1891. No. 8. Zaterdag 17 October. Zesde Jaargang. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES SCHOOLRAAD V De revolutie gaat door. elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND Prjjs per drie maanden franco p. p. f0.95. Enkele nummersƒ0.02'. UITGAVE VAN EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel meer 10 cent. Bij dii nommer behoort een Bijvoegsel. VOOR DE SCHOLEN MET DEN BIJBEL. Definitief opgetreden 1 Juli 1891. Deze Schoolraad is samengesteld uit 25 leden n. 1. 2 gedelegeerden, gekozen door de Hoofdbesturen der vier Algemeene Ver- eenigingec voor Chr. onderwijsa. de Vereeniging voor Chr. Nation. Schoolonder wijs. b. de Vereeniging voor Ger. Onder wijs. c. de Unie een Sthool met den Bijbel. d. de Vereeniging van Chr. onderwijzers en onderwijzeressen in Nederland. 12 ge delegeerden gekozen door de Schoolbesturen die zich bjj den Schoolraad hebben aange sloten en 1 lid, gekozen door de genoemde gedelegeerden. De taak van den Schoolraad is om de Scholen met den Bijbel te hulp te komen in al datgene, wat geacht kan worden aller gemeensch. belang te zijn en wel met name 1. bij de bevordering van de oprichting van scholen met den Bijbel. 2. bij de be vordering van den paedag. bloei der scholen. 3. bij de beslechting van gewone geschillen die in den boezem der scholen rijzen mochten. 4. bij de beslechting van kerkelijke geschil len, die in den boezem der scholen moch ten vooi komen. 5. bij de regeling van het pensioenwezen der onderwijzers en 6. bij de handhaving en verbetering van de rechts positie dezer scholen. De Schoolraad bestaat uit de volgende leden Br. J. Woltjer, J. M. Heij brock en H. Bjjleveld allen te Amsterdam, vanwege de Vereeniging voor Chr. nat. onderwijs. Doc. M. Noordtzij te Kampen. Ds. J. Nederhoed te Middelstem en A. W. van Kluijve te Middelburg, vanwege de Vereen, voor Ger. schoolonderwijs. Ds. H. Pierson te Zetten, Voorzitter, Jhr. Dr. L. de Geer te Velp, Penn., R. Derksen, Rotterdam, Secr., vanwege de Unie. A. Meqer te Gouda, J. Nobels te Zetten, D. Wijnbeek te Zwolle, vanwege de Vereen, voor Chr. onderw. en onderwijzeressen in Nederland. J. Douwes te Appingedam voor het le district. Dr. J. J. A. Ploos van Am-tel te Reitsum voor het 2e distr. A. Elshout Kz. te Lollum voor het 3e distr. Th. Pluyter te Assen 4e Dr. H Bavinck te Kampen (2e voorz.) voor het 5e distr. P. Roodhuizen te Veenendaal voor het 6e district. Dr. J. J. Westerbeek v. Eerten te Mijdrecht voor het 7e distr. J. A. Wormser te Amsterdam voor het 8e district. Ds. J. J. Impeta te Alfen a/d Rijn voor het 9e distr. Mr. L, W. C. Keuchenius te 's 1 lage vpor het 10e distr. Mr. Th. Heemskerk te Amsterdam voir het 11e distr. Mr. C. Lucassete Middelburg voor het 12e district. Het moderamen (uitvoerend lichaambe staat uit den Voorz., Secr. en Pennm. Op 1 Juli hadden zich in de 12 districten 240 scholen aangesloten. Het plan om van regeeringswege den democratischen stroom van ons volksleven te leiden in christelijk historische bedding, is door de jongste verkiezingen voor de tweede kamer verijdeld. Dit is te meer te bejammeren, naarmate de sociaal democratische partij het al meer- onverholen uitspreekt dat zij alleen van de revolutie heil verwacht. Het volgende is op een barer vergade ringen, blijkens een verslag} in de Amster dammer, door een harer leiders, Van Em- menes, gezegd. „Spr. somde de bekende [wettige] mid delen op, die echter den hartader niet zou den treffön, daar deze is de particuliere eigendom, en tot afschaffing daarvan zou niet één regeering overgaan, Spr- twijfelde er aan of men tot die af- afschaffing zou komen langs geleidelijken weg. Het geduld van het volk was wel raai, maar men kon het ook te lang tergen, üet ontbindingsproces der Maatschappij kon niet snel genoeg bevorderd worden, omdat net volk niet kan wachten, en daarom !vSpr" ,llat alleen een groote schok die w-J1 r gveroorzaken en deze was de ievolutie, die zeker zou komen.- w.JZot r®yo,utie dadelijk voor het pro- „r,,. ?n zou afwerpen, verwachtte mfiór In ,?e ^tanden waren daarvoor deer dan rijp. Hoewel niet alles op eens zou worden bereikt, behoefde dit niet te verhinderen om het maatschapplijke ge bouw af te breken, het nieuwe gebouw, dat men zou oprichten, altijd oneindig beter zou zijn dan het bestaande. Dat het volk nog niet rijp zou zijn voor betere toestanden, betwistte spr. wel viel er veel te doen, maar de om standigheden vormden den mensch, en in dien men den werkman in betere omstan digheden plaatste, dan zou dit rijp zijn van zelf wel komen. De tegenwoordige toestanden, door de kapitalisten in het leven geroepen, demoraliseerden het volk en nu ging het niet op steeds te roepenhet volk is niet rijp; dit was de weg om het steeds groen te houden. Bovendien, wanneer de heeren van den ge leidelijken weg steeds op het mislukken der revolutie wezen, dan verflauwden zij steeds den revolutionairen geest, en toch alleen door dien geest had men het weinige verkregen, dat verkregen was. Ver dwijnt de revolutionaire geest, zeide spr., dan zal de regeering niets meer geven. Laat men, sprak hjj ten slotte, de mid delen gebruiken die er zyn, maar laat men deze nooit als doel beschouwen, dit moet zijn de afschaffing van het kapitaal. Om deze te bereiken moet er geagiteerd en ge revolutioneerd worden. De proletariërs hebben niets te verlie zen, en al zou de revolutie geen nut af werpen, dan zou dit hen niet hinderen, maar er zijn honderd kansen dat dit wel zal geschieden. Met een opwekking om zich te vereenigen, ten einde gereed te zijn als d# dag der groote volkeren-revolutie mocht aanbreken, besloot spr. zijn rede." Men ziet het ook hier alweer, dal de revolutie wakker is en met hare zaakjes doorgaat. Kon de liberale regeering die wij thans hebben, en die niet rekent met het chris telijk volksbewustzijn, niettemin op deze teekenen des tij ls acht geven en verbeteren wat op verbetering wacht, zij zou tot op zekere hoogte het gevaar dat van die andere z(jde dreigt, zoo niet keeren, dan toch tij delijk verschuiven. Maar dan ook de broodnoodige, beloofde hervormingen gebracht, in de eerste pl lats een nieuwen grondslag in het leven ge roepen voor het kiesrecht Y Kan of mag een christen voorstan der zijn van den Nieuw- Malthusiaanschen bondl Deze vraag is door den Herv. kerkeraad te Haarlem en het classicaal bestuur aldaar verschillend beantwoord. Ter verduidelijking zij eerst kortelijk me degedeeld welk doel bovengenoemde Bond heeft, opdat een ieder wie het streven van deze vereeniging nog niet kent, kunne oor- deelen. Deze Bond dan, waarvan de bekende ra dicaal Gerritsen voorzitter, de liberale werk man afgevaardigde Heldt, lid van het Dag. Best, en Mr. van Houten eerelid is, stelt zich ten doel de maatschappelijke ellende, die volgens hen uit overbevolking, den kinder zegen, voortspruit, te voorkomen, zoo moge lijk op te heffen, er. tracht dit te bereiken door op onnatuurlijke wijze het aantal ge boorten te beperken. De kerkeraad der Ned. Herv. gemeente te Haarlem beantwoordde en welk chris ten niet met hem bovengenoemde vraag ontkennend. Een lid der gemeente was een voorstan der van den Nieuw-Malth. Bond en hielp ijverig zijne geschriften verspreiden. Een ouderling klaagde hem aan en de kerkeraad veroordeelde den aangeklaagde wegens on- christelijken wandel en verklaarde hem ver vallen van de bevoegdheid tot het uitoefe nen van kerkelijke rechten en bedieningen voor onbepaalden tijd. De veroordeelde, wel wetende hoe het in de Herv. kerk met de tucht gestel! was, berustte niet in het vonnis, maar kwam in hooger beroep bij het classicaal bestuur. Dit bestuur vernietigde de uitspraak vaD den kerkeraad daar er volgens de kerkelij ke reglementen geene aanleiding bestond in dezen een tuchtmiddel toe te passen, daar het verkondigen van theorieën van den N. Malthusiaanschen Bond en het ver spreiden zijner geschriften niet kan worden aangemerkt als gelijkstaande met onchris- telijken wandel. Feitelijk neemt dit classieaal bestuur dus dezen bond, wiens middelen door Gods Woord zoowel als door het zedelijk bewustzijn des menschen veroordeeld zjjn, in bescherming. Het is droevig Want wel zegt dit bestuur de theorieëp van dezen Bond overigens af te keuren, maar door deze leer niet als onchristelijk te brand merken, spreken deze mannen het uit, dqt-> ze de quaestie tamelijk onschuldig vinden, waarop in geen geval de kerkelijke tucht mag worden toegepast. Bovenstaande schreef de Oranjevaan, en vraagt of het geen dreigend gevaar is voor land en kerk, dat beide de vei kondigers van zulk een schandelijke leer dulden Dat de heer v. Houten gelijk nu laatst in «De Vragen des Tijds» dezs dingen aan prijst, is tot dauraantoe, daar is hij vrijden ker voor. Maar leden eener kerk moest men zulke schandelijkheden niet ongestraft laten leeren. 16 October 1891. Goes. Vergadering van den gemeente raad op Donderdag 15 Oct., 's middags 2 uur. Tegenwoordig 10 leden, 2 vacatures. Af wezig met kennisgeving de heer v. d. Hoek. Voorzitter de heer burgemeester. De notu len gele/.en en goedgekeurd. Medegedeeld wordt onder meer dat aan den heer J. Fabery de de Jonge op zijn verzoek een eervol ontslag is verleend als brandmeester dat de heer mr. N. C, H. van Daalen Welters zijn ontslag genomen heeft als lid der plaatselijke commissie van toezicht op het lager onderwijsdat van de provincie als voorschot op den tweeden termijn van het renteloos voorschot voor de werken aan den mond der haven is ontvangen een niar.- daat van f 23809,56dat, gedurende het derde kwartaal van 1891, eenig oud mate rieel is verkocht aan Th. van der Heil, tot een bedrag van f 1,87 dat opzijn verzoek eervol ontslag is verleend aan den agent van politie J. Zwama en in zjjn plaats is benoemd en in functie getreden Lucas Mulder van Blankenhamdat tot waarnemend di recteur der inrichtingen van het M. O. gedurende den cursus 1891/92 is aange wezen de leeraar J. Kieldat door de hoofden der scholen D. H C. Ittmann, A. R Breetvelt en A. van Schelven een adres is ingediend om verhooging hunner jaar wedde, hetwelk ter behandeling wordt voorbereid en dat door M. H. Harinck eene reclame is ingediend tegen zijn aanslag in den H. O., wat later zal behandeld worden. De geloofsbrief van het nieuw gekozen raadslid den heer Fabery de Jonge wordt onderzocht door een commissie bestaande uit de hh. Ochtman, den Boer en Kake- beeke, en met algemeene stemmen tot toelating van dien heer besloten. Met zijn lidmaatschap onvereenigbare betrekkingen bekleedt hjj niet. Bepaald is dat door deze toelating in de vacature De Meulemeester is voorzien terwijl de heer Adam, die eerst met 1 Januari a. zijn geloofsbrief wenscht in te dienen zal gerekend worden de plaats van het vertrokken raadslid Jonquière te vervullen. Het voorstel van den heer Hildernisse tot wijziging van de verordening zoodanig dat door B. en W. ook vrijstelling van school geld op de Burgeravondschool kan worden verleend, welke vrij stelling echter vervalt zoo de leerling niet slaagt voor het over gangsexamen, wordt na gunstig advies van de commissie van toezicht op het middelbaar onderwijs zonder hoofdelijke stemming aan genomen. Tevens wordt goedgevonden ter tegemoetkoming aan een ministriëel bezwaar, de formule van een besluit der vorige ver gadering tet heffing van schoolgeld zoo te wijzigen, dat voor «de 3 hoogste en de 3 laagste klassen» der Hoogere Burgerschool wat by een inrichting met 5 jarigen cursus niet wel bestaanbaar schjjnt gelezen wordt de 3 hoogste, 2 laagste klassen en voorbereidingsklasse der H. B. S. Omtrent het 2e voorstel van den heer Hildernisse invoering van het fransch als leervak aan school A alviseeren de plaatselijke schoolcommissie en B. en \V. afwijzend De heer Hildernisse bespreekt het rapport van de Commissie van Toezicht Deze liet de beginselquaestie in het midden en doet tal van vragen die slechts de uitvoering raken, bjjv. of het onderwijs in de gewone schooltijden gegevenhoeveel tjjd er aan besteed zal worden, e. a. De vraag of ook herlingen van andere scholen zullen toege laten worden, zou spreker ontkennend be antwoorden die onderwys in het fransch voor zijn kinderen verlangt, zal ze op school A dienen te doen. De behoefte bestaat anders wel, bewijze het feit J dat kinderen van school A in de avonduren elders onder wijs in het fransch ontvangen. Spr. wil het onderwys in de avonduren onderwezen zienook tegen het straatloopen zou dit een goede remedie wezen. De voorzitter herinnert dat de heer Hil dernisse ter verwezenlijking van zijn denk beeld wenscht dat bij eene eerstvolgende vacature een onderwyzer met acte fransch zal worden aangesteld, op verhoogd salaris( en onder gehoudenheid om in de avonduren fransch te onderwijzen. De opmerkingen der Commissie moesten zich derhalve be wegen allermeest op het terrein der practijk. Hoe zou met zoo beperkte kracht een ge- wenscht resultaat mogelijk zjjn. Had de heer Hildernisse als beginsel gesteld dat het fransch op alle scholen als leervak dient ingevoerd, dan ha 1 de bespreking zich meer op het gebied van het beginsel kunnen be wegen. Nu echter de wensch beperkt werd tot school A moest in de eerste plaats met behoefte en practische uitvoerbaarheid worden gerekend. De heer Ochtman toont aan dat de Commissie van Toezicht wel degelyk het beginsel heeft aangeraakt. De stukken be- wjjzen het. In het rapport staat onder meer en spr. leest er enkele zinsneden uit voor dat het een der grootste pae- dagogische ketterijen is te beweren dat jongens van 12 jaar die de school verlaten zooveel van een vreemde taal zouden weten, dat zij er zich van kunnen bedienenboven dien verloeren zjj het daarna geheel. Het zou een weeldeartikel zyn zonder eenig nut. De heer Hildernisse zegt dat wat te Middelburg en zelfs op het platteland, ge tuige Kruiningen, mogeljjk is, ook kanvoor Goes. Ook van de Hoogere Burgerscholen zullen velen al het geleerde spoedig vergeten zijn, als zij het niet meer by houden. Boven dien hangt hier alles af van individuen en omstandigheden. De heer Ramondt brengt in het midden dat de geest ven de tegenwoordige nieuwe schoolwet voordert dat, als een vak wordt ingevoerd, alle leerlingen daarvan moeten mogen gebruik maken, en dus dit onder richt toegankelijk zjj voor allen die t wen- schen. Hoe kan hieraan worden voldaan door één onderwyzer met acte fransch De heer Hildernisse ontkent het eerste en wat het laatste betreft, laat gebruik maken wie wil, als zij maar mee bijdra gen in de meerdere kosten. De heer Ramondt herneemt dat bjj de regeling der schoolgelden aan schoul E met den geest der wet is rekening gehouden, zoodat wel niet alle leerlingen van dat on derwijs moeten gebruik maken toeh moet het in ieder geval toegankelijk gesteld. Het zal ook de vraag zijn of wel alzonderljjk schoolgeld voor dit leervak zou mogen ge vorderd worden. De heer Hildernisse leest de toelichting op artikel 16 uit het werk van den heer H. J. G. Hartman. De heer Lambrechtsen verklaart zicb te gen het voorstel Hildernisse, niet om de onmogelijkheid, want die is er niet, maar om de overbodigheid. De voortgezet lagere meisjesschool of hoe zij heeten moge, en de hoogere burgerschool zjjn daar, om te voldoen aan de wenschen van hen die aan leg voor het fransch hebben. De heer Hildernisse herinnert aan de geschiedenis van zijn voorstel. Voor eenige jaren waren op de H. B. S. verscheidene leerlingen in de voorbereidingsklasse blijven zitten. Spr. maakte daaruit op dat de stof voor deze kinderen wel wat veel was. Kre gen wjj nu op een derlagere scholen een voorbereiding voor deze voorbereidingsklas, dan zouden dergelijke ervaringen ophouden en voor de ouders is het ook aangenamer als hunne kinderen met ieder jaar naar een hoögere klasse kunnen. Absoluut onnoodig, zooals de heer Lambrechtsen zegt, is wel wat sterk uitgedrukt. De v >orzitter zegt nog dat wat de heer Hildernisse verlangt wel in de behoefte van enkelen zal voorzien, doch een algemeene behoefte in zijnen geest is niet aanwezig. Het voorstel wordt hierop met 9 stem men tegen 1, die van den voorsteller, ver worpen. Op eenige reclames omtrent hun aanslag in den Hoofdeljjken Omslag wordt beschikt, dat Potter, Harmsen en der. Boer worden vrijgesteld, wed. den Herder, v. Veen en v. de Voorde teruggebracht van de 2e naar le klasse; en Enters en Kievit worden gehandhaafd in hun oorspronkeljjken aanslag. Thans komt ter tafel het voorstel van B. en W. tot rooiing van 117 en het vol gend jaar van 30 boomen aan den Oost singel de eerste groep staande van de Ganzepoortbrug tot aan het erf van Bui tendijk, E 36de andere groep van daar tot aan de gevangenis. De voorzitter zegt dit voorstel met weemoed in te dienen, doch dat er noodzaak is. De heer Hildernisse twijfelt aan dien wee moed van B. en W. niet, doch acht den angst van het dagelijksch bestuur voorbarig. Op het oogenblik zijn er in de Voorstad 3 zieke boomen en 1 doode. Aan de over-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1891 | | pagina 1