1891. Ho. 9.
Dinsdag 20 October.
Zesde Jaargang.
VERSCHIJ XT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTEXTIEX
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers0.02L
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Toevlucht voor dhkloozen van het Heilsle
ger in de Haarlemmer Houttuinen.
In het nummer van 21 Juni 11. van dit
blad is eene beschrijving van bovengenoemd
toevluchtsoord gegeven, dat in navolging der
Engelsche shelters door de Amsterdamsche
afdeeling van het Heilsleger is geopend. Het
gebouw, dat toen nog niet geheel was in
gericht, beantwoordt thans aan zijne be
stemming en verdient een bezoek van een
iegelijk, die den hier aangevangen arbeid
waardeert, hij moge al of niet uitgaan
van de godsdienstige voorstellingen, die het
Leger des Heils aanhangt. Elke localiteit
wordt dagelijks door velen gebruiktsom
mige zijn reeds te klein en zouden gaarne
door de directie worden uitgebreid, indien
er ruimte ware. De rookzaal, loegankelyk
niet alleen voor hen, die hier werker, en
slapen, maar ook voor allen, die, van de
straat komend, er willen rusten en koffie
of thee met brood gebruiken, maakt vooral
des avonds, als het gaslicht brandt, een
goeden indruk en verzamelt velen die een
der aanwezige bladen inzien en van den
kapitein, den heer H. J. Duits Wesseling,
een en ander wenschen te vernemen. De
eetzaal, die daarachter gelegen is, met hare
beschilderde muren, die er een gezellig
aanzien aan geven, en hare tafels met ban
ken, vereenigt telkens bij de drie maaltijden
de bewoners, die hier voor korteren of fin
geren tijd vertoeven en wier aantal tot 53
is gestegen. Wie van de eetzaal een o| en
plaatsje betreedt, ziet rechts eene afgesloten
ruimte, waar eiken morgen de bewoners
zich moeten wasschen, en vóór zich ten
achterhuis, waar eene keuken en waschhok
op de eerste, eene badkamer met twee kui
pen op de tweede verdieping zich bevinden.
Deze badkamer moet door ieder eenmaal
per week op aangegeven tijd bezocht wor
den. Dit bevel lokte in den beginne bij
deze en gene tegenspraak en tegenstand.
Velen, die nooit den heilzamen invloed van
een kuipbad hadden gevoeld, vonden deze
reiniging onnoodig, ja hadden er eene ge
heimzinnige vrees voor. Eerst toen zij hoor
den, dat zij de inrichting zouden moeten ver
laten, indien zjj weigerachtig bleven, waag
den zij den eersten stap in het verwarmde
water. Een der opgenomenen, wiens vroegere
betrekking hem met kuipbaden vertrouwd
gemaakt heeft, is, zoo noodig, tegenwoor
dig en zorgt, dat de kameraad werkelijk ge
reinigd zijne kleederen weer aantrekt. Wij be
hoeven hier niet te beschrijven hoe gewenscht
voor menigeen die onderdompeling was.
't Ging hier als met kinderen die bij de eer
ste maal een pruilend gezicht trekken, als
zjj met spons en zeep kennis maken, maar die
vervolgens niets liever doen dan met handen en
voeten plassen en ploeteren en gaarne een halt
uur zouden spelen in het spattend en schui
mend element. Kwam in den beginne zich
iemand wel beklagen, dat hij zoo hard ge-
wasschen wa«, nu is het verblijf in de
badkamer een tijd van genot, ja enkelen
zijn reeds zoo vertrouwd en bevriend met
de kuip, dat zij, als het geoorloofd was,
twee- of driemaal per dag er in zouden
willen stappen. En het gevolg? Dat is
reeds te zien in de betere gelaatskleur en
doet zich gevoelen bij deze bezoekers even
als bij ieder die het voorrecht van een warm
bad kent. Er zijn enkelen die men zou
het moeilijk gelooven een koud verkiezen.
Wij behoeven de zaal voor de godsdiensti
ge samenkomsten, die eiken avond open staat
en door de opgenomenen al of niet bezocht
kan worden niet te beschrijven, maar zeggen
alleen, dat de geschilderde wanden en de
gekleurde glazen der ramen er een vriendelijk
aanzien aan geven. Zoo noodig kunnen ook
hier des nachts bedden opgeslagen worden,
indien er nml. geld aanwezig zal zijn om die
bedden aan te schaffen. Het daarboven ge
legen lokaal, dat voor nachtverblijf bestemd is,
heeft geen plaats meeronbezet. We vinden hier
niet de lederen matrassen op den grond, zooals
de Londensche shelters die hebben en waarvan
een exemplaar is te zien. In plaats daarvan
zijn aangeschaft ijzeren rustbedden, waarvan
het hoofdeinde kan worden gebracht in hel
lenden stand, opdat het hoofd van den sla
per iets hooger ligge dan het lichaam. Zeer
stevig zeildoek, met gegalvaniseerd ijzerdraad
aan de vier zijden gespannen, vormt eene
zuivere en goede rustplaatseen stuk van
dezelfde stof, die als deken dienst doet,
bedekt het lichaam. Eene kachel, die reeds
r.u brandt, zorgt voor een goede tempera
tuur. Des morgens wordt dit lokaal door
hen, die er den nacht doorbrachten, flink
schoongemaakt, zoodat het, wat reinheid
betrefl, de vergelijking met de slaapzalen
onzer gestichten goed kan doorstaan. Elk
bezoeker kan in een afgesloten kastje een
en ander bewaren, waaraan hij eene veilige
plaats wil geven.
De werkzolder, die boven dit slaapvertrek
zich uitstrekt, is veel te klein om allen
eene plaats te geven. Aan de overzijde der
straat is daarom eene werkplaats gehuurd,
die een bepaald vereischte was. Hier zien
we de mannen aan het zagen en het hak
ken van het hout in stukjes die, tot bosjes
saamgebonden, grif verkocht worden, voor
namelijk tot het aanleggen van vuur. De
Hollandsche Spoorwegmaatschappij gaf on
langs eenige oude dwarsliggers ten geschen
ke, waaraan 42 man gedurende 14 dagen
hebben gewerkt. Die bosjes worden a 80
cent de 100 verkocht en leveren eene aar
dige winst. Ieder, die zich aanmeldt, kan
aan dit werk gezet worden en ieder doet
het in den regel met lust. Als men eens
aan hen, die aan lange tafels met het maken
der bosjes of aan 't zagen of hakken bezig
zijn, mocht vragen naar hun verleden, men
zou treffende levensgeschiedenissen hooren
en dikwijls tot barmhartigheid gestemd
worden. Enkelen, die een vak kennen, wer
ken op den vroeger genoemden zolder of
elders. Een schrijnwerker heeft eene schijjf-
tafel onder handeneen graveur beoefent
zijne kunsteen schoenmaker heeft volop
werk; iemand die keurig schiijft, kanvoor
de administratie gebruikt worden. Zoo vindt
hier elk iets te doen, en wie, na dagen of
weken zwervens, hier wordt opgenomenen
den zegen van den geregelden arbeid leert
kennenwie door den vriendelijken, waar
deerenden toon het zelfvertrouwen voelt
herleven, die blijft hier t liefst en 'tis hem
eene Jobstijding, dat hij, als hij vast werk
mocht hebben, elders een onderkomen moet
zoeken. Waarlijk die hier wordt toegelaten,
ontvangt degelijke voeding, goede ligging,
geregeld werk en wordt met zjjn lot ver
zoend. Onder den arbeid weerklinkt het
lied van het Heilsleger, dat, men weet het,
niet als een psalm van Datheen, maar als
een wereldsch deuntje wordt gezongen en
dat door allen wordt aangeheven, 't zij ze
den inhoud al of niet belijden.
Daar de toeloop v.,n den beginne zeer
groot was, zijn eenige maatregelen getrof
fen om den stroom weerstand te bieden.
Wie toegelaten wil worden moet künnen
bewijzen door middel eener schriftelijke ver
klaring aan het bureau van bevolking ten
stadhuize te verkrijgen, dat hij inwoner
van Amsterdam is.
Vreemdelingen, die soms van verre komen,
gelokt door de beschrijvingen van dit nacht
verblijf, worden geweerd. Liefst tusschen 9
en 12 uur des morgens moet men zich aan
melden. Wie wil worden opgenomen heeft
2 cents te betalen voor avondbrood, koffie
en nachtverblijfbezit hij dat geld niet;
hij kan werken en die som verdienen.
Dit alles - - niet waar verdient onze
goedkeuring. Mannén die anders de politie
bureaus vullen of rondzwerven, zijn hier
beveiligd voor koude en zooveel meer. On
geordende levens worden hier tot tucht
gebracht. Schadeposten der maatschappij
veranderen hier in baten.
't Is op de vingers ria te rekenen, dat
weldra als de winter komt, de aanvragen
tot opneming zullen vermenigvuldigen. Zijn
er nu reeds meer dan 20, die wachten op
het oogenblik dat er één vertrekt, dan
zullen er veel meer tientallen voor de deur
staan te klappertanden. De kapitein zal
ze gaarne opnemen als hij plaats, werk en
ligging voor hen heeft. Dankbaar noemt
hij u op wat hij reeds ontving. Behalve
bijdragen van bekenden en onbekenden, de
twee genoemde kuipbaden, twee porseleinen
kachels, de boeken voor de administratie
en andere kleinere of grootere geschenken.
Maar hij hoopt nog meer te ontvangen,
om te kunnen betalen wat hij verplicht
was te koopen, in het geloof dat het geld
wel zou gevonden wordenom meer rust
bedden aan te schaffenom een pakhuis
te huren, waar hij zijn te verwerken hout
kan bergenom hout liefst in groote hoe
veelheid d. i. goedkoop te krijgen. Hij is
met goeden moed dezen nieuwen arbeid
begonnen en hoopt dien te kunnen door
zetten, gesteund door de medewerking van
vele stadgenooten, die hem aan het genoem
de adres of aan majoor French, in het
hoofdkwartier, Rapenburg, klinkende be
wijzen van instemming willen doen toeko
men. Dit is zeker, wie een kijkje gaat
nemen, is half of driekwart gewonnen, en
al 'wordt hij geen He lssoldaat, hij draagt
een steentje bij voor den bouw eener nut
tige stichting.
{Handelsblad). J. A. Tours.
De Berkel en de Politiek.
De Tweede Kamer hield de vorige week
eene openbare zitting. De Heer Van der
Borch van Verwolde, antirev. Kamerlid
vroeg hulp, duurzame hulp voor een door
water geteisterde landstreek. In Gelderland
stroomt een riviertje de Berkel geheeten.
Telkens staat het zoo vol, dat het bui
ten zjjn oevers treedt.
De Heer Van der Borch vroeg aan mi
nister Lely of deze na onderzoek, dat ri
viertje wilde laten verbeteren door het
Rijk. En niet alleen dat riviertje, maar alle
riviertjes, die het noodig hebben. Met onder
zoeken was de minister al bezig. Voor 1892
kwam hij daarmede niet klaar. Of hij hel
pen zou, wist hij niet. Uit alles bleek, dat
de minister niet verder op de kwestie ver
koos in te gaan, ende arme boeren
aan de Berkel weten geen raad.
Hun gronden dalen al meer en meer in
waarde.
Een stuk weiland, dat in 1888 nog 474
gulden waard was, doet nu geen 100 gulden.
Met gelden te geven voor een mooie hooge
school voor de studenten, zouden de libe
ralen gauwer klaar zijn.
Daar staat nog een kamerlid op.
't Is de deftige liberale partijman, Bor-
qesius. Wat wil hij Hij zal dien antirev.
Van der Borch, die het voor de boeren op
neemt, eens belachelijk maken.
Wel, dat vond hij wel aardig, zei hij.
In 1888 stemde de Heer Van den Borch,
gesteund door het verzoekschrift van een
aantal boeren, tegen een rijkssubsidie of
rijkstoelage voor één keer tot verbeteiing
van de Berkel.
Is de Heer Van den Borch en zijn die
boeren nu bekeerd
(Bekeerd beteekent in dit geval veran
derd van meening.)
En om dat woord bekeerd kijk I daar
moesten de liberale kamerleden toch zoo om
lachen, zjj schudden er van. Een spot
zieke lach
In der liberalen oog stond daar nu de
Heer Van der Borch, voorde gansche Ka
mer uitgelachen.
Met kalme bezadigdheid, een degelijk man
waardig, die pal blijft staan, al lachen hon
derden om hem heen, wees de Heer Van
der Borch den Heer Borgesius terecht. Niet
met een flauwe aardigheid, maar met nuch
tere waarheid.
Als de heer Borgesius het verschil had
geweten tusschen iets tot een rijkszaak
maken of voor iets een rijkstoelage geven,
zou hij zeker gezwegen hebben. In 1888
was de toestand van de Berkel zoo, dat er
geen geld voor dat jaar behoefde gegeven
te worden.
De Heer Van der Borch vroeg nu niet
om hulp voor éen keer, maar om duur
zame verbetering.
Bij deze terechtwijzing zal de Heer Bor
gesius wel een beetje op zijn neus gekeken
hebben. Enkel en alleen, omdat Mr. Keu-
chenius het woord vroeg, begonnen de libe
ralen nog eens te lachen.
Gooien zij op die manier hun laatste
greintje achting voor het geheele land niet
te grabbelen? Maas- en Merwebode.)
De Iransvaal in Engeland.
Geen beter dienst kon Engeland den
Boeren bewezen hebben, dan door hun als
«special correspondent» een journalist toe
te zenden als Lord Randolph Churchill,
den man, die zijn naam als edelman, zijn
nationaliteit als Engelschman, en de goede
verstandhouding waarin de Transvalere met
Engeland wenschen te leven, te grabbel
gooit, door op een toon van de diepste
minachting en met een onwetendheid die
haar wederga zoekt, caricatuur-besehrjjvin-
gen van de Boeren in Engeland te publi-
ceeren, die de Transvalers werkelijk
niet linksch 1 beantwoord hebben met
het lakonisch-verpletterende «Majuba
Zoo moet het gaan, indien Engeland
geen afstand wil doen van zijn roofgierige
koloniale politiek, waar tegenover Gladstone
in zijn teruggeven van de Transvaal inder
tijd het schoone betere voorbeeld heeft
gegeren
Zoo moet tot in de afgelegenste hoeven
van Zoutplansberg en Waterberg het be
wustzijn door de Engelschen zelf levendig
gehouden worden, dat de Transvaal voor
de Transvalers moet biijven en dat Enge
land het eerlijk kwijt is 1
Wanneer dan straks ook uit het Engel
sche gedeelte der Kaapsche bevolking een
kreet van verontwaardiging over den deni-
greerenden Lord opgaat, dan zal de zelfstan
digheid en de onafhankelijkheid van onze
eerlijke, dappere stamgenooten daarginds
reuzenschreden gedaan hebben, en Lord
Churchill zal zijn vaderland althans een
tweede Majuba hebben bespaard!
Zoo hebben toch ook de slechtste dingen
nog vaak een goede zijde. N. P. G. C.
19 October 4891.
Aangesteld tot rijksveldwachter 3e
kl. A. A. van den Broecke, gepasporteerd
maréchaussée, thans gemeente- en onbe
zoldigd rijksveldwachter te Oostkapelle,
(standplaats Arnemuiden).
MIDDELBURG. In de raadsvergadering
van Woensdag, a. zijn ter behandeling on
derstaande zaken:
I. Ingekomen stukken; 2. Adres M. Fok
ker, gemeente-ontvanger, betreffende wijzi
ging van zjjn borgtocht. 3. Adres van W.
A. de Rijcke, houdende verzoek om een
stuk gemeentegrond in het Schuttershef-
straatje te mogen koopen, met voorstel van
B. en W. dienaangaande. 4. Voorstel van
B. en W, betreffende ruiling van grond bij
de Loskaai en Goesche korenmarkt. 5. Staat
oninbare posten inkomsten belasting 1887.
6. Ie Suppletoir kohier inkomstenbelasting
1891. 7. Voorstel van burg. en weth. tot
aanstelling van een assistent bij het onder
wijs in het teekenen aan de burgeravond
school cursus 1891/92. 8. Benoeming leeraar
eursus tot opleiding hoofdonderwijzers. 9.
Begrooting schutterij 1892. 10. Begrooting
burgerlijk armbestuur en vaststelling ge
meente-subsidie 1892. 11. Begrooting gasfa
briek 1892. 12. Gemeente-begrooting 1892.
Mr. van Houten schrijft in zijn jong»
ste epistel over de sociale toestanden waar
in hjj de encycliek van Leo XIII bespreekt
o. a. dit
«Met den paus betreur ik het gebrek en
de ellende die er geleden worden, maar als
ik de bezwaren van den strjjd der mensch-
heid tegen de natuur en bovendien nog de
hulpbehoevendheid, zwakheid en liederlijk
heid van zoo talloos vele individuen over
weeg, verwondert mjjn verstand er zich over
dat er niet nog veel meer geleden wordt,
en dat er zelfs staten zjjn van tientallen
millioenen, waarin zoo zelden iemand van
gebrek omkomt, dat van zoodanig voorval
door alle dagbladen der wereld met ophef
melding wordt gemaakt. Het is in mjjn
oog een grooter wonder dat de overgroote
meerderheid dier reusachtige menschenmassa
eiken dag haar nat en droog erlangt, dan
dat er velen gevonden worden, wier ver
zorging onregelmatig en gebrekkig is. Meer
nog dan dat er van tjjd tot tjjd in grootera
mate werkeloosheid heerscht dat een nood
wendig gevolg is van de wisselende jaar
getijden, moet men er zich over verbazen,
dat in den regel een werkman die niets
dan de kracht zijner spieren ter markt
brengt, in ruil voldoende ontvangt om te
leven, zijn geslacht voort te planten en nog
menig genotmiddel te erlangen. Ik haat
dus den overmoed, die in het economische
leven, dat fijn bewerktuigde organisch ge
heel, ruw durft in te grijpende baldadig
heid, die zonder voorbereiding een industri-
eelen oorlogstoestand in het Teven roeptde
onverantwoordelijke lichtzinnigheid, waar
mede zoogenaamde vrienden der werklieden
dezen dikwijls het middel van werkstaking,
zelfs voor grieven van gering belang aan
raden, terwijl zjj weten hoe innig alles in
de maatschappij samenhangt en hoe de stil
stand van een deel een veelvertakte stoornis
in alles en onafzienbaar leed te weeg brengt.
Ik zie met geringschatting neer op de waan
wijsheid van moderne profeten die meenen
dat, als zij in het bezit waren van de wet
gevende macht, alles als met een tooverslag
veranderen zou I»
De T. C. meldt: Gedurende de campagne
in de beetwortelsuikerfabrieken over
1891/92 zijn de volgende kommiezen uit
de controle Axel gedetacheerdJ. M. van
der Male, van Overslag naar Sas van Gent,
R. Wiersum, van Hulst naar Bergen op
Zoom, J. J. Pannekoek, van Kouter naar
Oud en Nieuw Gastel, A. P. de Mey, van
Koewacht naar Prinsenhage, H Jansen van
Hulst naar Zevenbergen, F. Roorda van
Koewacht naar Sas van GentJ. de Boet
van Sas van Gent naar Zevenbergen, P.
Versluijs, van Axel naar Overslag; M. van
Laar van Rapenburg naar Hulst en A. van
der Welle, van Rapenburg naar Hulst.
Als politieke leider der antirevolutio
naire Kamerclub is aangewezen de heer
Beelaerts van Blokland, De voorzitter der
club, de heer A. van Dedem, is slechts be
last met de technische leiding.
Bij kon. besl.'zijn benoemd: A. de
Nood Jz. tot raad van den polder Wal
cheren; C. van Liere, tot dijkgraaf van
het waterschap de le Bath-polder; C. van
Liere, tot plaats verv. djjkgr. van het water
schap de 2e Bath polder; B. J. Doens, tot
djjkgr. van het waterschap de Herdjjkte
Zwartepolder; J. Cjjsouw, tot plaatsverv-
dijkgr. van het waterschap de Herdijkte
Zwartepolder; M. van Putte, tot lid van
het bestuur van het waterschap de water-
keering van het calamiteuse waterschap
