 j., arbeidster, Baarland, tót 7 d. gev.
straf en A. K. 19 j., arbeider, Goes, tot
f8 b. s. 6 d. h.
beleediging D. d. L., 18 j., werkman,
IJzendijke tot f5 b. s. 4 d. h.: en
bedreiging met doodslag: M. D., 20 j.,
boerenknecht, 's Gravenpoldertot 7 d.
gev. straf.
Allen in de kosten.
Vrijgesproken zijn: D. P. v. H., 20 j..
arbeider, Goes, beklaagd van mishandeling
en A. d. S., 35 j., schipper, Clinge, beklaagd
van diefstal.
En heden (Woensdag) wegens
beleediging van een ambtenaar: L. d. R..
27 j., opperman, Vlissingen, tot 7 d. gev. straf;
mishandeling: L. T. Mz., 19 j., Hein-
kenszand, tot lm, M. K., 21 j., Hans-
weert, en C. v. d. B., 25 j., schippersknecht,
Terneuzen, ieder tot 14 d. en J. v. H., 15
j. arbeider, Breskens, tot 7 d. gev. straf,
en C. S., 18 j., arbeider Goes, tot f3 b. s.
3d. h.;
mishandeling van een echtgenoot: J. J.
F., 31 j., koopman, Middelburg, tot 14 d.
gev. straf;
wederspannigheid: C. v. S., 15 j., A. J.
II., 16 j., werklieden, Middelburg, en J. G.,
17 jvisscher, Terneuzen, ieder tot 14 d.
gev. straf;
diefstalP. C. v. O., 21 j., zonder beroep,
Vlissingen, tot 1 j., M. P. 23 j., Schore,tot
3 m., en J. H., 53 j., arbeider, Schore-Vlake,
tot 14 d. gev. straf;
valschlieid in geschrifte: M. H., 27 j.,
hvr. van J. D., zonder beroep, Goes, tot 2
m. gev. straf, en
huisvredebreuk, bedreiging en mishande
ling J. N. 22 j., boerenknecht Djiewegen
en J, C., 26 j., arbeider Borsele, ieder tot
1 m. gev. straf.
Allen in de kosten.
Voorts nog wegens overtreding van rijks
belastingen (ook voor ongedekt binnenl.
vervoer voor accijnsgoederen, frauduleuze
invoer tn weigering van visitatie): F. de
R., 22 j., en P. N., 20 j., arbeiders, K. en
A. S., 29 j., en F. R., 32 j., arbeiders,
Stekei e, de le tot 2 maal 1 m. gev. straf
en f10 b. s. 10 d. h, de overigen tot 1
m. gev. straf en f 10 b. s. 10 d. h J. S.,
64 j.voerman, Clinge, en S. v. G., 13 j.,
arbeider, Stekene, beiden tot 7 d. gev. straf
en f 10 b. s. 10 d. h,, C. J., arbeider, St.
Jansteen, en P. F. van P., 19 j., werkman,
Clinge, beiden tot 7 d., en A. de B., 16
j IJzendijke, tot 3 d. gev. straf, en E. de
la R., koopman, Overslag, en C. S., 13 j.,
arbeider, Stekene, beiden tot f25 b.
Allen in de kosten, ook in die van bekeu
ring en voor hen die zulks betreffen, met
verbeurdverklaring der aangehaalde goederen.
Vrijgesproken zijn P. G., 20 j., arbeider,
Goes beklaagd van mishandeling, en N. de
B., hvr. van M. K., herbergierst»r, lerseke.
beklaagd van heleediging.
Het O. M. bij genoemde rechtbank
heeft tegen schipper S uit Eethen die op 3
October zijn schip «Vrouw Allegonda» op
zettelijk heeft doen zinken en op 4 Dec. d.
a. v. voor den kantonrechter te Goes onder
eede een valsche verklaring hieromtrent
aflegde, vier jaren gevangenisstraf en 7 jaren
ontzetting uit verschillende rechten geëischt.
Goes. Een honderdvijftigtal Zuid-Beveland-
sche landbouwers had gevolg gegeven aan
de oproeping, gedaan door de afdeelingen
Rilland en Wolfaartsdijk van de \ereeniging
van landbouwers die suikerbieten verbouwen,
om heden middag te half een eene verga
dering bij te wonen in de Prins van Oranje,
teneinde te trachten, door onderlinge samen
werking. bij het constateeren van
Suikerbieten eenige voorwaar
den vast te stellen, die blijken
noodzakelijk te zp. De heer J.
M. Kakebeeke, namens de besturen van
de reeds bestaande afdeelingen Rilland en
Wolfaartsdijk uitgenoodigd het voorzitter
schap dezer vergadering op zieh te nemen,
had daaraan gaarne voldaan.
Hij opende de bijeenkomst met te con
stateeren dat velen aan de uitnoodiging
gehoor given en meende het doel, na de
desbetreffende annonce, niet meer te moeten
uiteenzetten. Dat toch is aaneensluiting,
evenals die bestaat bij de beetwortelsuiker-
fabrikanten. Eendracht zal ook hier macht
maken.
De beer F. A. Rovers te Steenbergen,
secietaris van den Bond van landbouwers
die suikerbieten verbouwen te Wageningen,
zette daarop het doel en de erking van
dien bond uiteen. Niet eenen kant moet
het uit; èn fabrikanten èn teelders hebben
elkander nocdig en zij moeten elkander
verstaan.
Op ieder dorp moet een afdeeling van
landbouwers worden opgericht; 10 leden
zijn daarvoor voldoende en ook de contri
butie, f0.25 per jaar, is daartegen geeti
bezwaar.
Eendrachtige samenwerking heeft ook
dit voor dat men met meer kracht bij de
regeering kan aankloppen dan individueel.
Verder kunnen zoodanige aideelingen
proefvelden aanleggen en de uitkomsten
met kunstmeststoffen bestudeeren. De spre
ker gaf daaromtrent verschillende wenken.
Wanneer men veel chilisalpeter uitzaait,
zal men een groot product verkrijgen, doch
met weinig suikergehalteterwijl een wei
nig chilisalpeter zeer nuttig is, Pe ver-
