1891. No. 14.
Zaterdag 31 October.
Zesde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
LANDBOUW.
Gemengde Berichten.
is hieriii groot
luishouciing vraagt
ontvangsten om
regelen, by de
et men naar de
naar de inkomsten
'ing van bruggen
ijj als een teeken
akt door meer be-
ook den toestand
nen den post zou
(i, als de wethouder
;undige Jeras dien
verklaren.
|er wijst er nog-
i nog verder zullen
|toestand niet zoo
oe zou, om zijne
gaarne vernemen
moet dienen voor
llyke verwerking,
ster antwoordt dat
Jwerkt worden,
ook dat de bestra-
'rlaat, maar voorop
ïnigd worden, heelt
geschikteren post
vinden dan dezen.
Commissie wordt
tegen 8 stemmen,
ioole, W. J. Spren-
^•onje, F. G. Spren-
Dunné, Schorer
er aldeeling wer-
|uitgaven genaderd,
heer van Hoek
de verdere be-
eene volgende zit-
Iring uiteen.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Pr}js per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummersƒ0.025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nommer behoort een Bijvoegsel
30 Oct. 1891.
Een ongelukkige maatregel van den
minister van oorlog is wel om de miliciens
gedurende de wintermaanden naar huis te
sturen. Er zullen 5000 man van infanterie
en artillerie in het genot van verlof worden
gesteld. By de regements commandanten
komen tal van brieven in, zegt de N. R.
C., van ouders, die met het oog op gebrek aan
wei k, bezwaar hebben tegen dezen maatregel.
Verplaatst met 7 November, a. de
rijksveldwachters 3e kl. J. J. Rademaker
Ibrigadier titulair) van St. Phiiipslund naar
Brouwershaven, en J. Kunst vau Brouwersha
ven naar St. Philipsland.
Bij kon. besluit is pensioen verleend
aan jhr. mr. G. L. M. H. Ruijs var. Bee-
renbroek, oud-minister van justitie, ten be
drage van f 4000 's jaars.
Naar de Standaard verneemt zal de
heer Bogaardt, benoemd doch onbeëedigd
lid der 2e kamer voor Gouda, zijn mandaat
nederleggen.
Goes. In de raadsvergadering van Don
derdag onder presidium van den burge
meester waren 12 leden aanwezig. De heer
Faberij de Jonge werd beëedigd en nam
zitting na door den voorzitter te zijn ge
feliciteerd met het vereerend mandaat hem
door de kiezers geschonken.
Medegedeeld werd dat Zaterdag de sleu
tels van het telegraafkantoor in het school-
straatje ten raadhuize zijn bezorgd, zoodat
dit gebouw ter beschikking der gemeente
is gesteld, en weldra tot politiebureau zal
worden ingericht, waarvan de kosten zul
len gedekt worden door den verkoop van
de voormalige gemeente-apotheek. Voor
zooveel noodig neemt de raad het besluit
tot verkoop van de apotheek.
Dat de heer J. Kunst tegen 1 Januari a.
eervol ontslag vraagt als leeraar in de ge
schiedenis aan de H. B. S.en dat de
toestand van het Sas zoodanig is gebleken
dat nieuwe voorstellen van den ingenieur
te wachten zijn. Tot lid der pl. jschool-
commissie (vacature v. Daalen Wetters)
werd met 8 stemmen benoemd de heer
H. J. Baning, zijnde no. 2 der voordracht.
De heer Stigler had vier stemmen. De
begrooting voor 1892 van het burgerl. arm-
best. werd vastgesteld ap f 44061.60. Daarna
werd de gemeentebegrooting behandeld.
Het subsidie van het gasthuis werd bepaald
op f719.86.
De leeraren der burger avondschool de
hh. Ittman, Breedveld en v. Schelven vroe
gen verhooging van salaris. En de school
commissie èn de ünantiëele commissie en B.
en W. en ten slotte de raad vonden dit
verzoek billijk. Slot van de zaak is dat
een evenredige verhooging is toegekend en
wel aan ieder der drie adressanten f 35
's jaars voor ieder lesuurzoodat hunne
belooning van f 0;83 tot even boven de f 1
stijgt.
De heer Lambrechtsen wees nog op den
verfloozen staat der speelschool op school A.
De heer den Boer beveelt voor de scholen
vulkachels aan, waarop de voorz. meldt
dat op de scholen A en B de proef ge
nomen wordt.
De heer de Jonge vroeg of naar aanlei
ding van vroegere besprekingen uitlatingen
op dit punt, geen plan bij B. en W. be
staat om evenals op school E. ook op de
Hoogere Burgerschool en school A evenredig
schoolgeld in te voeren. De wet laat het
nu toe. De voorz. wees echter op nog andere
bezwaren. Wat de heer De Jonge wenscht,
is reeds bereikt. Er is een splitsing in de
scholen. Meer-, on- ên minvermpgendeii
hebben ieder hun eigen school. Bovendien
zou da maatregel op school A vermindering
van het aantal leerlingen aldaar en over
matige aanvoer op school B ten gevolge
bebben. De heer de Jonge herinnert dat
bij de discussie over deze zelfde zaak in een der
vorige raadsvergaderingen is erkend dat van
school A, een school voor meergegoeden, leer
lingen gebruik maken die op school B belmo
ren3, doch wier ouders fansoenshalve van
die'school geen gebruik maken. Deze leer
lingen kunnen clan op de school biyven
tegen betaling van het gewone bedrag, maar
laten dan de meergegoeden hooger school
geld betalen, flen fl.20 is waarlijk voor
de meest gegoede ingezetenen niet te veel.
De heer Den Boer ondersteuut de vraag
van den heer de Jonge. Evenredig school
geld wordt geheven aan school E, dus kan
het aan school A ook. De voorz. herneemt
dat op school E onderwijs in de vakken
gegeven wordt, die alleen bij 't middelbaar
onderwijs te pas komen.
De heer de Jonge stelt een voorstel van
zijne zijde in den door hem bedoelden geest
in het vooruitzicht.
Bij den post bijdrage aan de kweek
school voor bewaarschoolonderwijzeressen te
Leiden stelde de heer de Jonge op de be
kende gronden voor dezen post te schrappen,
wat door den voorzitter met de bekende
argumenten bestreden werd. De stemmen
staakten, zoodat de sluitpost der begrooting
niet kon worden vastgesteld, wat nu heden
avond 8 uur zal geschieden. Aangezien de
hh. den Boer en Lambrechtsen daarbij niet
tegenwoordig kunnen zyn, zal het voorstel
De Jonge wel worden verworpen, dewijl
een tweede staking van stemmen als ver
werping van een voorstel wordt gerekend.
Zonder ongelukken zal echter deze kleine
post wel voor het laatst op de begrooting
voorkomenden heer de Jonge was het,
zoo verklaarde hij, niet om de f10 maar
om het principe te doen. Voor zijn voorstel
hadden gestemd de hh. de JoDge, Quist,
Faberij de Jonge, de Jonge Mulosk Houwer, v.
Asperen Vervenne en den Boer. Tegen de hh.
Ramondt, Ochtman, Hildernisse, Kakebeeke,
Lambrechtsen en v. d. Hoek. De H. O. voor
dit jaar werd gesteld op f 1697 03^ De ver
moedelijke begrooting is f 101058,21Va.
Middelburg. Morgenmiddag 1 uur ver
gadert de gemeenteraad ter afhandeling dtr
begrooting.
Benoemd tot burgemeester van Rot
terdam P. Lycklama a Nijeholt, burge
meester van Leou warden.
Kruiningen. In de vergadering van In
gelanden van den polder Kruiningen van
Donderdag 29 October jl. is tot opzichter
benoemd de heer S. B. Blok te Cadzand met
23 van de 35 geldig uitgebrachte stemmen.
De Commissaris der Koningin in Zee
land, gezien het besluit van Gedeputeerde
Staten van 23 October 1891, no. 84ge
let op art. 11 der wet van 14 Juni 1857
(Staatsblad no. 17;; maakt bekend, dat de
sluiting der jacht op patryzen, in de provin
cie is bepaald op Zaterdag 7 November
1891, met zons-ondergang, en dat het tijd
stip van de sluiting der jacht op het ove
rige klein wild nader zal worden vastge
steld.
liet drankgebruik in Nederland.
Rangschikt men de provinciën naar volgorde
van het drankverbruik per hoofd, dan staat
Limburg bovenaan2,98 liter; dan volgt
Zeeland met 5,59 liter per hoofd. Noord-
Holland staat het laagst: 11.27 liter per
hoofd. In N.-Brabant heelt men betrekke
lijk het grootst aantal vergunningen 1 op
de 121 inwonersin Zuid-Holland treft men
naar verhouding het kleinste aantal ver
gunningen aan1 op de 223 inwoners.
Let men op de gemeenten in elke provincie
waar het minst aan liters per hoofd is
veraccynsd, dan blijkt het laagste cijfer
0,40 liter te zijn (Clinge) en het hoogste
12,52 liter (Middelburg.) Toch is dit nog
het laagste maximum-cijfer van alle pro
vinciën.
In Zeeland zijn 5 gemeenten waar minder
dan 1 L. per hoold wordt gebruikt: 21
met minder dan 2 81 met minder dan
5; 3 met meer dan 10; en 6 met meer
dan 15 L. per hoofd. In Overijsel zijn
nog 8 gemeenten met meer dan 15 liter
drankgebruik per hoofd.
Den heer A. Montagne Izn., gedurende
63 jaar verbonden aan de gemeente-secre
tarie, en op een na de oudste van alle
gemeenteambtenaren in Nederland, is met
1 Jan. eervol ontslag verleend.
Naar aanleiding vaü een verzoek van
den gemeenteraad van Borssele om een aan
legplaats aldaar stellen Ged. staten voor
dit af te wijzen. Zooals toch uit het in 1889
ingesteld onderzoek is gebleken, is de Staart-
nol de eenige plaats nabij Borssele, waar
eene geschikte gelegenheid bestaat tot het
bouwen van een steiger, terwijl die plaats
voor de om of nabij liggende gemeenten
(Ellewoutsdijk, Driewegen en Ovezand) gun
stiger gelegen is dan het punt aan den dijks-
hoek, waar thans het roeibootenveer is.
De naast belanghebbende gemeenten zyn
niet bereid bevonden de naar deStaartnol
leidende wegen van eene kunstbedekking
te voorzien en als kunstweg te onderhou
den. Uit dien hoofde is door de Staten-ver-
gadering afwijzend beschikt op het verzoek
om aldaar een steiger te bouwen. Teneinde
dit bezwaar te ontgaan, wordt thans de bouw
verzocht niet aan de Staartnol maar aan
de Zuid nolvoorts wordt gevraagd niet een
steiger, maar een pouton of dryvende aan
legplaats, omdat uit vroegere beschikkin
gen gebleken is dat aan de Zuidnol, met
het oog op de belangen der waterkeering,
een sieiger niet gebouwd kan worden.
De Zuidnol echter biedt ook voor een
ponton of drijvende aanlegplaats geen ge
schikte gelegenheid.
De Directeur van den stoombootdienst.
die reeds in 1887 zondereenig voorbehoud
heeft verklaard de voorkeur te geven aan
de Staartnol boven de Zuidnol, is nader ge
hoord. Naar zijne meening zal bij storm
weer van het Z. W. tot het Z. O. door het
zuiden heen aan die aanlegplaats aan de
Zuidnol ontzaglijk veel zee staan. Hij is van
oordeel dat een ponton «van constructie
als die in de buitenhaven te Vlissingen, doch
veel zwaarder, met soliede uithouders aan
den wal bevestigd en met zware ankers ver
ankerd, wel te houden zal zijn en slechts
bij hooge uitzonderingen, b. v. met vlie
gend stormweer, moeilyk of in 't geheel niet
zal zijn te naderen.»
Ook de hoofdingenieur is nog door ons
gehoord. Deze heeft niet op 't oog een ijze
ren ponton maar een vaartuig, evenals hij
vroeger voor Ellewoutsdijk had aan de hand
gedaan. De kosten zullen echter aan de
Zuidnol veel aanzienlijker zijn dan te Elle-
woutsdyk, daar de vaste toegangsbrug een
lengte zoude moeten verkrijgen van pl. m.
58 M. in plaats van eene van pl. m. 13 M.
Men schrijft uit Zuid-Beveland aan de
M i d d. C r t.
De financiëele gevolgen van den maat
regel, door êenige fabrikanten genomen
voor het wegon van suikerbieten, zullen
een niet onbelangrjjken post van uitgaaf
in de rekening vertegenwoordigen.
De vergoeding, die aan de onderling ver
plaatste agonten wordt verleend, bedraagt
een aardig sommetje voor ieder per week.
Oppervlakkig bewonderen de producenten
de handelwijze van hunne afnemers, daar
het wegen der bieten geregeld geschiedt op
weegbruggen door beëeaigde personen, zoo
dat de bepaling van het gewicht officieel
wordt geconstateerd. Overlegging van de
weegbewyzen waren derhalve voldoende
te achten om den prijs van het geleverde
vast te stellen. Men ervaart echter alge
meen dat de voornaamste werkzaamheid
der wegers bestaat in het taxeeren der
bieten. De bepaling van het percentage
neemt in veler oog een schadelijke verhou
ding aan. De landbouwers beginnen hoe
langer hoe meer in te zien dat de teelt
van suikerbieten te veel wordt gedrukt.
De geringe opbrengst per hectare wordt
toegeschreven aan den invloed van bijzon
der zaad, daar de andere wortelgewassen,
zooals mangels en peeën, welke voor eigen
gebruik zijn gezaaid, ook dit jaar weer de
bieten verre in grootte overtreffen. Hetgeen
van de peeën moet worden afgesneden om
hen leverbaar te maken bedraagt per hec
tare honderden ponden. En de tarra stijgt
tot 15 pCt. per 1000 kg. Geen wonder dat
velen in twijfel gaan trekken of zij zich
in 't vervolg nog zullen laten vinden voor
f9 of f9.50.
Door de kolenvereeniging Uit voor
zorg te Goes werd "Woensdagavond in het
koffiehuis Bell evue een algemeene ver
gadering gehouden, die door ruim honderd
personen bezocht werd. Er werd besloten
voortaan het boekjaar te doen loopen van
ultimo September tot primo October. Om
dat op dit tijdstip de wintervoorraad inge
kocht wordt, was dit voor den gang van
zaken ongeregelde administratie wenschelijk.
Volgens rekening van den penningmeester
bedraagt het aantal leden, dat bij de oprich
ting 357 beliep, thans 373.
Afgeleverd werden 1427l/a hectoliter steen
kolen tot een bedrag van f 1197,50. Een deel
tegen 85, een ander tegen 80 cent per hec
toliter, terwijl als wintervoorraad in het pak
huis zijn geborgen 2000 hectoliter. Vooral in
verband met de vele werkzaamheden van
den penningmeester werd een post van f 100
uitgetrokken voor het bestuur om onderling
te verdoelen.
Met het oog op ongelijkmatige betaling in
de onkosten, die nu in omslag 75 cent per
lid bedragen, zal voortaan een kleine winst
van pl. m. 3 cent per hectoliter berekend
worden; de bode, wions salaris van f75 op
f 150 is gebracht, zal de steenkolen moeten
thuis bezorgen zonder 5 cent per mud ver
goeding omdat dit den mingegoeden te veel
drukt zullen de kolen voortaan uit het pak
huis voor den zelfden prijs als uit het schip
worden afgeleverd.
Als bestuursleden werden bjj acclamatie
herbenoemd de heeren G. A. Weide, D. de
Wilde en J. J. G, v. d. Broeke M. C.
Onlangs kwam te Tilburg eene vrouw
uit Loon op Zand onderstand vragen voor
haar huishouden, bestaande nit man, vrouw
en drie groote kinderen.
Op de haar gestelde vraag hoe het kwam,
dat ze den kost niet kan verdienen, ant
woordde ze Haar oudste jongen zou gaan
trouwen en zou reeds ondertrouwd zijn, maar
hij moest eerst voor zes weken naar de
«parapluie», wegens mishandeling en dron
kenschap; vader moest voor veertien da
gen naar de «parapluie» wegens smokke
larij, en als vader terug was, dan ging moe
der, want «da weette wel, samen gaat dat
niet»tegelijkertijd moest ook het jongste
dochtertje naar de «parapluie».
De slotsom dezer rekening was, dat lui
die zoo gratis aan den kost komen, geen
onderstand noodig hebben. (T. C.)
Als een bewijs, dat niet alleen in
Schiedam maar ook elders de branderyen
in waarde verminderen, kan dienen, dat in
Delfshaven te vergeefs voor f 22,000 te koop
worden aangeboden twee branderyen met
eene mouterij, de laatste met inboedel.
Twaall jaar geleden zijn deze drie percee-
len door den tegenwoordigen eigenaar ge
kocht voor de som van f70,000. Voor het
doel waarvoor deze perceelen oorspronke
lijk bestemd zijn, doen zij sedert lang geen
dienst meer. Zij worden door den eigenaar
verhuurd tot berging van graan.
Een vreeselijk ongeluk had plaats aan
de stoomhoutzagerij te Delft. Bij het verleg
gen van een drijfriem werd een werkman,
vader van een talrijk gezin, door een der
zagen gegrepen en kwam op verschrikkelijke
wijs om. Naar men zegt, had de ongeluk
kige gehandeld tegen de uitdrukkelijke
voorschriften, die ter voorkoming van on
gelukken aan die fabriek bestaan.
Een boerderij te Westknollemlam is
een prooi der vlammen geworden. Een
spuitgast werd door een omvallenden schoor
steen doodelijk gekwetst.
JENEVER.
Het gebruik en misbruik der alcoholische
dranken heeft zijne geschiedenis.
De oude Galliërs hadden het grootste ge
tal hunner nederlagen aan het onmatig ge
bruik van wijn en andere gistende dranken
te wijten, en deze verderfelijke drift wisten
hun doodsvijanden, de Romeinen, wonder-
goed te prikkelen en te vermeerderen.
De Galliërs werden onderdrukt door de
zelfde oorzaak, die de verdwijning der Rood
huiden, slachtoffers van het vuurwater,
grootendeels heeft teweeg gebrachtte recht
schrijft Brillat-Savarin
«De volkeren der Nieuwe Wereld werden
schier evenzeer door de jenever als door
de vuurwapens onderworpen en vernietigd».
Vóór 200 jaar was de alcohol alleen by
de apothekers verkrijgbaar. Th ans, helaas!
wordt hij in België alleen met duizenden
tonnen rondgestuurd.
Men verhaalt, zegt Huydekoper, dat de
Engelschen in 1585 brandewijn gaven aan
hun soldaten in Zeeland, om ze tegen de
vermoeienis te harden.
Na 1672, toen de invoer van wijn en
brandewijn in Holland verboden werd, be
gon men met het gebruik van graanbran-
dewijn, tot toen slechts ;als geneesmiddel,
onder den naam van spiritus frumenti
bekend. Het oudste plakkaat, waarin de
brandewijn van graan vermeld staat, dag-
teekent van 1668: eerst in 1692 begint men
van jenever te spreken.
In Engeland was bier de algemeene drank,
tot aan de regeering van Willem III.
Het is vooral sinds het einde der vorige
eeuw, dat men algemeen jenever begon te
drinken.
En wie telt de slachtoffers, die de jene
ver al dien tijd gemaakt heelt?
Omtrent het plotseling ontstaan van
een nieuw eiland in de nabijheid van Pan-
tellaria deelt de Freisinnige Zeitung de vol
gende bijzonderheden mede
Pantellaria zelf is geheel vulkanisch en
bestaat voor het grootste gedeelte uit tra-
chytlava. Reeds eenmaal, in 1831, had er
een dergelijke uitbarsting plaats. De zee tus-
schen Pantellaria en Sicilië verhief zich toen
herhaaldelijk tot eene hoogte van 90 A100
voet, nadat verscheidene schokken gevoeld
waren. Uit de opborrelende watermassa steeg
eene dikke rookwolk op, nu en dan gepaard
met vlammen. De zee was weldra bedekt
met eene poreuse, lichte steensoort en den
volgenden dag zagen de bewoners van Pantel
laria een nieuw eiland van 200 voet hoogte voor
zich. Het eiland, Fernandea of Julia genaamd,
verdween echter langzamerhand, daar het
slechts eene zeer losse formatie was.
Het eiland Pantellaria behoort in eigen
dom aan de familie Requesens en vormtéén
afzonderlijk vorstendom. Het heeft eene op
pervlakte van 150 vierkante KM. en wordt
door 7500 menschen bewoond, waarvan 3000
in de hoofdstad Panellaria.
De koningin van Engeland draagt
altijd een armband, waaraan een menigte
kleine medailjons hangen. Aan dezen arm
band nu is een merkwaardige bijzonderheid
