LS.
flY, Goes
IEKENS en TIMEN,
'ertregt&Co.,
an Kamen,
1891. No. 133.
Donderdag 13 Augustus.
Vijfde Jaargang.
n af 2,90 gld.
gld.
1% en 12, witte
'atboter 30 en 40
Tarwebloem 16,
luzel 50 ct. kilo,
ïluw en twee Kussens
bordhkght,
P. MAAS.
Jddelburg.
Br-
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
MIDDELBURG.
koopste prijzen.
Sigarenfabrikant
[STRAAT 6,
el-
VOOR DE CHRISTELIJKE
SCHOOL.
KERK- EN SCHOOJLNIEUWS.
7
BE ZEEUW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers/0.02s.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 4 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
onderget eekenden voor zeer
Istelde prijzen verkocht
prima soort Kapok van af
3n wij onze geachte be-
terkzaam, dat wij tot de
seren Bedden geen andere
ezuiverde Veeren gebruiken
aoper van een Veeren Bed-
geteekend schriftelijk be
stellen, met de verklaring,
s deugdzaamheid der Veeren
durende twee jaren borg
Vorststraat, C 218, Goes.
1
Left Winkeliers bekend dat bij
te 2 ets. SIGAAR verkrijg-
punt door sneeuwwitte brand
h smaak. Monster wordt op
piet minder dan 100 stuks
J van verschillende merken
1 vraag franco toegezonden.
Gravenstraat.
Issenwijn 35, Witte 40, Anijs
Persico 65, Framboze- en
5, Bruidstranen 65. Brande
er 60. Cognac f 1,25 en hoo-
eur geheel nieuw 80 ct.
[weelbeden van 12 of meer
pen wordt de prijs veel ver
POMBOOTDIENST
-MI D D ELB-ROTTERDAM-
Igenomen Zondags van V's
[van Middelburg 9,45,
van
boMBOOTDIENST
Middelburg en Zierikzee.
pe Zierikzee Spoorweg Goes-
Augustus,
burg Van Zierikzee
|dd.5,-- Dinsd. ll'smorg. 7,-
Woen.12 'C
Woen. 12'smidd. SjE
i Bond. 13
i Vrijd. 14 u'
g-11,—
Zat. 15'smorg. V
Zond. 16
Maan. 17
7,30
7,30
5,-
?.ll,-
6-
4,30
2,-
»t „TELEGRAAF."
Augustus.
Bamvan Antwerp®!1.
8-
Dinsd. 18
1,30
3-
Dinsd. ll'smorg-;
Dond. 13
Zat. 15
Dinsd. 18
Als aanbeveling van de Unie Collecte
die op Zondag a. op enkele plaatsen in de
kerken zal gehouden worden, ten behoeve
van de school met den Bijbel aldaar nemen
wij de volgende regels van professor J. H.
Gunning over
«Ik kom totu met een opwekking om het
Christelijk onderwijs te behartigen.
Door den Doop hebt gij uwe kinderen
eens aan den driemaal heiligen God toege
wijd. Bij dien doop hebt gij de verplich
ting tot christelijke opvoeding uwer kin
deren op u genomen. Ik herinner u aan
deze plechtige gelofte, want de Heer zal
er u eenmaal rekenschap van vragen.
Gij hebt dus uwe kinderen op te voe
den in de lucht en vermaning des Heeren.
Zoo gij eenigszins zelf weet wat het zegt,
uit den dood der zonde tot het leven in
Christus overgebracht te zijn, zult gij deze
uwe heilige roeping en verplichting levens
als een dierbaar voorrecht beschouwen, dat
Gods genade U vergunt.
Van de «tucht en vermaning des Heeren»
spreekt het Apostolische woord. Eerst noemt
hij de tucht, dan de vermaning. Als
Christen houdt gij namelijk Uwe kinderen
niet voor kleine engelen, maar voor in
zonden ontvangen en geboren, zoodat ook
zij niet zullen l.et Koninkrijk Gods zien,
tenzij ze worden wedergeboren uit water
en Geest. Daarom rich te zich bij Uwe
opvoeding allereerst de tucht tege i het
kwade dat in in Uwe kinderen is, opdat
daarna de vermaning het !go e d e in
hen kunne voorstaan en aankweeken. Eerst
het verkeerde af breken door de tucht der
liefde, dan het goede opbouwen door ver
standige vermaning; want eerst ploegen,
dan zaaien, dat is de orde Gods.
Dehuiselijke opvoeding is de
grond van alle opleiding die Uwe kinderen
moeten ontvangen. Maar van die opvoe
ding is verder het schoolonderwijs een
van de gewichtigste deelen. Tusschen het
huis aan de eene zijde, en de kerk en
maatschappij aan de andere zijde, staat de
school als hoogstbelangrijk middellid.
Ja voor velen is, helaas de school het
éénige middel om nog zooveel mogelijk te
herstellen wat bij de huiselijke opvoeding
geheel of grootendeels verzuimd wordt.
Het christelijk schoolonderwijs te behar
tigen, is in onze dagen bij uitnemendheid
Uwe roeping.
Zou ik in beschouwing treden over de
Staatswet, ik zou niet den Staat maar de
kerk beschuldigen. Want wanneer de kerk
in de school wordt verongelijkt, dan is dit
doorgaans hoofdzakelijk het gevolg daar
van, dat de school in de kerk verongelijkt
is geworden. Ik bedoel dat de kerk, de
gemeente van Christus, niet ijverig genoeg
is geweest in het behartigen van de be
langen der school en in het v .rmen van
eene christelijke openbare meening; dat de
christelijke vroomheid al te zeer beschouwd
is als iets afgetrokkens, iets dat in schuchtere
beschouwelijkheid de wereld en de maat
schappelijke belangen ontvluchtte in plaats
van die te heiligen. En daardoor is het
dan met de school gegaan gelijk met
armenzorg, philanthropie en dergelijke be
langen namelijk als de kerk hare roeping
verzuimde om zich deze dingen aan te
trekken, zoo moest de Staat zulke vluchte
lingen wel tot zich nemen, en deed het
dan naar zijne beginselen, dat wil zeggen
in onze dagenmet onverschilligheid jegens
het geloof dat den christen als de hoogste
waarheid en de eerste levenskracht dier
baar is.
De schoolwet is er nu eenmaal. Volgens
haar mag op onze openbare Staatsscholen
niets onderwezen worden wat éénige gods
dienstige gezindheid, ook den Israëliet, kan
ergeren. Daarom wordt er gezwegen van
alle bepaalde godsdienstige overtuiging. Nog
eens, ik beoordeel deze wet hier niet. Ik
zeg alleen dat het voor het christelijk ge
weten duidelijk is dat wij, zoovelen wij
Gods Woord gelooven, met dit schoolonder
wijs voor onze kinderen geen genoegen
kunnen en mogen nemen. Ik beschuldig
niet de Staatsschool, maar ik beschuldigde
christenen, die met de Staatsschool genoegen
nemen, zonder zooveel mogelijk naar iets
beters te trachten.
Wat moeten wij dan doen?
Gemeente des Heeren! gij zijt geroepen
om het bijzonder christelijk onderwijs, waar-
nit Gods Woord niet geweerd is, ter harte
te nemen en met alle kracht te bevorderen.»
Dr. Gunning heeft zelve deze regels in
zijn «Woord aan de Christelijke Gemeente»
Graven Lage M. J. Visser) met vette let
ter doen drukken. Zoo namen wij ze over,
met de bede dat zijn woord, of liever het
Woord des Heeren door Zijnen dienaar een
goede plaats in menig hart moge vinden.
Bij den bloei der christelijke scholen heeft
de gansche christenheid belang. Het zijn
hare scholen.
Niet om A. of B. een pleizier te doen,
of omdat het nii eens of tweemaal in het
jaar zoo de gewoonte is, maar uit kracht
van onze dure roeping, in verband met
onze Doopsbelofte zijn wij verplicht te offe
ren, zooveel wij kunnen tot instandhouding
der school mét den bjjbel.
Wie onzer is Christen, wie is belijder
van den Christus, wie kent bij ervaring, de
kracht van het «Evangeliezout dat uit on- en
bijgeloof ook hem behoudt»wie bidt
voor het jonge Nederland om een opleiding
naar den maatstaf van Gods Woordwie
huivert voor den vloek van het neutrale
in een eeuw die van Christus niets meer
verwacht, en durft tegelijk de hand op den
zak houden, als daar een enkele maal een
gave van hem gevraagd wordt voor de
school met den Bijbel?
Is het reeds collecte geweest in uwe ge
meente, en vergat gjj te geven Nog is er
gelegenheid.
En zoo de collecte op aanstaanden Zon
dag valt, leg dan een milde gave weg, die
gij met blijmoedigheid moogt afzonderen
voor de School met den Bijbel 1
O Schoolonderwijs. De schrijver be
doelt het onderwijs aan onze chr. scholen.
Alleen aan christeljjKe scholen kent hij
den naam school toe; de openbare school
is, volgens hem, geen school, doch slechts
eene leerinrichting.
Een moeilijke keuze.
Dat de Regentes huiverig was van onze
vrienden te scheiden en aan te kloppen bij
die van het «Vaderland,» laat zich begrijpen:
Thorbecke is wel eens «de ware konings
moordenaar» in Nederland genoemd.
Toch zal zij wat vroeger of wat later, er
aan moeten gelooven.
De staatkundige ontwikkeling van ons land
is een kritiek tijdperk ingetreden.
Een bont samengestelde Kamer, die een
zeer gebrekkig beeld van het Nederlandsche
volk geeft. Levy, Tijdens, Poelman naast
Roëll, Roijaards en Jhr. de Beaufort.
De Kroon genoodzaakt een eigen, nieuwen
weg te kiezen.
Zal het betrekkelijk jonge koningschap in
Nederland zich richten naar Engelsch- of naar
Duitsch- model?
Gewichtiger dan ooit is de taak dei-
kleine antirevolutionaire lcamergrnep.
Maar zij wete niets van «Belang.»
Alleen dan kan haar optreden van groot
nut wezen voor de kroon en voor het volk
a'leen dan kan zij voor beider rechten pal
staan.
Ons program is een geducht wapen in de
hand ook van den enkelen vertegenwoor
diger Oranjev.
12 Augustus 4891.
HH. MM. de koninginnen brachten
Maandag het aangekondigd bezoek aan bet
kamp van Oldebroek. Het weêr, dat aanvan
kelijk niet gunstig was, klaarde tegen den
middag op. Na bezichtiging van de verschil
lende inrichtingencantines, keukens, stal
len en de versierde kampstraten werd in
de cantine der officieren een dejeuner aan
geboden, waarbij niet werd aangezeten.
Generaal Schneider dronk op de gezondheid
van Hare Majesteiten.
Deze hoofdofficier is benoemd tot bui
tengewoon adjudant van H. M. Alle offi
cieren, in het kamp aanwezig, werden aan
Hare Majesteiten voorgesteld.
Bij den wedren won de luitenant Altena
aen eersten en kapitein Hinloopen den twee
den prijs, welke prijzen door H. M. aan
de overwinnaars werden uitgereikt. Het
kamp maakte op HH. MM. een uitmunten-
tenden indruk. Onze jeugdige koningin was
zeer opgewekt en zag er best uit. Het
was haar aan te zien, dat de hulde, haar
door officieren en manschappen gebracht,
haar veel genoegen deed. Zij knikte ieder
vriendelijk toeen toen men haar, op haar
vraag hoelang zij nog blijven mocht, ant
woordde dat dit nog drie uur was, riep
zij, recht kinderlijk, verheugd uit: «no*
drie uren; dat vind ik heerlik.»
Te vier uren vertrokken de hooge be
zoeksters in open rijtuigen naar het Loo,
uitgeleide gedaan door de generaals en ko
lonels met hunne adjudanten, en onder
aanhoudend gejubel en hoerageroep der
opgewonden artilleristen.
HH. M.M. schonken ƒ250 om onder
officieren en minderen te onthalenterwijl
de hoofdofficieren op het Loo ten maaltijd
genoodigd werden.
Te 's Gravenhage overleed gisteren op
80 jarigen leeftijd Vrouwe Hendrika Jacoba
Abrahamsz, weduwe van wijlen mr. A. Capa-
dose, den vriend van mr. I. da Costa, die
met hem, October 1822, van het Jodendom
tot het Christendom overging.
H. M. de Koningin Regentes heeft het
beschermvrouwschap aanvaard over de ver-
eeniging tot bevordering van den tuinbouw
in de provincie Zeeland.
Wereldconferentie van J. V. Blijkens
het feestnommer bij gelegenheid der Con
ferentie, dat net uitgevoerd bij den heer
Callenbach te Nijkerk is verschenen, zjjn
ter Conferentie vertegenwoordigdNederland,
België, Frankrijk, Rusland, Hongarije, Dene
marken, Noorwegen, Zweden, Zwitserland,
Italië, Duitschland, de Vereenigde Staten
van N.-Amerika, Canada, Groot Brittanje
en Ierland, Voor-lndië, Ceylon en Australië.
Engeland zond 140, Amerika 105, Duitsch
land 100, Zweden 37, Zwitserland 19,
Frankrijk 17 afgevaardigden. Nederland is
vertegenwoordigd door 43 officiëele afge
vaardigden en 80 afgevaardigden der af-
deelingen [beide van het Ned. Jongelings
verbond, dat de Conferentie hier saamriep]
voorts tal van afgevaardigden van andere
bonden, meest provinciale of buitenlandsche.
Kats. Bij de Vrijdag gehouden gemeente
raadsverkiezing bekwamen de hh. C. v. d.
Maas 16, M. de Regt 10 en J. Heijboer 6 van
de 31 geldige stemmen. Herstemming dus
tusschen beide eerstgenoemden.
Vlissingen. Gemeenteraadszitting van 12
Augustus 1891. Na het lezen der notulen
van de vorige zitting, die worden goedge
keurd, en het overleggen van de ingekomen
stukken, wordt overgegaan tot het onder
zoeken van de ingekomen geloofsbrieven
van de onlangs herkozen raadsleden, die
in orde werden bevonden, waarop tot toe
lating van de heeren dr. J. van der Beke
Callenfels, J. Ie Sage van Hoeve, F. H. J.
Wibaut, J. Verkuyl Quakkelaar en W. L.
Winkelman, wordt besloten.
Op voorstel van B en VV. wordt de
uitvoering van het werkhet maken van
een houten brug rond den Bomvrijen toren,
waarvoor gisteren de aanbesteding ten raad-
huize plaats had, gegund aan den laagsten
inschrijver, den heer A. Goedemondt, te
Hansweert, voor den prijs van 11880.
Overigens was voor dat werk ingeschreven
door de heeren C. Maters te Vlissingen
f 2130, P, L. van Miert, H. J. Keulemans
en M. Kemp te Middelburg, respectievelijk
f2195, f2210 en f2270. P. A. van Beers
f2300 en H. J. Ganderheijden f2426 De
beide laatsten van Vlissingen.
Ter bestrijding van deze en andere kosten
worden B. en W. gemachtigd het tijdelijk
geleend kapitaal aan het bestuur der leen
bank, ten, bedrage van f9000 op te zeggen,
en voor het geval het geleende kapitaal
eerst aan het einde van den gestelden termijn
(één jaar) kan worden teruggegeven, over
te gaan tot het aangaan van eene tijdelijke
geldleening, tot een bedrag niet hooger
dan, in verband met de behoefte aan kas
geld, noedzakelijk is.
Overeenkomstig deze besluiten wordt tot
eene 3e wijziging der gemeentebegrooting
besloten.
In zake het ingekomen adres van de
heeren C. Dommisse CMz c. s., allen be
woners van de Palingstraat, houdende verzoek
om maatregelen te nemen tegen het voor
komen van overstroomingen in die straat,
tengevolge van den slechten toestand van
het aldaar bestaande riool, wordt besloten
aan adressanten te kennen te geven, dat
genoemd riool zal worden onderzocht, zoo
noodig schoon gemaakt en in eene betere
sluiting van het daarin aanwezige schoft
worden voorzien. De zitting wordt hierop
gesloten.
Kruiningen. De heer J. Vleugels, klerk
bij de Staatsspo irwegen alhier, die aanvan
kelijk was overgeplaatst naar Enschedé, is
thans in dezelfde betrekking geplaatst aan
het station Vlissingen (stad).
De heer N. van Puffelen, alhier is in
zijne plaats aan het station Kruiningen
aangesteld.
Bij kon. besluit is dhr, J. v. Sluijs
hoofd van school E te Middelburg een pen
sioen verleend van f 1447.
Uit Argentinië. Men zal zich her
inneren, dat een paar jaren geleden vele
Nederlanders zich door schoone beloften
lieten overhalen naar Argentinië te verhuizen.
Van al die fraaie beloften is niets ver
vuld. Integendeel. De menschen kunnen
er jeen werk vinden, zij lijden onbeschrijfe
lijke ellende, honger en armoede.
Eenigen van die ongelukkigen hebben nu
een brief geschreven aan het Nieuws van
den Dag, waarin zij hun ellende schetsen.
In dat schrijven lezen wij onder meer:
«Naar wij hooren wordt er in verschillende
landen van Europa werk van gemaakt, om
de menschen van hier terug te halen. In
Spanje o. a. zou dit van Regeeringswege
geschieden. Zou de Ned. Regeering in
dezen niets kunnen of willen doen
«Zij toch was beter bekend met den toe
stand hier te lande, dan wij, eenvoudige
lieden, die door valsche voorspiegelingen
misleid zijn, en zonder van Regeeringswege
gewaarschuwd te wezen, het ongeluk in
den arm zijn geloopen. En van al de
vreemden die hier zijn, zijn wij er wel het
ergste aan toe, daar Spanjaarden, Italianen
en zelfs Franschen nog eenigszins met de
taal op de hoogte zijn. Het weinige werk,
dat er dan ook nog is, komt voor't grootste
gedeelte in handen van Italianen, die hunne
landslieden bij voorkeur nemen.
«En voor hen is de toestand zelfs zoo
onhoudbaar, dat reeds duizenden vertrok
ken zijn, anderen volgen en de meesten
wel zouden gaan als ze inaar konden.»
Dit schrijven is geteekend door de vol
gende personen F. Hamket, B. v. d. Engel,
I. H. Verhagen, J. C. v. Poepelen, J. C.
Akker, A. d. Graaf, L. v. d. Berg, Vrouw
v. d. Berg, Vreuw Hamket, Vrouw v. d.
Engel, P. Noordijk, Vrouw Ncordijk, W.
H. Kouwenhoven, Gauwert Westaorp, I.
H. Westdorp, Tjalle F. de Wit, Pieter
Wierzma, J. v. d. Stoep, B. v. Dijk, B.
G. Hunnd, W. Wester, R. Bouwers, J.
Westerbeke, A. Liebers, P. d. Reu, H.
Sielstra, E. v. d. Ploeg, J. v. d. Ploeg, T.
v. d. Ploeg, H. Rebel en Gerard Baart.
Kruisbessenwijn. Wil men een goeden,
smakelijken kruisbessenwijn verkrijgen, dan
rnceten de bessen, die men daarvoor bestemt,
volkomen rijp zijn, goed gereinigd en van
de stelen en kroontjes ontdaan worden. Dit
laatste is nu wel direct geen bepaald ver-
eischtemaar getroost men zich deze moeite,
dan verkrijgt men hierdoor een meer zui
veren en smakelijker wijn, daar bij het
persen de stelen en kroontjes altijd een iet
wat bitteren smaak veroorzaken. De ge
reinigde vruchten worden eerst in een kuip
gestampt of met de handeD gekneed, en
dan geperst door een sterken linnen zak.
Op een vaatje van b.v. 24 liter inhoud,
neemt men 12 K.G. kruisbessen en 7 K.G.
beste witte suiker. Deze suiker moet vooraf
opgelost worden in 6 liter kokend water,
waarbij men later, wanneer het koud gewor
den is, het uitgeperste vocht voegt en in
het vaatje doet Komt men te kort, dan
spoelt men de schillen af met kokend water,
doet dit later nog even door den doek en
vult dan daarmede het vaatje. Het gevulde
vat wordt niet gesloten; men legt eenvoudig
een zakje met zand op het spongat. Gewoon
lijk brengt men het vat op den zolder, om
het sap zooveel mogelijk in de zon te doen
gioten. Soms vertoont het schuim zich reeds
den anderen dag, vermengd met de pitjes,
hetwelk afgeschept en met koud gekookt
water aangevuld wordt. Zoodra de gisting
en schuimvorming ophoudt, hetwelk gewoon
lijk na veertieu dagen het geval is, doet men
het spongat dicht, en brengt het vaatje op
een donkere plaats in den kelder. Hier be
gint het soms nog weer te gisten door de
beweging en het schudden veroorzaakt, maar
dan moet men op de kurk van het spongat
een laagje leem met zout vermengd doen.
Hier trekt het schuim in en maakt het zoo
doende nat, waardoor de gisting ophoudt.
Zoo blijft het vat liggen tot November.
Alsdan wordt de wijn overgetapt in een
fust. Het troebele, dat steeds bjj het overtap
pen in het vat achterblijft, wordt of weg ge
daan óf gefiltreerd en dan weer bijgevoegd.
Het vat wordt goed schoongemaakt en dan
weer met het vocht gevuld. Zóó laat men het
goed afgesloten tot Nieuwjaar in den kel
der liggen en tapt het dan op fiesschen af
waarna de wijn tot het gebruik geschikt is.
Veldpost
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Vlissingen ds. S. L. v. Sfcein
Callenfels te Heerde; te Dieren ds. G.
W. A. de Veer te Middelburg- te Haam
stede ds. A. de Joode te Oostzaan.
Bedankt voor Kampen door ds. D. J.
Karres te Genemuiden.
Chr. Ger. kerk
Bedankt voor Varseveld dooi dhr. J.
Gommer cand.
Ned. Ger. Kerk.
Bedankt voor Middelburg, 2e maal,