Parijs in 1871. 1891. No. 145. Donderdag 10 September. Vijfde Jaargang. VERSCHIJNT 6. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES U elkek MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND Prgs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95. Enkele nummers.0.02 s. UITGAVE VAN EK van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel meer 10 cent. BEZWAREN. Naar aanleiding van de benoeming van den heer Vergouwen tot leeraar aan de normaalinrichting te Oostburg eene benoeming lie de onpartijdigheid en ver draagzaamheid van den (liberalen) districts schoolopziener aldaar doet zien is van zekere zijde geïnsinueerd, dat de piïncipi- eele tegenstanders der «openbare» school nooit spoediger tot voorstanders worden be keerd dan door hen aan die inrichting eenige guldens 's weeks te laten verdienen. Waar er onder onze christelijke onder wijzers waren die hun eerstgeboorterecht voor een schotel linzen verkochten, of zonder beeldspraak gezegd, van de chr. school tot de «openbare» overgingen, daarkunnen dezen zich de beschuldiging aantrekkende ove rigen gaan haar stilzwijgend voorbij. Ook blijft het aan de persoonlijke over tuiging, aan de consciëntie der betrokken personen overgelaten hoe te handelen in gevallen als die waarin de heer Vergouwen te beslissen had. De een toch meent dat hij van zijn be ginsel niets behoeft te verbergen, wanneer hij aan dergelijke «openbare» scholen les geeft. De ander meent dat zijn beginsel bij het doceeren van een of ander vak niet te pas komt. Een derde zelfs hoopt van de gelegenheid te kunnen gebruik maken om te propageeren voor zijn beginsel, gelijk' de betrekkelijke neutraliteit onzer eeuw dit gedoogt. Wij laten al deze overwegingen voor rekening der belanghebbenden. Hun gewe ten, niet het onze heeft ten slotte te beslissen. Toch mag van onze zijde wel gewezen worden op het gevaar van vervloeiing; van uit valling uit onze eerste vastigheid. Dit gevaar is niet denkbeeldig. Nijmegen toont het duidelijk, waar het bestuur dei- christelijke normaalschool, onderden drang der valsche sluitrede dat al wat zijn doel bereikt christelijk is en dus goed, het reglement der school zoodanig wijzigde, dat voortaan ook kweekelingen voor de «open bare» school zullen worden opgeleid. En terecht. Wanneer zooveel honderden, ja duizenden christenouders van het open baar lager onderwijs zoo weinig gevaar duchten, dat zjj er hunne kinderen zonder vrees of gemoedsbezwaar kunnen heenzen den wanneer zelfs het middelbaar, ja het hooger onderwijs zoo onschuldig geacht wordt, dat men er zijne kinderen met mindere of meerdere gerustheid aan toever trouwt, dan kan het niemand verwonderen dat ten slotte ook aan onze christelijke leerinrichtingen de grenslijnen al meer wor den weggewischt en men wat vroeger als zonde gold de overgang van de christe lijke naar de «openbare» school als de na tuurlijkste zaak ter wereld aanmerkt en bij 14.) FEUILLETON. Eene bladzijde uit de dagen der Commune.) Een ooggetuige van den val der Vendöme- zuil schrijft: »Te v(jf ure begint de kaapstander we der te werken. Te half 6 ziet de adem- looze menigte eindelijk de kolom in bewe ging komen. Een kreet, terstond gesmoord door de vrees voor een ontzaglijk ongeluk, vervult de lucht. De kolom wankelt en na eenige oogenblikken stoot deze massa van graniet en brons neder op het bed dat men haar gespreid heeft. Een slag hoort men bijna niet: slechts het breken van denne- takken, terwijl een dikke rookwolk opstijgt. Een voortdurend «Leve de Republiek 1» «Leve de Commune!» weergalmt van alle zijden en het volk dringt op de kolom in, om een aandenken te veroveren. De nati onale garden zijn niet in staat aan het gedrang weerstand te bieden. De mest is ter weerszijden op een afstand van tien ellen weggespat en een kuil van zes voet in den grond gedrukt. De kolom ligt geheel uit elkander. Napoleons beeld is geschonden de kop is van den romp en een arm ligt er naast. Een nationale garde vliegt er op aan en verbrijzelt zijn neus met zjjn geweer. Terstond na den val wordt de roode vlag op het voetstuk geplaatsteen sergeant van de nationale garde houdt een rede voering, maar het publiek wendt zich van hem af om generaal Bergeret te hooren, die op de gebroken kolom staat, en don derende toejuichingen inoogst.» Ook de roem is ijdelheid. bedrijf van den Reuzenstrijd, 01* iiy. reglement regelt. En daarover juicht natuurlijk de tegen stander. Niet dat de beginselen van alge- meene menschenliefde zooals hij die opvat, almeer veld wonnen, maar dat door derge lijke tactiek zyne partij op kerkelijk-, school- en maatschappelijk gebied wordt ge bouwd, doet hem dan met ingenomenheid en sympathie over dusdanig renegatisme spreken. En hoe meer van onze zijde de beginselqmestie van hare scherpe puntjes wordt ontdaan, hoe aangenamer het hem is, want dit is voordeel voor zijn begiosel. Elke voetbreedte van het Evangelie prijs gegeven, is twee voetbreedten wir.st voor de Revolutie. En de wenk van den Romeinschen wijs geer aan zij n heidenschen keizer in betrek king tot de Christenen gegeven, is ook thans nog van kracht en wordt helaas in menig opzicht bewaarheidNiet door den Christen te vervolgen, zelfs niet door hem te dooden, zult gij de Christenheid ver zwakken hier baat slechts één middel en dat is hem te doen zondigen. En geljjk nu elke zonde zichzelve wreekt, zoo wreekt zich ook iedere zonde tegen het beginsel. Dat wij het beginsel der neutraliteit, dat vermomde modernisme, hetwelk de zielen onzer kinderen verwoest, met al den haat onzer ziel haten, is niet slechts eisch der consciëntie, maar voor wie uit het Christelijk beginsel leeft, eene vanzelfsheid. Tot den levenden persoon van Christus terug gaande, staan wjj altijd in het middelpunt der waarheid, van waaruit wij de dingen in, maar ook die buiten ons haoordeelen Üunnen. Nu moger. enkelen, kennende den zegen van het Christelijk beginsel, en den vloek van het neutrale, des ondanks aan bet neutrale onderwijs in zijn drie terreinen hunne kinderen ten offer brengen, dit ont slaat de anderen niet om tegen dit onder wijs met kracht te waarschuwen. Nog eens, wjj oordeelen niet over des naasten geweten. Verschoonbaar, onschul dig, plichtmatig zelfs kan het zijn dat men zijn kinderen voor een tijd aan de «open bare» lagere, middelbare of lioogere leerin richtingen toevertrouwt, - maar wie zich bij deze daad alleen door zin voor standver heffing laat leiden, op dien zal deze zonde tegen het beginsel zich schrikkelijk wreken. Hoeveel achting wij ook voor leeraren en hoogleeraren koesteren, de geest van het onderwijs onzer middelbare en hoogere, meer nog dan die der lagere «open bare» scholen ondermijnt het Goddelijk gezag. Er zijn voorbeelden van jongens van chris- telijken huize die, dank zij dat «neutraal» onderwijs op hun sterfbed het uitriepen dat zij niet meer konden gelooven, dat het voor hen te laat was. En groot is het aantal Bilderdijk zei eensZe is 't halve zand niet waard vaneenen kerkhofschop. En de man had gelijk. Na de zuil, die de Napoleons verheerlijkte, moest ook het huis van Thiers, den presi dent der republiek, den vijand der Com mune, er aan gelooven. Op het terrein waar zijn huis gestaan had, zou een open baar plein worden aangelegd. Eerst werden de meubels uitgedragen. Twintig groote verhuiswagens reden af en aan om alles te vervoeren. Onnoemelijk veel werd onderweg gestolen, of ging van de eene hand in de andere over. Voor ruim lVa miljoen francs aan brons- werk werd naar de munt gebracht om tot geld versmolten te worden. Den volgenden dag werd het hotel gesloopt. Een groot vuur werd door de nationale garden op de binnenplaats aangelegd, opdat zij het genoegen zouden hebben de behang sels, gordijnen, schilderijen enz. te verbran den, welke de werklieden, met l et verhuizen belast, hadden achtergelaten. Stuk voor stuk werd weggebroken, en het vuur bleef voortdurend branden. Dagen achtereen werkten de sjouwerlieden met onverdroten vlijt om het huis tegen den grond te krijgen. Zij hadden er toen nog den smaak niet van alles zoo maar in brand te steken. Ook de kapel gewijd aan de nagedach tenis van Koning Lodewijk XVI moest ge sloopt worden. Dit besluit werd echter nooit uitgevoerd. Wel werden door het gemeen enkele baldadigheden gepleegd, doch daar bleef het bij. De plunderaars begonnen zeiven een tegenzin te krijgen in hun on bezoldigde baantjes. IX. DE COMMUNE WORDT AUTORITAIR. De Commune begon al meer in slrjjd te zonen van orthodoxe predikanten en ouder lingen of leden der christelijke gemeente, die er zich een eere in stellen van te heb ben afgerekend met den Bijbel hunner Grootmoeder. Aanvankelijk verwonderd dat op die scho len niet gebeden of gedankt werd, verzuim den zij later zeiven het gebed, om te ein digen met het grofste ongeloof. Telkenmale wanneer wij vernemen van een nieuwen leerling uit christelijke histo rische kringen die aan onze middelbare jon gens- of meisjesscholen geplaatst wordt, mag dan ook den ouders wel worden afgevraagd, of zij de kosten hebben overrekend. Want het moge waar zijn dat gewoon- berniddelde ouders zonder deze goedkoope inlichtingen hunne kinderen niet krijgen kunnen, waar zij hen hebben willen, her innerd mag toch wel, dat waar God ben hebben wil, zij toch zonder deze zeker zul len komen. Maar nog een ander dan een princi pieel bezwaar wij spraken het reeds meermalen uit hebben wij tegen de onpractische inrichting van ons lager en middelbaar onderwijs. Ten opzichte van het eerste wezen wij reeds vroeger op des- zelfs zwakke zijde, en de oud-minister van binnenlandsche zaken heeft voorjaren reeds als kamerlid, in zijne verkiezingsspeeches herhaaldelijk zijn grieven tegen het onder: wijs blootgelegd. Onder anderen te Mid delburg den 6 Februari 1888. Hij wees er op dat wij geen volksonderwijs hebben, omdat onze lagere school te veel is inge richt als voorbereiding voor de middelbare en hoogere scholen. En dit is ook zoo. Van daar dat streven om, tegen het advies der schoolmannen zeiven in, het aantal leer vakken aan eene enkele school nog met een te vermeerderen. Van daar dien ijver der school-autorneiten om de ouders van kinderen in de hoogste klassen te over reden hunne kinderen op hun 12e jaar niet aan de ouders of de werkplaats, maar aan de meisjesschool of hoogere burgerschool te geven. Met hetgeen op de lagere school wordt geleerd is de opvoeding van het volk, voorzoover dit tot de handwerkersklasse behoort, geenszins voltooid. Daarom geeft de massa des volks er ook niet zooveel om. Ook het middelbaar onderwijs geeft aan de volkskringen, in ruimen zin genomen, weinig of niets. Daarom te meer betreuren wij zoozeer het heengaan \an den minister van binnenl. zaken den heer Lohman. Deze toch had op deze dingen herhaaldelijk in de Kamer de aandacht gevestigd en icen hij minister werd, geheel dit deel van het onderwijs ter hand genomen. Natuurlijk lag het eerst op zijn weg de programma's van bet lager geraken (met de groote beginselen van vrij heid en gelijkheid, waarvoor zij meende pal te staan. Zij begon al meer de toevlucht te nemen tot gewelddadige maatregelen om haar gezag op de been te houden. Dat verstaat men onder het woord autoritair. Trouwens wien verwondert dit, daar zij toch haar taak begonnen was met naar den moord van Thomas en le Comte, twee ver dienstelijke vaderlanders, geen onderzoek te doen. Zij had dus deze schanddaad geduld, en tusschen dulden en doen ligt slechts één schrede. Maar wat deed de Commune dan ten laatste Zooals men weet hadden vele bewoners van Par(js de stad verlaten, de winkeliers kregen hierdoor al minder te doen en sloten des avonds vroeger hunne winkels of lieten hun lampen maar zeer flauwtjes branden. Dit alles gaf een saaien, doodschen indruk. De Commune wist zeer goed, dat zij zelve daarvan de schuld was, doch zij schreef het toe aan de agenten van Ver sailles, die vrees en angst onder de Par ij- zenaars verspreidden Zij vaardigde daarom een besluit uit, dat alle geheime agenten en boden en spionnen der Versaillers en van Thiers zouden worden doodgeschoten. Op die wijze werd een 16 jarige knaap om het leven gebracht, wijl men hem be trapt had, toen hij een brief naar Versailles bracht. Een knaap van 16 jaar. En geen enkel lid der Commune dacht er over de daders van dezen moord te bestraffen. Verraders scholen er overal. Een lid der Commune schatte hun getal zelfs op tien duizend, die wel niet allen behoefden ge fusilleerd te worden, maar die men toch op eenigerlei wijze moest onschadelijk ma ken. Er verscheen ook een lijst van stille verklikkers, dat zjjn lieden die vriendschap pelijk met de Commune omgingen en te gelijk alles van de Commune bij de regee onderwijs, waarin hij vele wijzigingen bracht. Hierdoor werd reeds eenige noode- looze ballast voor «het volk» tegengehouden, wat een liberaal, dhr. v. Santen uit Tiel, in «De Vragen des Tijds» een woord van lof aan den heer Lohman ontlokte. Nu wij den heer Tak als minister hebben, is echter onze hoop dat in deze richting verder zal worden afgebroken ten bate van het volk, nog niet gansch vervlogen. De heer Tak toch is een oud-Amsterdammer die de onpractische inrichting van het lager onderwijs van nabij kent. Bijvoorbeeld dat in Amsterdam duizenden kinderen niet naar school kunnen, dewijl er gebrek aan scholen en seboolruimte is, en tegelijk school balen worden ingevoerd, en braaf over schoolplicht wordt gepraat. Zooals men weet heeft minister Lohman reeds op vermeerdering van het aantal scholen in de groote steden aangediongen teneinde het volk te doen geven wat het toekomt de heer Tak late zich evenmin onbetuigd. En al kan men van liberale zijde onze principiëele bezwaren niet deelen, men helpe om de materiëele grieven weg te nemen. Waar het verbetering van volks- onderwijs geldt, mogen immers allen de handen ineenslaan. AAN DE NEDERLANDSCHE KRIJGSLIEDEN. Mannen Het is eene edele roeping, die gij ver vult, door aan de verdediging van het va derland uw leven te wijden. Uw stand is dan ook van ouden adel, is door God geheiligd, en voor velen ten zegen gewordenal kan men niet ontken nen, dat velen het Militaire leven verkeerd opvatten. En nu uwe roeping edel, en uwe taak grootsch mag genoemd worden, is er alles aan gelegen, dat niet alleen in oorlogstijd maar ook in vrede, het leger, dat de pols slag der natie geacht moet worden, zoo deugdelyk zij, als mogelijk is. Om in tjjd van nood bekwaam te zijn, om aan zijne schoone roeping te beantwoorden, heeft de Nederlandsche Krijgsman ook in vredes tijd vijanden te bestrijden, meer geducht dan het machtigste leger. En een der duchtigste vijanden is voorzeker «De sterke drank.» Die drank is de kanker, die aan Neêrlands jvolk, en inzonderheid aan Neêrlands leger en vloot knaagt. Mannen, is er geen lust, geen moed, geen kracht in u, om dien vijand te verslaan Gebiedt niet uw eergevoel als mensch, als Nï'deriandsch krijgsman, als volgeling van Christus bovenal, tegen den vijand op te trekken, die land en volk, leger en vloot ring te Versailles aanbrachten. Zelfs leden der Commune waren op die wijze, verdacht van verraad of spionnage, in de gevangenis geraakt. De kommandant van den generalen staf, burger Tourette, werd eveneens ontdekt als j verrader. Een officier, Toussaint gehi.eten,werd aangewezen hem te arresteeren. In de gevangenis aan gekomen met zijn gevangene, leverde hij dezen af en reikte zijn papier aan den di recteur over. «In ontvang genomen twee gevangenen van oorlog», leest deze langzaam. «Twee» vraagt Toussaint verwonderd. «Ja,» hernam de ander, «Tourette, ge heim agent, en Toussaint, spion». En beiden werden achter de grendels gezet. Niet minder autoritair ging het toe met de brievenpost en de treinen. Nationale gardes bewaakten het postkan toor en lieten de post niet toe brieven mede te nemen voordat zij ze eerst gelezen hadden. En de spoorwegen Uit vrees dat ook van daar verraad dreigde, werd het besluit genomen om voortaan alle treinen bij aan komst te visiteeren. De schildwachten had den in last als een trein niet verkoos stil te houden, hem eenvoudig te doen derail- leeren. De noodige middelen daartoe waren hun te voren verschaft. Van den anderen kant is het echter ook waar dat de Commune in een lastige positie verkeerde. Van alle zijden dreigde haar het verraad. Reeds hadden twee van haar eigen bataljons besloten zich tegen haar te keeren. Wel was het plan in tijds verijdeldwel werden de chefs van deze bataljons gevan gen gezet, doch het sein was gegeven. Op stand tegen haar onwettig gezag moest volgen, den geest van oproer kon zij niet weren, al nam zij ook enkele personen gevangen. Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1891 | | pagina 1