Parijs in 1871.
1891. No. 147.
Dinsdag 15 September.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJ XT
G. M. KLEM KERK. te Goes
F. P. D'RUIJ, te Middelburg.
PRIJS 1)ER ADVERTENTIEtX
Verbetering wenschelijk.
ZEEU
elkfn MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Pigs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers/0.025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
Zij, die zich met 1 October a. s.
op dit blad wenschen te abunneeren,
ontvangen de tot dien datum verschij
nende nrs. GRATIS.
Wanneer onze Regeering toegaf aan den
eisch om algemeen kiesrecht, dat wil zeggen
allo meerderjarige mannen (en desgevorderd
vrouwen) kiezers, dan zou de onbillijk
heid van het tegenwoordige meerderheids
stelsel nog sterker aan den dag treden.
Door de ongelukkige verdeeling in 84 kies
districten hebben wij nu in ieder district een
richting die zich niet vertegenwoordigd ziet.
Natuurlijk komt het stuitende van dit
stelsel in de meervoudige kiesdistricten het
sterkst uit.
Roepen wij ons nog even de verkiezingen van
dezen zomer te binnen; en wij vinden dair dat
te Amsterdam 7200 liberale kiezers 9 liberale
leden ter tweede kamer afvaardigden en 6100
niet-liberale kiezers geen een der hunnen.
Die 6100 stemmen waren dus weg.
Ook in andere districten zag men die
totale wegcijfering van stemmen. Te Am
sterdam brachten 6100, te Middelburg 1500,
te Goes 1100, te Oostburg 1000 kiezers,
enz. enz., te vergeefs hunne stem uit. Zoo
werden in het geheel dit jaar 50000 ver
loren stemmen uitgebracht, die hoegenaamd
geen invloed op de stemming uitoefenden.
Uit is altijd zoo geweest en het zal zoo
blijven, zoolang de tegenwoordige kieswet
bestaattelkens ongeveer 40 pGt. van de
uitgebrachte stemmen zijn eenvoudig weg.
't Is om onverschillig te worden. Is hel
wonder dat in de meeste districten zoovele
kiezers van de stembus wegblijven, meenende
dat het «toch niets geeft»
Zoo in Amsterdam. Bij de jongste aan
vullingsverkiezing bleven ruim 13 duizend
kiezers thuis, onder den indruk dat de libe
ralen daar oppermachtig zijn. IndeNoord-
Brabantsche districten zijn de katholieken
onverwinbaarook daar dezelfde traagheid
bij de minderheden, terwijl in een zeer enkel
district de artirevolutionairen zoo sterk ver
tegen wooidigd zijn, dat de liberalen ook daar
den moed begonnen te verliezen.
En dan die ongelukkige district indeeling
die iedere partij die wil, de meerderheid
kan bezorgen.
Hebben de liberalen niet jarenlang de
districten derwijs weten te verknippen en
de kiezers zoodanig te groepeeren dat zij,
schoon minderheid in den lande, meerderheid
zijn in de beide takken onzer Volksver
tegenwoordiging
Denk ook aan de jongste verkiezing
15.) FEUILLETON.
Eene bladzijde uit de dagen der Commune.)
Spoedig bleek dan ook dat een geest
van onwil en verzet zich ook van de overige
bataljons had meester gemaakt. Enkele
hunner weigerden ooit weder tegen hunne
broeders uit Versailles op te trekken. Zij
wilden wel de stad bewaken en in vrede
met de Commune leven, doch tegen hunne
broeders optrekken, weigerden zij volstan
dig. En de Commune was zwak genoeg
dit goed te vinden.
Hoe had zij ook anders kannen handelen
tegenover een zoo indrukwekkend groot
aantal onwilligen
Zij stond hun zelfs toe naast de roode
vlag des opstands de wettige driekleur des
vaderlands te planten. En toen zg hen
uitnoodigde Leve de Communete
roepen, gilden zij allen het luide uitLeve
de republiek 1
Gok de marine was niet meer te ver
trouwen. Het korpj werd ontbonden en
nieuwe vrijwilligers die de Commune toege
daan waren, werden opgeroepen.
En het wederzijdsch wantrouwen werd
met weggenomen, toen onverwacht een
patronenfabriek in de lucht vloog, welke
ontploffing vele slachtoffers maakte en ter
stond denken deed aan verraad uit Ver
sailles. Er werden zelfs enkele onschuldige
burgers mishandeld, verdacht als zij waren,
van met de Versaitlers te hebben geheuld
en de ramp te hebben veroorzaakt.
Herhaaldelijk werden leden of oude ver
trouwelingen der Commune naar de gevan-
gems gevoerd. Eenmaal zelfs werd een
harer leden door het achtbaar collegie zelve
ShwSS,».krankzinnigen^.
hiGt ?Tel vaB verlatenheid
toen "aI H i ledenJ meester ™akte,
hulD was 'to K» UU provinciën geen
z/ns het' h |VaC en men beseft eenigs-
het bopelooze van den toestand, die
95000 liberalen en 120000 niet-liberalen, dus
moest het in de Kamer zijn 44 liberalen
en 56 niet liberalen. En zie het is juist
omgekeerd of nog iets erger; want er zijn
van de ICO leden der 2e kamer slechts 19
antirevolutionairen en 25 katholieken.
Beslist nu in de kamer de helft plus een
der gekozenen, dan is dit dus bij lange
i iet de helft plus een der kiezers.
En al verwerpen wij nu het denkbeeld
\an volkssouvereiniteit, zoolang het parle
mentaire stelsel bestaat moet het ook goed
worden toegepast. De meerderheid in 't
land moet ook de meerderheid zijn in
de beide kamers. En dit nu verkrijgt men
riiet anders dan door een proportioneele ver
tegenwoordiging.
Het is eveneens ongehoord dat bjj voor
beeld, als nu laatst in Emmen, 500 kiezers
ds. Roessingla ter 2e kamer kunnen af
vaardigen, terwijl 1500 kiezers te Middelburg
er hun candidaat mr. Fokker niet konden
krijgen; ja zelfs dat 6000 kiezers te Amster
dam, al hadden allen op Heemskerk gestemd,
dien heer toch niet hadden gekozen gekregen.
Neen, niet algemeen stemrecht die
toch maakt deze schreeuwende ongerech
tigheid nog een graadje erger maar
verbetering van het kiesstelsel hebben wij
noodig, een stelsel waarbij het kiesrecht
niet zal zjjn een wassen neus, maar wer
kelijkheid. 1
Kiesrecht zij kiesvermogen. Alleen dan zal
de belangstelling in het verkiezings-
werk worden herwonnen, wanneer ieder
kiezer hij wone te Gennep of te Rot
terdam, weetmijn stem is niet verloren
ook door mijn stem zal deze of die verte
genwoordiger in den Haag zetelen.
Over de uitvoerbaarheid van dergelijk
stelsel, zoo wij hopen, in een volgend ar
tikel.
Een nietsdoend ministerie.
Weder zijn een 27-tal wetsontwerpen
van de vorige regeering door de nieuwe
regeering «ingetrokken», dat wil in ver
staanbaar Hollandsch zeggen in de prulle-
rnand geworpen.
Deze daad is eene welkome weerlegging
van de veelzijdige bescholiiging aan het
\orige ministerie gericht, dat het niets uit
voerde en de natie in een moeras had doen
terechtkomen.
Onder de wetsontwerpen zijn er enkele
welker intrekking wij betreuren niet alleen
om den arbeid, den tijd en de tractementen
der ambtenaren er voor vereischt, maar bo
venal dewgl zij in de eerste plaats het na
tionaal belang op het oog hadden.
wel niemand verschoont, doch als verzach
tende omstandigheid kan in rekening ge
bracht bij het opmaken der acte van be
schuldiging.
X.
DE GIJZELAARS DER COMMUNE.
Op een dezer nachten vervoegden zich
eenige nationale garden aan de woning van
den eerwaardigen aartsbisschop van Parijs.
Zg hadden in last hem gevangen te nemen
ais verdacht van «samenzwering tegen de
veiligheid van den Staat.»
Bewijs voor deze zware beschuldiging
hadden zij wel niet, en bovendien al ware
het zoo geweest, wat zou er dan Dog tegen
zijn om dezen Comrnunistischen staat te
verachten doch het was in hun belang
dat zjj de hooge geestelijkheid aan zich
verbonden of, bij mislukking, van kant
maakten.
Ook verscheidene andere geestelijken
werden gegrepen en in gijzeling gesteld,
benevens verscheidene dagbladschrijvers,
bankiers en een aantal gendarmen (politie
agenten).
Tal van geestelijken werden in die dagen
uit de kerken gehaald i de professoren en
onderwijzers in de scholen opgezochtmon
niken en nonnen eenvoudig uit hunne cellen
geroepen om den weg te nemen naar Mazas.
Bijna allen werden een paar dagen zonder
eten gevangen gehoudendaarna liet men
hen een zoogenaamd verhoor ondergaan,
aan het eind waarvan hun dan werd mede
gedeeld dat zg onschuldig waren, maar
toch als gijzelaars moesten achterblijven.
De eigenlijke bedoeling van deze gijzelin
gen was den Versaillers te beletten de aan
hangers van de Commune om te brengen.
De Fransche regeering had namelijk gelast
allen dood te schieten, die met de wapens
in de hand werden gearresteerd.
Geestelijken en gendarmen vooral waren
Raoul Rigault en den zijnen een doorn in
het oog. Over het algemeen heeft zich de
opstand van 1870 gekenmerkt door een
afgrijselijken haat tegen den godsdienst en
Wij noemen alleen het ontwerp tot be
krachtiging van de overeenkomst metGroot-
Brittannië en Ierland Ut vaststelling der
grenzen tusschen de Nedeilandsche bezit
tingen op het eiland Borneo en de staten
op dat eiland, die onder Britsch protecto
raat staan, waardoor minister Hartsen aan
de onrust op Borneo een eind zou hebben
gemaakt voorts de vaccinewet van
minister Lobman, van welke wet dr. Coronel
een liberaal de intrekking betreurt
om de vele verbeteringen die vooral op het
gebied der ontsmetting gewenscht zijn dan
de uitnemende voorstellen van minister Go
din de Beaufort omtrent de heffing van in
voorrechten naar de waarde der goederen
en omtrent de statistiek van den in-, uit
en doorvoer vaststelling van bet bedrag
der grondbelasting op de gebouwde en on
gebouwde eigendommenwelk laatste
ontwerp vooral door liberale bladen en per
sonen was geprezen (onder anderen door
mr. Bybau) als een vruchtbare poging tot
stilling van den geeuwhonger onzer ge
meentekassen.
Wij denken ook aan de overeenkomst
met de Billiton-maatschappg, betreffende de
vernieuwing harer concessie tot het winnen
van tin op het eiland Billitondie het
land heel wat zou hebben bevoordeeld, dank
zij de standvastige houding van minister
Mackay om de Billitonmaatschappij eenige
harer ontzaglijke winsten ten nadeele van
het Rijk onder vorige regeeringen genoten,
te ontwringen.
Een beter lot had ook verdiend het prach
tige werk van minister Bergansiusde leger-
wet en daarmee verband houdende ont
werpen.
Van minister Ruys gingen enkele ont
werpen in de doos, waaronder wijzigingen
iti de wet op de rechterlijke organisatie
bepalingen tot waarborging van de vrije
beschikking door werklieden over verdiend
loonen de zoo broodnoodige regeling van
het faillissement en de surséance van betaling.
Vooral die zoogenaamde loonwet zou een
bestaand onrecht hebben weggenomen. Het
was gericht tegen de gedwongen winkel
nering, en liet feit dal niet zelden den
werkman de vrije beschikking over zgn
verdiende penningen wordt nenomen.
Of nu al deze ontwerpen voor goed be
graven zijn? Wij weten het niet. Misschien
halen de liberale ministers er de bouwstoffen
weer wel uit voor nieuwe ontwerpen, die
dan gelijk zullen zijn aan de oude, maar
met liberaal etiquet. Of misschien hebben
zij een zoodanig tegengestelde en betere
meening over deze dingen dat zij de natie
wOdra met geheel andere maatregelen tot
de belijders er van. Daarom werden er dan
ook zoo vele geestelijken omgebracht.
Vooral echter ook om wraak te nemen
over zoovelen die door de Ver.-aillers werden
omgebracht.
Rigault was procureur generaal, zooals
men weet, en onderscheidde zich door onrecht
vaardigheid en ruwheid. De eerste ongeluk-
kigen die voor hem gebracht wei den, waren
gendarmen, die geen andere zonde op hun
geweten hadden, dan dat zg van de politie
waren, en geen andere verzachtende omstan
digheid te pleiten hadden dm dat zij evenals
sol laten slechts de bevelen hadden op te
volgen, die tot hen kwamen.
«Maar gehelde de hoogwijze procureur-
generaal te zeggen gij hadt nooit gen
darme moeten worden.»
«Men moet toch eten», waagde een der
slachtoffers hem te antwoorden.
De Commune bleet evenwel onverzettelijk.
Zij aebte het blijk van de diepst .gezonken
heid te zijn, dat iemand gendarme was ge
worden. Deze gevangenen werden dan ook
altijd gefusilleerd.
Onvergeeflijk is ook de moord op den
aartsbisschop van Parijs en zijne vrienden.
Het meest omstandig verhaal van den
moord geeft een ooggetuige, een onderoffi
cier die den volgenden brief, gedagteekend
28 Mei 1871 aan de dagbladen schreef
Zoo even ben ik in mijn woning terug
gekeerd na een verblijf van twee maanden
in de gevangenissen der Commune.
Nauwelijks was ik in handen der roovers,
of ik werd naar het depot der prefectuur
overgebracht en van daar naar Roquette,
het depot der veroordeelden. Mg vergezel
den 35 lotgenooten. Onder hen waren de
aartsbisschop van Parijs (Monseigneur Dar-
boy) en de pastoor der Madeleine.
De cel van den aartsbisschop was grooter
dan die der anderen. Dezen hadden hem een
tafel en een stoel weten te bezorgen.
Woensdag 26 Mei verscheen de direeteur
der gevangenis met vijftig soldaten op de gale
rij waar de voornaamste gevangenen zaten.
Hjj opende de cel van den aartsbisschop en
herstel van den lantlsvrede, tot regeling van
de landsverdediging, tot leniging van de
sociale riooden, tot opheffing van den dwang
in het vrge Nederland, zullen verrassen.
De troonrede kan veel ophelderen.
14 September '91.
Onze lezers zullen zich genoegzaam op de
hoogte hebben gesteld van de ontzettende
vervolgingen en mishandelingen waaraan
de Joodsche bevolking in Rusland in de
laatste maanden is blootgesteld en waar
van hel einde nog niet is te voorzien.
Nog in ons vorig no. deelden wg een
en ander mede uit de ervaringen van de
486 vervolgde joden die Vrijdag over Am
sterdam naar de Nieuwe Weield trokken
om daar te ontkomen aan den haat der
zoogenaamde christenen.
En al zien wij niet voorbij dat er een
sprake Gods in deze donkere bladzijde van
Israels geschiedenis is, dit mag het gevoel van
christelijk medelijden met hen, uit wier
geslacht onze zaligheid is, niet onder
drukken.
En daarom steunen w(j gaarne het plan
der commissiën die zich| hiervoor in sommige
deelen van Zeeland hebben gevormd, tot
inzameling van gaven ter leniging van den
hoog geklommen nood dier zwaar beproefde
bevolking.
De Ne lerlandsche afdeeling der Alliance
Israelite Universelle (Algemeen Israëlitisch
Verbond) deelt in een circulaire mede dat
op dit oogenblik ondersteuning der plannen
tol landverhuizing niet wenschelgk is, maar
in de eerste plaats de gelden moeten aan
gewend «om het lot te verzachten dergenen
die zich in hunne tegenwoordige woon
plaatsen blijven ophouden ot gedwongen
worden zich, veelal van al hunne bezittingen
en inkomsten beroofd, naar andere deelen
van het Russische rgk te verplaatsen.»
Men leze, althans wat Goes betreft, verder
de circulaire, die aan de ingezetenen zal
worden aangeboden tegelijk met een in-
teekenbiljet waarin men het bedrag der
bijdrage voor dit menschlievend doel hebbe
in te vullen.
De commissie bestaat uit de hh. J. G.
d. Witt Hamer, ds. W. A. Van Griet-
hugsen, J. J. Ramondt, J. Fransen Van de
Putte, A. Neter, Ph. M. v. d. Mandere,
B. M. Den Boer, Lid der Prov. Staten,
allen te GoesH. Bannet te Ellewoutsdgk,
en de hh. burgemeesters L. A. Bybau van
KolgnsplaatP. I. v. d. Mandere van Kapelle,
P. Dekker van Wemeldinge, J. Welleman
van Hoedekenskerke en Z. D. v. d. Bilt
La Motthe, van 's Heer Abtskerke.
riep hem op gedempten toon toe
«Burger Darbov.»
«Hier ben ia,» antwoordde deze.
Daarop werden ook de andere geestelijken
«voor den dag» gehaald, en door de solda
ten met de gemeenste scheldwoorden be
leed igd.
Daarop werden zij naar het plein gevoerd,
doch ook daar vervolgden deze onbeschaat-
den hen met hunne uitjouwingen en de
hatelijkste plagerijen. Andere soldaten ston
den reeds gereed met de geladen geweren
om het doodvonnis aan de onschuldigen te
voltrekken.
Monseigneur Darboy trad vooruit en sprak
hun eenige woorden van vergiffenis toe. Op
de meesten maakten zijne laatste woorden
blijkbaar geen indruk; doch twee der moor
denaars traden nog vooruit, knielden neder
en vroegen den aarts-bisschop om zgn zegen.
Dan zoo groot was de verbittering
dezer onkundigen dat zij hunne makkers
vloekende terugsleurden, en den gevange
nen opnieuw de ruwste scheldwoorden en
verwenschingen toebeten. Het werd nu
zelfs een der aanvoerders van deze duivelen
te erg. Hij bracht hen tot bedaren met
de woorden «Gij moet die menschen fusil-
leeren, en niet hen beledigen.» Ook hier
bleken dus de barmhartigheden der godde-
loozen wreed te zgn.
Daarop werden de gegijzelden naast elkan
der tegen den muur geplaatst om den hel
dendood te sterven. Allen legden de grootste
kalmte aan den dag. Men zag hen een
voor een dood ter aarde vallen. Hunne
lgken werden geheel gekleed in een goede
renwagen van het spoor geworpen en naar
het kerkhof Pere Lachaise (Vader de Stoel)
overgebracht, waar zg in een der achterste
kuilen van het algemeen graf werden ge
legd, naast elkander, zonder dat men zelfs
de moeite nam de lijken met aarde te be
dekken. Eenige dagen later werden nog
vijftien anderen, zoo hooggeplaatsten als
geestelijken op dezelfde laaghartige wijze
gefusilleerd.
(Wordt vervolgd
