1891. No. 142.
Donderdag 3 September.
Vijfde Jaargang.
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
YK.
Subsidie Anibachtsondervvijs.
VERSCIIIJ IVT
EJ.KEN MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers/0.02f.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Vllssingen, 3, 4, 5, 7,8, 9, 10, 11 en 12
September.
Het volgende snuifje is door een liberaal,
den heer dr. Sr C(oronel) in Het Handels
blad zijnen geestverwanten aangeboden.
Enkele woorden onderstreepen wij
»In een opstel over «Ons Ambachtson-
derwijs» doet de redactie van de Middelburg-
sche Courant het voorkomen als zouden de
geruchten uit,de anti-revolutionaire pers on
juist zijn dat het afgetreden ministerie zich
ernstig met de zaak van het ambachtson-
derwijs zou hebben bezig gehouden. Het
blad wijst op allerlei niivlnchten die dat
ministerie wist te vinden om een bepaalde
toezegging te ontwijken toen van liberale
zijde de behartiging van het ambachtson
derwijs werd aanbevolen. Daarbij op het
feit dat al wat op dit gebied door parti
culiere zorg is tot stand gekomen, uitslui
tend te danken is aan liberale mannen.
Dit laatste nu is zeker een feit, maar
een feit is 't ook dat de afgetreden minis
ter Lohman met grooten ernst en veel ijver
dit gewichtige onderwerp had bestudeerd
en reeds vorm aan zijn denkbeelden had
begonnen te geven.Er was reeds uitvoering
gegeven aan practische bemoeiingen zoodat
het te verwachten stond dat bij langeren
levensduur nog in de aanstaande zitting
van het parlement een wetsvoordracht tot
subsidiëering van ons ambachtsonderwijs de
Kamer bereikt zou hebben.
De heer Lohman is volstrekt geen geest
verwant van mij. al zou het slechts zijn
omdat hij ons ad majorum Dei gloriam
(ter eere des Allerhoogsten) de pokken we
der op den hals had willen schuiven.
Maar het is het kenmerk van het ware li
beralisme om ook de goede voornemens onzer
tegenstanders te erkennen en te tvaardeeren,
en niet zooals in dit geval, te veel op het
liberalisme van voormalige liberale Kabi
netten te stoffen. De waarheid is dat het
juist de liberale ministers waren die ons
ambachtsonderwijs steeds als een stiefkind,
ja zelfs als een onecht kind, en dus builen
de wet gesloten, hebben beschouwd. Onze
groote staatsman Thorbecke ging daarin
voor.
Toen ik in 1862 een onderzoek naar het
toenmalig industriëel onderwijs in ons land
had ingesteld en de uitkomsten daarvan
in «De Economist» had meegedeeld werd,
tijdens het debat over het wetsontwerp op
het middelbaar onderwijs door dhr. v. Goll-
stein, e. a. de aandacht, naar aanleiding
mijner onderzoekingen, gevestigd op dezen
gewichtigen tak van het industrieësl onder
wijs, van welks regeling in een land waar
het ambachtswezen zulk een gewichtige
plaats inneemt, ik de noodzakelijkheid had
aangetoond. Maar de minister wees deze
heeren terechtdie zich niet moesten be
roepen op het oordeel van in dezen niet
bevoegden. Gevolg was kwijning der burger
dag en avondscholen, die kinderen van den
minister; en bloei van de weinige ambachts
scholen, die kinderen van het particulier
initiatief.
Daarom onze veelpratende liberalen heb
ben nog veel goed te maken.»
Het is als hoorden wij professor Buijs weer
met zijn
Wij liberalen praten veel, maar doen
weinig.
„Al" is wel wat sterk uitgedrukt;
maar dan toch zeer veel, wat door ons
niet ontkend was. Maar hiertegenover staan
zeer vele liberalen die niets deden voor am
bachtsonderwijs; wat trouwens ook de zeer
vele antirevolutionairen niet verontschuldigt;
al offeren deze laatsten zeer veel voor hun
onderwijs en dan nogvoor het onderwijs waar
van hunne kinderen geen gebruik kunnen
maken.
Men lette er voorts op dat dr. C. op het
„feit" der „allerlei uitvluchten" niet ingaat.
(Red. Z.)
Ons Hooger Onderwijs.
Dat de sociaal-democratische beginselen
ook in onze wetenschappelijke kringen voort
gang maken, bewijst het navolgende bericht
uit Hecht voor Allen
Onze bekende Zwitsersche sociaal-demo-
kraat Reichel is te Bern benoemd tot hoog
leeraar. Inderdaat zoo iets is opmerkelijk 1
Men herinnere zich nog de ontsteltenis toen
men voor het professoraat te Leiden mr.
Van Houten voorstelde 1 De voordracht ging
terug. En nu welk onderscheid tusschen den
ongevaarljjken mr. van Houten en een ge
vaarlijk sociaal-demokraat
Te Zurich is dr. Schmidt, die in Duitsch
land zich nergens mocht neerzetten als pri
vaat docent, omdat, ja omdat hij was een
sociaal-demokraat, benoemd tot privaat-do
cent en deze vindt de (door Treub afgemaakte)
waardetheorie zoo belangrijk, dat hü daar
over in het aanstaande wintersemester een
kollege zal houden. Als tegengif zou mr.
Treub daar een kollege moeten openen om
het onhoudbare en onzinnige daarvan aan
te toonen.
Zwitserland toont dus wel dat het ons
eenige groote stappen vooruit is. Daarvan
kunnen wij nog een staaltje meedeelen. Aan
de universiteit teNeuchatel werd de beroem
de geograaf Elysée Recles tot professor be
noemd en toch wist iedereen dat hij een
verklaard anarchist was. Hij bedankte om
dat hij met het oog op zijn groot werk
geen tijd daarvoor had. Op zijne aanbe
veling verzocht men zijn sekretaris Metcbni-
kof om die plaats te vervullen. Daarop zei
deze dat hij wel genegen was, maar dat hij
zich verplicht achtte vooraf te verklaren,
dat hij was1. atheïst, 2 anarchist en 3.
nihilist. Als antwoord ontving hij zijn
benoeming. Verbeeldt u dat zoo iets ge
beurde in een ander land.
2 September 1891.
Middelburg. Vergadering van den ge
meenteraad, gehouden op Dinsdag 1 Sep
tember 1891. Afwezig de heeren van
Dunné en de Stoppelaar met, de heeren
Jerras en W. H. Snouck Hurgronje zooder
kennisgeving.
De voorzitter er aan herinnerende, dat
in de laatste vergadering de geloofsbrieven
der nieuwbenoemde raadsleden, nagezien
waren door eene commissie en in orde
bevunden, gaat over tot de beëediging dier
leden, de heeren E. P. Schorer, A. van
der Swalme, J. A. Tak, F. G. Sprenger,
W. J. Sprenger, W. J. J. Koole en P.
F. J. van Voorst Vader, die beurtelings den
eed in zijne handen aflegden. De herbe
noemde leden werden door den voorzitter
geluk gewenscht en hoopt hij dat zij, die
der gemeente reeds zoovele diensten be
wezen, bij voortduring hunne krachten aan
bare belangen zullen wijden, terwijl hjj de
nieuwbenoemde leden eveneensgeluk wenscht
met het vertrouwen dat de kiezers in hen
gesteld hebben, vertrouwende dat ook zij
steeds bereid zullen bevonden worden in
het welbegrepen belang der stad werkzaam
te zijn.
De notulen van het verhandelde in de
vorige vergadering worden daarna gelezen
en goedgekeurd.
Mededeeling wordt hierop door den voor
zitter gedaan, dat van den heer M. S. de
Zeeuw, met een begeleidend schrijven, ten
behoeve der oudheidskamer, was ontvangen
een exemplaar der medaille, uitgereikt aan
de verschillende muziek- en zanggezelschap
pen, die aan de in dezen zomer in het
Schuttershof gehouden muziekleesten hebben
deelgenomen. Op voorstel des voorzitters
werd besloten het geschenk voor het be
oogde doel te aanvaarden en den schenker
den dank der vergadering over te brengen.
Ven Ged. Staten is ingekomen eene
missive houdende goedkeuring van de onder-
handsche aanbesteding van het machine
gebouw voor de waterleiding en van mej.
M. R. Bourdrez eene dankbetuiging voor
hare benoeming als onderwijzeres aan school
E, welke beide stukken voor kennisgeving
worden aangenomen.
Nog zijn ingekomen lo. een adres van
den heer J. F. Fak Brouwer om wijziging
van art. 7 van het contract, waarbij hem
indertijd in erfpacht gegeven zijn gronden,
waarop hij eene steenbakkerij gebouwd
heeft; 2o. een rekest van den heer W.
A. de Rijcke, waarin deze mededeelt dat
de Confrérie van St. Sebastiaan niet on
genegen is grond, door haar in erfpacht
verkregen, op hem over te dragen en ver
zoekende dien grond, gelegen in het
sehuttersliofstraatje, aan hem te verkoopen
3o. een rekest van de onderwijzers op de
schelen A, B en C. verhooging van hunne
jaarwedden verzoekende. Op voorstel des
voorzitters worden deze drie adressen ten
fine van advies in handen gesteld van het
Dagelijksch Bestuur.
In de vergadering van 25 Juli j. 1. big
de behandeling van in de gemeente te
rooien boomen, staakten de stemmen om
trent die genummerd 6066 en 68 83.
Na eene korte gedachtenwisseling, waar
aan door de heeren den Bouwmeester, van
der Swalme, Koole en den Voorzitter werd
deelgenomen, nam men met 7 tegen 6
stemmen het besluit 6066 te vellen, ter
wijl, eveneens met 7 tegen 6 stemmen
besloten werd 6883 te sparen.
Alsnu wordt het woord verleend aan den
heer de Ligny tot toelichting van zijn voor
stel betreffende het oprichten van een abat
toir in de gemeente. Breedvoerig wordt
inzonderheid het hygiënisch nut eener der
gelijke inrichting door hem in het licht
gesteld: hij wijster opdat Maastricht reeds
in 1826 een abattoir oprichtte, daarna
volgden Venlo en 's Hertogenbosch en
overal heeft men die inrichtingen heilzame
vruchten zien dragen, vooral na de in
voering in 1875 der wet op de inrichtingen
welke schade of gevaar veroorzaken, door
welke wet aan den tegenstand der slagers een
einde gemaakt werd. Ook de kosten aan
zulk eene inrichting verbonden beschouwt
hij niet als onéreus voor de gemeente eene
opgave van baten en lasten eener zelfde
inrichting te Hasselt in België ontving hij
van een zijner vriendenHasselt is z. i.
eene plaats die best met Middelburg kan
gelijk gesteld worden en daar rendeert die
inrichting. Met het groote nut dus voor
oogen en de minime kosten er aan ver-
bon-len, geeft hjj den raad in overweging
de wenscheljjkheid van zijn voorstel uit te
spreken en B. en W., of eener uit den
raad te benoemen commissie, een nader
onderzoek op te dragen.
De heer W. J. Sprenger vindt het voorstel
nog niet rijp genoeg voor behandeling, en,
zooals het ligt, zou hjj zonder nader minu
tieus onderzoek, wegens den toestand der
gemeentefinanciën, er zijne stem niet aan
kunnen geven, ondanks al het nut dat ook
hij aan eene dergelijke inrichting toekent.
De heer de Ligny merkt op dat hier
geen sprake kan zijn van voor- of tegen
stemmen zijn voorstel beoogt alleen de
wenscheljjkheid uit te spreken en een nader
onderzoek uit te lokken.
De heer Snijders, gehoord den heer W.
J. Sprenger, voorzitter van de commissie
van financiën, vindt het doelloos, zonder
nader onderzoek, nu reeds de wenscheljjk
heid vast te stellen hij geeft daarom den
heer de Ligay in overweging zijn voorstel
alleen te bepalen tot het uitlokken van een
nader onderzoek, op te dragen aan B. en W.
De heer de Ligny wi! zich hiermede
gaarne vereenigenhij heeft alleen de zaak
ter tafel gebracht om het groote nut er
aan verbonden, het is hem genoeg dat er
een begin mede gemaakt is en het was
zijne bedoeling niet dat in deze eene over
ijlde beslissing zou worden genomen.
Zonder hoofdelijke stemming vereeriigt
nu de raad zich er mede dat omtrent het
punt in quaestie een nader onderzoek door
B. en W. worde ingesteld.
Alsnu werden benoemd
tot wethouder, de heer W. .1. Sprenger,
met 10 stemmen, 2 blanco briefjes werden
in de bus gevonden
tot ambtenaar van den Burgerlijken
Stand, de heer W. J. Sprenger met 12
stemmen tegen ééne uitgebracht op den
heer van der Harst
tot leden van de commissie voor de
strafverordeningende heer A. P. Snouck
Hurgronje met 12 stemmen, tegen ééne
uitgebracht op den heer van Voorst Vader
de heer van Hoek met 12 stemmen en een
blanco briefje; de heer E. P. Schorer met
12 stemmen een blanco briefjede heer
van de Swalme met 9 stemmen, tegen ééne
op ieder der heeren de Ligny, W. H.
Snouck Hurgronje en van Voorst Vader
tot leden van de commissie van Financiën
tot voorzitter, de heer W. J. Sprenger met
11 stemmen tegen één op den heer Tak
en een blanco briefje, tot leden de heeren
Tak, met 12 stemmen en een blanco
briefje, de heer F. G. Sprenger, met 12
stemmen, en een blanco briefje, de heer
de Stoppelaar met 13 stemmen, de heer
A. P. Snouck Hurgronje, met 12 stemmen
en 1 blanco briefje
tot leden van de Commissie van Fabri
cage, tot voorzitter, de heer den Bouw
meester met 12 stemmen en 1 blanco
briefje, tot leden: de heer van der Swalme
met 12 stemmen en 1 blanco briefje en de
heer Jeras met 8 stemmen, tegen 2 op
den heer van Dunné, 1 op den heer Koole,
1 op den heer Snijders en l blanco briefje
tot leden van het bestuur der gemeente-
gasfabriek en duinwaterleiding: de heer
van der Harst met 10 stemmen en 3 blanco
briefjes en de heer de Ligny met 9 stem
men tegen een op den heer de Stoppelaar
en een blanco briefje
tot leden der Commissie voor de oud
heidkundige verzameling en het oud archief
de heer de Stoppelaar met 12 stemmen
tegen 1 op den heer W. H. Snouck Hur
gronje en de heer W. H. Snouck Hurgronje
met 12 stemmen en een blanco briefje
tot lid van de Commissie van beheer van
den Vlissingscheri rijweg: bjj eerste stem
ming verkregen de heeren den Bouwmeester
6 A. P. Snouck Hurgronje 3, van Dunné
1Snjjders 1 stem, een briefje blancobjj
herstemming de heer den Bouwmeester 8,
A. P. Snouck Hurgronje 4 «temmen, 1
briefje blanco;
tot lid van de Commissie van beheer
van den Veerschen rijweg: de heer den
Bouwmeester met 11 steramen, tegen 1
op den heer A. P. Snouck Hurgronje en 1
blanco briefje.
Niets meer aan de orde zjjnde en niemand
het woord meer verlangende, gaat de
vergadering uiteen.
Vlissingen. Vergadering van den gemeen
teraad op Dinsdag 1 Sept. Tegenwoordig al
de leden. De herkozen leden de heeren dr.
J. van der Beke Callenfels, J. Ie Sage van Hoe
ve, F. H. J. Wibaut, J. Verkujjl Quakkelaar
en \V. L. Winkelman leggen de bij de gem.
wet voorgeschreven eeden af. Tot wethouder
wordt herbenoemd met 13 stemmen dhr.
Verkujjl Quakkelaar, tot ambtenaar van den
burgerlijken stand dhr. Gewin met 10 stem
men. Tot leden der vaste commissiëna.
voor de verordeningen tegen wier overtreding
straf is bedreigd, de Burgemeester, voorzit
ter, en de heeren Callenfels, Winkelman, Del-
vojje en le Sage van Hoeve; b. voor de belas
tingen de heer van Ujje Pieterse, voorzitter,
eu de heeren Alter, van der Beke Callenfels,
Harder en Gewin, leden; c. voor de financiën
dhr. Verkujjl Quakkelaar, voorzitter, en de
heeren Delvoije, Mortier, van Raalte en Wi
baut, leden; d. voor fabricage de Burgemees
ter, voorzitter, en de heeren J. Verkujjl
Quakkelaar, van Raalte, Looi*, Kalbffeisch
en Chevalier, leden; e. in de commissie, be
doeld in de de laatste zinsnede van art. 4
der verordening op de invordering van den
hooideljjken omslag, de heeren Mortier, Win
kelman, Delvojje, en le Sage van Hoeve; f.
voor de badplaats, de heeren Gewin, Wibaut
en Chevalier; g. voor den Middelburg-Vlis-
singschen en h. den Kou lekerk-VIissingschen
straatweg dhr. Verkujjl Quakkelaar.
Op voorstel van Burg. en Weth. wordt
besloten aan het hoofd van school C boven
en behalve de vergoeding voor huishuur ten
bedrage van f 250 per jaar, eene toelage te
verleenen voor het jaar 1892 van vjjftig
gulden.
Naar aanleiding van een verzoek van de
firma Ribbink Co., te Amsterdam, om con
cessie voor den aanleg en de exploitatie van
telephoongeleidingen in deze gemeente, stel
len Burg. en Weth. voor, in principe te be
sluiten, tot het verleenen van de gevraagde
concessie, teneinde met den aanvrager kunne
worden overeengekomen omtrent de meer
gedetailleerde voorwaarden, waarop die con
cessie alsdan definitief kan worden verleend.
Alzoo wordt besloten.
Wordt besloten tot de voorloopige vasr-
stelling der gemeenterekening over 1890,
sluitende in ontvang met f210.407.605, in
uitgaaf f202,280.475, alzoo met een goed
slot van f 8217,13
Nog wordt onder anderen overgelegd de
gemeente-begrooting over 1892, sluitende
in ontvang en uitgaaf tot een bedrag van
f 182252,63.
Goes. Vergadering van den gemeenteraad
op Dinsdag 1 Sept. des voormiddags half
10. Voorzitter dhr. burgemeester. Afwezig
met kennisgeving de heer Lambrechtsen.
Twee vacatures.
Na beëediging der herkozen raadsleden
de hh. J. J. Ochtman, B. v. Aspeien Ver-
venne, G. H. Kakebeeke en M. de Jonge
Jz., en lezing der notulen wordt medege
deeld onder anderen dat de beschoeiing enz.
aan de voormalige los- en laadplaats van
de firma wed. I. H. C. Kakebeeke Gz. voor
hare rekening is hersteld en in orde gebracht
eu liet onderhoud nu voortaan voor reke
ning der gemeente komt
dat de heer D. Hildemisse, behalve het
in de vorige vergadering aangekondigde voor
stel tot gratis onder wjjs voor on vermogen
den aan de burgeravondschool, nog heeft
ingediend een voorstel tot invoering van
het onderwijs in het Fransch aan school
A, welke beide voorstellen zqn gezonden aan
de betrokken commissiën om advies
dat de onderwijzer H. Sshouwenburg;
bjj het jongste examen de hoofdacte ver
wierf en dus over(het 4e kwartaal in het
genot van de verhoogde jaarwedde wordt
gesteld en
dat de verkiezing in plaats van de hh.
De Meulemeester en Jonquière is bepaald
op 6 Oct. a.
De voorzitter herdenkt de heeren wel
willend en zegt hun voor hunne toewij
ding openlijk dank.
De heer Ochtman wordt met 9 stem
men herbenoemd als wethouder en door
den voorzitter hiermede geluk gewenscht.
De heer Ochtman zegt den raad dank voor
't vertrouwen en verklaart 2ich bereid de
betrekking op zich te nemen, evenals voor
zijne herbenoeming tot ambtenaar van den
