1891. No. 138.
Dinsdag 25 Augustus.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. iVHUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
YK.
Slechte tijden.
I if
i/
MIE ZEEIIW.
ëlken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prqs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers/0.02'.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Domburg, ook voor Aagtekerke 25
Augustus. Westkapelle, ook voor Zoute-
lande 26 Augustus. Koudekerke, ook voor
Biggekerke en Meliskerke 27 Augustus.
Veere, ook voor Vrouwepolder 28 Augustus.
Arnemnidon, ook voor Nieuw- en St. Joos-
land 29 Augustus. Oost- en West-Souburg,
ook voor Ritthem 31 Augustus. Vlissingen,
1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11 en 12 Sep
tember.
Met recht kan gezegd worden dat een
groot deel van Europa thans beleeft slechte
tijden. In verscheidene landen mislukte de
oogst grootendeels of geheelen de nieuws
bladen brengen bijna dagelijks berichten van
ontdekt of vermenigvuldigd kwaad in granen
en vruchten.
In een groot deel van Rusland, vooral
in de Oostelijke provinciën, is de graan
oogst bijna geheel mislukt en heerscht
dientengevolge groote ellende onder de plat
telands-bevolking.
Om de boeren in dezen nood te onder
steunen en koren voor hen beschikbaar te
stellen, heeft de regeering den uitvoer van
rogge, roggemeel en alle soorten van zeme
len uit Rusland verboden en 15 millioen
roebels ter beschikking gesteld tot het
aankoopen van koren, hetwelk tegen ver
laagde vrachtprijzen naar de geteisterde
streken zal gezonden worden. De commis-
siën welke zich in vele plaatsen hebben
gevormd tot leniging van den nood, kunnen
nu dit graan tegen matigen prijs koopen
en het onder de noodlijdenden uitdeelen.
De Petersburgsche bladen wijzen er op,
dat de uitvoer van tarwe vrjj blijft, zoodat
Ruslands politieke vrienden, vooral de Frun-
schen, die geen rogge, maar alleen tarwe
uit Rusland ontvangen, door het verbod niet
worden getroffen.
Het ergste is het verbod voor Duitsch-
land. Van de 349,601,600 kilogr. rogge,
welke in dit jaar van Jan. tot Juli in Duitsch-
land zijn ingevoerd, kwamen 314,764,000,
dus 90 pCt. uit Rusland. Het overige
kwam uit Nederland, Oostenrijk-Hongarije
en Rumenië maar vermoedelijk schuilt on
der de rogge, die uit Nederland werd in
gevoerd, nog eene aanzienlijke hoeveelheid
Russisch graan.
Hoe dit ook zij, in elk geval is het ver
bod van den uitvoer van rogge uit Rusland
een zware slag voor de Duitschers, daar
geen ander land in staat is het Russische
graan te vervangen.
Integendeel, ook de uitvoer uit de ande
re Europeesche landen zal nu nog vermin
deren, want Zweden en Noorwegen moeten,
nu de Russische markt voor hen gesloten
is, ook de Rogge, welke zij noodig hebben,
elders opdoen.
Nu reeds zjjn de roggeprjjzen te Berlijn
gestegen tot 226,50 Mark de 1000 KG.,
maar naar alle waarschijnlijkheid zal deze
prijs na het verbod nog hooger worden.
Vooral voor de Pruisi-che Oostelijke
provinciën is het besluit der Russische re-
geerir.g een ernstige slag; niet alleen voor
de havens, maar ook voor de molenaars,
die de Russische rogge maalden en vermeng
den met tarwe voor den uitvoer.
(Jok voor den Nederlandschen handel
is het verbod der Russische regeering
van gewicht. Waar moeten de 9 miljoen
H. L. rogge die Rusland anders in i/3 jr. levert,
nu van daan komen Uit Amerika misschien.
Dit is zeker dat de rogge er sinds veel
duurder op geworden is, en haar hoogsten
prijs nog lang niet heeft bereikt. De groote
grondbezitters, groothandelaars, kleine land
bouwers en pachters hebben hierbij voordeel
doch wij behoeven niet te zeggen wie het
meest.
Tegelijk mag ook wel gewezen worden
op de duurte der eerste levensbehoeften die
het gevolg zijn van de ongunstige weers
gesteldheid van dezen zomer.
Het kan niet andersbij dezen grooten
deels mislukten oogst moeten de vooruitzich
ten tegen den winter allertreurigst zijn. De
arbeiders hebben dezen winter niets en dezen
zomer weinig kunnen verdienen. Hoevelen
verspeelden nog heel wat op hun kleine
bedrijfHoe menigeen leed verlies door de
vlekziekte en andere beproevingen.
Het zijn waarlijk geen tijden om het te
zoeken in jjdele vermakingen.
En toch, het Zeeuwsche volk kermist er
nog maar op losals ware er geen wolkje
aan de lucht, als ware de slaande hand Gods
niet zwaar over onze Janden.
Het is te hopen dat ons christenvolk zjjne
roeping versta, en zich en zijne kinderen
aan de dingen der ijdelheid onttrekke.
Integendeel, wij hebben noodig ons diep
te vernederen voor den Heere: dit is de
eenige voorwaarde tot verhooging te Zijner
tijd.
«O land land 1 land hoor des Heeren
Woord 1»
Hereeniging der gereformeerden.
Wij zijn een politiek blad en behooren
dus de richting niet aan te geven die op
kerkelijk gebied dient gekozen te worden.
Daarvoor zorgen de kerkelijke bladen.
Toch vatten wij onze taak niet op, als
zouden wij nu geen woord mogen reppen
over wat op kerkelijk gebied voorvalt en
onze meening in zake gewichtige kerkelijke
gebeurtenissen moeten achterwege houden.
Integendeel, alle verschijnselen in het
volksleven dienen door de pers besproken
niets mag worden geïgnoreerd, alleen wijl
het toevallig ligt buiten den gezichtskring
der redactie.
De «liberale» pers die wel schimpen kan
op hen die kerkelijk verschillen met een deel
harer lezers en cliënten, heeft zich steeds
van zuivere voorlichting op dit gebied ont
houden en verzuimd de maatschappelijke
en staatkundige voor- en nadeelen te schetsen
van wat op het breede terrein van den gods
dienst zooal geschiedt.
De antirevolutionaire pers, voorzoover zij
zich issu de Calvin kent, heeft wel dege
lijk ook over deze dingen haar oordeel uit
te spreken, en zij doet dit ook in zake het
gewichtige punt dat thans door de Synode
der Chr. Ger. kerken, te Leeuwarden ver
gaderd, wordt behandeld. Het betreft na
melijk de vraag, of het nu eindelijk komen
zal tot kerkelijke vereeniging van de
christelijke gereformeerde en de neder-
landsch gereformeerde kerken in Nederland.
Wij achten het een verblijdend verschijn
sel dat men deze zaak, na verschillende
mislukkingen, nog Diet van de agenda heelt
afgevoerd.
Maatschappelijk toch kan deze vereeni
ging der genoemde kerken gezegende ge
volgen hebben. Wat nu door twee lichamen
geschiedt met dubbele inspanning en arbeids
tijd, tot leniging der sociale nooden, kan
dan door één lichaam plaats vinden, met
dubbel resultaat bij dezelfde inspanning in
eenzelfde tijdsbestek.
Voor een goed deel ontkomen geljjkstre-
vende werkkrachten door dezer maatregel
aan de versnippering.
Ook op politiek terrein kon deze veree
niging tot meerdere samenhinding leiden.
De meerder of minder breede zoom van
kiezers die om kerkelijke geschillen zich aan
de staatkundige worsteling onttrekt, kan
daardoor wegvallen en met vereende kracht
kan dan voortaan tegen den gemeenschap-
pelijken vijandhet liberalisme worden
opgetrokken.
Hoe men op kerkelijk gebied voor deze
vereeniging de lijnen trekt, daarmede heb
ben wij ons niet in te laten het is de
zaak der kerken.
Wij kunnen en mogen slechts, op boven
genoemde gronden, den wensch uitspreken,
dat de pogingen om aan den wensch van
duizenden te gemoet te komen, in zake
hereeniging der gereformeerde kerken, ge
lukkig mogen slagen.
Gaf het clericaal liberalistisch stembusge-
drijf ons thans een minister van justitie die
in zake scheiding van Kerk en Staat zeer
bedenkelijke theorieën verkondigt; leidehet
gebed van alle oprechte antirevolutionairen
tot vereeniging van allen, die, in den groo-
ten strijd onzer dagen, eigenlijk één zijn.
Met belangstelling zien wij den uitslag
der besprekingen van de synode te Leeu
warden tegemoet.
God de Heer zij daar de Raadsman
V Sport-overdrijving.
Nu het overmatig wielrijden onzer stu-
deerende jongelui al toeneemt, iets waarvan
het onderwijzend personeel zeker wel den
invloed ondervindt, is zeker de herinnering
niet misplaatst aan hetgeen wijlen mr. Vos-
maer voor eenige jaren in zijn Vlugmaren
over deze zelfde zaak schreef:
De behoefte aan lichaamsbeweging en
oefening voor de gezondheid zal ieder toe
geven, maar de zaak is, als gewoonlijk,
weer in het dwaze overdreven. Het is geen
uitspanning, geen bijkomende oefening
meer, maar een vak geworden. Wij hebben
nu jongelieden en juffers ook al, die zich
geheel wijden aan cricquet, aan wielrijden,
en dag aan dag in een zwemkom liggen
weeken. Eene stoute schaats te rijden, vrjj
goed te kunnen zwemmen, zich aan een
rekstok te oefenen, prettig te roeien en te
zeilen, paardrijden, een halven dag te kunnen
wandelen, dat was vroeger flink en gezond.
Thans volstaat dat niet. Men moet in
tours de force den grootsten trapéze-heid
evenaren, men moet zooveel afstand in
zooveel uren en minuten op een wiel af
leggen, men moet zwemmen als de Ninen
in het Reingold, en om een eerste roeier
te zijn oefent men zich, zelfs asketiesch.
De vraag rijst, wat die roeiers, howlers
en champions in hun hersenen hebben-
„Een arm vol spieren en een mond vol
tanden," zei een aardig meisje aan den
schrijver van het stukje, dat ik noemde,
en zij zei dit van haars broeders veel be
wonderden bowler, een kraan maar waar
uit niets te tappen viel dan Engelsche
sportwoorden."
Nil medium, niets blijft in het midden,
zei Horatius al. Steeds overdrijft men aan
de eene of de andere zij. De satyre van
alle tijden heeft er tegen geijverd en toont
dat het ten alle tijde zoo geweest is. En
de satyre is altijd machteloos geweest om
dit te veranderen. Het eenige wat er te
doen valt is, de oogen open te houden en
te arbeiden voor het beste geneesmiddel:
gezond verstand.
't Is altijd goed dat dergelijke opmer
kingen komen uit een hoek waar men de
minste dompers van daan haalt
liet oordeel (Hér pers.
Aanmerkingen van het toongevend ge
deelte der pers over het nieuwe ministerie
Een radicaal blad (De Amsterdammer):
Dat onder deze omstandigheden de libe
ralen zelf niet bijzonder op hun gemak zijn,
is te begrijpen. De manier waarop dit kabi
net te voorschijn is getreden is niet geschikt
de verwachting hoog te spannen, al bevat
het achttal enkele mannen van naam.
Een antirevolutionair blad (cfe Standaard
En wat voor ons, Christenen in den lande,
het bitterst is, op het oogenblik, toen
deze mannen van het regeerkasteel bezit
namen, wierd boven de poorte van dit kas
teel de Banier van het Kruis van Christus
neergehaald.
Niet door de macht van het Liberalisme,
maar door het verraad van enkele Bedie
naren des Woords-
Een liberaal blad (De Zutfensche Crl.):
Ons past voorzeker eenig geduld, doch een
voorgevoel van teleurstslling kunnen wij
helaas! niet onderdrukken.
Een katholiek blad, fractie Schaepman,
(Het Centrum):
Een oorlogs-verklaring verwachten wü van
dit ministerie niet. Integendeel. Waarschijn
lijk zelfs de van ouds bekende, liefelijke, in
slaap wiegende liberale beloften.
Maar juist deze waarschijnlijke beloften,
vooral van een bekwaam, bepaald liberaal
ministerie, moeten de Katholieken alle vroe
gere onéénigheid doen vergeten en tot een
drachtige waakzaamheid aansporen.
Wjj vreezen maar al te zeer, dat geen
vrede, maar strijd ons wacht en dat velen
zullen treuren nu het te laat is.
Een liberaal ministerie, met ministers van
oorlog (algemeene dienstplicht) en financiën
(tegen beschermende rechten)
Een liberale Kamermeerderheid
Een breuk met onze vroegere bondgenooten
Ziedaar den toestand waarin wij Katho
lieken geplaatst zijn.
Een conservatief blad (Het Dagblad)
De voorstellen en daden van het Bewind
zullen wij onpartijdig toetsen aan 't vader-
landsch belang, al kunnen wij de vrees niet
onderdrukken, dat wü van dit Bewind geen
oplossing van de groote politieke vraagstuk
ken zullen ontvangen, welke een nationale
zal kunnen heeten.
Een katholiek blad fractie Bahlmann (De
Tijd)
Menigeen der leden van het nu optredend
Kabinet stond óf als lid der Staten-Gene-
raal, óf als minister, öf als openbaar amb
tenaar meeningen voor, die niet de onze
zün, meeningen soms, welke wü tot geen
prijs en nimmer de onze kunnen noemen.
Daarin zien wü vooralsnog geen reden om
dit Kabinet als besliste tegenstanders tege
moet te gaan.
«In de wolken» is tot nog toe alleen Het
Handelsblad. Dit liberale blad heeft de groot
ste verwachtingen, en geeft in zjjn jongste
artikel aan de nietsdoeners die «zoo weinig
tot stand brachten» natuurlek het roode
paspoort mee.
Meer nabjj de waarheid ware geweest de
erkentenis dat het aftredend ministerie een
stapel werk kant en klaar heeft nagelaten,
zoodat zelfs de middelmatigste opvolgers er
een goeden naam als wettenmakers door
kunnen behalen.
24 Augustus 1891.
De nieuwe ministers hebben verwit
tigd dat zij zullen te spreken zjjnde mi
nister van justitie Dinsdags te half 2van
binnenl. zaken Zaterdags te 12 uur, (te
beginnen 5 Sept.)marine Vrijdags 11 uur
financiën Donderdags 12 uuroorlog Don
derdags 1 uur; waterstaat Zaterdags te 1
uur. Voorts zullen de verkiezingen ter
vervanging van de hh. Tak, Smidt en v.
Dedem, resp. te Amsterdam, Emmen en
Hoorn plaats hebben op Donderdag 10 Sept.
en de herstemming zoo noodig Donderdag
24 Sept.
Waarde. In de Zaterdag jl. gehouden ge
meenteraadsvergadering is met algemeene
stemmen tot lid van het Algemeen Arm
bestuur herkozen de heer M. Geleedst.
Een ingezonden stuk in de Amsterdam
mer stelt ons in de gelegenheid het volgende
staatje onzen lezers aan te bieden, waaruit
blijkt, hoeveel de verschillende Kerkgenoot
schappen uit de staatskas ontvangen
gWg'IFgW
£1 a;
Sg a.
O 7" cS B. S1 S"
sf^S f' SS
ITS* g.?
M
D
g-
cd
a
o-
cd*
0
2LS
O
OQ
aas*
3 g-
3
s
pN C*-
3 a
8*
0
cr
cd
sr
p
0
q-
(D
- pMS
"53 0 OQ
cd cd e cd
Q *-• P
cd
N
S3-
CR 8
8 Er
B
00
co
f 40000.—
- 500.
- 4200.—
- 1400.—
- 3550.—
- 21000.-
- 4300.—
Onkosten
Kerkbestuur
f 1139655.—
- 19100.—
- 37486.—
4325.—
- 11800.—
6200.—
- 542703.—
7500.—
Tractementen
predikanten
pastoors en rabb.
f 2400.—
- 6000.—
- 7000.—
- 13300.-
Hoogleeraren
OOO^OO^OïpQ
OOOlOfcOOOOW
OWOOülOOüI
'1 '1 '1 "1 11 '1 '1
Totaal.
Hier geldt eenigszins hetzelfde, wat wjj
steeds tegen de openbare school gehad heb
ben n.m., dat ieder die niet van hen ge
diend is, toch mede moet betalen. Zoo ook
hier. Al wie niet tot een der genoemde
kerkgenootschappen behoort, moet mede
helpen om bijna twee millioen ten haren
behoeve op te brengen. Dit is wel niet
spoedig te verhelpen maar door het aan
gaan van een leening tot uitkeering van
het kapitaal aan de rechthebbende, kan er
eene ontkoming aan dien druk komen, in
dien deze leening geregeld geamortiseerd
wordt.
Nederl. landverhuizers in Argentinië.
In een door De Tijd ontvangen schrjjven
wordt de vraag gesteld of wellicht niet het
eenvoudigste middel om de ongelukkige
Nederlandsche emigranten in Argentinië
terugkeer naar het vaderland mogeljjk te
maken, een beroep zou zjjn op de directie
van de Ned.-Amerikaansche Stoomvaart-
Maatschappij, die in de jaren 1889 en 1890
van die landverhuizing belangrijke baten
genoot Allicht zou zjj geneigd zijn, een ge
deelte daarvan af te staan ten behoeve van
menschen, die de slachtoffers werden van
hunne lichtgeloovigheid. Van een dergeljjk
beroep zou wellicht meer practisch nut te
wachten zjjn dan van het ontslag, aan den
Nederlandschen consul van Riet te geven,
meent bedoelde briefschrijver.
Het D. v. 2V. bevat een oproeping van den
heer Fr. Gatzenmejjer, Rozengracht 187 te
Amsterdam, luidende:
«Zjj allen, die vermeenen niet genoeg op
de hoogte te zjjn omtrent het lot of den
toestand, waarin onze landgenooten in dat
land verkeeren, ber. ik bereid speciaal per
soonlijk te mjjnent in te lichten.
«Zjj, die vermeenen genoeg te weteu, d.
w. z. dat elk uur, dat voorbijgaat, de toe
stand hachljjker wordt om te bezwijken,
noodig ik overal in alle hoeken van Neder
land uit, de handen ineen te slaan, om als
één man te werken, zoo spoedig mogelijk
onze landgenooten nog te redden, voor
zoover zjj nog te redden zijn
Aan de verkiezing voor een lid van
den raad te Axel werd Vrjjdag deelgenomen
door 332 van 318 kiezers.
Herstemming moet plaats hebben tusschen
de heeren M. A. Smies die 105 en J. C.
Verbruggen die 42 stemmen verkreeg.
Bjj kon. besluit zjjn benoemd J. Tol-
hoek tot djjkgraat van het waterschap de
