;ch.
i/ens
1891. No. 151.
&Zn.,
ER.
Donderdag 24 September.
Vijfde Jaargang.
BRAAM.
snde drank
iZwak-
de n. Aan-
geneeskun-
der firma
IKOOP
rËCV f2,50
-1,50
RAAF."
A
verschijnt
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
prijs der advertenties
„SHEEREN L00".
kerk- en schoolniecws.
rechtszaken.
LANDBOUW.
Gemengde Berichten.
e CHR. SCHOOL
o e s een cursus
KELSCHE TAAL.
inderen aan de
gsuiiddngs zullen
ioen deelnemen,
wenden tot den
die de noodige
leerlingen ge-
r jaar.
iet Bestuur,
'R, President.
S Lz., Secretaris.
NGEN
Ie, Handschöe-
warte Rokstoot,
iterstoffen, wit
el, Heerendas-
73.
L.
deren den len
school alhier ge-
het schoolgeld,
betalen, worden
tcmber zich te
'geteekenden of
er, den heer J.
ONNER.
BOSHOFF.
iNOEP Az.
VISSER.
1.
iad
turen, Wollen-,
Zijden Gar-
in meer andere
Middelburg-
AF
tDBELBURCt.
-1-
udende kleur.
OTEN.
1ST
3TTERDAM.
ags van Vlis-
•g 9,—, van
1ST
Zierikzee.
jorweg Goes.
Zierikzee
2'smorg. 7,30
3 6,30
3'smidd. 3,30
3,30
3.30
12,-
12.—
12!—
3.30
ntwerpen
i'smorg. 6.30
t 9,
4,—
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prgs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95
Enkele nummers/0 02f
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij, die zich met 1 October a. s.
op dit blad wenschen te abunneeren,
ontvangen de tot dien datum verschij
nende nrs. GRATIS.
Gaarne plaatsen wij onderstaande bede
aan het hoofd van ons blad.
Er wordt voor deze noodige en nuttige
stichting nog weinig belangstelling in Zee
land gevonden, waarom ik zoo gaarne de
aandacht bij vernieuwing op haar wilde
vestigen, met beleefd vei zoek om voor de
ongelukkige idiotenkinderen eenigen steuo
te mogen genieten.
Dat 's Heeren Loo in een behoefte voor
ziet zal wel niemand ontkennen die weet
dat het aantal idioten in ons goede land
berekend wordt op ongeveer 6000 lijders,
waarvoor tot op heden bijna niets gedaan
wordt.
Alleen de welbekende hofprediker, dr
Van Koetsveld trok zich een 40 jaar ge
leden het lot dezer ongelukkigen aan en
opende een school, waarin thans nog aan
achterlijke kinderen onderwijs gegeven
wordt. Van een eigenlijk idiotengesticht is
ecliter nimmer sprake geweest.
Men moet zich toch verwonderen dat
bjj het vele goede, dat er verricht wordt
op philautropisch gebied, voor weezen, ver
waarloosde kinderen enz., er in 't geheel
niet werd omgezien naar de iJioten en men
deze in hun ellende liet voortleven.
Of moet men geen deernis hebben met
deze ongelukkigen, al missen zij veel van
het aanvallige; dat gezonden kinderen eigen
is, al is het oog ook dof en het gelaat dik
wijls misvormd, al zijn zij behept met
allerlei, soms afzichtelijke gebreken en al
kunnen zij moeielijk openbaren wat er in
hun hart omgaat als zij vriendelijk en lief
derijk behandeld worden
Ach, ze zijn zoo ongelukkig, deze «arm-
sten onder de armen». Dezer dagen schreef
iemand over hunnen beklagenswaardigen
toestand en merkte daarbij op dat «een
welbekend knorrend zoogdier het beter heeft
dan velen hunner.» Inderdaad, treurige
voorbeelden van verwaarloozing dezer hulp
behoevende kinderen zouden kunnen worden
opgenoemd, vooral onder de lagere standen
Een idiote igesticht is dus geen weelde
en de stoot tot de oprichting ervan werd
gegeven door nu wijlen dr. mr. W. v. d.
Bergh. Een bestuur werd gekozen om aan
de zaak uitvoering te geven, hetwelk het
kloeke besluit nam het landgoed s' lleeren
Loo aan te koopen om aldaar een idioten-
gesticht te vestigen, zoowel voor kinderen
als volwassenen en voor hunne verpleging
en opvoeding zorg te dragen. Dit was in
waarheid een geloofsdaad om zonder midde
len en met zoo weinig sympathie zulk een
grootsche taak te aanvaarden.
Het is echter niet beschaamd geworden
en reeds thans is uitbreiding noodig, omdat
aan de vele aanvragen tot opneming va i
patiënten niet kan worden voldaan. Men
besloot daarom tot stichting van nog twee
paviljoenen en schreef een geïdleening uit van
50.000 gulden tot betaling van koopsom,
bouw, meubileering enz., waarin reeds voor
47.000 gulden werd ingeschreven. Wie is
bereid deze leening vol te maken Er zijn
aandeelen verkrijgbaar van 50, 100 en 500
gulden tegen 4 pCt. 's jaars.
Ook reeds uit Zeeland werd voor een
5tal patiënten plaatsing verzocht. Thans
weer door een moeder voor haar achtjarig
kind. Deze vrouw moet door venten ot
leuren langs de huizen in het onderhoud
van haar echtgenoot en zeven kinderen
voorzien; daarvan is éen dochter blind, een
tweede bijna blind en de derde is het ge
noemde idiotenmeisje. Onnoodig op te
merken dat deze familie niet in staat is het
noodige verpleeggeld te voldoen. En weigeren
om op te nemen mag ook niet. Is het niet
een heerlijke zaak aan zulk een stichting
iets te mogen bijdragen tot leniging van
zooveel ellende?
Meermalen vermelden ouders «.met da/tik
aan den lleeren de geboorte van welge
schapen kinderen. De vraag heeft zich wel
eens voorgedaan of die dankbaarheid ook
getoond wordt door een offer te brengen
ten behoeve van kinderen, die in een of
ander opzicht ellendig zijn.
Zij, die idiotenkinderen kennen, zullen
eerst recht beseffen welk een groot voorrecht
het is «welgeschapen» kinderen te mogen
bezitten.
Daar nu uit Zeeland nog weinig ontvangen
is tot steun dezer stichting, vraag ik beleefd
van een ieder een gave der liefde voor deze
ongelukkigen. Verblijd ons met een gift,
't zg groot of klein, jaarlijks of in eens.
Bij de opname van patiënten wordt niet
gevraagd naar religie of richtinglaat dan
ook niemand, van wat richting hij ook zij,
zich onttrekken aan dit werk van barm
hartigheid.
Wanneer ieder lezer van dit blad kon
besluiten om slechts een kwartje voor de
ongelukkige idiotenkinderen af te zonderen,
zou ik mij grootelijks verblijden en mijn
poging rijkeljjk beloond achten.
K. le Cointre, te Middelburg.
Correspondent voor Zeeland.
V Het liberalisme en de boeren.
«Het Centrum» schrijft:
De ongelukkige uitdrukkingen welke dezer
dagen van liberale zijde omtrent den Neder-
landschen landbouwer werden gebezigd,
brengen onwillekeurig in herinnering de
weinige sympathie, welke de boerenstand
over 't algemeen bij het liberalisme vindt.
In België duidde een liberaal oud-minister
de buitenlieden eens met de lieflijke bena
ming van «barbarer.» aan, en de met hem
bevriende pers haastte zich dit oordeel te
onderschrijven en de boeren voor botteriken
en luiaards uit te maken.
Het moet dan ook erkend worden, dat
de liberalij op het platteland weinig ingang
vindt en de boeren over het algemeen haar
candidaten niet kiezen.
En nu is het eenigermate te begrijpen,
dat het liberalisme over zooveel misken
ning» van zgne «verdiensten» alles behalve
is gesticht, en dat zijn geestdrift voor het
platteland reeds lang tot het vriespunt is
gedaald
Vergunning.
«De Boodschapper» zegt
Het getal kroegen gaat onder de wer
king van de Drankwet, gaandeweg vermin
deren. Men lette slechts op de onderstaan
de cjjfers.
Getal Vergunningen.
1882 1886 189»
Noord-Brabant 5482 4520 4242
Gelderland 3493 3063 2943
Zuid-Holland 5367 4477 4303
Noord-Holland 4022 3071 3826
Zeeland 1629 1338 1258
Utrecht 1461 1215 1164
Friesland 2509 2041 1957
Oveiijsel 1786 1608 1574
Groningen 2839 2274 2175
Drenthe 1040 845 818
Limburg 2973 1955 1651
Het Rijk 33201 27107 25911
Om de beteekenis van de cijfers voor de
verschillende provinciën duidelijk in te zien,
is het noodig dat men op de bevolking let
Gaat men dan na, op hoeveel inwoners er
in het eind van elk der genoemde drie jaren
éen «vergunning» bestond, dan vindt men
(naar de volgorde van 1882)
1882 1886 1890
een
Limburg
Noord-Brabaut
Groningen
Drenthe
Zeeland
Friesland
Utrecht
Gelderland
Noord-Holland
Overjjsel
Zuid-Holland
vergunning op
80 131 159 in
88 110 '121
89 119 127
114 150 161
114 141 160
129 164 172
130 175 191
134 165 175
154 198 217
155 181 190
158 213 223
woners.
Het Rijk 123 160 175 inwoners.
Limburg, Brabant en Groningen telden
dus in al die jaren, naar evenredigheid der
bevolking, de meeste drankhuizenin Hol
land vond men steeds het kleinste aantal.
Toch is de verhouding ook in het zuiden
en het hooge noorden veel gunstiger ge
worden. Vooral Limburg toont ontzaglij
ken vooruitgangvan den eersten of
laagsten rang was het reeds in 1886 tot
dtn derden opgeklommen en staat thans
ongeveer gelijk met Zeeland en Drente.
Brabant en Groningen hebben echter nog
altijd de twijfelachtige eer, veel ruimer dan
de vorige provinciën met «vergunningen»
bedeeld te zijn, bijna tweemaal zooveel als
in Zuid-Holland, dat zich op den hoogsten
rang heeft gehandhaafd.
'tZou echter zeer verkeerd zgn om bjj
het verminderen van het getal kroegee te
meenen, dat de «volks-zonde» zich ook niet
meer op zoo droevige wijze vertoont.
Wij kennen het spreekwoord wel«de
gelegenheid maakt den dief» en dus hoe
meer kroegen, hoe meer dronkaards. Maar
wij gelooven, dat helaasnog weinig van
verbetering op dit punt te bespeuren valt.
Wetten kunnen trouwens een volk maar
moeielijk zedelijk verbeteren.
23 September '91.
Het Bataviaanscb Handelsblad, het nieuwe
ministerie besprekende wijst erop dat de
minister van koloniën, mr W. K. baron van
Dedem, kleur aan het kabinet bijzet. Het
initiatief, door hem indertijd genomen tot
het scheiden der koloniale financiën van
het moederland, rechtigt hem, naar het
blad doet opmerken, om als minister de ko
loniale reform aan de orde te stellen, welke
hij als afgevaardigde heeft voorgestaan, en
dat wel ruimer als toen en in dien zin,
dat het niet blootelijk de ünancieele, maar
de politieke scheiding gelde zooals hem des
tijds reeds door toongevende mede-afgevaar
digden is aangeraden. Stelt de minister wer
kelijk de koloniale reform voorop dan zal
hy voetstoots aan het kabinet, waarin hij
zitting nam, een zelfstandige richting op
koloniaal gebied schenken en het in staat
stellen tot een eerbied afdwingende werk
zaamheid, welke het op binnenlandsch ter
rein kwalijk zal vinden.
„Wij aarzelen dan ook niet te betuigen,
zegt het blad, „dat het van den tegenwoor-
digen minister van koloniën alhangt of het
kabinet-Van Tienhoven spoedig en onopge
merkt voorbij zal gaan, of dat het zich zal
handhaven en onderscheiden, door de te
lang dood gezwegen koloniale kwestie on
omwonden aan de orde te stellen en liare
oplossing te bewerken. Aanvaardt de heer
Van Dedem deze zware taak, dan zal hij
tevens te gemakkelijker de door hem ge-
wenschte afschaffing der opiumpacht ver
krijgen, wijl deze dan alleen met goedsuc-
ces door de regie te vervangen is, wanneer
de handhaving en controle dezer laatste
gewaarborgd is door de autonomie der in
Indiö gevestigde regeering. Reeds spoedig
zal liet blijken of de heer Van Dedem
staatsman genoeg is om te zien, dat hij,
door terstond de koloniale reform te procla-
meeren, de antirevolutionaire oppositie,
welke deze hervorming wil, voor het kabi
net zal winnen."
Tweede Kamer.
Het gepraat over het adres van antwoord
op de troonrede is begonnen. Wjj hopen
er later uitvoeriger op terug te komen
doch vermelden alvast dat in een keurige
rede de antirevolutionaire party bjj monde
van mr. Beelaerts positie nam tegenover
dit Kabineten dat dit eveneens geschiedde
door dr. Vermeulen namens de conservatief
katholieke en door dr. Schaepman namens
de antirevolutionair katholieke Kamergroep.
Een welwillend afwachtende houding is het
wachtwoord van alle partijen. De hh. v.
Houten en Rutgers vroegen den ministers
naar iiunne plannen in zake de legerzaak
llartog en Veegens drongen aan op spoedige
herziening van het kiesrecht. De heer v.
Kerkwijk beklaagde zich dat de Kroon niet
aan het rechte kantoor, de heer Tak, had
aangeklopt, om het nieuwe Kabinet samen
le stellen. De heer Bahlmann ontkende
dat de toestand van landbouw en handel
zoo rooskleui ig is als de minister de Koningin
regentes heeft laten zeggen.
Tegen de onbeschaamde aantijging in de
Troonrede, als zou de vorige regeering de
noodige hei vormingen hebben veitraagd,
een beschuldiging waartegen ook wij ons
verzet hadden, kwam de heer Beelaerts be-
slisteljjk open met reden nu de nieuwe
regeering 25 wetten der vorige regeering
had ingetrokken en daaronder de legerwet.
üp zijn gewone manier, bescheiden doch
duidelijk, sprak hjj het uit dat een Kabinet,
zulk een wet intrekkende, met het oog op
den Internationalen politiekeo toestand, niet
alleen een groute verantwoordelijkheid op
zich laadt, maar ook niet spreken mag van
«verdere vertraging».
De heer Rutgers een der weinige liberalen
die meenens die intrekking der legerwet
betreurt, was het met den heer Beelaerts
eens. Hij betreurde het, dal in plaats van
een ontwerp als dat van den «braven Ber-
gansius» thans een noodwet zal komen, die
blijken zal de spijker te zijn, waaraan iedere
hervorming van het krijgswezen zal worden
opgehangen.
Door Z. M. den Keizer van Duitschland
is de heer A. M. Gewin, stationchef te
Vlissingen, tot ridder 4e klasse der orde
de Kroon benoemd.
Volgens de Indische Mercuur zou de
heer Pijnacker Hordijk, gouverneur-generaal
van Ned.-Indië, wegens particuliere redenen,
het plan hebben binnenkort zijn ontslag in
te dienen.
De noodwet van den minister Seyfïardt
stelt, naar men meldt, een tieajarigen
dienstplicht voorzes jaren actieven dienst
en vier jaren reserve.
Aan de Kon. Militaire academie te
Breda is het zoogenaamde «baren» der ca
detten van het jongste studiejaar geheel
geëindigd. De 5 cadets van het oudste
studiejaar die, niettegenstaande het met
goed gevolg afgelegd officiersexamen niet
tot tweeden luitenant werden aangesteld,
zijn met het toezicht op de jonge cadets
belast en verantwoordelijk gesteld dat zjj
ongemoeid worden gelaten.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Bruinisse ds. J. F. de Klerk
te Ameide; te Varsseveld (toez.) ds.
W. B. H. v. Linschoten te Oud-Vosmeer.
Ned. Ger. Kerk.
Zestal te Middelburg Ds. P. N. Krujjswijk
te Hoogeveen, G. J. Barger te Driebergen,
C. W. J. van Lummel te Delft, S. Sleeswjjk
Visser te Rijsoord, W. den Hengst te Hel
der en J. Hania te Oosterbierum.
Voor de scholen met den bjjbel is dit
jaar gecollecteerd te Domburg f28.325,
Tholen met Schakelo, Poortvliet, N. Strjjen,
Scherper.isse en St. Maartensdijk f24.37 en
Veere (Chr. Ger. kerk) f 15.605.
Dr. W. Stortenbeker, leeraar aan de
Z. H. leerhoeve voor zuivelbereiding staat
no, 1 op de voordracht ter benoeming van
een leeraar in de wis- en natuurkunde aan
het gymnasium te Delft.
De heer B. J. Ockeloen, ondeiwyzer
aan de Chr. school te Sluis is benoemd tot
onderwjjzer aan Je Chr. school te Wad
dingsveen.
Arrondiss. Rechtbank te Middelburg.
Dinsdag deed de rechtbank uitspraak in
tie, de vorige week uitvoerig medegedeelde,
zaak tegen de Viissingsche dienstbode M.
C. de B., beklaagd van kindermoord.
De rechtbank verklaarde haar schuldig
aan liet te laste gelegde feit (kinderdood
slag) en veroordeelde haar tot eene gevan
genisstraf van 18 maanden met bepaling
dat de in voorloopige hechtenis doorgebrachte
tijd in mindering der straf zal komen.
Zooals men weet eischte de ambtenaar
van het openbaar ministerie veroordeeling tot
een jaar gevangenisstraf, eveneens met ver
mindering van den tijd der voorloopige
hechtenis.
Voorts zijn neg veroordeeld wegens
diefstalA. F. J. W.,47 j., zonder beroep,
Middelburg, tot 6 m. gev. straf;
beleediging A. v. A., 32 j., wed. P.,
Terneuzen, tot f 8 b. s. 6 d. h.
beleediging van een beambteH. W. H.,
40 j., sjouwerman, Middelburg, tot f5 b.
s. 5 d. h.
wederspamügheid J. S., 39j., werkman,
Vlissingen, tot 7 d. gev. straf; en
mishandeling P, N. Fz., Kemseke
(België) tot 7 d. gev. straf, en P. J. d. W.,
19 j., metselaar, Breskens, tot f 10 b s.
7 d. h.
Allen in de kosten.
Op liet jongste Landbouw-Congres te
Zwolle werd als besluit op een vraagpunt
betreffende de bietenteelt aangenomende
wenscheljjkheid dat een commissie het con
tracteeren op gehalte voorbereiden zou. Op
initiatief van de daarvoor gevormde commis
sie heeft nu de vorige week te Roosendaal
een bijeenkomst plaats gehad van invloed
rijke bieten verbouwers en enkele andere
personen, om gezamenlijk de grondslagen
van een model-contract te bespreken, waar
bij zoowel met de belangen der bietenver
bouwers als met die der fabrikanten wordt
rekening gehouden.
Met de nieuwe, onzen lezers bekende,
soort aardappelen, zijn ook proeven geno
men door den heer H. Zeven te Ommelan-
derwyk. Daar .kan men thans een geheele
kamp lands èn twee gedeeltelijk met def
Simsonaardappelen zien prijken. Deze aard
appelen munten uit door de beste levering
en middelmatige dikte en het zetmeelge-
halte is 21 a 231/» pet.
Te Oostzaan zijn 41 varkens afgemaakt,
lijdende aan trichine.
Zondagnacht omstreeks half elf galop
peerde door de straten te Middelburg een
slaapwandelaar in nachtcostuumtoen hij
door een arts, die hem ontmoette, werd
wakker gemaakt, en zijn po itie gewaar
werd, rende hij als een dolleman huiswaarts.
